🔶 مقدمه اول برای پرسشـهای
#استدلال_مباشر، #تناقض
🔴 تأملی در تعریف مشهور
از تناقض در علم منطق:
تعریف مشهور تناقض:
التّناقضُ اختلافُ القَضِیَتَینِ بِحیث یلزم لِذاته مِن صدقِ کلٍّ منهما کذبُ الآخَر.
اختلاف دو قضیه بگونه ای که بصورت ذاتی از صدق هر کدام کذب دیگری لازم آید و بالعکس. (مرجع ضمیر «لذاته»، اختلاف است)
نکته اول:
برای تحقّق تناقض بین دو قضیّه، باید آن دو قضیه در کم و کیف و جهت مختلف باشند.
مثال ۱:
قضیه اصل : موجبه کلیه = «هر انسانی حیوان است.»
قضیه نقیض : سالبه جزئیه = «بعضی انسان ها حیوان نیستند.»
مثال ۲:
قضیه اصل : سالبه کلیه = «هیچ فلزّی عایق نیست»
قضیه نقیض : موجبه جزئیه = «بعضی فلزّات عایق اند.»
مثال ۳:
قضیه اصل : ضروریّه ذاتیه = «کلّ انسان حیوان بالضّرورة»
قضیه نقیض : ممکنه عامه = «لیس بعض الانسان بحیوان بالامکان العامّ»
مشهور با قيد « لذاته»، «لازم مساوی نقیض» را از تعریف خارج کرده اند
مثال «لازم مساوی نقیض» :
قضیه اصل = «عدد چهار زوج است.»
قضیه نقیض = «عدد چهار فرد است.»
از نظر مشهور بین دو قضیه بالا تناقضی نیست. چون هم محمولها متحد نیست و هم اختلاف در کیف ندارند.
ولی در برخی موارد دیده شده که نسبتِ بین یک قضیه و «لازم مساوی نقیض» را تناقض دانسته اند.
مثال «لازم مساوی نقیض» که عنوان تناقض بر آن اطلاق شده است :
قضیه اصل: قضیه کاذبه =
«خداوند حادث است.»
قضیه لازم مساوی نقیض : قضیه صادقه =
«خداوند قدیم است.»
قضیه نقیض : («خداوند حادث نیست.»)
✅ تعریف جدید از تناقض:
بهتر است تناقض را بگونه ای تعریف کنیم تا تعریف تناقض شامل «نقض صریح» و «لازم مساوی نقیض» شود و قید «لذاته» نیز حذف شود:
«اختلاف دو قضیه به گونه ای که از فرض صدق هر کدام کذب دیگری لازم آید و بالعکس.»
✳️ تذکر: پرسشهایی که برای تناقض میآوریم، طبق تعريف دوم مطرح خواهد شد.
#تناقض_قضایا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال
۴
✳️ حال در بحث تناقض و ملحقات آن (تضاد ، دخول تحت تضاد و تداخل) اگر مقصود از قضیه شخصیه، قضیه شخصیه جمعی باشد ،
دو قضیه شش حالت خواهند داشت:
1️⃣ یکی شخصیه جمعی ودیگری محصوره جزئیه:
💠شخصیه جمعی: «قوم ایرانی» حج رفتند.
💠محصوره جزئیه: بعضی از ایرانیها حج نرفتند.
در اینصورت تنافی ندارند. زیرا ممکن و جائز است در بین ایرانی ها چند نفر از حج بازمانده باشند.
2️⃣ یکی شخصیه جمعی و دیگری محصوره کلیه :
💠شخصیه جمعی: «لشگر» به جنگ رفت.
💠محصوره کلیه: هیچ کس به جنگ نرفت.
در اینصورت #تضاد یا #تناقض خواهند داشت. زیرا جائز نیست هم لشگر به جنگ رفته باشد و هم هیچ کس به جنگ نرفته باشد.
❇️ اگر هر دو قضیه کاذب باشند، قطعاً تضاد خواهد بود. زیرا در تناقض یکی صادق و دیگری کاذب است.
مثال تضاد دو قضیه کاذبه:
۱. زیارت «قوم» قبول شد. (کاذب)
۲. هیچ کس زیارتش قبول نشد. (کاذب)
بعضی از افراد زیارتشان قبول شد (صادق)
3️⃣ یکی محصوره کلیه و دیگری محصوره جزئیه :
💠محصوره کلیه: هر انسانی ناطق است.
💠محصوره جزئیه: بعضی انسانها ناطق نیستند.
در اینصورت #تناقض خواهند داشت.
4️⃣ هر دو شخصیه جمعی :
💠شخصیه جمعی: «قوم» بیمار شد.
💠شخصیه جمعی: «قوم» بیمار نشد.
در اینصورت #تناقض خواهند داشت.
5️⃣ هر دو محصوره کلیه :
💠محصوره کلیه: هر انسانی ضاحک است.
💠محصوره کلیه: هیچ انسانی ضاحک نیست.
در اینصورت #تضاد خواهند داشت.
6️⃣ هر دو محصوره جزئیه :
💠محصوره جزئیه: بعضی از انسانها کاتب اند.
💠محصوره جزئیه: بعضی از انسانها کاتب نیستند.
در اینصورت #دخول_تحت_تضاد خواهند بود.
#تناقض_قضایا
#تضاد_قضایا
#دخول_تحت_تضاد_در_قضایا
#تداخل_قضایا
توضیح تناقض و ملحقات آن قبلاً ذکر شده است:
https://eitaa.com/tadris_H/620
https://eitaa.com/tadris_H/622
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال
#پرسش_و_پاسخ_منطق
💠 پرسش یازدهم:
❓ در عبارت مشخص شده از آیه مبارکه
«مِنَ ٱلمُؤمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُواْ مَا عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ عَلَيهِ فَمِنهُم مَّن قَضَىٰ نَحبَهُ وَ مِنهُم مَّن يَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُواْ تَبدِيلٗا» (۱)
کدامیک از اقسام #تقابل_قضایا وجود دارد.
🔸الف: #تناقض
🔸ب: #تضاد
🔸ج: #دخول_تحت_تضاد
🔸د: #تداخل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. احزاب/۲۳. ترجمه: «از مؤمنان مردانى هستند كه به آنچه با خدا بر آن پيمان بستند، صادقانه وفا كردند، برخى از آنان پيمانشان را به انجام رساندند [و به شرف شهادت نايل شدند] و برخى از آنان [به شهادت نرسیدهاند و آنرا] انتظار میبرند و هيچ تغيير و تبديلى [در پيمانشان] نداده اند»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزینه صحیح را به شناسه زیر ارسال کنید:
🆔👉 @Asadi14
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جهت راهنمایی در پاسخگویی به درس دوازدهم منطق و مقدماتی که در مطالب قبلی کانال ذکر شد، رجوع کنید :
📌 درس دوازدهم منطق
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال
#پرسش_و_پاسخ_منطق
💠 پرسش دوازدهم:
❓بین دو قضیه زیر کدامیک از اقسام #تقابل_قضایا وجود دارد.
«ما وَرِثَ الزوجُ مِن زَوجَتِه بِالعقدِ المُنقطعِ وإنْ شارطا التوریثَ» (۱)
«وَرِثَ الزوجُ مِن زَوجَتِه بِالعقدِ المُنقطعِ وإنْ شارطا سقوطَ الارثِ» (۲)
🔸الف: #تناقض
🔸ب: #تضاد
🔸ج: #دخول_تحت_تضاد
🔸د: #تداخل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. ترجمه: زوج از همسرش با عقد منقطع ارث نمیبرد، اگرچه ارث بردن را در ضمن عقد شرط کرده باشند.
۲. ترجمه: زوج از همسرش با عقد منقطع ارث میبرد، اگرچه ارث نبردن را در ضمن عقد شرط کرده باشند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزینه صحیح را به شناسه زیر ارسال کنید:
🆔👉 @Asadi14
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جهت راهنمایی در پاسخگویی به درس دوازدهم منطق و مقدماتی که در مطالب قبلی کانال ذکر شد، رجوع کنید :
📌 درس دوازدهم منطق
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال
#پرسش_و_پاسخ_منطق
💠 پرسش سیزدهم:
❓بین دو قضیه زیر کدامیک از اقسام #تقابل_قضایا وجود دارد؟
«مکافات عمل فقط در آخرت است.»
«مکافات عمل در دنیا هم هست.»
🔸الف: #تناقض
🔸ب: #تضاد
🔸ج: #دخول_تحت_تضاد
🔸د: #تداخل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزینه صحیح را به شناسه زیر ارسال کنید:
🆔👉 @Asadi14
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جهت راهنمایی در پاسخگویی به درس دوازدهم منطق رجوع کنید :
📌 درس دوازدهم منطق
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال
#پرسش_و_پاسخ_منطق
پاسخ پرسش سیزدهم :
✅ پاسخ صحیح، گزینه «الف» است.
✍️ توضیح:
دو قضیه داریم:
✅یکی از دو قضیه، کلیه و دیگری جزئیه است.
قضیه اول: «مکافات عمل فقط در آخرت است.»
یعنی «همه مکافات های اعمال در آخرت هستند.»
پس قضیه اول موجبه کلیه است.
قضیه دوم: « مکافات عمل در دنیا هم هست.»
یعنی «بعضی مکافات اعمال در دنیا هستند.»
پس قضیه دوم موجبه جزئیه است.
با توجه به اینکه در یک قضیه محمول «در آخرت است» و در دیگری محمول «در دنیا است» پس هیچ کدام از رابطه های #تقابل بین آنها وجود ندارد.
ولی اگر مفهوم مخالف قضیه اول را بگیریم ، تقابل بین دو قضیه ایجاد میشود.
مفهوم قضیه اول: «هیچ مکافات عملی در دنیا نیست.»
این قضیه سالبه کلیه میباشد.
با توجه به این معلومات این نتیجه بدست میآید که بین #مفهوم قضیه اول و #منطوق قضیه دوم رابطه #تناقض برقرار است.
✅ پس باید برای کشف تقابل به رابطه مفهوم و منطوق هم توجه کنیم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال
#پرسش_و_پاسخ_منطق
💠 پرسش چهاردهم:
❓بین دو قضیه زیر کدامیک از اقسام #تقابل_قضایا وجود دارد؟
«لَسْنَا لِلدُّنْيَا خُلِقْنَا» ¹
«إِنَّمَا لَمْ تُخْلَقْ لِلدُّنيَا » ²
🔸الف: #تناقض
🔸ب: #تضاد
🔸ج: #دخول_تحت_تضاد
🔸د: #تداخل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. نهج البلاغه، نامه ۵۵. ترجمه: «ما برای دنیا خلق نشده ایم.»
۲. ترجمه: «تو برای دنیا خلق نشده ای.». اقتباس از نهج البلاغه، نامه ۳۱: «وَ اعْلَمْ يَا بُنَيَّ أَنَّكَ إِنَّمَا خُلِقْتَ لِلْآخِرَةِ لَا لِلدُّنْيَا.»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزینه صحیح را به شناسه زیر ارسال کنید:
🆔👉 @Asadi14
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جهت راهنمایی در پاسخگویی به درس دوازدهم منطق رجوع کنید :
📌 درس دوازدهم منطق
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال