#یاد_داشت 1️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: چله کلیمی
⏬⏬⏬
🔺چندی است با شروع ماه ذی‌قعده، «چله کلیمیِ» یا «اربعین موسوی» تبلیغ میشود. مبلغان این چله به مشتاقان سلوک، بشارت موقعیتی ممتاز برای خودسازی را داده که زمان تحققش را از اول ماه ذی‌قعده تا دهم ذی‌حجه می‌دانند. به‌اختصار به منبع چله‌نشینی و اربعین موسوی در تصوف و عرفان اشاره میشود.
➖〰️
▫️بنا بر اذعان اهل تصوف و عرفان چله‌نشینی از استحسانات خودشان است. کاشانی (735 ق) مینویسد: «مراد از استحسان استحباب امرى و اختيار رسمى است كه متصوّفه آنرا به اجتهاد خود وضع كردهاند، از جهت صلاح حال طالبان، بی‌آنکه دليلى واضح و برهانى لايح از سنّت بر آن شاهد بود، مانند ... نشستن در چلّه و غير آن، هرچند آن اختيار از تشبّث و تمسّك بسنّتى خالى نبود.» (کاشانی، مصباح الهداية و مفتاح الكفاية، ص 146)
استاد رمضانی در توضیح «مستحسنات» توضیح می‌دهند که این کلمه یعنی بدعت؛ و البته بدعت را تقسیم میکنند و باور دارند هر بدعتی گمراهی نیست. ایشان مینویسد: «اگرچه خصوص ِ هیچ‌یک از مستحسنات [مثل چله کلیمیِ] درآیات قرآن و روایات معتبر، دستور شرعی وجود ندارد، با توجه به منافع و مصالح هر یک می‌توان آنها را در عموم کارهایی داخل کرد که خدا و رسول به آنها فراخوانده‌اند» (رمضانی، مستحسنات عرفانی: بدعت هدایت یا بدعت ضلالت؟ دو فصلنامه حکمت اسرا، سال هشتم،1395، ص 10).
.
▫️یکی از دلایل این بدعت مستحسن، اربعین میقات جناب موسی است*. هجویری (465 ق) از اَعلام این طایفه مینویسد: «اصل چله ايشان تعلّق به حال موسى عم دارد» (هجویری، کشف‌المحجوب، ص 417). علاءالدوله سمنانی یکی دیگر از مفاخر تصوف در عظمت این چله‌نشینی و حصول حالات معنوی‌اش نوشته است. «و دخلت الخلوت فی الاربعین الموسوی غرة ذی القعده سنة ...» (سمنانی، العروة لاهل الخلوة و الجَلوة، ص 512) سهروردی مقتول در (623 ق) علم به حقیقت این امر را اختصاص به انبیاء یا فردی که خداوند آنرا آگاه کند می‌داند. «و لا يطلع أحد على حقيقة ذلك إلا الأنبياء إذا عرفهم الحق ذلك، أو من يخصه اللّه تعالى بتعريف ذلك من غير الأنبياء.». (عوارف المعارف، ج 1، ص 228)
.
▫️لیکن در مهد زایش چله‌نشینی چند شرط برای کمال آن ذکرشده است. شرط مهمش دوری از خلق است. (کاشانی، مصباح الهدایة، ص 163) همچنین: «جمله را چِل شب نه خور بود و نه خواب// هم چو شب چل روز نه نان و نه آب» (شبستری، منطق‌الطیر)،؛ و در خانقاه با آداب خاصی انجام می‌شده است. (کیانی، تاریخ خانقاه در ایران، ص 419 و 423).
.
▫️ البته این امر در بین متصوفه مخالفانی نیز داشته است. شمس مینویسد: «این چله داران متابع موسی شدند، چو از متابعت محمد مزه نیافتند» (مقالات شمس، تصحیح موحد، ص 171) جلال الدین بلخی نیز می‌خواهد به‌جای خلوت‌نشینی در نزد او حاضر شوند: «سى پاره بكف در چله شدى/ سى پاره منم ترك چله كن» افلاکی نیز گزارش می‌دهد وقتی سلطان ولد از پدرش مولوی تقاضای چله‌نشینی میکند، ملای رومی به او گفت: «...محمّديان را خلوت و چلّه نيست و در دين ما بدعتست، امّا در شريعت موسى و عيسى عليهما السّلام ايشان را بوده است»، (مناقب العارفین، ج 2، ص 793).
➖〰️
💡نتیجه:
1.اربعین موسوی یا چله کلیمیِ یکی از مستحسنات - به تعبیر استاد رمضانی بدعت نیکوی- صوفیان بوده است.
2.هیچ نص مأثور به خصوصِ چله کلیمیِ در منابع امامیه نیست.
3.دلیل دانشیان امامی که این عمل را ترویج می‌دهند، کلیاتی است چون: نیکو بودن تقوا و مناجات با خداوند، جایگاه عدد چهل؛ اختصاصی نبودن اربعین میقات حضرت موسی به ایشان و تجربه پرورش‌یافتگان مکتب تصوف و عرفان است.
4. به نظر می‌رسد استفسارِ این مسئله از مراجع تقلید بر مقلدان راهگشاست. آیت‌الله جوادی آملی از مراجع معاصر چنین عملی را جایز می‌داند. که مقلدان ایشان می توانند به نظر معظم له عمل کنند.
👈 نظر بقیه مراجع در این زمینه را نمی‌دانم.
➖➖➖
پی‌نوشت:
* در آیه 142 سوره اعراف، سخن از چهل شب میقات حضرت موسی شده است. در ذیل این آیه چند روایت در منابع روایی شیعه داریم که این چهل روز ماه ذی‌قعده و ده روز ابتدایی ذی‌حجه بوده است. علاوه بر ما در منابع متصوفه نیز به این مطلب اشاره‌شده است. یحیی باخرزی مینویسد: «... و آن ثلاثين ماه ذوالقعده است و عشر ديگر دهه ذىالحجه»، (أوراد الأحباب و فصوص الآداب، ص 291)
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
#یاد_داشت 2️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: حدیث سلسلة الذهب (فرسته اول)
⏬⏬⏬
🔺حضرت رضا (ع) پس از دعوت اجباری مامون از ایشان در مسیرشان به شهر نیشابور رسیدند. در این شهر به درخواست و التماس عالمان و دانشوران گل گفته‌ای فرمود، که به حدیث سلسله الذهب مشهور شد.
➖➖
1. حدیث سلسله الذهب
عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ رَاهَوَيْهِ قَالَ: لَمَّا وَافَى أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا ع نَيْسَابُورَ وَ أَرَادَ أَنْ يَرْحَلَ مِنْهَا إِلَى الْمَأْمُونِ اجْتَمَعَ إِلَيْهِ أَصْحَابُ الْحَدِيثِ فَقَالُوا لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ تَرْحَلُ عَنَّا وَ لَا تُحَدِّثُنَا بِحَدِيثٍ فَنَسْتَفِيدَهُ مِنْكَ وَ قَدْ كَانَ قَعَدَ فِي الْعَمَّارِيَّةِ فَأَطْلَعَ رَأْسَهُ وَ قَالَ 👈 سمِعْتُ أَبِي مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ ع يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَقُولُ سَمِعْتُ جَبْرَئِيلَ يَقُولُ سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا. (صدوق،الامالی،ص235).
〰️〰️
2. آثار خواندن این حدیث
الف) شیخ محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر : « وإنّي كثيراً ما أكتبه في كأس ، وأمحوه بماء ، وأضع عليه شيئاً من تربة الحسين ؛ فأرى تأثيره سريعاً والحمد لله. ولي فيه رؤيا عن أمير المؤمنين عليه‌السلام تصدّق ذلك ، لكنَّها مشروطة بالصدقة بخمسة قروش» جواهر الكلام ،ج4،ص226)
___
ب) احمد بن حنبل پیشوای بزرگ عامی:« لو قرأت هذا الإسناد على مجنون لبرىء من جنته ؛اگر این اسناد را بر دیانه ای بخوانم شفا یابد» (الصواعق المحرقه،ج2،ص595)
___
ج) خُنجی حنفی: « این فقیر تجربه کرده‌‌ام که به عیادت هر بیماری رفتم و اجل او نرسیده بود،من به صدق،این اسناد را بر او خواندم،حق به او در روز شفا کرامت فرمود»( وسیلة الخادم الی المخدوم،ص229).
〰️〰️
3. محل بیان این حدیث شهر نیشابور
الف) برخی افراد سرشناس نیشابور انتظار داشتند امام رضا(ع) پس از ورود به نیشابور در منزل آنان اقامت کند اما امام رضا در منزل ساده و محقر یکی از زنان سالخورده شیعه و دوستدار اهل بیت اقامت کرد. این زن به بانو پسنده یا پسندیده مشهور است و در غرب شهر نیشابور، در نزدیکی آرامگاه بی‌بی شطیطه مدفون است.
__
ب) خراسان بزرگ از مرکز مهم در تاریخ ایران اسلامی بوده است.خراسان بزرگ چهار شهر مهم داشت :مرو،نیشابور،هرات و بلخ (موید ثابتی،تاریخ نیشابور،ص6. ) بنای این شهر توسط انوش بن شیس بن آدم بوده است ( همان. ص12) .به جهت اهمیت این شهر حاکم نیشابوری در این زمینه کتابی نوشته است با نام «تاریخ نیسابور» که خلاصه ای از این کتاب امروزه در دسترس است.
ج) از امام رضا در این شهر کراماتی نیز صادر شده . شیخ صدوق مینویسد: « چون حضرت رضا (ع) وارد نیشابور شد در محله فروینی (پروینی) فرود آمد که حمامی در آن محل بود و آن حمام همان است که امروزه (زمان شیخ صدوق، قرن چهارم هجری) به حمام رضا (ع) معروف است. در نزدیک حمام مزبور، چشمه‌ای (قناتی) کم‌آب بود. امام رضا (ع) در کنار آن چشمه‌ی کم‌آب ایستاد تا این که آب چشمه (قنات) فراوان شد و از آن، حوض آبی فراهم گشت. امام رضا (ع) وارد آن حوض شد و در آن غسل کرد و سپس در کنار آن حوض، نماز گزارد. از آن پس، مردم به طور متناوب در آن حوض، غسل میکنند و از آب آن، برای تبرک می‌نوشند، سپس در کنار آن حوضِ آب، به نماز می‌ایستند و برای برآورده شدن حوایج خود دعا میکنند و حوایج ایشان برآورده میشود. این چشمه (قنات) معروف به «چشمه کهلان» است و تا به امروز (عصر شیخ صدوق) مردم جهت تبرک به سوی آن چشمه می روند. (عيون أخبار الرضا عليه السلام،ج2،ص136؛ حاکم نیشابوری،تاریخ نیشابور ،ص209)
┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
#یاد_داشت 2️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: حدیث سلسلة الذهب (فرسته دوم)
⏬⏬⏬
د) در این شهر امام رضا (ع) با صوفیان نیز دیدار داشتند که در پیوست ذکر می شود .
〰️〰️
4. شرح حدیث
الف) بنا بر امام هشتم ، کلمه اخلاص یعنی : لا اله الا الله پناهگاه محکمی است برای انسان. یعنی پس از داخل شدن در آن انسان به سعادت می رسد. محمد تقی مجلسی می نویسد: ««و كلمة الإخلاص» و هي كلمة التوحيد مع الاعتقاد و الشرائط كما ورد في الأخبار المعتبرة عن الصادقين صلوات الله عليهم أنه من قال: لا إله إلا الله مخلصا دخل الجنة»
__
ب) توحید در مکتب امامیه همراه با امامت است. یعنی مدرسان توحید فقط ائمه هدی هستند. لذا امام رضا فرمود: من از شرایط آن هستم. یعنی تنها تفسیر ولی الله از توحید دقیق و درست است. لذا اگر کسی ولایت ائمه را پذیرفت، داخل در این - حصن الهی - می شود. و الا بهره‌ای از توحید نبرده است . در روایتی دیگر از امام هشتم می خوانیم :« حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا، عَنْ أَبِيهِ مُوسَى، عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ، عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (عَلَيْهِمُ السَّلَامُ)، عَنِ النَّبِيِّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ)، عَنْ جَبْرَئِيلَ، عَنْ مِيكَائِيلَ، عَنْ إِسْرَافِيلَ (صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ)، عَنِ الْقَلَمِ، عَنِ اللَّوْحِ، عَنِ اللَّهِ (تَعَالَى): عَلِيٌّ حِصْنِي، مَنْ دَخَلَهُ أَمِنَ نَارِي. » (طوسی،الامالی،ص353).
👈 مراجعه به کتابهای سایر مکاتب فکری که سعی در تفسیر توحید داشته‌اند، شاهد خوبی است بر فهم سخن امام رضا علیه السلام.
▫️ توحید در صحیح بخاری،التوحید ابن خزیمه و کتب وهابیون در این زمینه در حقیقت خدای انسان وار است.
▫️ خدا در منابع مکتوب جنبش نیو ایج یا اصلا وجود خارجی ندارد،یا شبیه مخلوقاتش می باشد و در آنان حلول می کند . و بالاخره انسان در بینش عصر جدید خداست.
#توحید_اهل_بیت
#عصر_جدید
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
هدایت شده از عصر آب
#یاد_داشت 1️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: چله کلیمی
⏬⏬⏬
🔺چندی است با شروع ماه ذی‌قعده، «چله کلیمیِ» یا «اربعین موسوی» تبلیغ میشود. مبلغان این چله به مشتاقان سلوک، بشارت موقعیتی ممتاز برای خودسازی را داده که زمان تحققش را از اول ماه ذی‌قعده تا دهم ذی‌حجه می‌دانند. به‌اختصار به منبع چله‌نشینی و اربعین موسوی در تصوف و عرفان اشاره میشود.
➖〰️
▫️بنا بر اذعان اهل تصوف و عرفان چله‌نشینی از استحسانات خودشان است. کاشانی (735 ق) مینویسد: «مراد از استحسان استحباب امرى و اختيار رسمى است كه متصوّفه آنرا به اجتهاد خود وضع كردهاند، از جهت صلاح حال طالبان، بی‌آنکه دليلى واضح و برهانى لايح از سنّت بر آن شاهد بود، مانند ... نشستن در چلّه و غير آن، هرچند آن اختيار از تشبّث و تمسّك بسنّتى خالى نبود.» (کاشانی، مصباح الهداية و مفتاح الكفاية، ص 146)
استاد رمضانی در توضیح «مستحسنات» توضیح می‌دهند که این کلمه یعنی بدعت؛ و البته بدعت را تقسیم میکنند و باور دارند هر بدعتی گمراهی نیست. ایشان مینویسد: «اگرچه خصوص ِ هیچ‌یک از مستحسنات [مثل چله کلیمیِ] درآیات قرآن و روایات معتبر، دستور شرعی وجود ندارد، با توجه به منافع و مصالح هر یک می‌توان آنها را در عموم کارهایی داخل کرد که خدا و رسول به آنها فراخوانده‌اند» (رمضانی، مستحسنات عرفانی: بدعت هدایت یا بدعت ضلالت؟ دو فصلنامه حکمت اسرا، سال هشتم،1395، ص 10).
.
▫️یکی از دلایل این بدعت مستحسن، اربعین میقات جناب موسی است*. هجویری (465 ق) از اَعلام این طایفه مینویسد: «اصل چله ايشان تعلّق به حال موسى عم دارد» (هجویری، کشف‌المحجوب، ص 417). علاءالدوله سمنانی یکی دیگر از مفاخر تصوف در عظمت این چله‌نشینی و حصول حالات معنوی‌اش نوشته است. «و دخلت الخلوت فی الاربعین الموسوی غرة ذی القعده سنة ...» (سمنانی، العروة لاهل الخلوة و الجَلوة، ص 512) سهروردی مقتول در (623 ق) علم به حقیقت این امر را اختصاص به انبیاء یا فردی که خداوند آنرا آگاه کند می‌داند. «و لا يطلع أحد على حقيقة ذلك إلا الأنبياء إذا عرفهم الحق ذلك، أو من يخصه اللّه تعالى بتعريف ذلك من غير الأنبياء.». (عوارف المعارف، ج 1، ص 228)
.
▫️لیکن در مهد زایش چله‌نشینی چند شرط برای کمال آن ذکرشده است. شرط مهمش دوری از خلق است. (کاشانی، مصباح الهدایة، ص 163) همچنین: «جمله را چِل شب نه خور بود و نه خواب// هم چو شب چل روز نه نان و نه آب» (شبستری، منطق‌الطیر)،؛ و در خانقاه با آداب خاصی انجام می‌شده است. (کیانی، تاریخ خانقاه در ایران، ص 419 و 423).
.
▫️ البته این امر در بین متصوفه مخالفانی نیز داشته است. شمس مینویسد: «این چله داران متابع موسی شدند، چو از متابعت محمد مزه نیافتند» (مقالات شمس، تصحیح موحد، ص 171) جلال الدین بلخی نیز می‌خواهد به‌جای خلوت‌نشینی در نزد او حاضر شوند: «سى پاره بكف در چله شدى/ سى پاره منم ترك چله كن» افلاکی نیز گزارش می‌دهد وقتی سلطان ولد از پدرش مولوی تقاضای چله‌نشینی میکند، ملای رومی به او گفت: «...محمّديان را خلوت و چلّه نيست و در دين ما بدعتست، امّا در شريعت موسى و عيسى عليهما السّلام ايشان را بوده است»، (مناقب العارفین، ج 2، ص 793).
➖〰️
💡نتیجه:
1.اربعین موسوی یا چله کلیمیِ یکی از مستحسنات - به تعبیر استاد رمضانی بدعت نیکوی- صوفیان بوده است.
2.هیچ نص مأثور به خصوصِ چله کلیمیِ در منابع امامیه نیست.
3.دلیل دانشیان امامی که این عمل را ترویج می‌دهند، کلیاتی است چون: نیکو بودن تقوا و مناجات با خداوند، جایگاه عدد چهل؛ اختصاصی نبودن اربعین میقات حضرت موسی به ایشان و تجربه پرورش‌یافتگان مکتب تصوف و عرفان است.
4. به نظر می‌رسد استفسارِ این مسئله از مراجع تقلید بر مقلدان راهگشاست. آیت‌الله جوادی آملی از مراجع معاصر چنین عملی را جایز می‌داند. که مقلدان ایشان می توانند به نظر معظم له عمل کنند.
👈 نظر بقیه مراجع در این زمینه را نمی‌دانم.
➖➖➖
پی‌نوشت:
* در آیه 142 سوره اعراف، سخن از چهل شب میقات حضرت موسی شده است. در ذیل این آیه چند روایت در منابع روایی شیعه داریم که این چهل روز ماه ذی‌قعده و ده روز ابتدایی ذی‌حجه بوده است. علاوه بر ما در منابع متصوفه نیز به این مطلب اشاره‌شده است. یحیی باخرزی مینویسد: «... و آن ثلاثين ماه ذوالقعده است و عشر ديگر دهه ذىالحجه»، (أوراد الأحباب و فصوص الآداب، ص 291)
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
هدایت شده از عصر آب
#یاد_داشت 2️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: حدیث سلسلة الذهب (فرسته اول)
⏬⏬⏬
🔺حضرت رضا (ع) پس از دعوت اجباری مامون از ایشان در مسیرشان به شهر نیشابور رسیدند. در این شهر به درخواست و التماس عالمان و دانشوران گل گفته‌ای فرمود، که به حدیث سلسله الذهب مشهور شد.
➖➖
1. حدیث سلسله الذهب
عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ رَاهَوَيْهِ قَالَ: لَمَّا وَافَى أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا ع نَيْسَابُورَ وَ أَرَادَ أَنْ يَرْحَلَ مِنْهَا إِلَى الْمَأْمُونِ اجْتَمَعَ إِلَيْهِ أَصْحَابُ الْحَدِيثِ فَقَالُوا لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ تَرْحَلُ عَنَّا وَ لَا تُحَدِّثُنَا بِحَدِيثٍ فَنَسْتَفِيدَهُ مِنْكَ وَ قَدْ كَانَ قَعَدَ فِي الْعَمَّارِيَّةِ فَأَطْلَعَ رَأْسَهُ وَ قَالَ 👈 سمِعْتُ أَبِي مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ ع يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَقُولُ سَمِعْتُ جَبْرَئِيلَ يَقُولُ سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا. (صدوق،الامالی،ص235).
〰️〰️
2. آثار خواندن این حدیث
الف) شیخ محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر : « وإنّي كثيراً ما أكتبه في كأس ، وأمحوه بماء ، وأضع عليه شيئاً من تربة الحسين ؛ فأرى تأثيره سريعاً والحمد لله. ولي فيه رؤيا عن أمير المؤمنين عليه‌السلام تصدّق ذلك ، لكنَّها مشروطة بالصدقة بخمسة قروش» جواهر الكلام ،ج4،ص226)
___
ب) احمد بن حنبل پیشوای بزرگ عامی:« لو قرأت هذا الإسناد على مجنون لبرىء من جنته ؛اگر این اسناد را بر دیانه ای بخوانم شفا یابد» (الصواعق المحرقه،ج2،ص595)
___
ج) خُنجی حنفی: « این فقیر تجربه کرده‌‌ام که به عیادت هر بیماری رفتم و اجل او نرسیده بود،من به صدق،این اسناد را بر او خواندم،حق به او در روز شفا کرامت فرمود»( وسیلة الخادم الی المخدوم،ص229).
〰️〰️
3. محل بیان این حدیث شهر نیشابور
الف) برخی افراد سرشناس نیشابور انتظار داشتند امام رضا(ع) پس از ورود به نیشابور در منزل آنان اقامت کند اما امام رضا در منزل ساده و محقر یکی از زنان سالخورده شیعه و دوستدار اهل بیت اقامت کرد. این زن به بانو پسنده یا پسندیده مشهور است و در غرب شهر نیشابور، در نزدیکی آرامگاه بی‌بی شطیطه مدفون است.
__
ب) خراسان بزرگ از مرکز مهم در تاریخ ایران اسلامی بوده است.خراسان بزرگ چهار شهر مهم داشت :مرو،نیشابور،هرات و بلخ (موید ثابتی،تاریخ نیشابور،ص6. ) بنای این شهر توسط انوش بن شیس بن آدم بوده است ( همان. ص12) .به جهت اهمیت این شهر حاکم نیشابوری در این زمینه کتابی نوشته است با نام «تاریخ نیسابور» که خلاصه ای از این کتاب امروزه در دسترس است.
ج) از امام رضا در این شهر کراماتی نیز صادر شده . شیخ صدوق مینویسد: « چون حضرت رضا (ع) وارد نیشابور شد در محله فروینی (پروینی) فرود آمد که حمامی در آن محل بود و آن حمام همان است که امروزه (زمان شیخ صدوق، قرن چهارم هجری) به حمام رضا (ع) معروف است. در نزدیک حمام مزبور، چشمه‌ای (قناتی) کم‌آب بود. امام رضا (ع) در کنار آن چشمه‌ی کم‌آب ایستاد تا این که آب چشمه (قنات) فراوان شد و از آن، حوض آبی فراهم گشت. امام رضا (ع) وارد آن حوض شد و در آن غسل کرد و سپس در کنار آن حوض، نماز گزارد. از آن پس، مردم به طور متناوب در آن حوض، غسل میکنند و از آب آن، برای تبرک می‌نوشند، سپس در کنار آن حوضِ آب، به نماز می‌ایستند و برای برآورده شدن حوایج خود دعا میکنند و حوایج ایشان برآورده میشود. این چشمه (قنات) معروف به «چشمه کهلان» است و تا به امروز (عصر شیخ صدوق) مردم جهت تبرک به سوی آن چشمه می روند. (عيون أخبار الرضا عليه السلام،ج2،ص136؛ حاکم نیشابوری،تاریخ نیشابور ،ص209)
┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
هدایت شده از عصر آب
#یاد_داشت 2️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: حدیث سلسلة الذهب (فرسته دوم)
⏬⏬⏬
د) در این شهر امام رضا (ع) با صوفیان نیز دیدار داشتند که در پیوست ذکر می شود .
〰️〰️
4. شرح حدیث
الف) بنا بر امام هشتم ، کلمه اخلاص یعنی : لا اله الا الله پناهگاه محکمی است برای انسان. یعنی پس از داخل شدن در آن انسان به سعادت می رسد. محمد تقی مجلسی می نویسد: ««و كلمة الإخلاص» و هي كلمة التوحيد مع الاعتقاد و الشرائط كما ورد في الأخبار المعتبرة عن الصادقين صلوات الله عليهم أنه من قال: لا إله إلا الله مخلصا دخل الجنة»
__
ب) توحید در مکتب امامیه همراه با امامت است. یعنی مدرسان توحید فقط ائمه هدی هستند. لذا امام رضا فرمود: من از شرایط آن هستم. یعنی تنها تفسیر ولی الله از توحید دقیق و درست است. لذا اگر کسی ولایت ائمه را پذیرفت، داخل در این - حصن الهی - می شود. و الا بهره‌ای از توحید نبرده است . در روایتی دیگر از امام هشتم می خوانیم :« حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا، عَنْ أَبِيهِ مُوسَى، عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ، عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (عَلَيْهِمُ السَّلَامُ)، عَنِ النَّبِيِّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ)، عَنْ جَبْرَئِيلَ، عَنْ مِيكَائِيلَ، عَنْ إِسْرَافِيلَ (صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ)، عَنِ الْقَلَمِ، عَنِ اللَّوْحِ، عَنِ اللَّهِ (تَعَالَى): عَلِيٌّ حِصْنِي، مَنْ دَخَلَهُ أَمِنَ نَارِي. » (طوسی،الامالی،ص353).
👈 مراجعه به کتابهای سایر مکاتب فکری که سعی در تفسیر توحید داشته‌اند، شاهد خوبی است بر فهم سخن امام رضا علیه السلام.
▫️ توحید در صحیح بخاری،التوحید ابن خزیمه و کتب وهابیون در این زمینه در حقیقت خدای انسان وار است.
▫️ خدا در منابع مکتوب جنبش نیو ایج یا اصلا وجود خارجی ندارد،یا شبیه مخلوقاتش می باشد و در آنان حلول می کند . و بالاخره انسان در بینش عصر جدید خداست.
#توحید_اهل_بیت
#عصر_جدید
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
#یاد_داشت 6️⃣5️⃣
#شخصیت_شناسی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: تصوف و غُلُو (فرسته اول)
⏬⏬⏬
یکی از پدیده‌های انحرافی در بین مسلمانان،غُلُو است.گروهی از عامه و خاصه درباره رهبران خود ادعاهایی چون خداانگاری،نبوت آنها و یا کرامتهای محیرالعقول داشتند. مطیع بودن رود نیل به فرمان عمربن الخطاب و خدا دانستن امام صادق(ع) توسط ابوالخطاب نمونه‌ای ازآنهاست. متصوفه سرآمد این ادعاهای گزاف هستند. در تمام سلاسلشان برای رهبران خود چه سخنانی سُفته‌اند. به برخی از این ادعاها اشاره میشود.
〰️〰️〰️
🔺 مورد اول:
درباره شاه مدار گفته شده است:«من در زمان حضرت عیسی در دنیا بودم و در وقتی که وی را رفع می کردند و جای وی را در آسمان چهارم مقرر فرمودند من بدانجارفتم»(میرزا لعل بیک بدخشی،ثمرات القدس من شجرات الانس،مقدمه و تصحیح: سید جوادی،پزوهشگاه علوم انسانی،تهران،ص41)
➕➕
🔺 مورد دوم:
از شیخ رکن الدین خادم میآرند که گفت:روزی دیدم که بر کنار حوض شمسی وضو میکند.گفتم:بابا چون نماز نمیگزاری،طهارت چرا می نمایی؟گفت:طهارت اینجا می‌کنم و نماز آن جا میگزارم و اشارت به آسمان کرد» (همان،ص101).
➕➕
🔺مورد سوم:
⤴️ عبدالحسین شیبانی متوفای 1342 ش : که دیداری از قونیه مزار مولوی داشته است،می نویسد :«عده ای مقبره وی را پرستش می کردند» ( شیبانی،خاطرات مهاجرت،به کوشش ایرج افشار،کاوه بیات، تهران،شیرازه،1378،ص 96.)
=-=-
⤴️ دکتر اسلامی ندوشن نیز می نویسد:
در اعتقاد آنها زیارت تربت مولانا (در لفظ ترکی توربه ثواب نصف حج دارد،) از سراسر ترکیه آمده اند تا پیش از زیارت کعبه،نصف ثواب را عاید خود کرده باشند. هر سال فصل حج، همین وضع است،ولی این نصف حج بی گفتگو، به نظر مولویون خیلی ناچیز می آمده که این بیت در گوشه آرامگاه نویسانده اند : هرطواف مرقد سلطان مِولانای ما*/ هفصد هزار و هفتصد و هفتاد حج اکبر است. همچنین مزار او را کعبه العشاق خوانده اند. (اسلامی ندوشن،صفیر سیمرغ،یزدان،چاپ پنجم،1371ش،ص123)
➖➖➖➖
* تلفظ مولانا در ترکی به کسر میم هست.
ادامه دارد...
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
#یاد_داشت 7️⃣5️⃣
#تحلیل
#اعتقادی
📝📝 موضوع: تصوف و تعصب (2)/ ترویج تصوف برای تقابل با وهابیت
⏬⏬⏬
امروزه برخی از پژوهندگان معتقدند، بهترین آلترناتیو ایدئولوژی تکفیر (=وهابیت)، ترویج تصوف است.(نمونه نک: محمد حسن وکیلی،عرفان و معنویت؛فرصت‌ها چالشها،مصاحبه با استاد مکرم دکتر ناجی) این تفکر از جهات گوناگون قابل نقد خواهد بود.
زیرا:
〰️〰️〰️
🔺 تصوف مانع تعصب نیست
تصوف نمیتواند مانع تعصب فرقه‌ای شود. چه آنکه خودش بسیار متعصب است. شواهد فراوانی این ادعا را تایید میکند. از آن جمله در این فرسته چند مستند از تعصبات مولوی یکی از صوفیان چرخ زن را نشان دادم. همچنین خواجه پارسا از صوفیانِ نقش‌بندی است. وی در فصل پنجم کتابش درباره رد شیعه بحث کرده و از طایفه رجبیه نقل میکند که آنها روافض از شیعه را به‌صورت خوک می‌بیند. (خواجه محمد پارسا،فصل الخطاب،تصحیح:جلیل مسگرنژاد،مرکز نشردانشگاهی،1381،ص399) او در ادامه از زبان حضرت زهرا (ع) فتوا به وجوب قتل روافض می‌دهد. (همان،ص472) . اتهام زنی به مخالفان و شهادت شهید محمد حسین حدادیان به دست صوفیان گنابادی نمونه های دیگر است.
➕➕
🔺 صوفیان صفوی
اولین حکومت شیعی در ایران توسط صوفیان صفوی شکل گرفت. مدافعان تصوف، این حکومت را دلیلی بر پروژه حمایت از تصوف قرار داده و نتیجه می گیرنند، می توان به تصوف اعتماد کرد . در پاسخ کلام دو نفر از شیعه پژوهان برجسته ذکر میشود تا حقیقت مطلب روشن گردد.
↖️ حسن الامین فرزند علامه سید محسن امین نویسنده کتاب سترگ «اعیان الشیعة» می گوید:«اگر علمای جبل عامل ،بداد پادشاهان صفویه نرسیده بودند گرایش این سلسله به مسلک علی اللهی و غلات شیعه حتمی بود و در آنصورت سرونوشت ایران امروز از لحاظ مذهبی جز این بود که هست» ( واعظ زاده خراسانی،بازدید از چند کشور اسلامی،گزارشی از لبنان،مجله مطالعات اسلامی،پائیز 1352،شماره 8.ص 381.)
.-.
↖️ متفکر معاصرشهید مطهری نیز می نویسد:« فقهاى جبل عامل نقش مهمى در خط مشى ايران صفويه داشته‌اند. چنانكه مىدانيم صفويه درويش بودند. راهى كه ابتدا آنها بر اساس سنت خاص درويشى خود طى مىكردند اگر با روش فقهى عميق فقهاى جبل عامل تعديل نمىشد، و اگر وسيله آن فقها حوزه فقهى عميقى در ايران پايه گذارى نمىشد، به چيزى منتهى مىشد نظير آنچه در علويهاى تركيه و يا شام هست. » (شهید مطهری،مجموعه آثار،ج14،ص440.)
➕➕
🔺وهابیت و اهل سنت
هرچند باور دارم وهابیت از جماعت سنیان جداست، اما نمیتوان اشتراکات این دو گروه را نیز نادیده گرفت. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب یکی از فرقه‌هایی که در جهت تقابل با ایران عزیز انتخاب شد، فرقه وهابیت بود. پس آنچه وهابیت را خطرناک کرده است جایگاه سیاسی آن است که دولتهای غربی از آن در جمیع زمینه ها حمایت میکنند.
حال،پروژه حمایت از تصوف برای تقابل با وهابیت یا برای برادران عامی(=سنی) است یا برای خاصه (=شیعه) . اگر منظور صوفی کردن شیعیان است که دقیقاً این ایده بازی کردن در نقشه دشمن است،چه آنکه امروزه وهابیت دشمن تصوف است و صوفی معرفی کردن شیعه، مستند کردن ادعاهای آنان است.
اگر سرورانی که آن ایده را در سر میپزند ،دنبال صوفی کردن برادران مکتب خلفاء هستند، مشخص شد، تصوف که در بستر تسنن (=عامه) زایش یافته، خود درگیر تعصبات است و نمیتواند مانع ترویج تکفیر شود. داستان داعش بهترین دلیل برای شکست این ایده است،چه آنکه گروه‌های صوفی نیز در داعش حضور داشتند.
➖➖➖➖
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
#یاد_داشت 8️⃣5️⃣
#تحلیل
#اعتقادی
#تاریخی
📝📝 موضوع: شخصیت شناسی خلیفه دوم
⏬⏬⏬
🔺 دیدگاه حضرت زهراء (س) و امام علی(ع) درباره جناب خلیفه
فاطمه زهراء فرمود: « و الله لأدعون الله عليك في كل صلاة أصليها ؛ در هر نمازي كه بجا مي‌آورم تو را نفرين خواهيم كرد.» (ابن قتیبه،الامامة و السیاسة،ج1،ص17.) امام علی(ع) به عمر فرمودند: « ُ كَاذِبًا آثِمًا غَادِرًا خَائِنًا ؛ تودروغگو،گنهکار،حیله گر و خیانت کننده ای» (صحیح مسلم،ج3،ص1379).
〰️➖〰️
🔺 عارفان شیعه و جناب خلیفه
امام خمینی: « و با یک نظر به حال خلفاء و مراجعه به کتب حدیث و تاریخ سنیان معلوم می شود تکلیف آن ها نیز اکنون ما با شیخین کار نداریم و مخالفت های آن ها با قرآن و بازیچه قرار دادن احکام خدا و حلال و حرام کردن از پیش خود و ستم هایی که به فاطمه دختر پیغمبر (ص) و اولاد او کردند و... » (امام خمینی،کشف الاسرار،ص110.) سید علی قاضی در قصیده ای که اشاره به سقیفه دارد،چنین گوید:
اسمه ارجس اللعین بکلمة / مقالة شرک من کفور محارب
و قد کان هذا الکفر سر ابن حنتمه/ فاظهره فی یومه غیر هایب
فیالیت شعری هم صار خلیفة/ عتیق و هل من حظوة من مناقب
بلی عمر سوی عتیقا خلیفته / فادلی له کی یاکلا بالتناوب ( دکتر هادی هاشمیان، کوه توحید،کنگره بزرگداشت حاج سید علی قاضی،تبریز،1391،ص221.)
〰️➖〰️
🔺صوفیان عامی و جناب خلیفه
مولوی، در ضمن داستان ملاقات عمر بن الخطاب و خواهرش، او را چنین تعظیم می کند:«زيرا عمر عظيم باقوّت و رجوليّت بود و به هر لشكرى كه روى نهادى البتّه غالب گشتى و ايشان را سرهاى بريده نشان آوردى... مهرى و عشقى در جانش پديد آمد و مىخواست كه در مصطفى «عليه السّلام» گداخته شود از غايت محبّت و محو گردد ». (مولوی،فیه ما فیه، ص 185.)
=-=
در مثنوی‌اش گفته: «چون عمر شيداى آن معشوق شد/ حق و باطل را چو دل فاروق شد ».(مثنوی،ص196.) همچنین: «عاشقان جانب فلك پرند /منكران در تك سقر ميرند* وانك اخلاق مصطفى جويند/چون ابو بكر و چون عمر ميرند » (دیوان کبیر شمس،تصحیح:فروزانفر،ج2،ص246،ش 972.)
=-=
به اندیشه مولوی عُمَر، از آنکسانی بود که همه عمرش را کمر بسته در خدمت پیامبر حاضر بود؛ و او را شمشیر تیزو برهنه ای در دستان رسول می بیند که در صورت امر آن حضرت بدون تأمل به اجرا می آمد.« اى مرا تو مصطفى من چون عمر/ از براى خدمتت بندم كمر »
عمر در مثنوی به گونه ای معرفی میشود که گویی عارف است، ادب آموخته، با سعه صدر واهل تسامح و تساهل با پیروان مذاهب می باشد. (ریحانه حرم پناهی، تصویر خلفای راشدین در مثنوی معنوی، تاریخ ادبیات بهار و تابستان 1392 شماره 72، ص 99.)
++
ابن عربی دیگر صوفی عامی است که در وصفش گفته‌اند:«كان شيخنا ابن عربي متمكنا من الاجتماع بروح من شاء من الأنبياء والأولياء الماضين » (ابن عماد حنبلی، شذرات الذهب في أخبار من ذهب،ج7،ص341.)
در رسالة القدس می نویسد: «هذا عمر بن الخطاب (رضي اللّه عنه) الصلب القوي الذي ليس للشيطان عليه سبيل حسب الشيطان أن ينجو منه نزل القرآن موافقا لحكمه و أداه أن يقول «لو كشف الغطاء ما أزددت يقينا » (ابن عربی،مجموعه رسائل،رساله روح القدس،ج1،ص205 .) در فتوحاتش دعوت میکند که عمری باشیم « كن عمري الفعل » .(ابن عربی،الفتوحات،ج4،ص465.)
=-=
از جمله کتابهایی که در اواخر عمرش و دوران پختگی اش نوشته التجلیات الالهیه است . او در این کتاب در مکاشفه با اصحاب و صوفیان متقدم گفتگومیکند و ازتوحیدش دفاع میکند . شیخ می گوید: به تجلی نور سبز نشسته‌ام که اختصاص به عمر بن الخطاب دارد .سپس شروع میکند با عمر بن الخطاب صحبت کردن! عمر میگوید : «مقام خاتم ولایت خلافت را بگیر او می گوید: به دست توست. پس عمر نیز این مقام را به وی هبه میکند! سپس عمر به وی می گوید: این نور ممدود را بگیر » (التجلیات الالهیه،صص429-431.)
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
هدایت شده از عصر آب
#یاد_داشت 1️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: چله کلیمی
⏬⏬⏬
🔺چندی است با شروع ماه ذی‌قعده، «چله کلیمیِ» یا «اربعین موسوی» تبلیغ میشود. مبلغان این چله به مشتاقان سلوک، بشارت موقعیتی ممتاز برای خودسازی را داده که زمان تحققش را از اول ماه ذی‌قعده تا دهم ذی‌حجه می‌دانند. به‌اختصار به منبع چله‌نشینی و اربعین موسوی در تصوف و عرفان اشاره میشود.
➖〰️
▫️بنا بر اذعان اهل تصوف و عرفان چله‌نشینی از استحسانات خودشان است. کاشانی (735 ق) مینویسد: «مراد از استحسان استحباب امرى و اختيار رسمى است كه متصوّفه آنرا به اجتهاد خود وضع كردهاند، از جهت صلاح حال طالبان، بی‌آنکه دليلى واضح و برهانى لايح از سنّت بر آن شاهد بود، مانند ... نشستن در چلّه و غير آن، هرچند آن اختيار از تشبّث و تمسّك بسنّتى خالى نبود.» (کاشانی، مصباح الهداية و مفتاح الكفاية، ص 146)
استاد رمضانی در توضیح «مستحسنات» توضیح می‌دهند که این کلمه یعنی بدعت؛ و البته بدعت را تقسیم میکنند و باور دارند هر بدعتی گمراهی نیست. ایشان مینویسد: «اگرچه خصوص ِ هیچ‌یک از مستحسنات [مثل چله کلیمیِ] درآیات قرآن و روایات معتبر، دستور شرعی وجود ندارد، با توجه به منافع و مصالح هر یک می‌توان آنها را در عموم کارهایی داخل کرد که خدا و رسول به آنها فراخوانده‌اند» (رمضانی، مستحسنات عرفانی: بدعت هدایت یا بدعت ضلالت؟ دو فصلنامه حکمت اسرا، سال هشتم،1395، ص 10).
.
▫️یکی از دلایل این بدعت مستحسن، اربعین میقات جناب موسی است*. هجویری (465 ق) از اَعلام این طایفه مینویسد: «اصل چله ايشان تعلّق به حال موسى عم دارد» (هجویری، کشف‌المحجوب، ص 417). علاءالدوله سمنانی یکی دیگر از مفاخر تصوف در عظمت این چله‌نشینی و حصول حالات معنوی‌اش نوشته است. «و دخلت الخلوت فی الاربعین الموسوی غرة ذی القعده سنة ...» (سمنانی، العروة لاهل الخلوة و الجَلوة، ص 512) سهروردی مقتول در (623 ق) علم به حقیقت این امر را اختصاص به انبیاء یا فردی که خداوند آنرا آگاه کند می‌داند. «و لا يطلع أحد على حقيقة ذلك إلا الأنبياء إذا عرفهم الحق ذلك، أو من يخصه اللّه تعالى بتعريف ذلك من غير الأنبياء.». (عوارف المعارف، ج 1، ص 228)
.
▫️لیکن در مهد زایش چله‌نشینی چند شرط برای کمال آن ذکرشده است. شرط مهمش دوری از خلق است. (کاشانی، مصباح الهدایة، ص 163) همچنین: «جمله را چِل شب نه خور بود و نه خواب// هم چو شب چل روز نه نان و نه آب» (شبستری، منطق‌الطیر)،؛ و در خانقاه با آداب خاصی انجام می‌شده است. (کیانی، تاریخ خانقاه در ایران، ص 419 و 423).
.
▫️ البته این امر در بین متصوفه مخالفانی نیز داشته است. شمس مینویسد: «این چله داران متابع موسی شدند، چو از متابعت محمد مزه نیافتند» (مقالات شمس، تصحیح موحد، ص 171) جلال الدین بلخی نیز می‌خواهد به‌جای خلوت‌نشینی در نزد او حاضر شوند: «سى پاره بكف در چله شدى/ سى پاره منم ترك چله كن» افلاکی نیز گزارش می‌دهد وقتی سلطان ولد از پدرش مولوی تقاضای چله‌نشینی میکند، ملای رومی به او گفت: «...محمّديان را خلوت و چلّه نيست و در دين ما بدعتست، امّا در شريعت موسى و عيسى عليهما السّلام ايشان را بوده است»، (مناقب العارفین، ج 2، ص 793).
➖〰️
💡نتیجه:
1.اربعین موسوی یا چله کلیمیِ یکی از مستحسنات - به تعبیر استاد رمضانی بدعت نیکوی- صوفیان بوده است.
2.هیچ نص مأثور به خصوصِ چله کلیمیِ در منابع امامیه نیست.
3.دلیل دانشیان امامی که این عمل را ترویج می‌دهند، کلیاتی است چون: نیکو بودن تقوا و مناجات با خداوند، جایگاه عدد چهل؛ اختصاصی نبودن اربعین میقات حضرت موسی به ایشان و تجربه پرورش‌یافتگان مکتب تصوف و عرفان است.
4. به نظر می‌رسد استفسارِ این مسئله از مراجع تقلید بر مقلدان راهگشاست. آیت‌الله جوادی آملی از مراجع معاصر چنین عملی را جایز می‌داند. که مقلدان ایشان می توانند به نظر معظم له عمل کنند.
👈 نظر بقیه مراجع در این زمینه را نمی‌دانم.
➖➖➖
پی‌نوشت:
* در آیه 142 سوره اعراف، سخن از چهل شب میقات حضرت موسی شده است. در ذیل این آیه چند روایت در منابع روایی شیعه داریم که این چهل روز ماه ذی‌قعده و ده روز ابتدایی ذی‌حجه بوده است. علاوه بر ما در منابع متصوفه نیز به این مطلب اشاره‌شده است. یحیی باخرزی مینویسد: «... و آن ثلاثين ماه ذوالقعده است و عشر ديگر دهه ذىالحجه»، (أوراد الأحباب و فصوص الآداب، ص 291)
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
هدایت شده از عصر آب
#یاد_داشت 1️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: چله کلیمی
⏬⏬⏬
🔺چندی است با شروع ماه ذی‌قعده، «چله کلیمیِ» یا «اربعین موسوی» تبلیغ میشود. مبلغان این چله به مشتاقان سلوک، بشارت موقعیتی ممتاز برای خودسازی را داده که زمان تحققش را از اول ماه ذی‌قعده تا دهم ذی‌حجه می‌دانند. به‌اختصار به منبع چله‌نشینی و اربعین موسوی در تصوف و عرفان اشاره میشود.
➖〰️
▫️بنا بر اذعان اهل تصوف و عرفان چله‌نشینی از استحسانات خودشان است. کاشانی (735 ق) مینویسد: «مراد از استحسان استحباب امرى و اختيار رسمى است كه متصوّفه آنرا به اجتهاد خود وضع كردهاند، از جهت صلاح حال طالبان، بی‌آنکه دليلى واضح و برهانى لايح از سنّت بر آن شاهد بود، مانند ... نشستن در چلّه و غير آن، هرچند آن اختيار از تشبّث و تمسّك بسنّتى خالى نبود.» (کاشانی، مصباح الهداية و مفتاح الكفاية، ص 146)
استاد رمضانی در توضیح «مستحسنات» توضیح می‌دهند که این کلمه یعنی بدعت؛ و البته بدعت را تقسیم میکنند و باور دارند هر بدعتی گمراهی نیست. ایشان مینویسد: «اگرچه خصوص ِ هیچ‌یک از مستحسنات [مثل چله کلیمیِ] درآیات قرآن و روایات معتبر، دستور شرعی وجود ندارد، با توجه به منافع و مصالح هر یک می‌توان آنها را در عموم کارهایی داخل کرد که خدا و رسول به آنها فراخوانده‌اند» (رمضانی، مستحسنات عرفانی: بدعت هدایت یا بدعت ضلالت؟ دو فصلنامه حکمت اسرا، سال هشتم،1395، ص 10).
.
▫️یکی از دلایل این بدعت مستحسن، اربعین میقات جناب موسی است*. هجویری (465 ق) از اَعلام این طایفه مینویسد: «اصل چله ايشان تعلّق به حال موسى عم دارد» (هجویری، کشف‌المحجوب، ص 417). علاءالدوله سمنانی یکی دیگر از مفاخر تصوف در عظمت این چله‌نشینی و حصول حالات معنوی‌اش نوشته است. «و دخلت الخلوت فی الاربعین الموسوی غرة ذی القعده سنة ...» (سمنانی، العروة لاهل الخلوة و الجَلوة، ص 512) سهروردی مقتول در (623 ق) علم به حقیقت این امر را اختصاص به انبیاء یا فردی که خداوند آنرا آگاه کند می‌داند. «و لا يطلع أحد على حقيقة ذلك إلا الأنبياء إذا عرفهم الحق ذلك، أو من يخصه اللّه تعالى بتعريف ذلك من غير الأنبياء.». (عوارف المعارف، ج 1، ص 228)
.
▫️لیکن در مهد زایش چله‌نشینی چند شرط برای کمال آن ذکرشده است. شرط مهمش دوری از خلق است. (کاشانی، مصباح الهدایة، ص 163) همچنین: «جمله را چِل شب نه خور بود و نه خواب// هم چو شب چل روز نه نان و نه آب» (شبستری، منطق‌الطیر)،؛ و در خانقاه با آداب خاصی انجام می‌شده است. (کیانی، تاریخ خانقاه در ایران، ص 419 و 423).
.
▫️ البته این امر در بین متصوفه مخالفانی نیز داشته است. شمس مینویسد: «این چله داران متابع موسی شدند، چو از متابعت محمد مزه نیافتند» (مقالات شمس، تصحیح موحد، ص 171) جلال الدین بلخی نیز می‌خواهد به‌جای خلوت‌نشینی در نزد او حاضر شوند: «سى پاره بكف در چله شدى/ سى پاره منم ترك چله كن» افلاکی نیز گزارش می‌دهد وقتی سلطان ولد از پدرش مولوی تقاضای چله‌نشینی میکند، ملای رومی به او گفت: «...محمّديان را خلوت و چلّه نيست و در دين ما بدعتست، امّا در شريعت موسى و عيسى عليهما السّلام ايشان را بوده است»، (مناقب العارفین، ج 2، ص 793).
➖〰️
💡نتیجه:
1.اربعین موسوی یا چله کلیمیِ یکی از مستحسنات - به تعبیر استاد رمضانی بدعت نیکوی- صوفیان بوده است.
2.هیچ نص مأثور به خصوصِ چله کلیمیِ در منابع امامیه نیست.
3.دلیل دانشیان امامی که این عمل را ترویج می‌دهند، کلیاتی است چون: نیکو بودن تقوا و مناجات با خداوند، جایگاه عدد چهل؛ اختصاصی نبودن اربعین میقات حضرت موسی به ایشان و تجربه پرورش‌یافتگان مکتب تصوف و عرفان است.
4. به نظر می‌رسد استفسارِ این مسئله از مراجع تقلید بر مقلدان راهگشاست. آیت‌الله جوادی آملی از مراجع معاصر چنین عملی را جایز می‌داند. که مقلدان ایشان می توانند به نظر معظم له عمل کنند.
👈 نظر بقیه مراجع در این زمینه را نمی‌دانم.
➖➖➖
پی‌نوشت:
* در آیه 142 سوره اعراف، سخن از چهل شب میقات حضرت موسی شده است. در ذیل این آیه چند روایت در منابع روایی شیعه داریم که این چهل روز ماه ذی‌قعده و ده روز ابتدایی ذی‌حجه بوده است. علاوه بر ما در منابع متصوفه نیز به این مطلب اشاره‌شده است. یحیی باخرزی مینویسد: «... و آن ثلاثين ماه ذوالقعده است و عشر ديگر دهه ذىالحجه»، (أوراد الأحباب و فصوص الآداب، ص 291)
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water
هدایت شده از عصر آب
#یاد_داشت 1️⃣4️⃣
#مناسبتی
#اعتقادی
📝📝 موضوع: چله کلیمی
⏬⏬⏬
🔺چندی است با شروع ماه ذی‌قعده، «چله کلیمیِ» یا «اربعین موسوی» تبلیغ میشود. مبلغان این چله به مشتاقان سلوک، بشارت موقعیتی ممتاز برای خودسازی را داده که زمان تحققش را از اول ماه ذی‌قعده تا دهم ذی‌حجه می‌دانند. به‌اختصار به منبع چله‌نشینی و اربعین موسوی در تصوف و عرفان اشاره میشود.
➖〰️
▫️بنا بر اذعان اهل تصوف و عرفان چله‌نشینی از استحسانات خودشان است. کاشانی (735 ق) مینویسد: «مراد از استحسان استحباب امرى و اختيار رسمى است كه متصوّفه آنرا به اجتهاد خود وضع كردهاند، از جهت صلاح حال طالبان، بی‌آنکه دليلى واضح و برهانى لايح از سنّت بر آن شاهد بود، مانند ... نشستن در چلّه و غير آن، هرچند آن اختيار از تشبّث و تمسّك بسنّتى خالى نبود.» (کاشانی، مصباح الهداية و مفتاح الكفاية، ص 146)
استاد رمضانی در توضیح «مستحسنات» توضیح می‌دهند که این کلمه یعنی بدعت؛ و البته بدعت را تقسیم میکنند و باور دارند هر بدعتی گمراهی نیست. ایشان مینویسد: «اگرچه خصوص ِ هیچ‌یک از مستحسنات [مثل چله کلیمیِ] درآیات قرآن و روایات معتبر، دستور شرعی وجود ندارد، با توجه به منافع و مصالح هر یک می‌توان آنها را در عموم کارهایی داخل کرد که خدا و رسول به آنها فراخوانده‌اند» (رمضانی، مستحسنات عرفانی: بدعت هدایت یا بدعت ضلالت؟ دو فصلنامه حکمت اسرا، سال هشتم،1395، ص 10).
.
▫️یکی از دلایل این بدعت مستحسن، اربعین میقات جناب موسی است*. هجویری (465 ق) از اَعلام این طایفه مینویسد: «اصل چله ايشان تعلّق به حال موسى عم دارد» (هجویری، کشف‌المحجوب، ص 417). علاءالدوله سمنانی یکی دیگر از مفاخر تصوف در عظمت این چله‌نشینی و حصول حالات معنوی‌اش نوشته است. «و دخلت الخلوت فی الاربعین الموسوی غرة ذی القعده سنة ...» (سمنانی، العروة لاهل الخلوة و الجَلوة، ص 512) سهروردی مقتول در (623 ق) علم به حقیقت این امر را اختصاص به انبیاء یا فردی که خداوند آنرا آگاه کند می‌داند. «و لا يطلع أحد على حقيقة ذلك إلا الأنبياء إذا عرفهم الحق ذلك، أو من يخصه اللّه تعالى بتعريف ذلك من غير الأنبياء.». (عوارف المعارف، ج 1، ص 228)
.
▫️لیکن در مهد زایش چله‌نشینی چند شرط برای کمال آن ذکرشده است. شرط مهمش دوری از خلق است. (کاشانی، مصباح الهدایة، ص 163) همچنین: «جمله را چِل شب نه خور بود و نه خواب// هم چو شب چل روز نه نان و نه آب» (شبستری، منطق‌الطیر)،؛ و در خانقاه با آداب خاصی انجام می‌شده است. (کیانی، تاریخ خانقاه در ایران، ص 419 و 423).
.
▫️ البته این امر در بین متصوفه مخالفانی نیز داشته است. شمس مینویسد: «این چله داران متابع موسی شدند، چو از متابعت محمد مزه نیافتند» (مقالات شمس، تصحیح موحد، ص 171) جلال الدین بلخی نیز می‌خواهد به‌جای خلوت‌نشینی در نزد او حاضر شوند: «سى پاره بكف در چله شدى/ سى پاره منم ترك چله كن» افلاکی نیز گزارش می‌دهد وقتی سلطان ولد از پدرش مولوی تقاضای چله‌نشینی میکند، ملای رومی به او گفت: «...محمّديان را خلوت و چلّه نيست و در دين ما بدعتست، امّا در شريعت موسى و عيسى عليهما السّلام ايشان را بوده است»، (مناقب العارفین، ج 2، ص 793).
➖〰️
💡نتیجه:
1.اربعین موسوی یا چله کلیمیِ یکی از مستحسنات - به تعبیر استاد رمضانی بدعت نیکوی- صوفیان بوده است.
2.هیچ نص مأثور به خصوصِ چله کلیمیِ در منابع امامیه نیست.
3.دلیل دانشیان امامی که این عمل را ترویج می‌دهند، کلیاتی است چون: نیکو بودن تقوا و مناجات با خداوند، جایگاه عدد چهل؛ اختصاصی نبودن اربعین میقات حضرت موسی به ایشان و تجربه پرورش‌یافتگان مکتب تصوف و عرفان است.
4. به نظر می‌رسد استفسارِ این مسئله از مراجع تقلید بر مقلدان راهگشاست. آیت‌الله جوادی آملی از مراجع معاصر چنین عملی را جایز می‌داند. که مقلدان ایشان می توانند به نظر معظم له عمل کنند.
👈 نظر بقیه مراجع در این زمینه را نمی‌دانم.
➖➖➖
پی‌نوشت:
* در آیه 142 سوره اعراف، سخن از چهل شب میقات حضرت موسی شده است. در ذیل این آیه چند روایت در منابع روایی شیعه داریم که این چهل روز ماه ذی‌قعده و ده روز ابتدایی ذی‌حجه بوده است. علاوه بر ما در منابع متصوفه نیز به این مطلب اشاره‌شده است. یحیی باخرزی مینویسد: «... و آن ثلاثين ماه ذوالقعده است و عشر ديگر دهه ذىالحجه»، (أوراد الأحباب و فصوص الآداب، ص 291)
•┈┈••✾••┈┈•
@Age_of_water