📌پ.ن: ▫️اصلی ترین کارکرد امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ چرا در این مورد روایات عجیب و عظیمی داریم؟ وقتی این مسئله را در چارچوب #نظریه_اجتماعی_اسلام تحلیل میکنیم، متوجه میشویم اصلی ترین کارکرد آن، دست نخوردن مسئله #فرهنگ و #ارزش_های_دینی است. ▫️اینکه ارزش های دینی دچار تغییر و تحول نشوند، اینکه منکر همچنان منکر بماند، اینکه معروف همچنان معروف بماند، هرچند که به آنها عمل نشود اما نباید به هیچ وجه، مرز ارزش ها جابجا بشود. ▫️اگر ارزش های اجتماعی دچار تغییر و تحول شد، به تبع #هنجارهای_اجتماعی نیز تغییر خواهند کرد. لذا بعد از گذشت چند نسل، شاهد خواهیم بود عملا فرهنگ دینی به کلی کنار رفته است و عملا جای منکر و معروف جابجا میشود. ➕ تذکر: از این روایت برداشت میشود که انسان باید امر به معروف و نهی از منکر کند، ولو اینکه برای او #خطر_جانی یا مالی یا ناموسی داشته باشد اما دسته ای از روایات دیگر هم داریم که امر به معروف را قید به همین نکته زده اند که نباید برای انسان خطر جانی، مالی یا ناموسی داشته باشد. ▫️در کتب فقهی مفصل درباره این قید بحث شده است که میتوانید رجوع کنید اما خلاصه اینکه در این مسئله دو ملاک وجود دارد: 1. زیان، ضرر و خطر داشتن برای انسان 2. اهمیت متعلق امر به معروف و نهی از منکر ▫️گاهی انسان برای گناه صغیره و کوچکی میخواهد نهی از منکر کند، چه بسا اینجا اگر خطر مهمی برای انسان داشته باشد بگوییم باید ترک بشود ▫️اما اگر نهی از منکر ناظر به مسئله مهمی است که ممکن است #ارزش_های_اجتماعی را دچار تغییر کند به نحوی که به راحتی قابل جبران نیست و به تبع، #اصل_اسلام به خطر خواهد افتاد، در این صورت باید خطرات را به جان خرید مانند کاری که #سیدالشهدا در کربلا یا #امام_خمینی در انقلاب اسلامی دنبال کردند. ▫️در هر صورت، در شرایط کنونی جامعه ما، خیلی ها به بهانه های مختلف، شانه خود را از این مسئولیت مهم خالی میکنند. به نظر میرسد روایت میخواهد تاکید کند که به این #بهانه های الکی، این مسئله مهم را کنار نگذارید چرا که در 99 درصد موارد، برای انسان خطر جانی، مالی و ناموسی مهمی مطرح نیست. پس به این بهانه، نباید این مهم را ترک کرد. ➕تذکر2: امر به معروف را منحصر در مسئله #حجاب نکنیم. با توجه به ظرفیت، مسئله #اولویت_بندی را در این مسئله رعایت کنیم. در اجرای امر به معروف، #عقلانیت_دینی به خرج بدهیم. #روش_ها و چگونگی کار را یاد بگیریم. ▫️امر به معروف یک امر #تعبدی نیست که صرفا با انجام آن بخواهیم رفع تکلیف از خود کنیم بلکه مهم #اثربخشی و #نتیجه ی کار است. حتما #دلسوزی و رفتار خوب را چاشنی کار کنیم. اگر طرف مقابل بدرفتاری کرد، تذکر بدهیم و برویم. ▫️در حاکمیت اسلامی مانند شرایط امروز، وظیفه ما صرفا امر به معروف قلبی و زبانی است، بخش عملی آن که در روایت هم به آن اشاره شد، منحصر به انجام حاکمیت است. لذا در انجام آن دچار اشتباه نشویم. ▫️ #مراتب کار را رعایت کنیم، اولا تذکر پنهانی، اگر اصلاح نشد، کار را به تذکر علنی بکشانیم، خصوصا ناظر به مسئولین. به هیچ وجه دچار #فحاشی و #تهمت و #دروغ_گویی و از این دست امور نشویم. ▫️خلاصه ابعاد مختلف کار را لحاظ کنیم و با دیدن آموزش، به بهترین شیوه کار را از آب در بیاوریم. 💢 آیات‌ و‌ روایات‌ اجتماعی | #عضویت👇 https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9

💠 روزه کله گنجشکی 🔰 #کلینی در کافی از امام صادق(ع) نقل میکند: 🔺ما كودكان خود را وقتى #هفت_ساله شدند، امر مى‌كنيم تا هر مقدار از روز را كه مى‌توانند، #روزه بگیرند، مثلا نيمى از روز یا بيشتر يا كمتر. (إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِالصِّيَامِ إِذَا كَانُوا بَنِي سَبْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامِ الْيَوْمِ فَإِنْ كَانَ إِلَى نِصْفِ النَّهَارِ وَ أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ أَوْ أَقَل‏) 🔺هرگاه نیز تشنگى و گرسنگى بر آنها چيره شد، افطار کنند. خب چرا از این سن؟ تا کودکان به روزه، #عادت کرده و #توانايى آن را کسب کنند. (فَإِذَا غَلَبَهُم‏ الْعَطَشُ وَ الْغَرَثُ أَفْطَرُوا حَتَّى يَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ يُطِيقُوه‏) 🔺لذا شما نيز كودكان #نُه_ساله خود را وادار كنيد به #اندازه_توان و طاقت شان روزه بگيرند، و هرگاه تشنگى بر آنها چيره شد، افطار کنند. (فَمُرُوا صِبْيَانَكُمْ إِذَا كَانُوا أَبْنَاءَ تِسْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامٍ فَإِذَا غَلَبَهُمُ الْعَطَشُ أَفْطَرُوا) 📌پ.ن: 1️⃣ این روایت به ما یاد میدهد که باید احکام را با #رویکرد_تربیتی نگریست. یعنی اگر حکمی توسط شریعت صادر شده، باید تلاش کرد #زمینه_های_تحقق و اجرای آن نیز فراهم بشود. مثلا اگر #نماز و #روزه در حدود 15 سالگی بر نوجوان واجب میشود، باید بستر را به نحوی فراهم کرد که پیش از 15 سالگی به تدریج و نرم این مسئله توسط نوجوان اجرا بشود تا هم به آن عادت کرده و هم به مرور حکمت و معرفت آن را نیز بیاموزد. 2️⃣ در واقع میتوان این مسئله را به صورت یک قاعده نیز بیان کرد: #قاعده_تدریج. نباید اینگونه باشد که مثلا در 15 سالگی، به صورت یکهو و دفعتا یک نوجوان، حجم سنگینی از احکام را در مقابل خود ببینید که باید همه اینها را اجرا کند بلکه باید پیش از آن براساس یک منطقی نوجوان را با این مسائل آشنا کرده تا برخی امور مهم را انجام بدهد و به مرور و تدریج بر حجم آن اضافه کرد و حتی برخی امور را برای سال های پس از تکلیف او گذاشت. 3️⃣ #تعمیم این قاعده از نماز و روزه به همه امور مربوط به تربیت نوجوان را میتوان از استدلال حضرت در این روایت استفاده کرد. آنجا که حضرت میفرماید «حَتَّى يَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ يُطِيقُوه» یعنی غرض و هدف از زود شروع کردن نماز و روزه برای نوجوان، #ایجاد_آمادگی و #عادت کردن به انجام آن است، یعنی وقتی فرزند به سن تکلیف رسید، انجام این امور برای او سخت نباشد. حالا این را میتوان در همه امور مربوط به تربیت فرزند تعمیم داد و مختص به نماز و روزه ندانست، البته با لحاظ استثنائاتی که ممکن است هر قاعده ای داشته باشد. مثلا نسبت به دختران، رعایت #حجاب آنها را موکول به 9 سالگی نکنیم که به کرات دیده شده در آن سن به سختی زیر بار حجاب میروند، به خاطر سختی یا... اما اگر حداقل دو سه سال زودتر، به تدریج این مسئله را رعایت کنیم، این مشکل حل خواهد شد. همچنین دیگر امور تربیتی مربوط به کودک. 4️⃣ جالب اینکه قدیمی های ما همین مسئله را نسبت به روزه، تحت عنوان «#روزه_کله_گنجشکی» پیاده میکردند و چقدر آثار تربیتی داشت و چقدر خوب است که ما نیز همین را ادامه داده و حتی نسبت به دیگر امور تعمیم بدهیم. هم در آنها ایجاد آمادگی برای گرفتن روزه در سن تکلیفشان میکند و هم حس بی‌اهمیتی و بی‌تفاوتی نسبت به ماه مبارک را در آنها از بین برده و حظ و بهره ای از این ماه پربرکت خواهند برد. ➕روایتی مشابه درباره امر کردن کودکان به نماز و روزه 💢 آیات‌ و‌ روایات‌ اجتماعی | #عضویت https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9

💠 رویکرد تربیتی در تعامل با نوجوانان 🔸با بررسی مصداقی مسئله نماز 🔺سنت پیامبر(ص) بدین شکل بود که معمولا نمازهای ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشا را جداگانه میخواندند. البته جمع خواندن آنها را نیز جایز میدانستند و گاهی نیز خود و اصحاب این نمازها را به صورت جمع میخواندند. 🔺بنابراین، خواندن نمازهای ظهر و عصر و نیز مغرب و عشا به صورت جداگانه و هر کدام در #وقت_فضیلت خودش، مستحب بوده و خواندن آنها به صورت جمع نیز جایز است. 🔺اما جالب اینکه #امام_سجاد(ع) با رویکردی تربیتی، درهمان عصر به نوجوانان توصیه میکردند که نماز ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشا را به صورت جمع و به صورت پیوسته و پشت سرهم در یک نوبت بخوانند، نه اینکه تک تک در وقت فضیلت خودش. 🔺وقتی برخی از اطرافیان نسبت به این توصیه تعجب کردند، حضرت در توضیح چرایی آن فرمودند: ➕این شیوه نماز خواندن برای آنها، #آسان‌تر است و برای آنها بهتر است که با این شیوه، #سرعت بورزند در خواندن نماز و نیز نماز را ضایع نکنند و برای خواندن نماز #خواب نروند(ناظر به فاصله بین نماز مغرب و عشا) و یا اینکه تا پیش از مشغول شدن به امور دیگر، نمازشان را کامل بخوانند. 🔺همچنین حضرت هیچ وقت فراتر از نمازهای واجب، نوجوانان را به چیزی بیش از آن مکلف نمی‌ساخت. 📚 الکافي، ج۳، ص۴۰۹ و ج۶، ص۴۷؛ دعائم الإسلام، ج۱، ص۱۹۳؛ الجعفریات، ج۱، ص۵۱؛ تهذیب و... (دعائم، کاملترین گزارش را دارد و مابقی، بخشی از آن را) 📌پ.ن: ▫️حضرت در اینجا، بر اصل «#تدریج» و «#سهولت_اجرا» در فرایند تربیت دینی نوجوانان تأکید دارند. ▫️حضرت به ما این را می آموزند که «تربیت دینی» با «فهم مراحل رشد» و «شناخت شرایط زیست» گره خورده است و این خاص نوجوانان نیست بلکه چون اقتضای این گروه خاص اینچنین بوده، حضرت به آن تاکید کرده اند لذا میشود از این نکته به نحوی #مناط_گیری کرد. ▫️در واقع، امر تربیت، امری ثابت و خشک نیست، بلکه امری #منعطف و سیال است، یعنی مخاطب را باید از یک نقطه به نقطه ای مطلوب تر حرکت داد، که برای این نکته، باید لحاظ #تدریج، #توانایی و وضعیت اجتماعی و روانی مخاطب را حتما مد نظر داشت. ▫️حضرت با شناخت دقیق از ویژگی های روحی و اجتماعی نوجوانان، تلاش میکنند تا معارف الهی را در یک تدریجی در جان آنها بنشانند. لذا هر چند جدا خواندن نمازها ارجحیت دارد اما برای اینکه اصل واجب در جان آنها بنشیند، توصیه میکنند که نمازها را به صورت جمع بخوانند که برای آنها آسان تر است. ▫️چون نوجوان در معرض خواب‌ماندن پس از نماز مغرب(ناظر به فضای آن عصر)، سستی و سرگرمی‌های خودش قرار دارد لذا حضرت با این کار، نماز را برای نوجوانان، به یک عمل قابل انجام تر در بستر زندگی واقعی اش تبدیل میکند. ▫️اساسا در مسئله تربیت، باید محتوا را در قالبی ارائه کرد که با «#واقعیت_زیستهٔ_نوجوان» همخوانی داشته باشد. بدون لحاظ این نکته، عملا محتوا ذبح شده و به عمل نخواهد انجامید. ▫️این مسئله، فقط مختص نماز نیست بلکه در مسائلی مانند #حجاب و دیگر دستورات دینی نیز صادق است. در جامعه امروز که نوجوانان با موج #رسانه، #تنبلی متاثر از آن، و... روبرو هستند، باید برنامه‌های تربیتی به گونه‌ای تنظیم شوند که با این وضعیت رقابت کنند، نه در برابر آن بایستند. ▫️یعنی با لحاظ انعطافی که در معارف دینی وجود دارد، فرآیندی طراحی شود که با واقعیات زندگی نوجوانان همخوانی حداکثری داشته باشد. ▫️البته در این مسئله، هم نباید دچار #سخت‌گیری_افراطی شد و هم نباید دچار #ساده‌انگاری_تفریطی، بلکه باید برمبنای شناخت دقیق اصول و فروع دینی و لحاظ نیاز، توان و زمان‌بندی رشد نوجوان، بستری مناسب برای اجرای معارف دینی را طراحی کرد. ➕فرسته های مرتبط: 1. روش صحیح انتقال معارف دینی، براساس سیره نبوی 2. روزه کله گنجشکی 💢 آیات‌ و‌ روایات‌ اجتماعی|#عضویت👇 https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9