هسته پژوهشی تاریخگذاری قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان برگزار می‌کند: موضوع نشست اعتبارسنجی و تاریخ‌گذاری روایت "المرأة عورة" در منابع روایی 🎙سخنران: دکتر معصومه ریعان عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی همدان 📆 زمان: سه‌شنبه ۴ دی‌ماه ساعت ۱۴:۳۰ 📍دربستر گوگل‌میت لینک ورود: https://meet.google.com/guc-rjci-fpc #نشست_علمی_سیزدهم @tarikhgozari

. حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها)، نمونه‌ای بی‌بدیل از ایمان، تقوا و فداکاری است. او که در دامان پاکش، امامان معصوم (علیهم‌السلام) را پرورش داد و الگویی جاودان برای همه زنان و مردان عالم شد. روز میلاد بانوی عالمین سلام‌الله‌علیها یادآور مقام والای زن و مادر در فرهنگ اسلامی و انسانی است. این روز فرخنده، فرصتی است تا به یاد آوریم که حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) نه تنها مادر امامان معصوم (علیهم‌السلام) بلکه مادر همه مؤمنان و عاشقان اهل بیت (علیهم‌السلام) است. او که در زندگی کوتاه اما پربرکت خود، درس‌های بزرگی از صبر، ایثار و ساده‌زیستی داد. 🌸فرارسیدن سال‌روز میلاد خجسته بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و روز بزرگداشت مقام #مادر تهنیت.🌸 #آیه #گروه_تاریخ #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

#میزگرد تخصصی گفتاری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ اسلام 🎙سخنرانی سرکار خانم دکتر ناهید طیبی «مدیر گروه تاریخ پژوهشگاه مطالعات اسلامی و مدیر دانشنامه زن مسلمان» ⌛️زمان: شنبه یکم دیماه ۱۴۰۳ 🕒 ساعت: ۱۰ الی ۱۲ #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

میزگرد تخصصی گفتاری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ اسلام 🎙سرکار خانم دکتر معصومه ریعان «عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی همدان» 🔰 مروری بر انگاره برابری زن مسلمان در قرن اول ⌛️زمان: شنبه یکم دیماه ۱۴۰۳ 🕒 ساعت: ۱۰ الی ۱۲ #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

#میزگرد_تخصصی گفتاری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ اسلام 🔹سرکار خانم نجمه صالحی «پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه» 🔰نقش زنان در عرصه عمومی دوره نبوی و پسانبوی ⌛️زمان: شنبه یکم دیماه ۱۴۰۳ 🕒 ساعت: ۱۰ الی ۱۲ #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

. #میزگرد تخصصی گفتاری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ اسلام 🔹سرکار خانم دکتر راحله ضائفی (استادیار دانشگاه فرهنگیان تهران) 🔰 بررسی نقش ارتباطی زن در سنت و سیره اهل بیت علیهم السلام ⌛️زمان: شنبه یکم دیماه ۱۴۰۳ 🕒 ساعت: ۱۰ الی ۱۲ #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

#میزگرد تخصصی گفتاری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ اسلام 🎙 سرکار خانم سعیده رحیمی «پژوهشگر و مدرس» 🔰 تعامل امامان شیعه با حضور اجتماعی زن ⌛️زمان: شنبه یکم دیماه ۱۴۰۳ 🕒 ساعت: ۱۰ الی ۱۲ #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

. #گزارش میزگرد تخصصی گفتاری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ اسلام به همت انجمن علمی مطالعات تاریخی آیه برگزار شد: سرکار خانم دکتر ناهید طیبی در ابتدای نشست به تعریف منزلت اجتماعی منظر جامعه شناختی اشاره کردند، منزلت قضاوتی است که به موجبش، جامعه، حیثیت و محبوبیت بیشتری به فلان موقعیت یا به فلان پایگاه اجتماعی میدهد و به طورکلی آن ها را به هر دلیلی بر موقعیتها و پایگاههای اجتماعی دیگر ترجیح می‌دهد وپسانبوی همان دوره خلفای سه‌گانه است. ایشان در ادامه گفتند:عصر جاهلی تصویر تحقیرآمیزی از زنان در تاریخ بر جای نهاده که در محرومیت آنان از ارث، زنده به گور کردن دختران در برخی قبایل، محصور کردن زنان در امور غیر اجتماعی و شئ انگاری زنان نمایان است. پس از ظهور اسلام اگرچه مبارزه با تمام آموزه ها، احکام و آیین‌های جاهلی در مورد زنان بسیار دشوار می نمود، اما در مواردی مانند ارث، محدودیت در چند همسری ، زمینه سازی حضور سیاسی مانند بیعت عقبه دوم در مکه در سال 13 بعثت که نُسیبه و اسماء بنت عمرو شرکت داشتند، و بیعت رضوان (واقدی، ج2، ص574) که ام سلمه، ام منیع و ام عامر اشهلیه شرکت داشتند و بیعت نساء پس از فتح مکه در 8 هجری (کلینی، الکافی، ج5، ص527) و حضور در مجالس علم زمینه ارتقای جایگاه زن ایجاد شد. بیعت نساء در سال۸ پس از فتح مکه و با مفاد عدم شرک، عدم سرقت، عدم زنا و کشتن فرزندان و عدم نسبت فرزندان دیگران به همسر خود و این که در هیچ کار ناشایستی نافرمانی پیامبر را نکنند و ضمایر مفاد این بیعت به زنان برمی گردد. بیعت به معنای پذیرش حاکمیت و یا اعلام وفاداری و فرمانبرداری از حاکم است و رفتاری کاملاً سیاسی و اجتماعی است. ایشان افزودند:23 سال زمان قابل توجهی برای تغییر عمده در نگرش ها و رفتارها نبود. به نظر می رسد در صورت استمرار خط نبوی پس از رحلت پیامبر(ص) و تثبیت ولایت و خلافت بلافصل علی(ع)، و پس از وی ائمه(ع) این امر به وقوع می پیوست و جایگاه مطلوب زنان در شریعت ترسیم می شد، اما با تغییر مسیر خلافت و تبدیل سیاست های خلفای سه گانه از تثبیت آموزه های انسانی- الهی شریعت به فتوحات و کشورگشایی در دوران خلافت خلفای قبل از امام علی(ع) با اتفاق قابل توجهی در حوزه مسائل زنان مواجه نمی شویم. در منابعی مانند الطبقات الکبری در فصلی با عنوان «النساء المسلمات المبایعات» اسامی 462 نفر از زنان بیعت کننده با پیامبر(ص) ذکر شده است ) الطبقات الکبری، ج8، ص222(اما گزارشی مبنی بر بیعت زنان با خلفای سه گانه دیده نمی شود. افزون بر بیعه عقبه دوم و بیعه فتح مکه با پیامبر(ص) گزارش هایی مبنی بر بیعت زنان با امام علی(ع) در واقعه غدیر وجود دارد. )ر.ک؛ مجلسی، ج21، ص388؛ امینی، الغدیر(بنا به نقل علامه از کتاب حدیث الولایه ابن عقده شش تن از اولین راویان حدیث غدیر، زنان صحابی و دو بانوی دیگر، غیر صحابی بودند.) امینی، ( دوران خلافت علی(ع) نوعی بازگشت به سیره نبوی در نوع تعامل با زنان و ارتقاء جایگاه آنان صورت می گیرد. گفته شده در عصر نبوی، پیامبر(ص) زنان را در جنگ ها در بخش خدمات و درمان و انتقال مجروحان سهیم می کرد ولی علی(ع) در نبردهای داخلی خویش زنان را تا مدیریت فرهنگی ، هدایت سیاسی ، تحلیل حوادث ، تبیین اهداف احزاب دشمن و شناخت چهره ها و دولتمردان به مردم پیش برده اند. )آیینه‌وند، ص23 (امام علی(ع) در توصیف کیفیت هجوم و بیعت مردم با وی با تعبیر« و حسرت الیها الکعاب؛ و دختران جوان، بی نقاب به صحنه آمدند» تصریح به حضور زنان برای بیعت می کند.) نهج البلاغه، خطبه 229 (در تاریخ خلافت امام علی(ع) زنانی مانند جَرداء بنت سمیر الکوفی کم نیستند که باور عمیق آنان به ولایت و حقانیت علی(ع) اثبات شده است)وقعه صفین، 140 و 141.و در این مسأله گوی سبقت از مردانشان ربوده اند. در عصر خلافت امویان با وجود گسترش فتوحات و ارتباط با ملل و اقوام دیگر جایگاه زن وابسته به قبیله وی بود و تنها زنانی که از قبایل برجسته اعراب بودند از جایگاه سیاسی بالایی برای اظهار نقد و نظر برخوردار بودند مانند أروی دختر حارث بن عبدالمطلب که به سبب جایگاه قبیله قریش در برابر معاویه با صراحت و شجاعت، نظر خویش در مورد علی(ع) و معاویه را بیان می کند. ابن ابی طیفور، ص 37؛ ضبی، ص46 ایشان در آخر اشاره کردند: البته با دقت در منابع و به ویژه تراجم زنان می توان دریافت بانوانی با گرایش شیعی و حتی زنان خوارج به سبب نگرش معترضانه خود به دستگاه امویان و جسارت در بیان نظر خویش حضور پررنگ تری به نسبت زنان موافق با حکومت داشتند وشاید به همین دلیل معاویه آنان را فراخواند تا با تطمیع، تهدید و ارائه تصویری جدید از خود حکومت را از تیغ زبان آنان حفظ کند. #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

. #گزارش #قسمت_اول انجمن علمی مطالعات تاریخی آیه برگزار کرد. میزگرد تخصصی گفتاری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ اسلام با موضوع مروری بر انگاره برابری زن در قرن اول هجری با ارائه خانم دکتر معصومه ریعان ایشان در ابتدا به تعریف مفاهیم پرداختند و اشاره کردند: واژه "انگاره"به مفهوم یا تصویری ذهنی اشاره دارد که در مورد یک موضوع یا شیء خاص ایجاد می‌شود. این کلمه می‌تواند به معنای تصویر ذهنی، الگو، یا برداشت باشد که بر اساس تجربه‌ها، اطلاعات و دانش قبلی شکل گرفته است. در علوم مختلف مانند روان‌شناسی، انگاره‌ها می‌توانند به عنوان بازنمایی‌های ذهنی از جهان بیرونی، افراد، موقعیت‌ها، یا اشیاء مورد بررسی قرار گیرند. انگاره یا تصویر ذهنی، یکی از مفاهیم مهم در علوم شناختی، روان‌شناسی و فلسفه است. انگاره‎ها می‌توانند از تجربیات فردی، دانش پیشین، یا حتی تخیلات ناشی شوند و بخش مهمی از فرآیندهای شناختی و خلاقیت انسانند. آن‌ها به ما کمک می‌کنند تا اطلاعات را سازماندهی کنیم، تجربیاتمان را به یاد بیاوریم، و به جهان پیرامون خود واکنش نشان دهیم. واژه «برابری» به معنای برخورداری همه افراد از حقوق، فرصت‌ها و منابع به طور یکسان است. مفهوم برابری بر این فرض استوار است که همه انسان‌ها بدون در نظر گرفتن نژاد، جنسیت، قومیت، مذهب، وضعیت اقتصادی یا دیگر ویژگی‌ها، باید از همان حقوق و فرصت‌ها برخوردار باشند. برخی از زمینه‌های برابری شامل برابری جنسیتی، برابری اقتصادی، برابری نژادی است. در حقیقت برابری، نظریه‌ای بر پایه اعتقاد به همانند بودن انسان‌ها از جنبه وجودی و در نتیجه، لزوم رفتار یکسان با آن‌ها می‌باشد. ایشان در ادامه بیان کردند: موقعیت زنان در صد سال اول هجری به سه دوره تقسیم می‏شود: 1. دوران پیشا اسلامی؛ 2. دوران وحی و آغاز حرکت رسول الله (ص)؛ 3. دوران پسا پیامبر که به دو دوره اول و دوم تقسیم می‏گردد: دوره اول آن اندکی بیش از نیمه قرن اول تا مرگ امهات المومنین و بنات رسول الله (ص) است که ادامه دوران حاکمیت منطق وحی و سنت رسول خداست. نیمه دوم قرن اول که بعد از مرگ اکثر صحابیه بوده و آغاز افول یکباره موقعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی زنان با عنوان دین است. در دوره اول (پیشااسلامی) مشکلاتی که زنان از آن رنج می بردند و بعد از اسلام این رنج کاهش یافت: نقض حقوق انسانی؛ محدودیت‌های اجتماعی؛ محدودیهای اقتصادی، و... دوره دوم با نزول وحی و توانمندسازی زنان توسط رسول خدا اوج برابری رقم خورده و با منطق قرآن کریم و سنت پیامبر خدا(ص) به اوج خود رسید. زنان تحت وحی آیات 1 نساء؛ 35 احزاب؛ 71 توبه؛ 30 و 31 نور و آیات بسیار دیگری در سازگاری با رویکرد حمایتی رسول خدا (ص) شاهد شکوفایی وضعیت خود در صدر اسلام گردیدند و انگاره برابری شکل گرفت. تأکید بر حقوق زنان، تشویق به مشارکت اجتماعی انان، تعلیم و تربیت، حفاظت از حقوق آنان در خانواده، دفاع از زنان ستمدیده در برابر ظلم و تبعیض و .. یادمانهای سنت پیامبر (ص) در این زمان است. دوره سوم (پسانبوی) نیز تا دهه 60 هجری کم و بیش این جایگاه محفوظ ماند و اندکی پس از آن دوران افول برابری زنان آغاز گردید. روایات اسلامی در منع تدریجی زنان از ورود به اجتماعات، گزاره های تاریخی ماندگاری هستند که ابتدا با گونه همدلانه و در آخر قرن اول به شکل غیرهمدلانه، هرگونه خروج زنان را منع کرده و نابرابری آنان را تا مسدود نمودن حقوق انسانی شان ارتقاء بخشیدند. ورود روایاتی با عنوان «لیس علی النساء...» که ابتدا سوگیری شرعی محض داشت، به تدریج تا منع هرگونه تحرکات اجتماعی انجامید: برای نمونه (روایات همدلانه/خنثی) -لاتمنعوا النّساء أن يأتين المساجد. - لاتمنعوا النّساء المساجد. - لاتمنعوا إماءالله أن يصلين في المسجد. - لاتمنعوا نسائكم المساجد و بیوتهنّ خير لهنّ. لاتمنعوا النّساء حظوظهن من المساجد. - لاتمنعوا النّساء حظوظهن من المساجد اذا استأذنكم. . - اذا استأذنت احدهم امرأته الي المسجد فلايمنعها. برای نمونه (روایات غیر همدلانه) - قال ابن‏عمر قال رسول الله(ص): " ائذنوا النّساء باللّیل الی المساجد فقال ابنه و الله لانأذن لهنّ فیتّخذن ذلک دغلاً. " - اذا شهدت احداکنّ العشاء فلا تمسن طیباً. نمونه های اندک فوق که در کتب روایی بسیار گسترده‎اند، زیرساز روایات قرن دومی کثیری گردید که از تا قرن پنجم به گونه شگفت آوری رشد متنی کرده و هرگونه هویت برابری خواهانه حتی در جنبه های انسانی را از زنان سلب نمود. #ادامه_دارد #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄

. #ادامه_گزارش #قسمت_آخر خانم دکتر ریعان در ادامه بیانات خود افزودند: یکی از گونه های روایات قرن اولی که فصل الخطاب تمامی روایات گفتمان مذمت حضور اجتماعی زنان است. روایتی از بخاری است که می‎گوید: "حدثنا عثمان بن الهیثم، عن الحسن عن ابی‌بکرة قال: لقد نفعنی الله بکلمة سمعتها من رسول الله(ص) ایّام جمل بعد ما کدتُ انّ الحق باصحاب الجمل فاقاتلَ معهم قال لمّا بلغ رسول الله(ص) انّ أهل الفارس قد ملکوا علیهم بنت کسری قال: "لن یفلح قوم ولّوا أمرهم إمرأة". این حدیث با نقل صحیح بخاری شهرت یافته است ولی به ترتیب زمانی در این کتب با سند مستقل وارد گردیده است: 1- مسند ابوداود طیاسی (م:204) 2- مسند احمدبن حنبل (م:241) 3- صحیح بخاری (م: 256) 4- سنن ترمذی (م: 279) 5- سنن و سنن الکبری نسائی (م: 303) 6- سنن احمدبن حسین بیهقی (م: 358) 7- المستدرک حاکم نیشابوری (م: 405) 8- معالم التنزیل بغوی فرّاء (م: 516) 9- البدایة و النهایة ابن کثیر (م: 774). بعدها این روایت در منابع شیعی نیز وارد گردید و مستند فقهی بسیاری از عالمان تشیع گردید. این حدیث در کتب اهل ‏سنّت ابتدا در زمینه تاریخی بر تخت نشستن دختر کسرای ایران و در زمینه تفسیری (ذیل سوره نمل) وارد گردیده و سپس از آن استنباط فقهی شده است. درحالی‏که در کتب شیعه بدون این دو زمینه طرح گردیده و مؤلّفان شیعه آن را تحت عنوان عایشه و حادثه جمل آورده‌اند. به‏نظر میرسد طرح گسترده ‏این حدیث در کتب شیعه، در جایی که در نقد عایشه بوده، مقبولیّت یافته و در جمع با حدیث "هلکت الرّجال حین اطاعت النّساء" مورد استشهاد قرار گرفته است؛ و بدین روی در کتب فقهی نیز مورد استناد و استشهاد مؤلّفین قرار گرفته و در بسیاری از کتب بدون سند وارد شده است. گرچه برخی از فقیهان معاصر شیعه نیز، آن را کافی برای عدم دخالت زنان در امر حکومت و ولایت ندانسته¬ و شهرت روایت را دلیل ندانسته‎اند، اما هنوز مستمسک عملکرد فقیهان است و تاکنون زنان نتوانسته‎اند جایگاه امارت و تصدی مقام سیاسی اجتماعی را در اکثر جوامع اسلامی به دست آورند. خانم دکتر ریعان در پایان افزودند: بنابراین انگاره برابری زنان، که تصوری از برخورداری فرامکانی و فرازمانی حقوقی آنان را در قرن اول ترسیم می‎نمود، در انتهای قرن اول افول نمود و با ورود به عصر جهانی شدن، اکنون آنان را در دوگانه اسلام و مدرنیته به طور جدی وانهاده است. 🍃پایان #انجمن_علمی_مطالعات_تاریخی #دانشگاه_باقرالعلوم_علیه_السلام ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ 🌱 «آیـــه»؛ انجمن علمی مطالعات تاریخی 📜 https://eitaa.com/BOU_AYEH ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄