📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم 📅 ۹ / اسفند ماه/ ۱۴۰۲ 💠جلسه ۹۱ 📚موضوع جلسه : 1️⃣برائت در موارد شک در احکام شرعی وضعی یا انتزاعی یا در امور تکوینی جاری نمی شود. 2️⃣برائت در موارد شکّ احکام شرعی تکلیفی ظاهری که ترخیص در مخالفت یا ایجاب الاحتیاط هستند جاری نمی شود. 3️⃣برائت (همه اصول عملیه)در موارد شکّ احکام شرعی تکلیفی واقعی غیر الزامی (ندب و کراهت) جاری نمی شود. 4️⃣برائت در موارد شک در احکام تکلیفی واقعی الزامی کلّی که جعل نامیده می شوند جاری نمی شود.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم 📅 ۱۲ / اسفند ماه/ ۱۴۰۲ 💠جلسه ۹۲ 📚موضوع جلسه : 1️⃣اصل برائت هم در موارد شک در تکلیف فعلی احتمالی بالفعل جاری می شود و هم در شکّ در تکلیف فعلی احتمالی غیر بالفعل؛ قوام تکلیف فعلی به لحاظ موضوع است و قوام تکلیف فعلی بالفعل به وجود موضوع در خارج است. 2️⃣در موارد علم اجمالی در تدریجیات طبق نظر مشهور که علم اجمالی را منجِّز می دانند، اصل برائت در هیچ کدام از اطراف جاری نمی شود به خاطر تعارض؛ اقتضای جریان وجود دارد زیرا اصل برائت در طرفی که تکلیف فعلی غیر بالفعل است هم می تواند جاری بشود.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم 📅 ۱۳ / اسفند ماه/ ۱۴۰۲ 💠جلسه ۹۳ 📚موضوع جلسه : 1️⃣عامّی هیچ گاه نمی تواند در عمل خود به برائت تمسک کند و باید دائما به فتوای مجتهد خود رجوع نماید که این فتوا از امارات است. 2️⃣مجتهد در شبهات حکمیه بعد از فحص در عمل خود به خود اصل برائت تمسک می کند و در افتاء به دلیل برائت تمسک می کند. 3️⃣دلیل برائت شبهات حکمیه قبل از فحص را شامل نمی شود. 3️⃣در شبهات حکمیه مقرون به علم اجمالی وقتی اطراف شبهه متباینین هستند اصل برائت در هیچ طرفی جاری نمی شود و مجتهد در مقام افتاء فقط می تواند توقف کند و احتیاط واجب را در جمع بداند. 4️⃣اگر اطراف شبهه در موارد علم اجمالی اقل و اکثر باشند برائت از اکثر در نظر مشهور جاری خواهد شد. 5️⃣اگر علم اجمالی بین اطراف شبهه از قبیل دوران امر بین محذورین باشد پس دو اصل برائت از وجوب و حرمت جاری خواهد شد.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم (شبهه مفهومیه) 📅 ۱۴ / اسفند ماه/ ۱۴۰۲ 💠جلسه ۹۴ 📚موضوع جلسه : 1️⃣شبهه مفهومیه گاهی در موضوع تکلیف رخ می دهد مانند: «اکرم زیدا» وقتی زید مردَّد بین زید بن عمرو و زید بن بکر است و گاهی در متعلق تکلیف رخ می دهد مانند: «اکرم العالم» وقتی عالم مردَّد بین اقل و اکثر است؛ اقلّ آن عالمان صاحب علوم نظری و اکثر آن عبارتست از عالمان نظری و عملی و گاهی شبهه در دال بر تکلیف مانند هیئت امر است؛ مجتهد نمی داند که صیغه امر دال بر طلب وجوبی تنهاست یا دال بر جامع بین طلب وجوبی و ندبی است. 2️⃣اگر در موضوع تکلیفی که تکلیف نسبت به آن انحلالی است شبهه مفهومیه وجود داشته است نسبت به فرد مشکوک اصل برائت جاری می شود؛ مثلا در خطاب «اکرم العالم» وقتی در شمول عنوان عالم نسبت به صاحب فنّ مانند نجار شک می شود اصل برائت از وجوب اکرام نجار جاری می شود.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم (شبهه مفهومیه) 📅 ۱۵ / اسفند ماه/ ۱۴۰۲ 💠جلسه ۹۵ 📚موضوع جلسه : 1️⃣در موارد شبهات مفهومیه اگر موضوع تکلیف فرد مردَّد شد و شک در اقل و اکثری شد که شک در اصل تکلیف را نیز به همراه داشت پس برائت از تکلیف جاری است؛ مانند وقتی مولا امر فرموده است به وجوب اکرام یک عالم که مردد بین معنای وسیع و ضیق است؛ در منطقه ی عبد فقط صاحبان فنون وجود دارند لذا شک دارد که اساسا تکلیف فعلی نسبت به وجوب اکرام یک عالم دارد یا ندارد؛ زیرا ممکن است که مراد از عالم فقط عالم به علوم نظری باشد. 2️⃣در موارد شبهات مفهومیه اگر شک بین اقل و اکثر شک در امتثالی باشد که ناشی از شک در تکلیف است باز اصل برائت جاریست؛ مثلا مولا امر فرموده است به وجوب اکرام یک عالم که مردد بین معنای وسیع از عالم است یا ضیق؛ مکلف صاحب فنّ را اکرام کرده است اما نمی داند تکلیف از او ساقط شده است یا نه؟ شکّ در امتثال او ناشی از شک در تکلیف به وجوب عالم به معنای ضیق است و لذا برائت از آن جاری می شود. 3️⃣در موارد شبهات مفهومیه اگر دوران امر بین متباینین شد پس باید احتیاط کرد؛ مثلا اگر راوی ثقه از طرف مولا خبر آورد که مولا امر به اکرام یک زید کرده است و زید مردد بین دو نفر است؛ در اینجا حجت اجمالی (خبر ثقه) بر وجوب اکرام یکی از دو زید وجود دارد و به مقتضای آن باید بین اکرام دو زید جمع کرد.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم (شبهه موضوعیه) 📅 ۱۶ / اسفند ماه/ ۱۴۰۲ 💠جلسه ۹۶ 📚موضوع جلسه : 1️⃣در سه قسم از اقسام شبهات موضوعیه برائت جاریست: شبهه موضوعیه بدویه، شبهه موضوعیه مقرون به علم اجمالی در شبهات محصوره وقتی در بعض اطراف اماره یا اصل منجِّز وجود ندارد، شبهه موضوعیه مقرون به علم اجمالی در شبهات غیر محصوره فقط در یک قسم از اقسام چهارگانه شبهه موضوعیه برائت جاری نمی شود و آن قسم عبارت است از شبهه موضوعیه مقرون به علم اجمالی در شبهه محصوره وقتی در هیچ کدام از اطراف اماره یا اصل منجِّز تکلیف وجود نداشته باشد. 2️⃣اگر کسی قائل به برائت عقلیه شد باید جریان آن در شبهات موضوعیه را نیز بپذیرد. 3️⃣اصل برائت در شبهات موضوعیه ای که نزد شارع از امور هامّه محسوب می شود جاری نمی شود اما اطلاق و عدم اطلاق دلیل برائت در این موارد ضابطه مند نیست. 4️⃣در جریان برائت در شبهات موضوعیه فحص لازم نیست اما در اطلاق و عدم اطلاق دلیل برائت نسبت به شبهات قبل فحص در تطبیقات مختلف اختلاف است و ضابطه مند نیست. 🆔https://eitaa.com/DorusOstadMadadi

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم (شبهه معنائیه) 📅 ۲۵ / فروردین ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۹۷ 📚موضوع جلسه : 1️⃣علاوه بر سه قسم شبهه حکمیه و موضوعیه و مفهومیه، قسم چهارمی به نام شبهه معنائیه وجود دارد که در آن برای موضوع له الفاظ اساسا واقع معینی در کار نیست بر خلاف شبهات مفهومیه که واقع معینی برای آن وجود دارد اما شخص از آن بی اطلاع است. 2️⃣در شبهه معنائیه نه مورد از افراد معناست و نه از افراد نقیض معناست و تناقضی در کار نیست؛ چون واقع معینی در کار نیست؛ نه زید از افراد عالم است و نه از افراد «لا عالم» است؛ پس می دانیم که خطاب شامل زید نمی شود و از این حیث نیازی به جریان برائت نیست

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه چهارم (شبهه معنائیه) 📅 ۲۶ / فروردین ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۹۸ 📚موضوع جلسه : 1️⃣فردی که شبهه معنائیه دارد نه داخل در عنوان ماخوذ در خطاب است و نه داخل در نقیض آن است بلکه داخل در دسته سومی است؛ مثلا زیدی که شبهه معنائیه عالم بودن را دارد نه عالم است و نه «لا عالم» است بلکه داخل دسته سومی است که نه عالم است و نه «لا عالم» و لذا نه خطاب «اکرم العالم» او را شامل می شود که انحلالی است و نه خطاب «اکرم عالما» او را شامل می شود که انحلالی نیست. 2️⃣در موارد شبهه معنائیه وقتی تکلیف انحلالی نیست، بحث إجزاء پیش می آید زیرا فرد مأتی به داخل در مامور به نیست. 3️⃣هر جا بحث اجزاء و عدم اجزاء پیش بیاید ابتدا باید سراغ ادله لفظیه باب مورد نظر رفت تا ظهور ادله در اجزاء یا عدم اجزاء را امتزاج کرد و اگر این ادله جواب نداشتند سراغ اصل عملی باید رفت که یا برائت شرعیه است اگر شکّ در حدوث تکلیف در کار باشد یا اصل عقلی اشتغال است اگر شکّ در بقاء و ارتفاع تکلیف باشد. 4️⃣در مثال زیدی که شبهه معنائیه عالم بودن دارد و اکرام شده است، نسبت به خطاب «اکرم العالم» اصل عملی برائت جاریست اما نسبت به خطاب «اکرم عالما» اصل عملی اشتغال جاریست. 🆔https://eitaa.com/DorusOstadMadadi

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_البرائة #المقام_الثانی #الجهة_الرابعة (تنبیهات برائت) تنبیه پنجم (جریان برائت در مستحبات و مکروهات) 📅 ۲۷ / فروردین ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۹۹ 📚موضوع جلسه : 1️⃣اصل برائت در مکروهات و مستحبات جاری نیست زیرا حقیقت این اصل عبارتست از ترخیص مولا در مخالفت با تکلیف احتمالی و در مستحبات و مکروهات که احتمال تکلیف منتفی است؛ بله، در مستحباتی که مرتبط با تکلیف هستند اصل برائت جاری می شود به اعتبار آن تکلیف 2️⃣اگر صحت نماز با غسل زیارت مشکوک باشد و دلیلی بر استحباب این غسل موجود نباشد و مبنای فقهی هم بر مغنی بودن اغسال مستحبه به عنوان طهارت مشروطه در نماز باشد می توان با جریان اصل برائت از اکثر گفت که نماز با غسل زیارت صحیح است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_التخییر #المقام_الثانی 📅 ۴ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۰۵ 📚موضوع جلسه : 1️⃣در مقام دوم که مخالفت قطعیه ممکن اما موافقت قطعیه ممکن نیست باید گفت که تکلیف محتمل منجّز است و در منجِّز آن سه احتمال وجود دارد: احتمال، علم اجمالی، علم تفصیلی 2️⃣منجزیت احتمال در نزد قائل آن معلَّق بر عدم جریان برائت عقلیه و شرعیه است و در مقام دوم نه برائت عقلیه جریان دارد زیرا قول مختار، منکِر آن است و نه برائت شرعیه جریان دارد زیرا جریان آن در خصوص یک طرف منجرّ به ترجیح بلا مرجح و در جمیع اطراف منجرّ به ترخیص در مخالفت قطعیه خواهد شد. 3️⃣ادله برائت شرعیه در مخالفت احتمالیه یک طرف از اطراف علم اجمالی شامل نمی شوند زیرا اگر بخواهد خصوص یک طرف را شامل شود ترجیح بلا مرجح لازم می آید و اگر بخواهد همه اطراف را و از جمله طرفی که تکلیف محتمل است را شامل بشود، ترخیص در مخالفت قطعیه لازم می آید که در نظر مشهور ثبوتا محذور داشت و در نزد مختار اشکال اثباتی داشت.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_التخییر #المقام_الثانی و الثالث #اصالة_الاحتیاط 📅 ۵ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۰۶ 📚موضوع جلسه : 1️⃣در مقام ثانی اگر مخالفت قطعیه کرد هم احتمال منجِّز تکلیف فعلی است و هم علم تفصیلی او به وجوب «احد الوقوفین»؛ زیرا علم تفصیلی به وجوب «احد الوقوفین» نسبت به مخالفت قطعیه منجِّز است اما قدرت منجزیت نسبت به مخالفت احتمالی را ندارد. 2️⃣در نظر مختار علم اجمالی نه تنها علم نیست بلکه اساسا وجود ندارد و علم تنها علم تفصیلی است که به یک اعتبار به آن علم تفصیلی می گویند و به اعتبار دیگر به آن علم اجمالی اطلاق می شود. 3️⃣اگر می داند که یک قسم در روز پنج شنبه و یک قسم در روز جمعه خورده است که مشابه هستند اما نمی تواند که قسم او بر فعل یا ترک سفر بوده است پس دو راه دارد یا کار یکسان در دو روز انجام دهد تا یا موافقت قطعیه کرده باشد یا مخالفت قطعیه یا کار متضاد در دو روز انجام دهد تا موافقت احتمالی و مخالفت احتمالی کرده باشد؛ وجدان انسان حاکم است که اختیار هر کدام از این دو راه بر دیگری ترجیحی ندارد و مخیَّر بین انتخاب هر کدام از این طریق است. 4️⃣اصالة التخییر در جایی جاریست که طرفین از نظر احتمال و محتمَل متساوی باشند و الا برتری هر کدام از طرفین از نظر احتمال یا محتمَل باعث می شود تا عقل حکم به ترجیح آن طرف کند و دیگر تخییری در کار نخواهد بود. 🆔https://eitaa.com/DorusOstadMadadi