سلسله نشست‌های علمی امامت مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام جلسه دوم با موضوع: باورهای امامتی اصحاب تا قرن سوم شرکت برای عموم طلاب بلا مانع است جلسه با رعایت پروتکل های بهداشتی انجام میشود ادرس اسکای روم برای استفاده انلاین از نشست با زدن گزینه مهمان: http://skyroom.online/ch/emamat110/neshast

#آشنایی_با_نرم‌افزار #درایة_النور درایة النور نخستین نرم افزار تخصصی رجال شیعه  متن کامل 38جلد کتاب رجالی و 55جلد کتب حدیثی با بررسی اسناد آنها به ضمیمه 29کتاب لغت .  برخی از امکانات و قابلیت‌ها:  ـ متن کامل کتب اربعه، وسائل الشیعه و بررسی اسناد آنها  ـ متن تصحیح شده رجال ثمانیه و معجم رجال الحدیث‌  ـ تمایز اسناد، احادیث، آیات، اعلام، توصیفات و... با رنگ‌های مختلف‌  ـ بازسازی دقیق اسناد مشکل‌دار از نظر تعلیق، تحویل، عطف و...  ـ ارزیابی اسناد اصلی و بازسازی شده کتب روایی از جهات مختلف مانند: صحت، اعتبار، اتصال و...  ـ شناخت و ارزیابی راویان از طریق عناوین معیار، اصلی، ضمنی و... ، به صورت نوشتاری و نموداری‌  ـ فهرست‌های گوناگون مانند فهرست الفبای کلمات، اسناد، راویان، اعلام، مداخل و...  ـ جستجوهای مختلف در فهرست‌ها و متن‌  ـ محدود کردن دامنه پژوهش به کتاب‌هایی خاص یا مشخصه‌های راویان‌  ـ قابلیت فهرست‌سازی از کلمات و راویان دلخواه به روش جستجوی پیشرفته (Wildcard)  ـ قابلیت علامت گذاری، نمایه‌زنی، رنگی کردن متون با تعیین عنوان و حاشیه نویسی‌  ـ امکان گزینش متن مورد نظر و انتقال آنها به دفترچه یادداشت‌  ـ چاپ متن‌ها و حاصل پژوهش در همه قسمت‌های برنامه‌  ـ استفاده از راهنمایی جامع داخل برنامه‌  ـ دفترچه یادداشت با قابلیت ویرایش متون و ذخیره‌سازی در قالب‌های مختلف.  یکی از شاخه‌های علوم اسلامی که نقش مهمی در دستیابی به سنّت نبوی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم و سخنان ائمه علیهم‌السلام دارد، علم رجال است. فقیه، محدّث و هر عالم دینی با تمسک به اطلاعات موجود در کتب رجال و نقد و بررسی آنها، پیرامون صحت و اعتبار یکایک روایات نظر می‌دهد. از این رو، علم رجال همواره به عنوان یکی از پایه‌های اجتهاد و استنباط احکام شرعی مطرح بوده است.  مجتهدان و علمای اسلام، در گذشته توجه ویژه‌ای به علم رجال داشته‌اند، اما امروزه به علت مشکلاتی که در مسیر پژوهش و تحقیق در این علم وجود دارد، پژوهشگران اندکی در این رشته به کاوش می‌پردازند. این در حالی است که تدریس و تحصیل علم رجال در حوزه‌های علمیه در زمانهای اخیر تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته و رونق سابق خود را از دست داده است.  برنامه «درایة النور» که نخستین نرم‌افزار تخصّصی رجالی شیعه است، به بررسی و بازسازی اسناد کتب اربعه حدیثی و کتاب «وسائل الشیعه» و شناسایی راویان آنها پرداخته است. کتب هشتگانه رجالی و معجم رجال الحدیث نیز در این برنامه گنجانده شده و امکانات گسترده پژوهشی در ابعاد مختلفِ علم رجال در آن منظور گشته است.  نرم‌افزار «درایة النور » با هموار کردن مسیر پر پیچ و خم علم رجال، گامی در رونق دوباره این علم در حوزه‌های دینی محسوب می‌گردد. با استفاده از این برنامه رایانه‌ای، شناسایی راویان و ارزیابی اسناد با سهولت و در کمترین وقت انجام می‌گیرد و قابلیتهای گوناگون آن بهره‌مندی از فواید علم رجال را برای علاقه‌مندان میسر می‌سازد.  محتوای برنامه  مهمترین کتابهای رجالی و حدیثی شیعه که در این برنامه در اختیار کاربر قرار می‌گیرد عبارتند از:  الف ـ کتب رجالی  1 ـ طبقات الرجال (رجال برقی)، احمدبن محمدبن خالد (متوفای قرن سوم)  2 ـ اختیار معرفة الرجال (رجال کشی)، محمدبن عمربن عبدالعزیز (متوفای قرن چهارم)  3 ـ فهرست اسماء مصنفی الشیعه (رجال نجاشی)، احمدبن علی‌بن احمد (متوفای قرن پنجم)  4 ـ الأبواب (رجال شیخ طوسی)، ابوجعفر محمدبن حسن (متوفای قرن پنجم)  5 ـ الفهرست (فهرست شیخ)، ابوجعفر محمدبن حسن (متوفای قرن پنجم)  6 ـ کتاب الضعفاء (رجال ابن غضائری)، احمدبن حسین‌بن غضائری (متوفای قرن پنجم)  7 ـ خلاصة الأقوال فی معرفة أحوال الرجال (رجال علامه)، حسن‌بن یوسف حلّی (متوفای قرن هفتم)  8 ـ رجال ابن داود، حسن‌بن علی‌بن داود حلّی (متوفای قرن هشتم)  9 ـ معجم رجال الحدیث، 23 جلد، فقیه عالیقدر سیدابوالقاسم خوئی قدس‌سره  ب ـ کتب حدیثی  1ـ الکافی (اصول، فروع و روضه) ، 8جلد، شیخ محمد بن یعقوب کلینی (متوفای 329 ه.ق)  2ـ من لا یحضره الفقیه، 4جلد، محمدبن علی معروف به شیخ صدوق (متوفای 381 ه.ق)  3ـ تهذیب الأحکام، 10جلد، ابوجعفر محمدبن حسن طوسی (متوفای 460 ه.ق)  4ـ الإستبصار، 4جلد، ابوجعفر محمدبن حسن طوسی (متوفای 460 ه.ق)  5 ـ وسائل الشیعه، 29جلد، محمدبن حسن مشهور به شیخ حر عاملی (متوفای 1104 ه.ق)  @Elal_alhadith

#آشنايي_با_نرم‌افزار #درایة_النور امکانات اختصاصی برنامه  برنامه درایة النور از سه بخش اصلی کتب هشتگانه رجالی، اسناد و معجم رجال الحدیث تشکیل شده است و هر یک، از امکانات ویژه‌ای برخوردارند.  الف ـ بخش کتب هشتگانه رجالی  امکانات اختصاصی بخش کتب هشتگانه رجالی عبارت است از:  1 ـ شناسایی راویان  با استفاده از این برنامه می‌توان اطلاعات کاملی درباره هر راوی به دست آورد. این اطلاعات شامل توضیحات موجود در کتب رجالی در مورد جنبه‌های مختلف زندگی و شخصیت راوی، توصیف راوی از جهت توثیق و یا تضعیف و طریق راوی می‌باشد.  2 ـ فهرستهای متنوع  پژوهشگر با استفاده از این امکان می‌تواند اسامی راویان موجود در کتب هشتگانه رجالی را بر اساس عنوان معیار، عنوان اصلی یا عنوان ضمنی، فهرست نماید. افزون بر این امکان تهیه فهرستی از راویان با توجه به مذهب یا وصف آنها نیز فراهم است .  3 ـ تصحیح فهرست شیخ طوسی  کتاب فهرست شیخ طوسی یکی از مهمترین منابع برای شناخت اعتبار راویان شیعه و از عمده‌ترین منابع علم رجال است. این کتاب براساس نسخه‌های معتبر و قدیمی به دقت تصحیح شده است و کاربر از طریق گزینه «تصحیحات» می‌تواند به متن تصحیح‌شده کتاب فهرست شیخ طوسی دست یابد.  4 ـ مشاهده طریق روایی راویان  در سه کتاب رجال نجاشی، فهرست شیخ طوسی و رجال شیخ طوسی ،سند و کتبی که به استناد آنها روایات مربوط به یک راوی نقل شده، به ترتیب اسامی راویان ذکر گشته است. در برنامه درایة النور طریق هر راوی با کمک عنوان وی به سهولت قابل دسترسی است.  5 ـ فهرست توصیف‌ها  به وسیله این قابلیت می‌توان به اسامی راویانی که از نظر مؤلفانِ کتب هشتگانه رجالی دارای ویژگیهای مشترک هستند پی‌برد؛ مثلاً چنانچه پژوهشگر در صدد تنظیم فهرستی از راویان ثقه که از افراد ضعیف روایت کرده‌اند باشد، کافی است تعبیر « ثقةٌ إلا أنه یروی عن الضعفاء » را انتخاب کند تا موارد استفاده از این تعبیر را در باره روات ملاحظه کند.  ب ـ بخش معجم رجال الحدیث  در این بخش، امکانات گوناگون زیر قرار گرفته است:  1 ـ ارائه فهرست الفبایی راویان  ارائه فهرست الفبایی از اسامی 15688 راوی و نیز فراهم نمودن امکان مطالعه مطالب مربوط به هر یک از روات در معجم رجال الحدیث، قابلیتی است که در این بخش گنجانده شده است.  2 ـ فهرست اَعلام:  علاوه بر فهرست راویان، فهرست کاملی از اَعلام شامل: اشخاص، اقوام، القاب، مکانها و نیز کتب موجود در معجم رجال الحدیث تهیه شده است.  3 ـ فهرست ‌سازی:  در فهرست اَعلام و فهرست راویان، قابلیت فهرست‌سازی نیز در نظر گرفته شده است. با استفاده از این قابلیت کاربر می‌تواند فهرست‌های پویا و متنوعی از کلمات و أعلام راویان به شکل‌های مختلف تهیه نماید و یا با ترکیب فهرست‌ها، جستجوهای گوناگون در آنها انجام دهد. استفاده از علائم عمومی مانند «؟» و «*» نیز در این قسمت ممکن است.  ج ـ بخش اسناد  تمام احادیث مهمترین کتب روایی شیعه در این بخش بازسازی و ارزیابی شده است تا پژوهشگران به سرعت و سهولت، به میزان اعتبار سند هر حدیث پی‌ببرند. امکانات و قابلیتهای اختصاصی بخش اسناد از قرار ذیل است:  1 ـ بازسازی اسناد  یکی از خدمات ارزشمندو منحصربه فرد برنامه درایة النور، بازسازی کلیه اسناد کتب اربعه و وسائل الشیعه است. بسیاری از اسناد احادیث موجود در منابع روایی به دلایلی همچون تعلیق، تحویل، عطف، ضمیر، تردید، اشاره و اشتباهاتی که نسخه‌برداران در هنگام استنساخ مرتکب شده‌اند، مخدوش یا نامفهوم هستند. در این برنامه ضمن توجه به همه موارد فوق، بازسازی اسناد با دقت تمام انجام شده است تا پژوهشگر بتواند وضعیت صحیح و واقعی سند را پیش از ارزیابی مشاهده کند.  2 ـ ارزیابی سند  به محض آن که علامت مکان‌نما روی یکی از اسناد قرار گرفت، سند از جهت اتصال و اعتبار ارزیابی می‌گردد. در بررسی میزان اعتبار سند، عناوینی مانند صحیح، موثق، حسن، معتبر یا ضعیف بودن روایت مشخص می‌شود. از جهت اتصال نیز وضعیت سند از نظر مرفوع، مرسل یا موقوف بودن تعیین می‌گردد.  اسناد موجود در برنامه توسط پژوهشگران مرکز تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات این قسمت از برنامه بر اساس این ارزیابی ارائه گردیده است. در صورتی که در مورد برخی از راویان نظر کاربر با نظر محققان مرکز تفاوت داشته باشد، می‌تواند دیدگاه خود را در قسمت «راوی» ثبت نماید. در این حالت با ورود به صفحه سند و انتخاب گزینه «ارزیابی شخصی» ارزیابی اسناد برنامه بر اساس این اطلاعات صورت خواهد گرفت.  3 ـ شناسایی سریع راوی  علاوه بر امکانات گسترده‌ای که برای شناسایی راویان در بخش کتب هشتگانه رجالی قرار داده شده است، در این قسمت نیز همراه با مطالعه اسناد می‌توان از نام کامل و توصیف آنها مطلع شد. @Elal_alhadith

#آشنایی_با_نرم‌افزار #درایة_النور برای این کار کافی است نشانه‌گر ماوس را روی عنوان بازسازی‌شده یک راوی نگاه داشته و چند لحظه بعد، اطلاعات رجالی مربوط به وی را در یک کادر کوچک مشاهده نمود.  4 ـ سیستم مترادفات  یکی از مشکلاتی که در بسیاری از اسناد روایات به چشم می‌خورد، پرکندگی در تعبیر از یک راوی است . در بخش اسناد برنامه «درایة النور» این مشکل با در نظر گرفتن عنوان معیار و عنوان اصلی حل شده است. با تهیه فهرست کاملی از عناوین اصلی و ارجاع آنها به عنوان معیار، ضمن ایجاد ارتباط منطقی بین اسناد روایات و اطلاعات کتب رجالی، یکی از مشکلات اساسی پژوهش در مورد راویان و ارزیابی اعتبار اسناد حل شده است.  5 ـ معرفی شاگردان و اساتید  آشنایی با شاگردان و مشایخ یک راوی، از طریق بخش اسناد برنامه میسر است. علاوه بر این، تعداد روایتهایی که وی از هر یک از اساتید خویش نقل کرده و یا شاگردان از او نقل کرده‌اند با تعیین درصد مشخص می‌گردد. همچنین، می‌توان فراوانی روایات نقل شده از شاگردان و مشایخ یک راوی را به صورت نمودار میله‌ای یا دایره‌ای مشاهده کرد.  6 ـ تعیین طبقه راوی  با کمک این برنامه می‌توان از طبقه هر راوی مطلع شده و به فهرستی از معصومانی که اسناد راویِ مورد نظر به آنها ختم می‌گردد دست یافت. در برابر نام هر معصوم تعداد واسطه‌هایی که بین ایشان و راوی قرار دارد و نیز فراوانی روایات در هر مورد، قابل مشاهده است.  7 ـ ترکیب راویان  کاربر با استفاده از این قابلیت می‌تواند به سندی که مشتمل بر نام دو یا چند راوی است دست یابد و با انتخاب گزینه «آمار» از تعداد موارد نقل هر یک از دو راوی نیز آگاه می‌شود.  8 ـ مقایسه دو متن  به منظور انجام پژوهشهای تطبیقی، امکان مطالعه همزمان دو متن از یک کتاب یا مطالب دو کتاب متفاوت، در برنامه پیش‌بینی شده است.  امکانات مشترک برنامه  1 ـ نمایش متن کتب  متن کامل کتابهای موجود در لوح فشرده «درایة النور» در این بخش نمایش داده می‌شود. امکانات نمایشی همچون استفاده از رنگهای متمایز برای متن، عنوان، سند و...، گسترده کردن صفحه متن و بزرگنمایی نیز در برنامه فراهم آمده است. در کنار متن کتابها، فهرست کاملی از مطالب هر کتاب برای کاربر مهیا شده است. فهرست مطالب به گونه‌ای تنظیم گردیده که دسترسی به جزئی‌ترین عناوین نیز میسر باشد. همچنین، کاربر با استفاده از این قابلیت می‌تواند متن کامل احادیث و سند آنها را با اِعراب‌گذاری کامل مطالعه کند.  2 ـ امکانات پژوهشی  «نمایه‌زنی» از جمله امکانات پژوهشی است که در آن پژوهشگر محتوای اصلی یک عبارت یا بند را در چند کلمه خلاصه می‌کند تا امکان دسته‌بندی و بازیابی سریع اطلاعات را فراهم آورد و در انتها با کنار هم گذاردن موارد مشابه، نکات جدیدی را استنباط کند.  با استفاده از قابلیتِ «علامت‌گذاری» کاربر می‌تواند بخشهای مهم را علامت گذاری کرده و در صورت نیاز به آنها مراجعه نماید.  در قسمتهای مختلف برنامه می‌توان از طریق «رنگی کردنِ» سطور دلخواه، در هنگام رجوع مجدد به متن، سریع‌تر به مطالب مورد نظر دست یافت، ضمن این که دسته‌بندی سطرهای هم رنگ با سهولت بیشتری انجام می‌گیرد. گنجاندن قابلیتِ «حاشیه‌نویسی» موجب گردیده تا پژوهشگران ژرف‌نگر با دقت و تأمل در هر عبارت، نکته‌های مورد نظر خود را در بخش حاشیه وارد کنند.  در بخش معجم رجال الحدیث و کتب هشتگانه رجالی «گزینه پژوهش» فعّال نیز گنجانده شده است. با کمک این گزینه کاربر می‌تواند به معنای یک واژه یا موارد استعمال آن در دیگر بخشهای کتاب دست یابد.  3 ـ جستجو  از دیگر امکانات مشترک برنامه، امکان جستجوست. از طریق گزینه جستجو می‌توان در متن و فهرست کتب، جستجوی لفظی نمود و با کمک عملگرهای ترکیبی، عبارات مختلف را بازیابی کرد و در صورت نیاز از گروههای فهرست‌سازی برای ساختن فهرستهای پویا و متنوع از کلمات با استفاده از کاراکترهای عمومی (* و ؟) به شکلهای مختلف بهره برد و کلمات موجود در یک فهرست را یک‌جا یا در ترکیب با واژه‌ها و یا فهرستهای دیگر جستجو نمود. قابلیت دستیابی به متون مورد نظر از طریق فهرست ابواب و شماره جلد و صفحه، یکی دیگر از امکانات مشترک در بخش جستجوست که دسترسی آسان به متن دلخواه را به سرعت فراهم می‌سازد.  @Elal_alhadith

#آشنايي_با_نرم‌افزار #درایة_النور 4 ـ لغت‌نامه  به منظور دستیابی به مفهوم واژه‌های دشوار در امر پژوهش، لغت‌نامه‌های معتبر ذیل در دسترس کاربر قرار دارد:  1ـ کتاب العین، 8جلد، خلیل‌بن احمد فراهیدی (175 ـ 100 ه.ق)  2ـ لسان العرب، 15جلد، از ابن‌منظور (711 ـ 630 ه.ق)  3ـ مجمع البحرین، 6جلد، فخرالدین طریحی (1087 ـ 979 ه.ق)  5 ـ سایر امکانات  گزینش مطالب مورد نظر و انتقال آنها به دفترچه یادداشت از جمله قابلیتهایی است که در قسمتهای مختلف برنامه وجود دارد. «دفترچه یادداشت» با قابلیت ویرایش متون، چاپ و انتقال روی پرونده در قالبهای مختلف همچون MS-Wordو زرنگار، استفاده بهتر از امر پژوهش و ذخیره و نگهداری مطالب انتخابی را ممکن ساخته است. در کلیه بخشهای برنامه امکان «چاپ» متن دلخواه در اندازه‌های مختلف موجود است. به وسیله گزینه «راهنما» می‌توان اطلاعاتی مختصر و مفید در باره قسمتهای گوناگون برنامه به دست آورد. با ورود در قسمت «کتابشناسی» نام کتب موجود در برنامه قابل مشاهده بوده و امکان دسترسی به توضیحات کافی در مورد هر کتاب و مؤلف آن برای کاربر فراهم گردیده است. فایل‌های تصویری #آموزش نرم افزار درایة النور در ۶جلسه توسط #حضرت_استاد  در مؤسسه نور ارائه شده است، مراجعه بفرمایید. @Elal_alhadith

رفقای عزیز مستحضرید که در مورد معرفی آثار کتبی و آموزشیِ #حضرت_استاد ، در این کانال هیچ منفعت مادی ، برای آدمین و حتی حضرت استاد نمی‌باشد. فقط صرفا برای اطلاع رفقا و آشنایی عزیزان در راستای مباحث حدیثی ، می‌باشد.

#چالش‌های_پیش‌روی_حدیث ۱۰. عدم کلی‌نگری به معارف و آموزه‌های دینی؛ از جمله بستر شکل‌گیری و انتقال حدیث 🔰بسا می‌شود که نبود دیدی همه سونگر در فرایند تعامل با معارف و آموزه‌های دینی، سبب گردد که پیوند برخی از این آموزه‌ها و معارف با دیگرها به خوبی فهم نشود و یا از بن نشود! نیازمند توضیح نیست که نگرش جامع به ساحت‌های گوناگون می‌تواند در استنتاج درست کمک کار باشد. برای نمونه، به گاه تعامل با میراث حدیثی شیعه، باید پی‌جو بود که پیشینه عرضه معارف از جانب معصوم چه بوده است و آیا راهکارهایی برای چگونگی حفظ و انتقال احادیث شیعه از جانب نهاد امامت تعریف شده است؟ پرسش‌هایی که دردمندانه باید اعتراف کرد یا گویی مطرح نیستند و یا پاسخی درخور بدانها داده نشده است! گزارش ششم کلینی در باب «دعائم الاسلام» کتاب الکافی که از سندی استوار برخوردار است و پس آنگاه برابر نهادن آن با حدیثی از امام باقر که ابان‌بن تغلب را به نشستن در مسجد مدینه و فتوا دادن امر می‌کنند، نمونه خوبی است. حدیث ششم باب «دعائم الاسلام» را می‌توان ترسیم کننده نمای جامعه شیعی در ابتدای امامت امام باقر علیه‌السلام و آن هم از زبان مبارک امام صادق علیه‌السلام دانست که در آن، جامعه شیعی از جهت فرهنگی از هم گسیخته توصیف می‌شود؛ جامعه‌ای که حتی در تأمین نیازهای روزانه‌اش، دست نیاز به جامعۂ رقیب و حریف ، یعنی عامه، دراز کرده است! بخشی از آن گزارش، این است: مُحَمَّدُبْنُ يَحْيى، عَنْ أَحْمَدَبْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ صَفْوَانَ‌بْنِ يَحْيى، عَنْ عِيسَى‌بْنِ السَّرِيِّ أَبِي الْيَسَعِ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِاللهِ عليه‌السلام: «أَخْبِرْنِي بِدَعَائِمِ الْإِسْلَامِ، الَّتِي لَايَسَعُ أَحَداً التَّقْصِيرُ عَنْ مَعْرِفَةِ شَيْ‌ءٍ مِنْهَا، الَّتِي مَنْ قَصَّرَ عَنْ مَعْرِفَةِ شَيْ‌ءٍ مِنْهَا فَسَدَ دِينُهُ و َلَمْ يُقْبَلْ مِنْهُ عَمَلُه ، وَ مَنْ عَرَفَهَا وَ عَمِلَ بِهَا صَلَحَ لَهُ دِينُهُ و َقُبِلَ مِنْهُ عَمَلُهُ، و َلَمْ يَضِقْ بِهِ مِمَّا هُوَ فِيهِ لِجَهْلِ شَيْ‌ءٍ مِنَ الْأُمُورِ جَهِلَهُ». فَقَالَ: «شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلهَ إِلاَّ اللهُ، و َالْإِيمَانُ بِأَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ صلى‌الله‌‌عليه‌وآله‌وسلم، و َالْإِقْرَارُ بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللهِ، وَ حَقٌّ فِي‌ الْأَمْوَالِ الزَّكَاةُ، و َالْوَلَايَةُ الَّتِي أَمَرَ اللهُ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ بِهَا وَلَايَةُ آلِ مُحَمَّدٍ  صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم». قَالَ: فَقُلْتُ لَهُ: «هَلْ فِي الْوَلَايَةِ شَيْ‌ءٌ دُونَ شَيْ‌ءٍ فَضْلٌ يُعْرَفُ لِمَنْ أَخَذَ بِهِ؟». قَالَ: «نَعَمْ؛ قَالَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللهَ و َأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ) و َقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم: «مَنْ مَاتَ وَ لَايَعْرِفُ إِمَامَهُ، مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً» و َكَانَ رَسُولَ اللهِ صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و َكَانَ عَلِيّاً عليه‌السلام، -و َقَالَ الْآخَرُونَ: كَانَ مُعَاوِيَةَ- ثُمَّ كَانَ الْحَسَنَ، ثُمَّ كَانَ الْحُسَيْنَ، -وَ قَالَ الْآخَرُونَ: يَزِيدَ بْنَ مُعَاوِيَةَ- و َحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ؛ و َلَا سَوَاءَ و َلَا سَوَاءَ». قَالَ: ثُمَّ سَكَتَ ، ثُمَّ قَالَ: «أَزِيدُكَ؟» فَقَالَ لَهُ حَكَمٌ الْأَعْوَرُ: نَعَمْ، جُعِلْتُ فِدَاكَ! قَالَ: «ثُمَّ كَانَ عَلِيَّ‌بْنَ الْحُسَيْنِ، ثُمَّ كَانَ مُحَمَّدَبْنَ عَلِيٍّ أَبَاجَعْفَرٍ، 👈 و َكَانَتِ الشِّيعَةُ قَبْلَ أَنْ يَكُونَ أَبُوجَعْفَرٍ و َهُمْ لَايَعْرِفُونَ مَنَاسِكَ حَجِّهِمْ وَ حَلَالَهُمْ وَ حَرَامَهُمْ، حَتّى كَانَ أَبُوجَعْفَرٍ، فَفَتَحَ لَهُمْ، و َبَيَّنَ لَهُمْ مَنَاسِكَ حَجِّهِمْ و َحَلَالَهُمْ وَ حَرَامَهُمْ، حَتّى صَارَ النَّاسُ يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا كَانُوا يَحْتَاجُونَ إِلَى النَّاسِ، و َهكَذَا يَكُونُ الْأَمْرُ، وَالْأَرْضُ لَا تَكُونُ إِلاَّ بِإِمَامٍ، وَ مَنْ مَاتَ لَايَعْرِفُ إِمَامَهُ، مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً ... ».  (الکافی ، ط-دارالحدیث ، ج۳ ، صص۵۷-۵۹) اکنون این حدیث را با فرمان امام باقر علیه‌السلام به ابان‌بن تغلب سنجه کنید: إجلس في مسجد المدينة و أفت الناس، فإنّي أحب أن يُرى في شيعتي مثلك .(نجاشی،الرجال ، ش۷ ؛ طوسی،الفهرست ، ش۵۱) با برابر نهادن این دو گزارش آشکار می‌شود که امام باقر علیه‌السلام تنها در بیان ویژگی ممتاز ابان‌بن تغلب نیستند، بلکه گویی قصد دارند ثمره تولید فرهنگی خویش و توانایی علمی وی را به جامعه فرهنگی رقیب معرفی کنند. برای نمونه‌ای دیگر ...

برای نمونه‌ای دیگر، می‌توان در دو گزارش از دو باب الكافي را با هم سنجید. گزارش نخستین از باب «اختلاف الحديث» ، حکایتگر پرسش سُلَیم‌بن قيس هلالی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام است درباره اختلاف احادیث سلمان و مقداد و ابوذر از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم با احادیثی که دیگر هم روزگاران ایشان از آن حضرت نقل می‌کنند. سُلَیم در ادامه، چرایی پذیرش احادیث روایت شده از سه تن نخستین و نپذیرفتن احادیث دیگران را از سوی امیرالمؤمنین علیه‌السلام پی‌جو می‌شود و بی‌غبار می‌پرسد: آیا دیگرانی غیر از سه تن نخستین، بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم دروغ بسته‌اند؟! حضرت در پاسخ به پرسش سُلَیم، بر دروغ بستن به رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم حتى در زمان حیات ایشان، مهر درستی می‌زنند و سپس راویان را به چهار بخش بخشش می‌کنند و درباره هر یک به تفصیل سخن می‌گویند. در پایان، امیرالمومنین علیه‌السلام حال و روز مردم آن روزگار را چنین وصف می‌کنند: و َلَيْسَ كُلُّ أَصْحَابِ رَسُولِ اللهِ صلى‌‌الله‌عليه‌‌وآله‌‌وسلم كَانَ يَسْأَلُهُ عَنِ الشَّيْ‌ءِ فَيَفْهَمُ ، وَ كَانَ مِنْهُمْ مَنْ يَسْأَلُهُ و َلَا يَسْتَفْهِمُهُ، حَتّى أَنْ كَانُوا لَيُحِبُّونَ أَنْ يَجِي‌ءَ الْأَعْرَابِيُّ و َالطَّارِئُ فَيَسْأَلَ‌ رَسُولَ اللهِ صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم حَتّى يَسْمَعُوا ... . (الکافی ، ج۱ ، صص۱۵۷-۱۶۱) اکنون آن توصیف از امیرالمومنین علیه‌السلام را با این گزارش بسنجید: عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَبْنِ مُحَمَّدِبْنِ خَالِدٍ، عَنْ مُحَمَّدِبْنِ عَلِيٍّ، عَنْ مُحَمَّدِبْنِ الْفُضَيْلِ، عَنْ أَبِي‌حَمْزَةَ‌الثُّمَالِيِّ، قَالَ: كُنْتُ جَالِساً فِي مَسْجِدِ الرَّسُولِ صلى‌الله‌عليه‌‌وآله‌وسلم إِذْ أَقْبَلَ رَجُلٌ فَسَلَّمَ، فَقَالَ: مَنْ أَنْتَ يَا عَبْدَ اللهِ؟ قُلْتُ: رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ، فَقُلْتُ: مَا حَاجَتُكَ؟ فَقَالَ لِي: أَتَعْرِفُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَبْنَ عَلِيٍّ عليه‌السلام؟ فَقُلْتُ: نَعَمْ، فَمَا حَاجَتُكَ إِلَيْهِ؟ قَالَ : هَيَّأْتُ لَهُ أَرْبَعِينَ مَسْأَلَةً أَسْأَلُهُ عَنْهَا، فَمَا كَانَ مِنْ حَقٍّ أَخَذْتُهُ، وَمَا كَانَ مِنْ بَاطِلٍ تَرَكْتُهُ. قَالَ أَبُو حَمْزَةَ: فَقُلْتُ لَهُ: هَلْ تَعْرِفُ مَا بَيْنَ الْحَقِّ و َالْبَاطِلِ؟ قَالَ: نَعَمْ، فَقُلْتُ لَهُ: فَمَا حَاجَتُكَ إِلَيْهِ إِذَا كُنْتَ تَعْرِفُ مَا بَيْنَ الْحَقِّ و َالْبَاطِلِ؟ فَقَالَ لِي: يَا أَهْلَ الْكُوفَةِ، أَنْتُمْ قَوْمٌ مَا تُطَاقُونَ، إِذَا رَأَيْتَ أَبَاجَعْفَرٍ  عليه‌ السلام فَأَخْبِرْنِي. فَمَا انْقَطَعَ كَلَامِي مَعَهُ حَتّى أَقْبَلَ أَبُو جَعْفَر ٍعليه‌السلام وَ حَوْلَهُ أَهْلُ خُرَاسَانَ وَ غَيْرُهُمْ يَسْأَلُونَهُ عَنْ مَنَاسِكِ الْحَجِّ، فَمَضى حَتّى جَلَسَ مَجْلِسَهُ، و َجَلَسَ الرَّجُلُ قَرِيباً مِنْهُ. قَالَ أَبُو حَمْزَةَ: فَجَلَسْتُ حَيْثُ أَسْمَعُ الْكَلَامَ و َحَوْلَهُ عَالَمٌ مِنَ النَّاسِ، فَلَمَّا قَضى حَوَائِجَهُمْ و َانْصَرَفُوا، الْتَفَتَ إِلَى الرَّجُلِ، فَقَالَ لَهُ: «مَنْ أَنْتَ» قَالَ: أَنَا قَتَادَةُ بْنُ دِعَامَةَ الْبَصْرِيُّ، فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ عليه‌السلام: «أَنْتَ فَقِيهُ أَهْلِ الْبَصْرَةِ؟» قَالَ: نَعَمْ، فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ عليه‌السلام: «وَيْحَكَ يَا قَتَادَةُ، إِنَّ اللهَ ـ جَلَّ وَعَزَّ ـ خَلَقَ خَلْقاً مِنْ خَلْقِهِ فَجَعَلَهُمْ حُجَجاً عَلى خَلْقِهِ، فَهُمْ أَوْتَادٌ فِي أَرْضِهِ، قُوَّامٌ بِأَمْرِهِ، نُجَبَاءُ فِي عِلْمِهِ، اصْطَفَاهُمْ‌ قَبْلَ خَلْقِهِ أَظِلَّةً عَنْ يَمِينِ عَرْشِهِ ... ». (الکافی، ط-دارالحدیث، ج۱۲ ، صص۲۵۳-۲۵۵) آری؛ مردمی که در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، گویی با پرسش و پرسشگری بیگانه بودند و حتی آن را نمی‌دانستند، در زمان امام باقر علیه‌السلام چنان مشتاق‌اند که گروه گروه برای یافتن پاسخ پرسش‌هایشان به امام باقر العلوم علیه‌السلام روی می‌کنند و حتی فقیه عامّه، قُتاده، برای این هدف از بصره به مدینه می‌آید. با برابر نهادن این دو گزارش، به خوبی می‌توان درک کرد که در زمان امام باقر علیه السلام چه دگرگونی فرهنگیِ بزرگی در بستر جامعۂ شیعی و حتی غیر شیعی رخ داده است؛ امری که به یقین غیرعادی و اعجاز گونه است. @Elal_alhadith

تقریر سلسه دروس #بایسته‌های_رجال_پژوهی جلسه اول: نگاه راهبردی اهل بیت علیهم‌السلام به حفظ و انتقال میراث حدیث شیعه @Elal_alhadith

اعتبارسنجی احادیث شیعه: تقریر سلسه دروس #بایسته‌های_رجال_پژوهی جلسه دوم: مفهوم شناسی واژه‌های توصیفی @Elal_alhadith

اعتبارسنجی احادیث شیعه: تقریر سلسه دروس #بایسته‌های_رجال_پژوهی جلسه سوم: تعارض جرح و تعدیل(۱) @Elal_alhadith

اعتبارسنجی احادیث شیعه: تقریر سلسه دروس #بایسته‌های_رجال_پژوهی جلسه چهارم: تعارض جرح و تعدیل(۲) @Elal_alhadith

اعتبارسنجی احادیث شیعه: تقریر سلسه دروس #بایسته‌های_رجال_پژوهی جلسه پنجم: تحلیل پدیده استثناء در دانش رجال @Elal_alhadith

🔰تقریر سلسه دروس #بررسی_تطبیقی_منابع_رجالی_شیعه #پیش‌گفتار جزوه حاضر ، مربوط به بررسی تطبیقی منابع رجالی شیعه است که توسط استاد گرامی جناب آقای سید علیرضا حسینی شیرازی دام عزّه در مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام نیم سال اول تحصیلی ۹۱-۹۲ ارائه شده است ... @Elal_alhadith

#چالش‌های_پیش‌روی_حدیث ۱۱. بی‌توجهی به مسئولیت حساس، فراگیر و تأثیرگذار محدّثان و تأثیر آن در سالم سازی فرایند انتقال احادیث شیعه 🔰برخی را گمان آن است که راویان شیعه، بیشتر به سان ظرفی هستند برای انباشت انبوهی حدیث و پس آنگاه، انتقال این انباشت انبوه به شاگردان و دیگر هیچ❗️ در این نگاه، به مسئولیت راویان، که گستراندن آموزه‌های دینی و فراگیر کردن آن در بستر جامعه دینی است به هیچ رو توجه نشده است؛ مسئولیتی که نشر و گسترش آموزه‌های بنیادینی چون ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام¹ را در بر می‌گرفت و پیش نیازی چون ورع داشت² و دانش پژوه و دین شناس کوشا را چنان مرتبتی می‌بخشید که چونان ماه در چهاردهمین شب نورافشانی، دیگر شهروندان جامعه دینی را نور می‌بخشید³ پی‌جویی و پیگیری شرح حال راویان شیعه، دست کم پُر کارها و پُر‌روایه‌هاشان، در لابه لای متون حدیثی و رجالی، بی‌گفتگو آشکار می‌سازد که ایشان به همان پایه که بیشتر حدیث فرا می‌گرفتند، به همان سان بیشتر تقواپیشه و زهدورز بوده اند⁴؛ یعنی اصحاب ما در گام نخست، پیش‌تر از نقل روایت و بیشتر از دیگران، خویش را مخاطب روایتی که ناقلش بودند، می‌دیدند و می‌یافتند و در گام بعد، آن احادیث را به شاگردان خویش تعليم می‌کردند. تقواپیشگی و زهدورزی، راویان را وامی‌داشت که نخست، آموزه‌ها را درست و بی کم و کاست دریافت کنند و سپس، درست و بی کم و کاست به نسل بعدی بسپارند. ________________ ①يا معشر المسلمين! هذا ولیّکم من بعدي فلْيُبلِّغِ الشّاهد من الغائب (الکافی، ج۲، ص۱۶) ②علي‌بن إبراهيم، عن أبيه، عن ابن‌محبوب، عن ابن‌رئاب: عن أبي عبدالله علیه‌السلام، قال: «إنّا لانَعُدُّ الرّجُلَ مؤمناً حتّى يكون لجميع أمْرِنا مُتَّبِعاً مُرِيداً، ألا و إنّ مِن اتّباع أمْرنا و إرادَتِه الورع، فتَزَيَّنُوا بِه یرحمْکُم اللّه (الکافی، ج۳، ص۲۰۱) ③ محمدبن الحسن، و علي‌بن محمد، عن سهل‌بن زياد و محمد‌بن یحیی، عن احمدبن محمد جمیعا، عن جعفربن محمد الأشعري، عن عبدالله‌بن ميمون القَدّاح؛ و علي‌بن إبراهيم، عن أبيه، عن حماد‌بن عيسى، عن القدّاح، عن أبي عبدالله علیه‌السلام، قال: «قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: «مَن سلك طريقاً يطلب فيه علما، سلك الله به طريقا إلى الجنة، و إن الملائکة لتضع أجنحتها لطالب العلم رضا به، و إنه ليستغفر لطالب العلم من في السماء و من في الأرض حتى الحوت في البحر، وفضل العالم على العابد كفضل القمر على سائر النجوم ليلة البدر» (الکافی،ج۱، ص۸۲و۸۳) ④درنگ در گزارشی که کشّی در ترسیم چهرۂ عبادی سه نفر از اصحاب، یعنی معروف‌بن خَرَّبوذ از طبقه اول اصحاب اجماع، جميل‌بن دَرّاج از طبقه دوم و محمدبن أبی‌عُمَیر از طبقه سوم، فراز می‌آورد، بسیار خواندنی است: نصربن الصباح قال: حدّثني الفضل‌بن شاذان قال: «دخلتُ على محمدبن أبي عمير و هو ساجد، فأطال السجود، فلمّا رفع رأسه، ذَكر له الفضل طولَ سجوده، فقال: «كيف لو رأيتٍ جميل بن درّاج ؟!» ثم حدّثه أنه دخل على جميل فوجده ساجداً فأطال السجود جدّاً؛ فلمّا رفع رأسه قال له محمدبن أبي‌عمير: «أطلتَ السجود!» فقال: «كيف لو رأيتَ معروفَ بن خَرَّبوذ؟! » (رجال الكشی، ش ۴۶۹) گزارش ابوغالب زراری از زرارةبن اعین نیز در همین راستا درخور توجه است: ... و رُوي أنّ زرارة كان وسيماً جسيماً أبيض و كان يخرج إلى الجمعة و على رأسه برنس أسود و بين عينيه سجادة و في يده عصا، فيقوم له الناس سماطين ينظرون إليه لحسن هیئته، فربّما رجع عن طريقه. و كان خصماً جدلاً لا يقوم أحد لحجّته، إلا أنّ العبادة أشغلتْه عن الكلام؛ و المتكلمون من الشيعة تلاميذه (ابوغالب زراری، رسالة ابي‌غالب الزراری، ۱۳۶) و همچنین از گزارش نجاشی در بیان زهد صفوان‌بن یحیی، نمی‌توان چشم پوشی کرد: قد توکّل للرضا و أبي‌جعفر علیهماالسلام و سلم مذهبه من الوقف و كانت له منزلة من الزهد و العبادة و كان جماعة الواقفة بذلوا له مالاّ كثيراً و كان شريكاً لعبدالله‌بن جندب و على‌بن النعمان. و رُوی أنّهم تعاقدوا في بيت اللّه الحرام أنه من مات منهم صلّی من بقی صلاته و صام عنه صيامه و زکی عنه زکاته. هماتا و بقي صفوان، فكان يصلی في كل يوم مائة و خمسين ركعة و يصوم في السنة ثلاثة أشهر و یزکی زکاته ثلاث دفعات و كل ما يتبرع به عن نفسه ممّا عدّا ما ذکرناه یتبرع (تبرع) عنهما مثله. و حکی أصحابنا أن إنساناً كلّفه حمل دینارین إلى أهله إلى الكوفة فقال: «إنّ جمالی مکریة و أنا أستأذن الأجراء». و كان من الورع و العبادة على ما لم يكن عليه أحد من طبقته رحمه الله (نجاشی، الرجال، ش ۵۲۴)

نیز گزارش نجاشی از سجده‌های طولانی حسن‌بن علی‌بن فضّال خواندنی است: قال أبوعمرو: «قال الفضل‌بن شاذان: «کنت في قطيعة الربيع في مسجد الربيع، أقرأ على مقرئ يقال له إسماعيل‌بن عباد، فرأيتُ قوماً يتناجون، فقال أحدهم: بالجبل رجل يقال له ابن فضّال، أعبد من رأينا أو سمعنا به» قال: «فإنه ليخرج إلى الصحراء، فيسجد السجدة، فيجيء الطير، فيقع عليه، فما يظن إلا أنه ثوب أو خرقة و أنّ الوحش لترعی حوله فما تنفرّ منه، لما قد آنست به؛ و أنّ عسكر الصعاليك ليجيئون یریدون الغارة أو قتال قوم فإذا رأوا شخصَه طاروا في الدنيا فذهبوا! » (الرجال للنجاشی، ش ۷۲) @Elal_alhadith

#چالش‌های_پیش‌روی_حدیث ۱۲. نادیده گرفتن شرایط فرهنگی اجتماعی دوره‌های گوناگون در انتخاب اولویت‌های عرضه فرهنگ از جانب نهاد امامت 🔰آنچه دست مایه خُرده‌گیری‌ها و کج‌فهمی‌های فراوان -به ویژه برای دگراندیشان و مستشرقان- شده، غفلت از این امر آشکار است که ائمه علیهم‌السلام در بیان معارف و آموزه‌ها، به تناسب ویژگی‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، ظرفیت مخاطبان را در نظر می‌گرفتند؛ از این رو عرضه معارف و آموزه‌ها، سیری از اجمال به تفصیل داشته است. (برای مطالعه بیشتر در این باره بنگرید به؛ [نوشته] سیدمصطفی مطهری، نقش عناصر تاریخی در تبیین عقائد اهل بیت علیهم‌السلام [این کتاب، در صدد پاسخ به دو پرسش اساسی است: سیر تبیین عقائد و معارف شیعه چگونه بوده است؟ و عناصر تأثیرگذار تاریخی در مسیر تبیین آن کدام‌اند؟. این نوشتار با ارائه یک مبحث مقدماتی، در قالب سه فصل سامان یافته است: در فصل نخست، چند نمونه از دیدگاه‌های موافقان تحوّل تاریخی اندیشه شیعی به اختصار بیان شده است. در فصل دوم، نخست به معرفی عناصر تاریخی در چهار محور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پرداخته، آنگاه بحث تطبیقی آن را ارائه کرده است. در فصل سوم، تطبیق سیر اجمالی - تفصیلی موضوع امامت با تأکید بر نقش اثرگذار عناصر تاریخی، در چهار دوره انجام شده است.سایت حدیث نت]) @Elal_alhadith

#چالش‌های_پیش‌روی_حدیث ۱۳. اختلاف دیدگاه‌های دانشمندان رجالی در توصیف یک راوی¹ گاهی دیدگاه‌های دانشمندان رجالی در نحوه نگرش به یک راوی، سراسر با هم مخالف و ناسازگار است❗️ این واقعیت زمانی آزار دهنده‌تر است که می‌بینیم چنین اختلافی درباره برخی از راویان پرتکرار امامیه رخ داده است❗️ ترجمه سه راوی از این دست در پی می‌آید(در این باره اگرچه راویان پُرشماری را می‌توان شاهد آورد، ولی تنها به یاد کرد سه تن از پُر روایه‌ها او بسنده می‌کنیم): #سهل‌بن_زیادآدمی: به گاه برابر نهادن ترجمۂ سهل‌بن زیاد آدمی در رجال نجاشی، فهرست شیخ و رجال ابن غضائری با رجال شیخ، با دو نگرش ناسازگار رویارو می‌شویم: شیخ طوسی در رجال، وی را #توثیق می‌کند (سهل‌بن زياد الآدمي، يكنّى أبا سعيد، 👈ثقةٌ، رازي ، الرجال للطوسی، ش ۵۶۹۹)؛ ولی در رجال نجاشی، فهرست شیخ و رجال ابن‌غضائری تضعیف شده است (سهل‌بن زياد أبوسعيد الآدمي الرازي، كان 👈ضعيفاً في الحديث، غيرَ معتمد فيه؛ و كان أحمدبن محمدبن عيسى يشهد عليه بالغلوّ و الكذب و أخرجه من قم إلى الرّي و كان يسكنها ، الرجال للنجاشی، ش۴۹۰ سهل‌بن زياد الآدمي الرازي، يُكنّى أبا سعيد، 👈ضعيفٌ ، الفهرست للشیخ، ش ۳۳۹ سهل‌بن زياد أبوسعيد الآدمي الرازي. كان 👈ضعيفاً جدّاً، فاسدَ الرواية و الدين؛ و کان أحمدبن محمدبن عيسى الأشعري أخرجه من قم و أظهر البراءة منه و نهى الناس عن السماع منه و الرواية عنه؛ و یروى المراسيل و يعتمد المجاهيل ، الرجال لابن الغضائری ، ۶۵). طُرفه [شگفت و عجیب] آن که راوی یاد شده در سند ۲۵۶۷ روایت از کتب أربعه قرار دارد. #محمدبن_عیسی‌بن_عبید: ترجمۂ این راوی نیز چون پیشین، نشان از رویکردهایی ناهمسان دارد. نجاشی او را دو جا توثیق می‌کند: یکی در ترجمۂ خود او (محمدبن عیسی‌بن عُبَيدبن یقطین‌بن موسی، مولى أسدبن خزيمة، أبوجعفر؛ جليلٌ في (من) أصحابنا، 👈ثقة، عین، كثير الرواية، حسن التصانيف. رَوَي عن أبي‌جعفر الثاني علیه‌السلام مكاتبةً و مشافهةً؛ و ذكر أبوجعفربن بابویه عن ابن‌الوليد أنه قال: «ما تفرّد به محمدبن عیسی مِن کُتُب یونس و حدیثِه لا يُعتمَد عليه». و رأيتُ أصحابَنا ينكرون هذا القول و يقولون: «مَن مثل أبي‌جعفر محمدبن عیسی سَکَن بغداد؟!» قال أبوعمرو الكشّي: « نصربن الصباح یقول: «إن محمدبن عيسى‌بن عُبَيدبن يقطين أصغر في السن أن يَروِيَ عن ابن‌محبوب» ». قال أبوعمرو: « قال القتيبي: «كان الفضل‌بن شاذان -رحمه‌الله- یُحبُّ العُبَيدي و يثني عليه و یمدحه و يميل إليه و يقول: {ليس في أقرانه مثله}» » و بحسبك هذا الثناء من الفضل رحمه‌الله ، الرجال للنجاشی، ش۸۹۶). و دیگری در میانۂ ترجمۂ محمدبن احمدبن یحیی (محمدبن أحمدبن يحيى‌بن عمران‌بن عبدالله‌بن سعدبن مالك الأشعري القمي، أبوجعفر. كان ثقةً في الحديث؛ إلّا أنّ أصحابَنا قالوا: «كان يروي عن الضعفاء و يعتمد المراسيل و لایبالی عمن أخذ». و ما عليه في نفسه مطعن في شيء...قال ابوالعباس‌بن نوح: «و قد اصاب شيخنا أبوجعفر محمدبن الحسن في ذلك كلّه و تبعه أبوجعفربن بابوَیه في ذلك الاّ في محمدبن عیسی‌بن عُبيد؛ فلا ادري ما رابه فيه؟! لأنّه كان على ظاهر العدالة و 👈الثقة» الرجال للنجاشی، ش ۹۳۹) در برابر، شیخ طوسی نیز او را در دو جا تضعیف می کند: یکی در ترجمۂ خود او (محمدبن عیسی‌بن عُبيد اليقطيني، 👈ضعیفٌ؛ استثناه أبوجعفر ابن بابوَیه من رجال نوادر الحكمة و قال: «لا أروِي ما يَختَصّ بروايته» و قيل: «إنّه كان يذهب مذهبَ الغلاة» ، الفهرست للطوسی ، ش ۶۱۲) و دیگری در میانۂ ترجمۂ يونس‌بن عبدالرّحمن (يونس‌بن عبدالرحمن، مولى آل يقطين...و قال محمدبن علي‌بن الحسين: «سمعتُ محمدبن الحسن‌بن الوليد رحمه‌الله يقول: «کُتُبُ يونس التي هي بالروايات كلُّها صحيحةٌ يعتمد عليها إلّا ما ينفرد به محمدبن عيسى‌بن عُبيد و لم يروه غیرُه؛ فإنّه لا يُعتمَد عليه ولا يُفتَى به» » ، الفهرست للطوسی، ش ۸۱۳)² این راوی نیز در سند ۱۴۵۱ روایت از کتب اربعه واقع شده است!³ #محمدبن_خالدبرقی: ناهمسان بودن دیدگاه‌ها پیرامون این راوی نیز جالب توجه است؛ نجاشی و ابن غضائری او را تضعیف نموده‌اند (محمدبن خالدبن عبدالرحمن‌بن محمدبن علي البرقي...و كان محمد 👈ضعيفاً في الحديث و كان أديباً حسن المعرفة بالأخبار و علوم العرب ، الرجال للنجاشی، ش ۸۹۸ محمدبن خالد البرقي‌بن عبدالرحمن‌بن محمدبن علي، أبوعبدالله... . حدیثه يُعرف و یُنکر. 👈یروی عن الضعفاء كثيراً و يعتمد المراسيل ، الرجال لابن‌الغضائری، ش ۱۳۲) و شیخ به وثاقت‌ش تصریح کرده است (محمدبن خالد البرقي، 👈ثقةٌ ، الرجال للطوسی، ش ۵۳۹۱) این راوی نیز در سند ۱۰۴۱ روایت از کتب اربعه قرار دارد.

🔰این پدیده، پرسش‌های چندی را فراروی حدیث پژوه قرار می‌دهد: -مبنا یا مبانی توثیق و تضعیف دانشمندان رجالی چیست؟ -تعامل ما با تعارض جرح و تعدیل چگونه باید باشد؟ -در چنین مواقعی، چه موضعی باید برگزید؛ جانب جرح را یا جانب تعدیل را؟ -مفهوم «ضعف» چیست و مفهوم «وثاقت» کدام است؟ ⁴ _______ ①درباره حکم به وثاقت یا ضعف راویان، تذکار این نکته ضروری است که ما در پی صدور چنین احکامی، رفتار عملی خود را با راوی مورد نظر تنظیم می‌کنیم. به بیانی دیگر، حکم به وثاقت یا ضعف راویان، به خودی خود و فارغ از نتیجه‌ای که بر آن مترتب می‌شود، فاقد ارزش است؛ بلکه رفتار و تعاملی که نتیجه و حاصل چنین احکامی است، اهمیت دارد؛ پس اگر دربارۂ یک راوی، تنها به توثیق یا تضعیف او حکم کنیم و این حکم هیچ اثر عملی نداشته باشد، کاری بیهوده کرده‌ایم؛ ولی اگر این حکم، یعنی توثیق راوی یا تضعیف او ، به نتیجه‌ای عملی منجر شود -برای نمونه، در گونۂ نخست، همۂ روایات او مورد پذیرش واقع شود و در گونۂ دوم، تمام روایات او مردود دانسته شود- آن گاه به نتیجه‌ای عملی رسیده‌ایم. پس کوتاه سخن آنکه نتیجۂ حكم به وثاقت یا ضعف راویان، تنظیم رفتار عملیِ ما با روایات ایشان خواهد بود که با عنوان «مفهوم وثاقت» یا «مفهوم ضعف» نمود می‌یابد. ②این اختلاف مبنا زمانی بحث انگیز تر خواهد بود که بدانیم شیخ طوسی و نجاشی، هر دو دانش آموخته یک حوزه حدیثی بوده و از مشایخ مشترکی بهره برده‌اند. ③ اختلاف نظر پیرامون وثاقت و ضعف محمدبن عیسی، در دیگر کتاب‌های رجالی نیز به چشم می.خورد؛ وی در ش ۱۰۲۳ از رجال کشی توثیق شده و در ش ۵۷۵۸ و ۶۳۶۱ از رجال شیخ طوسی، تضعیف شده است! ④گویا تصور بيشينۂ ما این است که مفهوم وثاقت و ضعف از آنجا که با یکدیگر در تعارض‌اند. به هیج روی در یک مصداق جمع نمی‌شوند؛ ولی محمدبن حسن‌بن زین‌الدین، نوه شهید ثانی، در استقصاء الاعتبار في شرح الاستبصار، تعریف جدیدی از مفهوم وثاقت و ضعف ارائه می‌کند تعریفی که با باور عمومی ما تفاوت دارد. برابر با این دیدگاه، امکان جمع میان مفهوم وثاقت و ضعف وجود خواهد داشت! بنگرید: و يخطر في البال أنّ تضعيف الشيخ لمحمّد بن عیسی ربما لا ينافی توثيق النجاشي؛ لاحتمال أن یراد بالضعیف عدم قبول روايته و إنّ كان ثقة، بناءً على أنّ القبول يفتقر إلى أمر زائد عن التوثيق عند المتقدّمين كما يعلم من الشيخ و غيره؛ و حینئذ لا مانع من حكم الشيخ بالضعیف و توثیق غيره (استقصاء الاعتبار في شرح الأستبصار، ج۱، ص۷۸) برابر با این عبارات، در دیدگاه صاحب استقصاء الاعتبار، پذیرش روایت نزد قدّما تنها منوط به توثیق نیست؛ بلکه نیازمند یک امر زائد[اضافه] است. پرسش اینجاست که آیا ارائه چنین تصویری از مفهوم وثاقت و ضعف، پذیرفتنی است؟ قدر مسلم آن است که این نظریه بر فرض پذیرش نیز همگانی و فراگیر نخواهد بود. زیرا گاه ماهیّت توثیق و تضعیف پیرامون یک راوی در نظر دانشمندان رجال، چنان از هم دورند که به هیج روی نمی‌توان میان آنها جمع کرد! چنان که این واقعیت از شواهدی که آوردیم، [إن شاءالله الرحمن] نمایان خواهد شد. @Elal_alhadith

✨دوره آموزشی آشنایی با حدیث امامیه 📖اعتبارسنجی احادیث امامیه استاد سیدعلیرضا حسینی شیرازی 📖تاریخ حدیث امامیه استاد احسان سرخه‌ای 📖مبانی فهم حدیث استاد حسن طارمی‌راد 📖مبانی شناخت حدیث استاد رضا قربانی زرین 📖آشنایی با منابع حدیث امامیه استاد عبدالحسین طالعی 📍مکان: تهران، خیابان شریعتی، کانون اسلامی انصار 📝ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر: www.maaref.org/hadith ✅آخرین مهلت پیش ثبت‌نام: ۴ آذر ماه ۱۴۰۰ 🆔 @maaref_org 🌐 http://maaref.org/ 🌐 https://www.instagram.com/maarefahlulbayt

📢📢📢📢 📍 ثبت نام دوره آموزشی آشنایی با حدیث امامیه 🔷 آخرین مهلت پیش ثبت نام: ۴ آذر ۱۴۰۰ 👥 ظرفیت محدود 💵 هزینه دوره: یک میلیون تومان تأمین نیمی از مبلغ توسط مؤسسه خیریه اهل البیت رسول خاتم علیهم السلام ✅هزینه ثبت نام بعد از گزینش نهایی: ۵۰۰ هزار تومان ✅ هزینه دوره ویژه معرفی شدگان پژوهشکده معارف اهل بیت علیهم السلام و دانشجویان بصائر : ۳۰۰ هزار تومان 📝 ثبت نام و اطلاعات بیشتر در سایت پژوهشکده معارف اهل بیت (علیهم السلام) 👇👇👇 https://maaref.org/hadith #رویداد_آموزشی #ثبت_نام #ترم_پاییز #مرزبانی_اعتقادی #تاریخ_قرآن_و_حدیث #حدیث_امامیه ارتباط با ما: @hadith_maaref @basaaer_doranema جهت کسب اطلاعات بیشتر: 09916062695

تا فردا شب(جمعه 5 آذر 1400) تمدید شد.

#مقاله مصداق‌یابی و کارکردهای فرهنگی واژه "أَصْحَابُ‌ أَبِی" #چکیده انقلاب علمی و فرهنگی شیعه، در عصر امامت امام محمد باقر علیه‌السلام، با مدیریت آن‌ حضرت و توسط جمعی از شاگردان زبده و نخبه ایشان آغاز شد و جامعه شیعه را از فقر فرهنگی به مرحله شکوفایی و بالندگی رساند. این لایه از اصحاب الباقر علیه‌السلام را می‌توان با کلیدواژه «أَصْحَابُ‏ أَبِی» در فرمایشات امام جعفر صادق علیه‌السلام بازشناخت. توصیه ویژه‌ای که امام باقر علیه‌السلام در آخرین لحظات عمر، به فرزندشان درباره یاران خود ابراز فرمودند، همچنین کارکردهای دین‌شناسانه و جامعه‌شناسانه‌ای که از سوی امام صادق علیه‌السلام در مواضع مختلف ایراد شده، ضرورت بازشناسی مصادیق و کارکرد شناسی فرهنگی «أَصْحَابُ‏ أَبِی» را بیش از پیش، هویدا می‌سازد. این نوشتار، با شیوه تحلیل متون حدیثی شیعه، به این دو مهم پرداخته است. کلید واژه‌ها؛ #تاریخ_حدیث_شیعه #امام‌باقر_علیه‌السلام #امام‌صادق_علیه‌السلام #اصحاب_ابی #تاریخ_شیعه @Elal_alhadith

#چالش‌های_پیش‌روی_حدیث ۱۴. احساس ناسازگاری میان رفتار عملی گروهی از اصحاب با دیدگاه‌های رجالی گروهی دیگر ✅در میان راویان گروهی وجود دارند که تعامل اصحاب ما با روایات ایشان مُوهِم تعارض و اختلاف است❗️ یعنی از سویی شاهدیم که این دسته از راویان در کتاب‌های رجالی تضعیف شده‌اند، اما برخی دیگر از بزرگان اصحاب ما به اخذ حدیث از ایشان اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند❗️ راویانی مانند #يزيد_الصائغ ، #محمدبن_ابی‌زینب_ابوالخطاب ، #يونس‌بن_ظبيان ، #محمدبن_علی_ابوسمينه و #محمدبن_سنان_الزاهری از این دسته‌اند. اینان در نگاه بیشتر دانشمندان رجالی، به دو خصلت «غلو» و «کذب» متهم‌اند؛ امری که موجب می‌شود در زمرۂ راویان ضعیف، آن هم در پایین‌ترین درجۂ ضعف قرار گیرند؛ چنان که کشّی در گزارشی به ضعف این راویان اشاره کرده است: و ذکر علی‌بن محمدبن قُتَیبة النیسابوری، عن الفضل‌بن شاذان، أنّه، قال «کِدْتُ أن أقْنُت علی أبی‌سُمَیْنة، محمدبن علی الصَّیرَفی». قال: فقلت له: «و لم استوجب القنوت من بین أمثاله؟!» قال: «إنّی لأعرف منه ما لا تعرفه!» و ذکر الفضل فی بعض کتبه: #الکذابون_المشهورون أبوالخطاب و یونس‌بن ظبیان و یزید الصائغ و محمدبن سنان و أبوسمینة أشهرهم. (کشّی، رجال الکشّی، ش۱۰۳۳)¹ اما در عین حال گویی برخی از بزرگان اصحاب ما از ضعف این دسته از راویان چشم پوشی کرده و به نقل روایت از ایشان پرداخته‌اند❗️این رخداد زمانی شگفت آورتر و بحث انگیزتر است که می‌بینیم برخی از بزرگان امامیّه که خود در رأسِ جریان غلوّ ستیزی قرار داشته‌اند، از شاگردانِ راویانِ پیش گفته‌اند❗️برای نمونه آن گاه که به فهرست شاگردان محمدبن سنان نظر می‌کنیم، با شگفتی با دو تن از چهره‌های بزرگ و سرشناس حدیثی شیعه که یکی از آنها از پیشتازان مبارزه با جریان انحرافی غلوّ است، رویارو خواهیم شد: احمدبن محمدبن عیسی الأشعری با ۳۳۸ روایت² و حسین‌بن سعید الأهوازی با ۱۸۷ روایت❗️ واقعیت دیگری که در جای خود بسیار قابل تأمل و محل مناقشه است یکسان نبودن نحوه تعامل اصحاب ما با این دسته از راویان است؛ یعنی اصحاب ما به نحو متوازن و همسان، به نقل روایت از این گروه نپرداخته‌اند؛ یعنی طبقہ راوی هرچه متأخرتر می‌شود، به همان میزان نیز تعداد نقل روایت از او بیشتر شده است. به عدد نقل هر کدام از راویان پیش گفته در کتب اربعه و نیز طبقه ایشان توجه کنید: #یزید_الصائغ: طبقه: امام باقر علیه‌السلام (بنگرید به برقی، الرجال، ص۱۲) عدد نقل:👈 ۷ روایت. #محمدبن_ابی‌زینب_ابوالخطاب: طبقه: امام صادق علیه‌السلام (بنگرید به: طوسی، الرجال، ش۴۳۲۱ ؛ برقی، الرجال، ص۲۰) عدد نقل:👈 ۸ روایت. #يونس‌بن_ظبيان: طبقه: امام صادق علیه‌السلام (بنگرید به: طوسی، الرجال، ش ۴۸۲۹ ؛ برقی، الرجال، ص۳۰) عدد نقل:👈 ۴۶ روایت. #محمدبن_سنان: طبقه: امام کاظم و امام رضا و امام جواد علیهم‌السلام (بنگرید به؛ طوسی، الرجال، ش۵۱۳۸ و ۵۳۹۴ و ۵۵۸۷ ؛ برقی، الرجال، ص۵۴، ۵۵ و ۵۷) عدد نقل:👈 ۹۷۵ روایت #محمدبن_علی_ابوسمينه: طبقه: امام رضا علیه‌السلام (بنگرید به: طوسی، الرجال، ش۵۳۹۸ ؛ برقی، الرجال، ص۵۴) عدد نقل:👈 ۳۸۶ روایت. 🔰پرسشی که در برابر این واقعیت در ذهن نقش می‌بندد این است: آیا در گذر تاریخ حدیث شیعه، روحيه تساهل و تسامح بر رفتار راویان و محدّثان ما حاکم شده است⁉️ _____________ 1. البته در مورد محمدبن سنان، اوضاع کمی متفاوت است؛ چرا که در چند جا از رجال کشّی، به صحت مذهب و وثاقت او تصریح شده است؛ برای نمونه بنگرید به: ش۹۶۳ ، ۹۶۴ ، ۹۶۷ ، ۹۸۱ و ۱۰۹۰. اگرچه راوی، در دیگر کتاب‌های رجالی تضعیف شده است؛ برای نمونه بنگرید به: نجاشی، الرجال، ش۸۸۸ ؛ طوسی، الفهرست، ش۶۲۰ ؛ و رجالش، ش۵۳۹۴ ؛ ابن الغضائری، الرجال، ش۱۳۰ 2. با آنکه محمدبن علی ابوسمینه مدتی در قم و در منزل أحمدبن محمدبن عیسی سکونت داشته، امّا به دلیل شهرت یافتنش به کذب، از سوی أحمدبن محمد از قم اخراج شد! (بنگرید به: نجاشی، الرجال، ش۸۴۹ ؛ ابن الغضائری، الرجال، ش۱۳۴) حال آنکه احمدبن محمد به أخذ حدیث از محمدبن سنان اهتمام ویژه‌ای داشته است! @Elal_alhadith