🔰 نه هر که چهره برافروخت دلبری داند ▪️ گذری بر تفاوت‌های «مهدی نصیری» با «شهید آوینی» در «نقد تجدد» ✍️ سید محمدحسین دعائی https://eitaa.com/Smh_Doaei/318 ده سال قبل، در سالروز شهادت «شهید آوینی رحمة الله علیه»، یادداشتی از مهدی نصیری منتشر شد با عنوانِ «آوینی و افسانۀ بی‌طرفی تکنولوژی مدرن» که در همان روزها، به‌خاطر محبت فراوان به آن شهید والامقام، به‌سبب علاقه به وادی «رسانه» و به‌دلیل احساس وظیفه برای مقابله با تحریف جبهۀ فکری انقلاب اسلامی، این یادداشت را نقد کرده و بنا بر ملاحظاتی آن را به نامِ «سید محمدحسین سجادی» منتشر کردم؛ نقدی که شاید بازنشر آن خالی از فائده نباشد: 🔸 چندی پیش مقاله‌ای با عنوانِ «آوینی و افسانه بی‌طرفی تکنولوژی مدرن» به قلم جناب آقای نصیری منتشر شد؛ مقاله‌ای که نویسنده در آن، ابتداء به بیان نظرات خود دربارۀ ماهیت تکنولوژی مدرن و نسبت آن با اسلام و آموزه‌های دینی پرداخته و سپس اندیشه‌های سلالۀ سلسلۀ سادات و دودۀ شجرۀ طوبای شهادت، یعنی شهید سعید سید مرتضی آوینی رحمة الله علیه در این حوزه را بر نظرات خویش منطبق می‌داند. غافل از آن‌که هر دو بخش مقالۀ مذکور، محل اشکال است. 🔹 مطالبی که جناب آقای نصیری، به‌شکل مختصر در این مقاله بیان می‌کند را پیش از این، مفصلا در کتاب «اسلام و تجدد» تشریح کرده است؛ کتابی که در کنار دیگر آثار و سخنان مخدوش نویسنده دربارۀ موضوعاتی هم‌چون «فلسفه و عرفان اسلامی»، نیازمند فصل مشبعی از نقادی است. حتی می‌توان گفت که ریشۀ نگاه تار و بی‌هویت او به «حکمت و معنویت ناب شیعی» را باید در زاویۀ غلط دید او نسبت به «هویت دین» و «حقیقت هستی» جست‌وجو کرد؛ زاویۀ دیدی که با دقت در ابعاد کتاب «اسلام و تجدد»، به‌خوبی می‌توان مختصات آن را به‌دست آورد. 🔸 به‌عنوان مقدمۀ بحث، باید توجه داشت که: افراد صاحب‌نظر در حوزۀ نسبت «دین» و «تکنولوژی» یا «دین» و «رسانه» (به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مصادیق تکنولوژی‌های مدرن) را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: قائلان به «تعامل»، «تناسب» و «تقارب» این دو پدیده و قائلان به «تعارض»، «تناقض» و «تضاد» آن‌ها. قائلان به «تعارض دین و تکنولوژی» یا «ذات‌گرایان»، با درنظرگرفتن ذات و هویتی مستقل برای هر یک از دو پدیدۀ «دین» و «تکنولوژی» یا «رسانه»، آن‌ها را دارای اقتضائاتی مختص به خود و متعارض با دیگری دانسته و ترکیب یا تعامل آن‌ها را زمینه‌ساز تغییر و تخریب هویت هر یک از این دو می‌پندارند. اما قائلان به «تعامل دین و تکنولوژی»، در سه دستۀ «ابزارگرایان»، «کارکردگرایان» و «فرهنگ‌گرایان»، هر یک به‌نحوی، تعامل این دو پدیده را ممکن و بلکه لازم می‌دانند. 🔹 به‌طور طبیعی و بر اساس روند منطقی بحث، برای فهم و تبیین نسبت «دین» با «تکنولوژی» یا «رسانه»، ابتداء باید فهم واقعی و تبیین صحیحی از هویت هر یک از این پدیده‌ها داشت. چرا که فهم و تبیین یک نسبت، بدون فهم و تبیین طرفین آن نسبت، ممکن نیست. از همین رو «دین‌شناسی» از یک سو و «تکنولوژی‌شناسی» از سوی دیگر، برای نسبت‌سنجی میان «دین» و «تکنولوژی» امری ضروری است؛ و به همین خاطر با ضعف در مرحلۀ «دین‌شناسی» یا نقص در فضای «تکنولوژی‌شناسی»، نتیجه بحث در نسبت‌سنجی میان این دو پدیده نیز تابع اخس مقدمتین بوده و محکوم به حکم بطلان است. بسیار دیده‌ایم رسانه‌شناسانی را که به‌جهت قصور در شناخت دین، سر از ویرانه‌های تجدد غربی درآورده و یا دین‌شناسانی را که به‌خاطر خطای در فهم رسانه، پا در بیابان تحجر و جمود نهاده‌اند. در این میان، طبیعی است که حال بی‌خبران از دو سوی ماجرا، از همه وخیم‌تر باشد. 🔸 سخن جناب آقای نصیری در یادداشت مورد بحث نیز اگر چه عموما ناظر به بحث «تکنولوژی‌شناسی» است، اما به‌انضمام مطالب ایشان در کتاب «اسلام و تجدد» که حوزۀ «دین‌شناسی» را نیز پوشش می‌دهد، ظاهرا مصداق همین دسته سوم است. توضیح مطلب آن‌که: ... 📌 متن کامل یادداشت در: yun.ir/ien0a8 #شهید_آوینی #مهدی_نصیری #تجدد #تکنولوژی #نویسندگان_حوزوی @Smh_Doaei @HOWZAVIAN