اصطلاح «پدر کسی را درآوردن» از کجا آمده و در اصل چه بوده؟ #واژه‌شناسی ۱۴‌۰‌‌۳‌‌/۰‌‌‌۳‌/‌۲‌‌۰‌ سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

این‌ها همیشه بافاصله: مگر آن‌که، مگر این‌که، مگر نه آن‌که، مگر نه این‌که، مگر نه. این همیشه بی‌فاصله: وگرنه (= «در غیر این صورت»). #فاصله‌گذاری ۱۴‌۰‌۳‌/۰‌‌۳‌‌/۲‌۱‌ سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

«اگر مرگ نبود، بیشترِ کارها را می‌گذاشتم برای بعد. عجله نمی‌کردم و چون تنبلم، با خیال راحت کارهایی که می‌خواهم انجام بدهم را* بعداً انجام می‌دادم. بعداً به جاهایی که دوست دارم بروم می‌رفتم. بعداً ورزش می‌کردم. بعداً کتاب‌هایی که دوست دارم بخوانم و فیلم‌هایی که دوست دارم ببینم را* می‌خواندم و می‌دیدم. بعداً به آن‌هایی که دوستشان دارم سر می‌زدم. بعداً خبری از دوستانی که مدت‌هاست از آن‌ها بی‌خبرم می‌گرفتم. بعداً بابت اشتباهاتم معذرت می‌خواستم و بعداً اشتباهات بقیه را می‌بخشیدم. بعداً می‌دویدم. بعداً یک شب رفقا را به یک چلوکباب عالی دعوت می‌کردم. بعداً سه روز لش می‌کردم و هیچ کاری نمی‌کردم. بعداً سیگار را ترک می‌کردم. بعداً می‌رفتم قلۀ توچال. بعداً مثنوی را می‌خواندم. بعداً طلوع خورشید را نگاه می‌کردم. بعداً چندنفری یک سفر باحال می‌رفتیم. بعداً همۀ کارها را می‌کردم، همۀ کارهایی که دلم می‌خواست را... ولی مرگ هست!» (سروش صحت) ★ مفعول، در فارسی، یا گروه (یک یا چند واژه) است یا جمله و پس از آن نیز معمولاً «را» می‌آید، مانند همین دو «را»یی که نشانه‌گذاری کرده‌ام و پس از مفعولی آمده‌اند که جمله است. بنابراین چیزی به نام «"را"ی بعد از فعل» نداریم و این عبارتِ من‌درآوردی، که سال‌هاست به‌واسطۀ‌ کتاب غلط ننویسیم لقلقۀ زبان ویراستاران و دغدغۀ جان ایشان شده‌، به‌کلی نادرست و ناممکن است. چشم‌ داری تو به چشم خود نگر منگر از چشم سفیهی بی‌خبر گوش داری تو به گوش خود شنو گوش گولان را چرا باشی گرو؟ بی ز تقلیدی، نظر را پیشه کن هم برای عقل خود اندیشه کن (مولوی) #ادبیات #دستورزبان سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

در این بیت، «سربه‌راه»* و «سربه‌هوا» و «چشم‌به‌راه» با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند. الگوی ساخت‌واژی‌شان واژه + «به» + واژه است (واژه‌های این الگو، مانند واژهٔ «سربه‌سر»، یکسان نیستند). ۶۰ مثال دیگر: آتش‌به‌اختیار، آدم‌به‌دور، آرزوبه‌دل، آغازبه‌کار، آماده‌به‌خدمت، ابتدابه‌ساکن، اتکابه‌نفس، اعتمادبه‌نفس، انحراف‌به‌چپ، انحراف‌به‌راست، انگشت‌به‌دهان، پابه‌جا، پابه‌راه، پابه‌رکاب، پابه‌ماه، پابه‌مُهر، تابه‌حال، تفنگ‌به‌دوش، جون‌به‌سر، چراغ‌به‌دست، چماق‌به‌دست، حسرت‌به‌دل، حق‌به‌جانب، خانه‌به‌دوش، دست‌به‌آب، دست‌به‌جیب، دست‌به‌سینه، دست‌به‌عصا، دست‌به‌کار، دست‌به‌کمر، دست‌به‌گریبان،‌ دست‌به‌نقد، دست‌به‌یقه، دیگ‌به‌سر، روبه‌جلو، روبه‌راه، روبه‌قبله، روبه‌موت، زنده‌به‌گور، سربه‌زیر،‌ سربه‌مُهر، سیزده‌به‌در، شانه‌به‌سر، عاقبت‌به‌خیر، قریب‌به‌اتفاق، قریب‌به‌یقین، قلم‌به‌دست، قلم‌به‌مزد، گل‌به‌سر، گوش‌به‌راه، گوش‌به‌زنگ، گوش‌به‌فرمان، لَچَک‌به‌سر، معامله‌به‌مثل، مقابله‌به‌مثل، مقرون‌به‌صرفه، منحصربه‌فرد، نابه‌کار، نمک‌به‌حرام، یکی‌به‌دو. ★ به‌لحاظ وزن شعر، «سربه‌ره» درست است. #فاصله‌گذاری سید محمد بصام @Matnook_com

پایان داستان تنوین! #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

درست: به قطع و یقین (= «قطعاً و یقیناً») به حتم و یقین (= «حتماً و یقیناً») نادرست: به قطعِ یقین، قطعِ به یقین، حتمِ به یقین یادآوری: «قطع‌ویقین» غیر از «به قطع و یقین» و به‌ معنای «اطمینان» است: «هرگز این‌همه قطع‌ویقین نخواهیم داشت.» (عباس زریاب خویی، لذات فلسفه، ص ۲۴۱) #املا_رسم‌الخط #واژه‌شناسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

۴ قاعدۀ فاصله‌گذاری برای بی‌نهایت واژه! قاعدۀ اول: عدد + واژه + «ـ‌ه» همیشه با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله: (سفر) یک‌روزه، (شیرآلات) دوکاره، (نوزاد) سه‌ماهه، (پاک‌کنندۀ) چندمنظوره، و ... . قاعدۀ دوم: عدد + واژه + «ـ‌ی» همیشه با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله: (حرکت) یک‌‌بُعدی، (اختلال) دوشخصیتی، (تختۀ) سه‌لایی، (جهان) چندقطبی، و ... . یادآوری: ۱) «چند» عدد مبهم است و در قاعدۀ ۱ و ۲ قرار می‌گیرد. ۲) در قاعدۀ ۱ و ۲، گاهی دو عدد می‌آید و در این صورت نیز کاملاً با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند: (دختر) پنج‌شش‌ساله، (پرتاب) سی‌چهل‌متری، و ... . قاعدۀ سوم: هر + واژه + «ـ‌ه» همیشه بی‌فاصله: هرروزه، هرماهه، هرساله، و ... . قاعدۀ چهارم: همه + واژه + «ـ‌ه» همیشه با نیم‌فاصله: همه‌روزه، همه‌ساله، همه‌جانبه، و ... . #فاصله‌گذاری سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

تفاوت «جزء» با «جزو» چیست؟ کدام درست است و چرا؟ #املا_رسم‌الخط #واژه‌شناسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

«زغال» یا «ذغال»؟ واژه‌های دواملایی را چگونه بنویسیم؟ #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

شیوۀ نگارش «ـ‌ام، ـ‌ای، ـ‌است، ـ‌ایم، ـ‌اید، ـ‌اند» (۲) (براساس ویراست پنجم شیوه‌نامۀ گروه متنوک) در فارسی گفتاری و شکسته، رسم‌الخط فعل‌های ربطیِ «ـ‌ام، ـ‌ای، ـ‌است، ـ‌ایم، ـ‌اید، ـ‌اند» (مضارع اِخباری فعل «بودن») در پیوند با انواع واژه‌ها به شرح زیر است: ۱) واژه‌های پایا‌ن‌یافته به حروف پیوسته (مانند «ب» و «ه» و «یِ») و حروف جدا (مانند «د»): - خوبم، خوبی، خوبه، خوبیم، خوبید/ خوبین*، خوبن - متوجهم، متوجهی، متوجهه، متوجهیم، متوجهید/ متوجهین، متوجهن - صاحب‌رأیم، صاحب‌رأیی، صاحب‌رأیه، صاحب‌رأییم، صاحب‌رأیید/ صاحب‌رأیین، صاحب‌رأیَن - شادم، شادی، شاده، شادیم، شادید/ شادین، شادن ★ «خوبین» نسبت‌به «خوبید» صمیمانه‌تر و خودمانی‌تر است. تفاوت «ـ‌ین» با «ـ‌ید» در دیگر مثال‌ها نیز همین است. ۲) واژه‌های پایان‌یافته به همزه (مانند «مبدأ» و «جزء»): - مبدأم، مبدئی، مبدئه، مبدئیم، مبدئید/ مبدئین، مبدأن - جزئم، جزئی، جزئه، جزئیم، جزئید/ جزئین، جزئن ۳) واژه‌های پایان‌یافته به صدای e (های بیان حرکت): ساده‌م، ساده‌ای، ساده‌س، ساده‌ایم، ساده‌اید/ ساده‌این، ساده‌ن ۴) واژه‌های پایان‌یافته به صدای ey: راست‌پی‌ام، راست‌پی‌ای، راست‌پِیِه، راست‌پی‌ایم، راست‌پی‌اید/ راست‌پی‌این، راست‌پی‌ان ۵) واژه‌های پایان‌یافته به صدای i: - کُره‌ای‌ام، کره‌ای‌ای، کره‌ایه، کره‌ای‌ایم، کره‌ای‌اید/ کره‌ای‌این، کره‌ای‌ان - مانتویی‌ام، مانتویی‌ای، مانتوییه، مانتویی‌ایم، مانتویی‌اید/ مانتویی‌این، مانتویی‌ان - ناجی‌ام، ناجی‌ای، ناجیه، ناجی‌ایم، ناجی‌اید/ ناجی‌این، ناجی‌ان ۶) واژه‌های پایان‌یافته به صدای o: تواَم، تویی، توئه، توایم، (شما صاحبِ) مانتواید/ مانتواین*، تواَن ★ چون «تواید» و «تواین» بی‌معنی است، «مانتواید» و «مانتواین» آورده شد. ۷) واژه‌های پایان‌یافته به صدای ow: تیزرواَم، تیزرویی، تیزروئه، تیزروایم، تیزرواید/ تیزرواین، تیزرو‌اَن ۸) واژه‌های پایان‌یافته به صدای u: سخنگواَم، سخنگویی، سخنگوئه، سخنگوییم، سخنگویید/ سخنگویین، سخنگواَن ۹) واژه‌های پایان‌یافته به صدای â: دانام، دانایی، دانائه/ داناس، داناییم، دانایید/ دانایین، دانان/ دانائن ۱۰)‌ واژه‌های پایان‌یافته به «یٰ» (مانند «کبریٰ»): کبرام، کبرایی، کبرائه/ کبراس، کبراییم، کبرایید/ کبرایین، کبران/ کبرائن این را هم ببینید: شیوۀ نگارش فعل‌های ربطی در فارسی رسمی و غیرشکسته. #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

چگونه تمام اعداد انگلیسی یا عربی متن را فقط با یک دستور فارسی کنیم؟ #ورد سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com