🔸 درنگی در باره بعثت پیامبران در مشرق زمین پرسشی دیگر که در ایام تعطیل نوروز بدان پاسخ داده شد مربوط به بعثت پیامبران در مشرق زمین بود. متن ویراسته پرسش و پاسخ آن چنین است: پرسش: چرا ادیان و پیامبران بزرگ در مشرق زمین ظهور کرده‌اند و در کشورهای اروپایی و آفریقایی و حالا آمریکا خبری از ادیان آسمانی و پیامبران بزرگ نیست؟! مگر نه اینست که پیامبران و دین برای همه انسان‌ها است؟! خدا چرا انسان‌های دیگر را فراموش کرده؟ شاید از این پدیده این نتیجه گرفته شود که دین را جوامع شرقی ایجاد کرده‌اند. پاسخ: به این پرسش دو گونه می‌توان پاسخ داد: یکی از منظر الهی به این معنا که چرا خدا پیامبران را این گونه و این چنین ارسال کرده است و دیگری از منظر تاریخی به این معنی که در نگاه ما انسان‌ها چرا پیامبران در این مناطق به پیامبری مبعوث شده‌اند؟ البته این دو پرسش با هم پیوند پیدا دارند ولی به هر حال، دو پرسش متفاوت در دو سطح و ساحت متفاوت هستند.   در مورد شکل اول پرسش (از منظر الهی)، پاسخ واقعی آن است که بگوییم ما نمی‌دانیم، چرا که در متون دینی ما، در این باره سخنی به صراحت گفته نشده است. بنابراین پاسخ روشن ما این است که ما نمی‌دانیم منطق الهی برای انتخاب مکان برانگیخته شدن پیامبران چه بوده است و چرا هر پیامبری از یک منطقه جغرافیایی خاص به پیامبری برگزیده شده است؟ ولی در نگاه دوم که یک نگاه تاریخی است، چه بسا بتوان چند نکته را مطرح کرد:  نکته نخست ـ این گزاره که بعثت پیامبران فقط در غرب آسیا (خاورمیانه) بوده است، درست نیست، به عنوان نمونه محل دعوت حضرت یوسف و پدرشان و آن دسته از پیامبران که در مصر بودند مانند حضرت موسی علی نبینا و آله و علیه و علیهم الصلاه و السلام، منطقه مصطلح خاورمیانه (منطقه غرب آسیا) به شمار نمی‌رود و این‌ها مشخصا در قاره آفریقا بوده‌اند و یا خاستگاه دعوت حضرت عیسی علیه السلام منطقه سوریه و شامات است که خاورمیانه به حساب نمی‌آید. در منطقه موسوم به خاورمیانه نیز مکان بعثت پیامبران دارای پراکندگی است و این‌طور نیست که همه در یک نقطه و یک مکان خاص به پیامبری مبعوث شده باشند و البته این سخن درست است که این پراکندگی همه جهان را در بر نمی‌گیرد.  نکته دوم ـ کار پیامبران هدایت بشر است و طبعا این هدایت در جایی که زمین پراکندگی جمعیتی بیشتری دارد و یا خاستگاه تمدن است، معنی پیدا می‌کند. روشن است که آن بخش از کره زمین که به اصطلاح مشرق‌زمین نامیده می‌شود مهد تمدن بشری بوده است و به طور طبیعی انتظار می‌رود که پیامبران نیز از همین منطقه برانگیخته شوند و هدایت آن‌ها از این منطقه به دیگر نقاط جهان گسترش یابد. بنا بر این محوریت تمدنی این منطقه از جهان می‌تواند زمینه‌ساز بعثت پیامبران در آن باشد.  شاید این سوال پیش بیاید که مغرب زمین هم دارای پیشینه تمدنی است و جمعیت آن هم زیاد است ولی نباید از یاد برد که تمدن‌یافتگی غرب از نظر زمانی پس از بعثت پیامبر خاتم است و تا پیش از برانگیخته شدن پیامبر خاتم، غرب پیشینه تمدنی شایسته ذکری نداشته است. دستیابی غرب به تمدن وسیع و در خور، قرن‌ها پس از بعثت پیامبر، پس از رنسانس تحقق یافت. ادعا یا احتمال پیامبر بودن متفکرانی مانند ارسطو و افلاطون که برخی بزرگان به آن تمایل نشان داده‌اند سخت محل تأمل است، چون آن‌ها خود چنین ادعایی نداشته‌اند و از سوی دیگر غربی شمردن حوزه خرده‌تمدنی یونان نیز یک ادعای غیرقابل دفاع است و این خرده‌تمدن را در بهترین حالت می‌توان نیمه‌غربی نیمه‌شرقی دانست. نکته سوم ـ این که پیامبران از یک نقطه برخاسته‌اند منافاتی با آن ندارد که پیام آنان جهان‌گیر باشد و همه انسان‌ها در همه مکان‌ها را مورد خطاب خود قرار دهد. بنابراین خاستگاه جغرافیایی پیامبری اهمیت زیادی ندارد و تأثیری در جهان‌گیر بودن گستره پیام آن‌ها ندارد و اگر همه پیامبران به عنوان مثال از اروپا هم برخاسته بودند وظیفه همه بود که از آن‌ها پیروی کنند. نکته چهارم ـ نکته دیگری که می‌توان به این نکات افزود، وجه نمادین شرقی بودن مکان این برانگیختگی به ویژه در باره پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله است. این باور درون‌دینی ما که پیدایش و گسترش ربع خاکی و مسکون کره زمین از نقطه کعبه آغاز شده (دحو الارض) و بزرگ و مهم شمردن این روز (بیست و پنجم ذی القعده) از یک سو و آغاز بعثت پیامبر خاتم از کنار کعبه از سوی دیگر، شاید این پیام را داشته باشد که نقطه کانونی زمین "کعبه" است و از اینجا دعوت پایانی به سراسر جهان منتقل می‎شود. از یاد نبریم که به باور درون‌مذهبی ما نیز ظهور مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه از همین نقطه واقع خواهد شد. ۱۷ فروردین ۱۴۰۲   @MohsenAlviri 

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ ... أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ عُتَقَائِكَ مِنَ النَّارِ 🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش اول  بر پایه دعوت دفتر تبلیغات اسلامی برای سخنرانی مذهبی به مناسبت ایام ماه مبارک رمضان، بحثی با عنوان "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" از تاریخ ۱۹ فروردین تا ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ پس از نماز ظهر و عصر در دانشگاه باقر العلوم علیه السلام ارائه می‌شود.   بخش اول این مباحث که روز شنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۲ ارائه شد، به معرفی کوتاه کتاب الغارات و مؤلف و مصحح و ناشر آن و نیز شرح و توضیح فشرده گزارشی در باره سیره امیرالمؤمنین علی علیه السلام در مواجهه با کارهای الهی و گزینش کار دشوارتر در دوگانه‌های زندگی اختصاص یافت.  متن ویراسته این سخن به پیوست در دسترس است. از برادر عزیز جناب آقای سلمان فیاض برای پیاده کردن و ویرایش اولیه متن سپاسگزارم.  ۲۰ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه اول سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا جلسه اول سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا جلسه اول سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri

به اهتمام «کارگروه قرآن و تمدن» در پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی هم‌اندیشی «عبودیت و تمدن» روزهای ۲۱ و ۲۳ فروردین ساعت ۲۱ الی ۲۳.۳۰ لینک حضور dte.bz/scscenter @MohsenAlviri

🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش دوم  جلسه دوم "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" روز ۲۰ فروردین ۱۴۰۲ به بررسی دو گزارش تاریخی در بازه غذای ساده امیرالمؤمنین علی علیه السلام و دلالت‌های آن اختصاص داشت. متن ویراسته این سخن نیز به پیوست در دسترس است. ۲۲ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه دوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا جلسه دوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا جلسه دوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri 

🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش سوم  جلسه سوم "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" که روز ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ برگزار شد، به بررسی گزارشی در باره پوشاک امیرالمؤمنین علی علیه السلام و دلالت آن بر اصل کَفاف در نگاهی فردمحور به گزارش اختصاص یافت. متن ویراسته مباحث مطرح شده در این جلسه، پیوست است. ۲۳ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه سوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن سخنان جلسه سوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن سخنان جلسه سوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri 

🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش چهارم  جلسه چهارم "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" روز سه‌شنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۲ برگزار شد. در این جلسه در جمع نمازگزاران مسجد دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، گزارشی از کتاب الغارات در باره چگونگی رویایی امیرالمؤمنین علی علیه السلام با بدزبانی یک فرد ایرانی در بازار کوفه ارائه شد. متن ویراسته مباحث مطرح شده در این جلسه، به پیوست تقدیم دوستان عزیز می‌شود. ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه چهارم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه چهارم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه چهارم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri 

🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش پنجم و پایانی روز پنج‌‌شنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۲، پنجمین و آخرین جلسه "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" با عنوان فرعی "ویژگی دوستان خاص امیرالمومنین علی علیه السلام" برگزار شد. مروری بر زنگی صعصعه بن صوحان و نیز کم‌هزینگی همراه با پربازدهی به مثابه یک راهبرد بزرگ در زندگی محور اصلی گزارش منتخب برای این جلسه بود. متن ویراسته مباحث مطرح شده در این جلسه، به پیوست در دسترس است. ۲۶ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه پنجم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه پنجم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه پنجم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri

🔹 علم هیأت عشق؛ در سوگ روشنفکر تراز انقلاب آقای دکتر عماد افروغ خبر کوچ همیشگی دکتر عماد افروغ در فجر سومین شب قدر (بامداد جمعه ۲۵ فروردین ۱۴۰۲) گرچه برای آنان که از بیماری جانکاه ایشان آگاه بودند، غیرمنتظره نبود، برای همه آن‌ها که از دانش و دردمندی و بیداری او آگاه بودند، به سختی قابل پذیرش بود. شناخت مستقیم بنده از این روشنفکر ِتراز انقلاب و دانشمند فکور و اندیشمند خدوم به سال‌های عضویت مشترک در جلسات هفتگی کمیسیون تلفیق و سیاست‌بلند مدت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام (بازه زمانی تقریبی سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۵) با ریاست مرحوم دکتر کاظم نجفی علمی برمی‌گردد. همکاری به عنوان مشاور در یک رساله دکتری به راهنمایی ایشان، شرکت در یک هم‌اندیشی با عنوان "بازخوانی و نقد و بررسی کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران؛ اسلام و ایران: تعامل یا تقابل؟" در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ در خانه اندیشمندان علوم انسانی و ارائه سخنرانی در مراسم رونمایی از دو کتاب ایشان در ۵ خرداد همان سال در فرهنگسرای شفق به همراه موارد متعدد دیگری از دیدارها و گفت‌وگوهای تلفنی و حضوری در گردهمایی‌ها و جلسات رسمی و غیررسمی عرصه‌های دیگری بود که زمینه‌ساز شناخت و علاقه‌مندی بیشتر بنده به این شخصیت شاخص عرصه علم و فرهنگ و سیاست شده بود.  ویژگی‌های شخصیتی احترام‌برانگیز آقای دکتر افروغ را می‌توان بیش از هر چیز در سلامت نفس، صداقت، صراحت لهجه، آزادگی و عدم وابستگی روحی او به نهادهای قدرت جستجو کرد. این ویژگی‌ها همراه با سلوک اجتماعی ویژه او از وی چهره‌ای ساخته بود که به درستی می‌توان آن را روشنفکر تراز انقلاب نامید. آقای دکتر افروغ در عرصه اجتماع بیش از هر ویژگی دیگر دارای یک ذهن نظریه‌مند (تئوریک) بود که توان درک و تحلیل خلاقانه مسائل جامعه را در او به شدت بالا برده بود، تا آن جا که هر اظهار نظر او در باره مسائل روز، درهم‌تنیده با یک یا چند نظریه جامعه‌شناختی یا معرفت‌شناختی یا سیاسی بود. باور او به ضرورت تدوین نظریه انقلاب اسلامی و ابعاد و ارکان مختلف آن در همین چارچوب قابل فهم است. او دو سه دهه پیش به شدت بر این باور بود که ما هنوز هیچ تبیین نظری مدون از انقلاب و نیز کارکردها و نهادهای انقلاب اسلامی نداریم و برای شناساندن انقلاب و اصولا برای گفت‌وگو در باره انقلاب، هیچ گریزی از تدوین نظریه انقلاب نیست. پاسخ به این پرسش که آیا اکنون این نیاز برآورده شده است یا نه، بر عهده صاحب‌نظران است.  ویژگی دیگر او در این عرصه، باور به نقد و پرچمداری نقد درون‌گفتمانی جبهه انقلاب در سطوح مختلف بود. در حد اطلاع بنده، قدرت نقادی همراه با سوز و دردمندی و شور او همزمان با شدت علاقه به انقلاب اسلامی و امام خمینی مانند نداشت.  عدالت‌پژوهی و عدالت‌خواهی ویژگی دیگر او در عرصه اجتماعی بود. آثار علمی ایشان در باره عدالت بخشی قابل توجه از مجموعه آثارشان را تشکیل می‌دهد. برنتافتن ساختارها و رویه‌های ناعادلانه و خروش علیه آن‌ها و خروج از آن‌ها ویژگی دیگری برخاسته از روحیه عدالت‌خواهی ایشان بود که از او یک انقلابی واقعی درون انقلاب با حفظ چارچوب‌ها و ارزش‌های انقلاب ساخته بود. حُسن توجه و امیدواری او به نسلی از طلاب جوان در قم بیش از هر چیز ریشه در انصاف او در تحلیل وضعیت کشور داشت.  وجه مشترک ویژگی‌های شخصیتی و اجتماعی آقای دکتر افروغ را می‌توان در شدت علاقه و باورمندی و احساس مسؤولیت نسبت به آموزه‌های و شخصیت‌های دینی دانست. قطعه فیلمی که از نوحه‌خوانی ایشان در روستای لفور در دست است بسیار گویاست و نگاه ایشان به مرگ و استقبال آگاهانه همراه با آرامش درون او در تجربه ماه‌ها و روزهای نزدیک به مرگ که نشان گشودگی روح و قلب او به سوی حقیقت مطلق بود، شاهدی دیگر بر این مدعاست.  آقای دکتر افروغ از آغاز  ابتلا به این بیماری، رفته رفته دفتر همه عِلم‌ها را بست و به علم هیأت عشق پرداخت. یک فایل صوتی کوتاه به تاریخ ۱۷ دی ۱۴۰۰ پس از اولین جراحی و یک یادداشت کوتاه به تاریخ ۲۶ اردی‌بهشت ۱۴۰۱ پس از هشت مرحله شیمی‌درمانی به روشنی این کوچ از دفاتر علم به دفتر عشق را روایت می‌کند. کسی که اسیر چشم شوخ معشوق شده باشد و تیر رها شده از کمان در کمین او به جانش نشسته باشد، پیش از آن که جان بسپارد، کُشته چشم سیاه معشوق می‌شود و نزد چنین عشق‌پیشه‌ای آن چه دیگران در فلک هشتم یا همان فلک ثوابت که بالاترین فلک است جست‌وجو می‌کنند، در طبقه هفتم زمین هم دست‌یافتنی است. گوارای مرحوم دکتر افروغ باد این گونه زیستن و این گونه با معرفت پر کشیدن. به تعبیر همشهری آقای دکتر افروغ، جناب حافظ شیرازی:  ...  ز چشمِ شوخِ تو جان کی توان برد؟ که دایم با کمان اندر کمین است بر آن چشمِ سیه صد آفرین باد که در عاشق کُشی سِحرآفرین است عجب عِلمی است عِلم هیأت عشق که چرخِ هشتمش، هفتم زمین است ... ۲۶ فروردین ۱۴۰۲   @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی متعلق به آقای دکتر افروغ در تاریخ ۱۷ دی ۱۴۰۰ پس از اولین عمل جراحی @MohsenAlviri