✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (7) ✔️ البته جناب شیخ غلامرضا عرفانیان (از شاگردان مرحوم خویی) معتقد است که آقای خویی از قول به وثاقت جمیع روات «کامل الزیارات» برنگشته و در انتساب نظریه جدید ایشان تشکیک نموده است: 🔸 «إنّ جعفرَ بنَ محمد بنِ قولويه قد إلتزم في كتابه "كامل الزيارة" أن لا يَروي الا عن الثقات إلى أن رأيْنا ورقةً غيرَ ثابتِ الصّحة، فيه التّصريح بالتّراجُعِ عن ذلك الامر المقطوعِ به عنده وعند بعض السَلَفِ والخَلَف و فيها تخصيص التوثيق العام في كلام إبن قولويه بمشايخه الواحدِ والثلاثين. و أنا أذكر نصَّ عُذْرِه (قدس سره) في العدول المنسوب إليه لكى نُراصِدَه معكم». 📚 مشايخ الثّقات، عرفانيان، الميرزا غلامرضا ج1 ص153 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (8) ✔️ آیت الله شیخ غلامرضا عرفانیان معتقد است که استادش آقای خویی هرگز از نظریه توثیق جمیع روات کامل الزیارات برنگشته است: 🔹 و بالجملة يُستكشَفُ من جوابنا هذا حلاً و نقضاً: أن التّراجُعَ المسطور على صفحة الإستدراك ليس من عمل سيدنا الاستاذ (قدس سره) و إنما هو نتيجة الدغدغة والوسوسة الرّاسِبَة في أذهان بعض الباحثين والمناقشين، عصمنا الله تعالى عن الخطاء والزَّلَّة. 📚 مشايخ الثّقات، عرفانيان، الميرزا غلامرضا ج1 ص157 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (9) ✔️ جناب شیخ غلامرضا عرفانیان معتقد است که استادش مرحوم آقای خویی تا آخر عمر شریف خود قائل به وثاقت جمیع روات کامل الزیارات بوده: 🔹 الرابع: بعد التحقيق في مَدى مدلولِ مقدمةِ كامل الزيارات في النجف الأشرف و أنّه الظاهر في اعتبار مَنْ وَقَعَ في أسانيده، كان إختلافُ أهل الفن من عيون تلامذة سيدنا الاستاذ (قدس سره) إلى محضره و مجلسه في بيته يَفْتَحُ الأقداح و يَسْرَحُ البحثَ و النِّقاش بالصّراح قريباً مما قرأتَ في صفحة الإستدراك و قد كان سيّدُنا الاستاذ واقفاً في وجههم يُدافعُ عن الظهور المسطور شارحاً لهم محتوى المقدمة و يُحَكِّمُها تحكيماً بما سطّرناه في هذه التّنبيهات و أنا كنتُ حاضراً تلك المَحاضِر و ناظراً إلى تلك المَناظِر فرأيتُه لم يَتَخاضَع ولم يَتنازل إلى ما شاؤوا من إختصاص توثيق ابن قولويه بمشايخه ، فكان المناقشون يَرجعون إلى أنفسهم و يَخرجون عنه بسكوتٍ من بعضٍ و إيمانٍ من بعضٍ آخَر. 🔸 و هو (رحمه الله) كان في شَغَفٍ من إنكشاف هذا الظهور العام المحقَّق و خَرْق غِطاءَ الذّهول و إلتفاتِ إليه لكثرة فائدتِه من اطلاقِ عديدٍ من المسائل الفقهية التي تُستنبَطُ من الأخبار وإخراجِها عن قِفَصِ عدمِ الدليل. 📚 مشايخ الثّقات، عرفانيان، الميرزا غلامرضا ج1 ص156 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (10) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔹 آقای خویی بعدها که از نظر اوّل خود برگشتند، گفتند که: «این کلام ابن قولویه ظاهر در توثیق جمیع روات سند است، لکن چون مخالف با واقع است، پس حملاً للفظ علی خلاف الظاهر حملش می‌کنیم بر توثیق مشایخ ایشان». 🔸 ما چنین اصلی نزد عقلا نداریم که اگر کلام، ظاهر در یک معنایی بود و آن ظاهر قطعاً صاف در نمی‌آید، پس ما بیاییم آن کلام را برخلاف ظاهرش حمل بکنیم و بگوییم مراد این است! #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (11) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔸 توثیق روات کامل الزیارات که آقای خویی فرمودند، انصافاً مشکل است. خودِ ايشان هم الحمدلله {از این نظر} برگشتند، اما معتقد به توثيق مشايخ ابن قولویه شدند! #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (12) ✔️ آیت الله سیستانی معتقد است که از عبارت ابن قولویه در مقدمه کامل الزیارات، توثیق هیچ‌یک از روات این کتاب به دست نمی‌آید (چه مباشر و چه غیر مباشر). تنها مطلبی که متوجه می‌شویم این است که ایشان در کتابش روایاتی را آورده که نقّادِ اخبار آنها را آورده‌اند: 🔸 و لكن الصحيح أن العبارة المذكورة في المقدّمة لا تدل علىٰ هذا المعنىٰ بل مفادها أنه لم يورد في كتابه روايات الضعفاء والمجروحين، لذا لم يكن قد أخرجها الرجال الثقات المشهورون بالحديث والعلم، المعبر عنهم بنقّاد الاحاديث كمحمد بن الحسن بن الوليد وسعد بن عبد الله و أضرابهما و أما لو كان قد أخرجها بعض هؤلاء سواءً كانوا من مشايخه أو مشايخ مشايخه فهو يعتمدها و يوردها في كتابه، فكأنّه (قدس‌سره) يكتفي في الاعتماد علىٰ روايات الشذاذ من الرجال ـ علىٰ حد تعبيره ـ بإيرادها من قبل بعض هؤلاء الاعاظم من نقّاد الأحاديث. 🔹 وهذا المعنىٰ مضافاً إلىٰ كونه ظاهر عبارته المشار إليها ـ كما يتبين عند التأمل ـ مقرون ببعض الشواهد الخارجية المذكورة في محلها. 🔸 فليس مراده وثاقة جميع من وقع في أسانيد رواياته. فإن منهم من لا شائبة في ضعفه وليس مراده وثاقة عامة مشايخه فإن منهم من لا تنطبق عليهم الصفة التي وصفهم بها (قدس‌سره) وهي كونهم مشهورين بالحديث والعلم. 📚 قاعدة لا ضرر ولا ضرار، السيستاني، السيد علي ج1 ص21 #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (13) 📚 دروس تمهيدية في القواعد الرجالية، الشيخ محمد باقر الأيرواني ج1 ص177 ✔️ همین نظر آیت الله سیستانی در متن فوق نیز آمده است. @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (14) ✔️ حضرت آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔹 اين ورقی که چاپ شده، چهار سال بعد از آن، مرحوم استاد {یعنی مرحوم خویی} فوت کردند. سال ۱۴۱۳ فوت ايشان است. حالا من نمی­‌دانم ورقه را خودِ ايشان نوشتند یا زير نظر ايشان نوشتند. 🔸 چون در آن نوشته دارد که ظاهر عبارات کامل الزيارات اين است که تمام سند ثقه‌اند ولی ما به کتاب که مراجعه کرديم، مجاهیل و ضعفاء و کذابين و اين­‌ها را پيدا کرديم، پس بسيار بعيد است که مراد ابن قولويه وثاقت تمام سند باشد. لذا «حملاً للفظ علی خلاف ظاهره» می­گويیم که مراد از عبارت ابن قولویه، توثیق مشايخ است. 🔹 اين نحوه تعبير به شأن مقام استاد نمی­‌خورد. ما در «حجيت ظواهر» چنين چيزی نداريم که حمل لفظ بر خلاف ظاهرش بکنيم. ايشان نمی­‌خواهند بگویند که کلام، ظاهر در توثيق مشايخ است، بلکه کلام را ظاهر در توثيق تمام سند می دانند. لکن نمی­‌شود حالا که اين معنی جور در نمی‌آید، پس آن را حمل بر خصوص مشايخ نماییم! 🔸 من ايران بودم که اين ورقه آمد و خدمت­شان نرسيديم. اما اين، کلامِ يک اصولی و يک استاد بزرگ در اصول نيست، کلام استوانه اصول نيست. چطور حمل بر مشايخ کرده اند؟! ❓ قدر متيقنش گرفته اند؟ ✔️ پاسخ: اینجا جای قدر متيقن نيست. جای آن است که گفته شود کلام مجمل است، لذا از اعتبار ساقط می­‌شود. #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (15) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔸 توثیقات عامه هم باید لفظش صریح و روشن باشد. 🔹 شما می گویید: «عبارت ابن قولویه شامل توثیقِ جمیعِ روات نمی‌شود، پس عبارت را بزنیم به مشایخ!» آیا لفظ ظهور در مشایخ دارد یا ندارد؟ ❓ پرسش: اجمال دارد. ✔️ پاسخ آیت الله مددی: اجمال دارد. به اجمال که نمی‌شود تمسک کرد. ❓پرسش: قدر متیقن می‌گیریم. ✔️ پاسخ آیت الله مددی: نمی شود قدر متیقن گرفت. از کجا ما می توانیم توثیق کنیم؟ 🔸 پس خوب دقت بفرمایید به نظر این حقیر در باب ظهور، باید انعقاد ظهور بشود. به مجرد این که بگوییم: «این معنا ظاهر در این لفظ است، اما چون این را نمی‌شود گفت، پس حملش می کنیم بر یک معنای دیگری» این کافی نیست. ❓ پرسش: به لفظ می دانید یا به کل جمله؟ ✔️ پاسخ: آیت الله مددی: هم مفردات دارد و هم ترکیب دارد. ❓ پرسش: اولویت با کدام یک است؟ ✔️ آیت الله مددی: مجموع کلام. اگر بگوییم این کلام مجمل است، خب دیگر به آن عمل نمی‌کنیم. 🔸 پس یک راه دیگر هم وجود دارد و آن اینکه حکم به اجمال بکنیم. ما خیال می‌کنیم که باید به هر نحوی که شده، قبولش بکنیم. خیال می‌کنیم که حالا که ظهورش در یک معنا را قبول نکردیم، در معنایی که ظهور ندارد باید قبول بکنیم. این چه نکته فنی دارد؟! #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (16) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله الشریف): 🔹 یک ورقه‌ای منسوب بود به مرحوم استاد، یعنی آقای خوئی. (در سال 1409، 1408) که ما سابقاً می‌گفتیم کامل الزیارات جمیع رواتش ثقه هستند، لکن بعداً دیدیم در برخی روایات آن، وضاعین و کذابین هستند، ضعفا هستند! لذا نمی‌شود این مطلب را قبول کرد که ابن قولویه تمام روات را توثیق کرده. فحملاً للّفظ «علی خلاف الظاهر» می گوییم مراد ایشان، خصوصِ مشایخ است. 🔸 بحث علمی این جاست که اگر لفظی ظاهر در یک معنا بود ولی با «اخذ به ظاهر» به مشکل برخورد کنیم، خلافاً للظاهر، حمل بر معنای دیگر می‌شود کرد یا نه؟ مرحوم آقاضیاء حرفش این است که ظهورات باید منعقد بشود. به مجرد این که آن ظهور منعقد نشد، ظهور دیگری نمی‌توان درست کرد. 🔹 بالفرض که عبارات ابن قولویه، ظاهر در توثیق جمیع روات باشد (البته این فرض، باطل است. ما معتقدیم چنین نیست) اما بالفرض که چنین باشد، حالا اینکه بگوییم ما این ظاهر را نمی توانیم قبول بکنیم، چون در روایات این کتاب، کذابین وجود دارند. پس بیاییم بگوییم خلافاً للظاهر عبارات ابن قولویه در خورد خصوص مشایخ و اساتیدشان است، این از کجا؟! 🔸 انعقاد ظهور، شرط است. نه این که حالا که ظهور در آن معنای دیگر منعقد نشد، پس این جا منعقد بشود. 🔹 یک راه سوّمی وجود دارد. میگویند: کسی روی منبر رفته بود، مطالب را یادش رفته بود. هِی می‌گفت صلوات بفرستید! گفت: راه دیگری ندارم، گفتند: یک راه دیگر هم هست، از منبر بیا پایین! این‌جا هم خب راه دیگر وجود دارد. آن راه هم این است که بگوییم عبارات ابن قولویه مجمل است. کأنما قسم خورده‌اند که باید این کلام را حمل بر یک معنایی بکنند و حالا مثلاً به معنای ظاهرش که نشد، پس به معنای غیر ظاهر حمل بکنیم! همچین چیزی نداریم! چنین سیره عقلائی ما نداریم! 🔸 من عرض کردم عبارت کامل الزیارات مرادش توثیق جمیع روات نیست. نه عبارتِ کامل الزیارات این است و نه عبارتی که در اول تفسیر مرحوم علی ابن ابراهیم آمده. مضافاً به این که معلوم نیست آن عبارتِ تفسیرِ قمی برای کیست! تفسیر قمی مشکلات فراوان دارد. ولی حالا بر فرض {که این ها را نادیده بگیریم، باز هم دلالت بر توثیق جمیع روات ندارد} 🔹 راه علمی به نظر ما در باب ظهورات، انعقاد ظهور است. خوب دقت بکنید. ما باید برویم دنبال انعقادِ ظهور. اما این که بگوییم: «این کلام ظاهر در این معناست لکن این معنا نمی‌تواند مراد او باشد، پس یک معنای غیر ظاهر، مراد است» این راه درست نیست. من می خواهم این را بگویم. ❓ پرسش: از راه قدر متیقن که می شود ✔️ پاسخ: نمی شود. #رجال @Nardebane_feghahat

✳️ #توثیق_روات_کامل_الزیارات (17) ✔️ بنده در صوت های تدریس مقدمه معجم رجال الحدیث آیت الله خویی (رضوان الله تعالی علیه) نظرات فقهاء پیرامون اسانید کتاب کامل الزیارات را مطرح نمودم. ✅ فقهایی مانند: 🔸 شیخ حر عاملی (صاحب وسائل الشیعة) 🔹 محدث نوری (صاحب مستدرک الوسائل) 🔸 آیت الله خویی (ره) 🔹 آیت الله سید تقی قمی (ره) 🔸 آیت الله سیستانی 🔹 آیت الله محمد باقر صدر (ره) 🔸 آیت الله شیخ مسلم داوری 🔹 آیت الله سبحانی 🔸 آیت الله شیخ آصف محسنی 🔹 آیت الله فاضل لنکرانی (ره) 🔸 آیت الله سید محمد سعید حکیم 🔹 آیت الله شیخ غلامرضا عرفانیان (ره) 🔸 آیت الله میرزا جواد تبریزی (ره) 🔹 آیت الله سید احمد مددی ✔️ ان شاءالله به زودی دور دومِ ثبت نام در دوره تدریس ۸۰ جلسه‌ای «مقدمه معجم رجال الحدیث آیت الله خویی» آغاز می شود. #رجال @Nardebane_feghahat

🔸 می‌توانید مطالبی که پیرامون این موضوعات در کانال «نردبان فقاهت» نوشته شده، را از طریق هشتگ‌‌های زیر مشاهده نمایید. #تفسیر_علی_بن_ابراهیم_قمی #توثیق_روات_کامل_الزیارات @Nardebane_feghahat