🔹 اين یک واقعیت است که وقتی می‌خواهیم رابطه‌ی ایران و تشیع را با یکدیگر بررسی کنیم تا یک حد خاص استقبال می‌کنيم و از حدی آن طرف اصلا برای ما جالب نیست. یعنی نمی‌خواهيم مذهب ما شکل ملی پیدا کند مثل بهود که می‌گویند دین یهود فقط مربوط به بنی اسرائیل است. نمی‌خواهیم بگوییم مذهب تشیع فقط مربوط به ایران است لذا نمی‌خواهيم بیشتر از حدی این قضیه شدّت یابد. هميشه سعی کرده‌ايم «الامر بین الامرین» را داشته باشیم. 🔹 نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که اساساً در نقد متن بحث نمی‌کنیم که چه چیز واقعیت دارد و چه چیز افسانه است؛ بلکه مکانیزم عمل متون تاریخی مهم است. البته ماجرای شهربانو به اندازه‌ی کافی در کتب ما مکتوب بوده است، مثلاً در کتاب تاریخ اهل بیت(ع) که ظاهراً در قرن ۲ نوشته شده و آقای حسینی جلالی آن را چاپ کرده‌اند این خبر وجود دارد. بنابراین تقریباً چیزی حدود ۱۵۰ سال پیش از اصول کافی این خبر مکتوب بوده است. 🔹 در دوره‌های بعد نیز این اخبار نقل می‌شوند؛ مثلا در تاریخ الائمة ابن ابی الثلج بغدادی هست. گفتیم که کلینی در کافی به اين بحث پرداخته است؛ شیخ مفید نیز در کتاب الارشاد بحثی را می‌آورد. در بصائرالدرجات نیز از این ماجرا صحبت شده. در دوره‌های بعدتر در قرن ۵ کتابت القاب‌الائمه(ع) در قرن ۶ اعلام الوری طبرسی و در قرن ۷ آثار سید بن طاووس و دیگران را داریم که به این ماجرا پرداخته‌اند. 🌀 منبع: کتاب نقد متن، صص ١١٧-١٢٢ 🆔 @OstadPakatchi

#سخن_نگاشت 🌀 سازگاری بیرونی متن در جریان حرکت اسیران واقعه‌ی کربلا (بخش نخست) 🔹 در سازگاری بیرونی متن از این بحث می‌شود که یک متن با تمام آنچه در مورد آن ادعا می‌شود چه قدر با بافتی که باید در آن قرار گیرد سازگاری دارد. مثلاً متنی است که ادعا می‌شود مربوط به امامیه و قرن ششم است؛ این متن را می‌سنجیم و می‌بینیم که با بافت قرن ششم و متون امامیه‌ی قرن ششم تا چه اندازه سازگاری دارد؟ 🔹 نکته‌ی دیگر اينکه از آنجایی که منابع تاریخی‌ای که داریم گاهی یک متن است و گاهی یک نقل، بحث سازگاری در هر دو مطرح می‌شود؛ یعنی وقتی در مورد یک متن صحبت می‌کنيم بحث این است که این متن سازگاری دارد یا خیر همچنین وقتی در مورد یک نقل و حکایت صحبت می‌کنیم این بحث را داریم که صدر و ذیل آن با هم جور در می‌آید یا خیر؟ 🔹 یکی از نمونه‌های خیلی خوب در بحث سازگاری بیرونی گزارش حرکت اسیران کربلا پس از واقعه‌ی کربلاست. در گزارش حرکت اسیران کربلا در متون متأخر به خصوص بعد از صفویه با یک ناهماهنگی مواجهیم. البته در متون قبل از صفویه با دو نوع گزارش مواجهیم، اما اين دو نوع گزارش با هم تلفیق و در متون پس از صفویه به یک گزارش تبدیل شده‌اند که با عدم سازگاری مواجه است. 🔹 در متون پیش از صفویه گزارش به این صورت است که زمانی که ماجرای کربلا خاتمه يافت و ۷۲ تن شهید شدند، امام سجاد(ع) و اهل بیت(ع) و دیگر کسانی که با آنان بودند به اسارت گرفته شدند و نزد یزید به شام فرستاده شدند و پس از اتفاقات، گفتگوها و مکالماتی که در کاخ یزید در شام رخ داد، یزید دستور داد اسرا را به مدینه بفرستند. بنابراین مسیری که با آن مواجهیم مسیر کربلا به شام و از شام به مدینه است. از طرفی تمام این جریان جنبه‌ی قهری دارد و به دستور خلیفه و تحت الحفظ صورت گرفته و اهل بیت(ع) همه در طول این مدت اسیر بودند تا به مدینه برسند. 🔹 در دوره‌ی قبل از صفویه تعداد محدودی روایت داریم که می‌گویند به هنگام چهلم حضرت برخی از اهل بیت(ع) از زنان و کودکان که در ماجرای کربلا از بازماندگان بودند بر مزار حضرت حاضر می‌شوند و عزاداری می‌کنند. 🔹 در متون بعد از صفویه این دو گزارش باهم ادغام شده‌اند و به یک گزارش تبدیل شده‌اند؛ یعنی یک متن از هر دو بحث صحبت می‌کند، هم از تحت الحفظ فرستاده شدن اسرا از شام مستقیماً به مدینه و هم این که بر سر مزار حضرت در چهلم حاضر شدند و عزاداری کردند. 🔹اینجا نیز با نوعی مشکل سازگاری مواجهیم چون کربلا به هیچ وجه سر راه شام به مدینه نیست و اگر کسی بخواهد در کربلا حضور داشته باشد، باید دوباره از شام به عراق برگردد و از عراق به شام برود. این دو روایت، به این شکل با هم قابل جمع نیستند. اگر بخواهيم یکی از آنها را بپذیریم مجبوریم دیگری را نپذیریم یا حداقل در آن تصحیحی انجام دهیم؛ اما در متونی که در موردشان صحبت می‌کنیم چنین تصحیحی صورت نگرفته است. آن داستان خود به خود نقل شده و این داستان هم به خودی خود بدون اين که مشکل سازگاری اینها با هم حل شود نقل شده است. 🌀 منبع: کتاب نقد متن، صص ٢٩٨-٢٩٩ 🆔 @OstadPakatchi

#برای_نخستین_بار #فایل_صوتی 🔹 عنوان: بافت نزول قرآن 🔹 سخنران: دکتر احمد پاکتچی 🌀 جلسه اول: ٢٣ بهمن ١٣٩١ 🆔 @OstadPakatchi

#برای_نخستین_بار #فایل_صوتی 🔹 عنوان: بافت نزول قرآن 🔹 سخنران: دکتر احمد پاکتچی 🌀 جلسه دوم: ٠٢ اسفند ١٣٩١ 🆔 @OstadPakatchi

#برای_نخستین_بار #فایل_صوتی 🔹 عنوان: بافت نزول قرآن 🔹 سخنران: دکتر احمد پاکتچی 🌀 جلسه سوم: ٠٩ اسفند ١٣٩١ 🆔 @OstadPakatchi

#اطلاع_رسانی 🌀 نشست دیپلماسی نخبگانی با موضوع ظرفیت‌ها و چالش‌های کنشگری در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد 🔹 با حضور علی‌اکبر متکان، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران و احمد پاکتچی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در یونسکو 🔹 یکشنبه ۲۹ مرداد ۱۴۰۲ ساعت ۱۶:۱۵ 🌀 سالن اجتماعات دکتر روستا آزاد 🆔 @OstadPakatchi

#سخن_نگاشت 🌀 سازگاری بیرونی متن در جریان حرکت اسیران واقعه‌ی کربلا (بخش پایانی) 🔹 به عنوان یک واقعیت خارجی این مسئله قابل پذیرش نیست که افرادی که اسیر و تحت الحفظ هستند و از عراق به شام فرستاده شده‌اند و از شام به حجاز، توانسته باشند روز چهلم حضرت در کربلا باشند. اگر اسرا به شام فرستاده شده بودند و در شام آنها را آزاد می‌کردند که ظرف مدت کوتاهی به عراق برگردند و آن قدر هم با عجله برگشته باشند که توانسته باشند روز چهلم خودشان را به عراق رسانده باشند، این مغایرت بوجود نمی‌آید. اما روایت اين را نمی‌گوید؛ بلکه روایت می‌گوید نه تنها اسرا به شام فرستاده شدند بلکه در شام زندانی بودند و بعد از شام تحت الحفظ به مدینه فرستاده شدند. با توجه به مسافتی که می‌شناسیم و با توجه به مدت زمانی که طی این مسیر و برگشتن از مدینه به عراق نیاز دارد چنین اتفاقی به عنوان یک واقعیت خارجی نمی‌توانسته رخ دهد. 🔹 از نظر بافت تاریخی نیز حرکت از عراق به شام و از شام به مدینه منطقی‌تر به نظر می‌رسد چون اهل بیت(ع) به هر حال اسیر بودند و به نظر نمی‌رسد یزید آدم دل رحمی بوده که در رفتار خود تجدید نظر کند و آنها را آزاد کند. هیچ روایت معتبری از چنین آزادی‌ای صحبت نکرده است. این آزادی را از خودمان در آورده‌ايم. تمام روایاتی که در مورد اسارت صحبت کرده‌اند این اسارت را تا مدینه ادامه داده‌اند. بنابراین این دو مطلب باهم سازگاری ندارند. 🔹 این احتمال نیز که اسرا را از کربلا برده باشند در جایی گفته نشده و منطقاً اگر کسی بخواهد تعدادی اسیر از شام به مدینه بفرستد هیچ وقت از کربلا عبور نمی‌کند چنانکه اگر کسی بخواهد از دانشگاه امام صادق(ع) به تجریش برود از اینجا به شاه عبدالعظیم نمی‌رود که از آنجا به تجریش برود. روایات موثقی که در متون تاریخی داریم از آزادی در شام صحبت نکر ده‌اند. همه‌ی آنها از ادامه‌ی اسارت تا مدینه صحبت کرده‌اند و در مدینه، آنها را آزاد کرده‌اند. روایت معتبری نداریم که بگوید اسرا در شام آزاد شدند. 🔹 نکته‌ای که در مورد برخی از کتب تاریخی باید بگوییم این است که گاهی با متنی مواجهیم که کوشش می‌کند روایات را با هم سازگار کند و یک داستان پیوسته نقل کند مثل مقتل الحسین ابومخنف که تمام تلاشش این است که یک داستان پیوسته و یکنواخت بیان کند. 🔹 در این‌گونه روایات مسئله‌ی سازگاری حتماً باید وجود داشته باشد و می‌توانيم متن را از نظر سازگاری نقد کنیم. گاهی کتبی داریم که به سبک محدثانه فقط احادیثی را کنار هم قرار داده‌اند و اصلاً اصراری ندارند بین افکاری که نقل کرده‌اند یک نوع الفت و سازگاری‌ای را بوجود آورند. این جا اساساً مسئله‌ی سازگاری منتفی است چون خود نویسنده هم در صدد بوجود آوردن سازگاری نیست. 🌀 منبع: کتاب نقد متن، صص 299-300 🆔 @OstadPakatchi