🔰 بازتاب منشور روحانیت در قاب تلویزیون
▪️ نیم‌نگاهی به سریال «سرزمین مادری»
✍️ سید محمدحسین دعائی
فصل دوم سریال موفق «سرزمین مادری» هم به پایان رسید؛ سریالی پُرمضمون و خوش‌ساخت که نه به‌درستی دیده شد، نه ضریب رسانه‌ای پیدا کرد و نه مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در همین رابطه به چند نکته اشاره می‌کنم:
🔸 از توفیقات «سرزمین مادری» در عرصۀ کارگردانی، انتخاب بازیگر، چهره‌پردازی و طراحی صحنه که بگذریم، باید بر این نکته تأکید کرد که این سریال، بدون فروغلتیدن در ورطۀ نمادزدگی، دلالت‌های نمادین فراوانی داشت. یعنی در ضمن برخورداری از یک داستان جذاب و به‌دنبال یک شخصیت‌پردازی قوی، توانست حجم قابل‌توجهی از مطالب را نیز با نمادسازی‌های زیرکانه و ظریفانۀ خود به مخاطب منتقل کند:
▪️ شخصیت اصلی داستان ـ یعنی «رهی» ـ در واقع نماینده شخصیت سیال و ممتد جامعۀ ایرانی در طول تاریخ ـ خصوصا دوران معاصر ـ است: یتیم، مظلوم، مهربان، متشخص، معنویت‌گرا، هوشمند، هنردوست، جسور، پویا، خستگی‌ناپذیر، آرمان‌خواه، عدالت‌طلب، حق‌جو و ظلم‌ستیز. به‌علاوه آن‌که انتخاب نام «رهی» ـ به‌معنای راهرو، آزادشده یا هواخواه ـ برای این شخصیت را هم می‌توان در همین راستا تحلیل کرد.
▪️ حضور «رهی» در میان «بهادری‌ها» ـ به‌عنوان یک خانوادۀ امروزی، با سبک زندگی مدرن ـ ، ارتباط او با «پروانه» و در نهایت دل‌کندنش از این فضا، می‌تواند استعاره‌ای از نسبت جامعۀ سنتی ایران با عالم تجدد باشد.
▪️ همچنان‌که حملۀ نیروهای ساواک ـ بعد از ماجراهای پانزده خرداد ـ به منزل «رهی»، دستگیری او و سقط‌شدن فرزندش نیز پرداختی نمادین از افول موقت نهضت و به ثمر نرسیدن تلاش‌های انقلابیون در آن مقطع زمانی است.
🔸 یکی دیگر از وجوه مثبت سریال «سرزمین مادری»، تبیین هنرمندانۀ بخش‌هایی از تاریخ معاصر ایران است؛ همان امر مهم و در عین حال مهجوری که اساسی‌ترین سلاح جبهۀ فکری و فرهنگی انقلاب در نبرد جاری این روزها، یعنی نبرد روایت‌هاست. برخی از واقعیت‌های تاریخی روایت‌شده در این سریال از این قرارند:
▪️ فراز و فرود مبارزات مردم ایران بر ضد سلطنت پهلوی
▪️ دسته‌بندی‌های سیاسی قبل از انقلاب
▪️ فساد درباریان، خصوصا اشرف
▪️ نفوذ بهائیان در دستگاه حاکم
▪️ جنایات ساواک
▪️ فقر عمومی و شکاف طبقاتی
▪️ ناکامی گروه‌های غیردینی ـ مثل حزب توده و ملی‌گراها ـ در مواجهه با رژیم
▪️ نقش عالمان دینی ـ مثل آیة الله کاشانی، شهید نواب صفوی و امام ـ در پیشبرد مبارزات
🔸 به نظر نگارنده بدیع‌ترین ویژگی سریال «سرزمین مادری» آن بود که توانست برای نخستین‌بار، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های «امام خمینی رضوان الله علیه» ضریب رسانه‌ای داده و آن را با زبان هنر تبیین کند؛ همان دغدغه‌ای که به‌طور مشخص و شفاف، در «منشور روحانیت» به آن پرداخته شده: «جریان‌شناسی سکولاریسم مذهبی» با تمرکز بر «انجمن حجتیه» و «گروه موسوم به ولایتی‌ها»؛ انجمن و گروهی که هم قبل از پیروزی انقلاب، یکی از مهم‌ترین موانع پیشرفت نهضت بوده و هم بعد از پیروزی انقلاب، دست از مقابله با حرکت امام و مهم‌ترین مبنای آن، یعنی «اسلام سیاسی» برنداشتند. برخی از ویژگی‌های این طیف که سریال «سرزمین مادری» توانسته آن‌ها را به تصویر بکشد، از این قرارند:
▪️ اعتقاد به جدایی دین از سیاست
▪️ تحریف آموزۀ مهدویت و انتظار
▪️ ساده‌اندیشی و ظاهربینی
▪️ تموّل مالی و رفاه‌زدگی
▪️ عافیت‌طلبی و دنیادوستی
▪️ تحجر، تقدس‌مئابی، قشری‌گرایی و تمرکز کور بر ظواهری مثل: تلاوت قرآن، ذکرگفتن، روضه‌خوانی، ترک غیبت، حفظ حجاب و ...
▪️ حمله به امام با بهانه‌هایی مثل: ایجاد آشوب در جامعه، به خیابان‌کشیدن مردم و به هدر دادن خون آن‌ها
▪️ معرفی امام به‌عنوان یک عالم تک‌رو و انکار حمایت دیگر علماء از جریان مبارزات
▪️ سکوت در برابر نفوذ بهائیت، در عین ادعای مبارزه با آن
▪️ همکاری با ساواک
▪️ و مخالفت با فلسفه و عرفان
🔸 آری؛ همچنان‌که امام بزرگوار ـ به‌شکل مکرر ـ نسبت به خیانت‌ها و خطرات بالفعل و بالقوه این جریان هشدار داده و همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب بارها از تهدید بزرگ «سکولاریسم مذهبی» ـ در حوزهها و هیئات ـ یا شکل‌گیری آنتی‌تز انقلاب در قم سخن گفته‌اند، لازم است که مدیران حوزوی نیز به این مسئله و نحوۀ مقابله با آن توجه ویژه‌ای داشته و برای آگاه‌سازی طلاب جوان در این عرصه، اقدام مؤثری انجام دهند؛ اقدامی که شاید بتوان از تبدیل «منشور روحانیت» به یک متن درسی و قراردادن آن در برنامۀ آموزشی حوزه‌های علمیه، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مصادیق آن نام برد.
🔸 به‌علاوه آن‌که باید خط‌شکنی سریال «سرزمین مادری» در کشیدن نقاب از چهرۀ جریان‌های مذهبی مخالف انقلاب را به فال نیک گرفته و همۀ زمینه‌های لازم برای تداوم، توسعه و توفیق این جهاد رسانه‌ای را فراهم آورد.
🏷 #نوشتار #یادداشت #سرزمین_مادری #منشور_روحانیت #سکولاریسم
🆔 @Smh_Doaei
🔰 جریان‌شناسی «سکولاریسم مذهبی» در «منشور روحانیت»
🔸 دو راه استکبار ـ به‌دنبال یأس از نابودی مطلق روحانیت و حوزهها ـ برای ضربه‌زدن به این نهاد مهم:
▪️ ارعاب و زور
▪️ خدعه و نفوذ
🔸 تمرکز استکبار بر «نفوذ» در پی از کار افتادن حربۀ ارعاب و تهدید در قرن معاصر
🔸 اولین حركت دشمن برای نفوذ به نهاد روحانیت: القای شعار جدایی دین از سیاست و جاانداختن آن در جامعه
🔸 بارزترین نتیجۀ این حرکت: شکل‌گیری طیفی از مذهبی‌های سکولار و مخالف با اسلام سیاسی
🔸 مهم‌ترین مصادیق این طیف:
▪️ انجمن حجتیه
▪️ گروه موسوم به ولایتی‌ها
🔸 تعابیر و توصیفات امام دربارۀ این طیف:
▪️ روحانیون ناآگاه و بازی‌خورده
▪️ مقدس‌نما‌‌های متحجر، بی‌شعور و واپس‌گرا
▪️ مقدسین نافهم و ساده‌لوحان بی‌سواد
▪️ روحانی‌نما‌ها و مقدس‌مئاب‌‌ها
🔸 جملات عجیب و دردناک امام دربارۀ آسیب‌ها و خیانت‌های انجمنی‌ها و ولایتی‌ها:
▪️ آن‌قدر كه اسلام از مقدسین روحانی‌نما ضربه خورده است، از هیچ قشر دیگری نخورده است.
▪️ خون‌دلی كه پدر پیرتان از متحجران خورده است، هرگز از فشار‌ها و سختی‌های دیگران نخورده است.
▪️ ضربات روحانیت ناآگاه و آگاه وابسته، به‌مراتب كاری‌تر از اغیار بوده و هست.
▪️ در ۱۵ خرداد ۴۲ گلولۀ حیله، مقدس‌مئابی، تحجر، زخم زبان و نفاق، هزاربار بیشتر از باروت سرب، جگر و جان را می‌سوخت و می‌درید.
🔸 مهم‌ترین شاخصه‌های انجمنی‌ها و ولایتی‌ها در مقابله با نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام:
▪️ منحصردانستن فقاهت به احكام فردی و عبادی و ممنوع‌دانستن دخالت در سیاست برای فقیه
▪️ فضیلت‌دانستن حماقت روحانی در معاشرت با مردم و معرفی آن به‌عنوان ملاک احترام و تکریم
▪️ مخالفت با مبارزه به‌خاطر شیعه‌بودن شاه
▪️ حرام‌دانستن همه‌چیز، کفردانستن یادگیری زبان خارجی و گناه‌شمردن تعلیم فلسفه و عرفان و نجس‌دانستن اهل آن
▪️ هموارسازی مسیر آمریكا و پهلوی برای کندن ریشه‌ی دیانت و اسلام
▪️ متهم‌کردن نیروهای مؤمن انقلابی به: بی‌نمازی، كمونیسم، وابستگی به انگلیس، آمریكا و روسیه، التقاط، حلال‌كردن حرام‌‌ها و حرام‌كردن حلال‌‌ها، حلال‌کردن قمار و موسیقی، كشتن زنان آبستن، تحریم نبرد با دشمنان خدا، به‌سخره‌گرفتن فرهنگ شهادت و شهیدان و اظهار طعن‌‌ها و كنایه‌‌ها نسبت به مشروعیت نظام
🔸 مهم‌ترین گزاره‌های انجمنی‌ها و ولایتی‌ها در مخالفت با مبارزه:
▪️ شاه سایۀ خداست.
▪️ با گوشت و پوست نمی‌توان در مقابل توپ و تانک ایستاد.
▪️ ما مكلف به جهاد و مبارزه نیستیم.
▪️ جواب خون مقتولین را چه كسی می‌دهد؟
▪️ حكومت قبل از ظهور امام زمان علیه السلام باطل است.
🔸 نتیجه قهری تداوم نگاه این طیف در حوزهها: تبدیل وضع آن به وضع كلیسا‌‌های قرون وسطی
🔸 مهم‌ترین تناقض‌های فکری و رفتاری انجمنی‌ها و ولایتی‌ها:
▪️ دیروز در سیاست دخالت نمی‌کردند؛ اما امروز تا مرز براندازی نظام و کودتا جلو رفته‌اند.
▪️ دیروز سر به آستانۀ دربار می‌ساییدند؛ اما امروز به روحانیون عزیز و شریف انقلابی تهمت و‌هابی‌گری و بدتر از آن می‌زنند.
▪️ دیروز می‌گفتند مبارزه با شاه حرام است؛ اما امروز می‌گویند مسئولین نظام كمونیست شده‌اند.
▪️ دیروز هرگونه فساد و فحشا را برای ظهور امام زمان ارواحنا فداه راهگشا می‌دانستند؛ اما امروز از این‌كه در گوشه‌ای خلاف شرعی كه هرگز خواست مسئولین نیست رخ می‌دهد، فریاد وااسلاما سر می‌دهند.
دیروز مبارزه را تحریم کرده و به نفع شاه اقدام می‌کردند؛ اما امروز انقلابی‌تر از انقلابیون شده‌اند.
▪️ دیروز با سكوت و تحجر خود آبروی اسلام و مسلمین را ریخته و پشت پیامبر و اهل بیت را شكستند؛ اما امروز خود را بانی و وارث ولایت معرفی کرده و حسرت ولایت دوران شاه را می‌خورند.
🔸 تأکید امام بر تداوم سکولاریسم مذهبی در جامعه:
▪️ هنوز این تفکر در حوزهها وجود دارد و باید مراقب بود كه اندیشۀ جدایی دین از سیاست از اهل جمود به طلاب جوان سرایت نكند.
▪️ طلاب جوان باید بدانند كه پروندۀ تفكر این گروه همچنان باز است و فقط شیوۀ مقدس‌مئابی و دین‌فروشی عوض شده است.
🔸 مهم‌ترین الزامات مراقبت از انقلاب در مواجهه با سکولاریسم مذهبی:
▪️ حفظ اتحاد و الفت در بین روحانیت انقلابی به‌عنوان یک وظیفه‌ی شرعی و الهی
▪️ صرف‌نظر از تصورات و ایده‌های شخصی و نادیده‌گرفتن اختلاف‌سلیقه‌ها، اختلاف‌برداشت‌ها و حتی ضعف‌مدیریت‌ها
▪️ اولویت‌دادن به مقابله با ابرقدرت‌ها به‌عنوان سرچشمۀ همۀ مشکلات و نارسایی‌ها
▪️ مراقبت از افکار عمومی جامعه با انتخاب تعبیر و لحن صحیح
▪️ خودداری از بی‌اعتبارکردن مسئولان نظام و جلوگیری از ورود بی‌تفاوت‌ها و بی‌دردها به صحنۀ انقلاب
▪️ بصیرت نسبت به حقیقت انقلاب و واقعیت کارنامۀ آن
🏷 #نوشتار #تلخیص #منشور_روحانیت #سکولاریسم
🆔 @Smh_Doaei
اگر پیشرو بودن در احیاء حوزه سنتی به این است که تنها مطلب کانالتان در آستانه روز قدس، اثبات محرمیت مادرزن باشد، ما به این حوزه کافریم.
ضمنا مطمئن باشید که به حول و قوه الهی و به برکت مداد علماء و دماء شهداء، چنین حوزه‌ای دیگر احیاء نخواهد شد.
#سکولاریسم
#منشور_روحانیت
🆔 @Smh_Doaei