❇️ الگوی مواجهه مردم با حکومت اسلامی از منظر منابع دینی (۱) 🖋 محمد متقیان تبریزی 🔸 با نظر به آیات و روایات، الگویی از مواجهه مردم با حکومت و تصمیمات آن، به دست می‌آید که فارغ از وظیفه‌ای که مردم نسبت به حاکمیت داشته و باید از قوانین و دستورات حکومت اسلامی اطاعت کنند، می‌تواند مواجهه مردم را فعال نموده و حکمرانی کشور اسلامی را متأثر از نقش‌آفرینی مردم سازد. 🔺 در این الگو، سه گونه رفتار در مواجهه با سیاستها، راهبردها و برنامه‌های اجرایی حکومت مطرح می‌شود: 1⃣ امر به معروف و نهی از منکر 2⃣ نصیحت 3⃣ مشورت 🔰 امر به معروف و نهی از منکر این دو فریضه الهی، نه تنها در رابطه میان آحاد مردم با همدیگر بلکه در نسبت میان مردم با حاکمیت نیز مصداق پیدا می‌کند. صاحب جواهر براساس همین ارتکاز، یکی از روایاتی را که در کتاب امر به معروف و نهی از منکر، نقل می‌کند در مواجهه با سلطان جائر است: «و قال الباقر عليه السلام أيضاً: «من مشى إلى سلطان جائر فأمره بتقوى اللّٰه و وعظه و خوفه كان له مثل أجر الثقلين: الجن و الإنس، و مثل أعمالهم إلا الإمام عليه السلام»‌»(۱) پرواضح است تحقق این دو فریضه منوط به ترک واجب و یا ارتکاب به حرامی از ناحیه مسئولین حکومتی است که در این صورت، مکلفین باید قیام به انجام این دو فریضه در برابر حاکمیت نمایند، و روشن است که برای انجام این دو تکلیف الهی نیز نیاز به علم به واجبات و محرمات دارند. 🔰 نصیحت محدث کلینی(رضوان الله علیه) در کافی شریف، بابی با عنوان «مَا أَمَرَ النَّبِيُّ ص بِالنَّصِيحَةِ لِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَ اللُّزُومِ لِجَمَاعَتِهِمْ وَ مَنْ هُم‏» باز نموده و روایاتی را با عنوان «نصیحت» نقل کرده است، مانند: «عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص خَطَبَ النَّاسَ فِي مَسْجِدِ الْخَيْفِ فَقَال‏...ثَلَاثٌ لَا يُغِلُّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِخْلَاصُ الْعَمَلِ لِلَّهِ وَ النَّصِيحَةُ لِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَ اللُّزُومُ لِجَمَاعَتِهِم‏...»(۲) یا «َعَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا نَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى وَلِيٍّ لَهُ يُجْهِدُ نَفْسَهُ بِالطَّاعَةِ لِإِمَامِهِ وَ النَّصِيحَةِ إِلَّا كَانَ مَعَنَا فِي الرَّفِيقِ الْأَعْلَى.»(۳) در کتب لغت متقدم، ماده «نصح» را به «خیاطت» معنا کرده‌اند و ناصح را به خیاط.(۴) و همچنین در کتب متأخر، نصح را به اخلاص و شفقت معنا نموده‌اند.(۵) با این وصف اینگونه به ذهن می‌رسد؛ شخص ناصح، از روی اخلاص و دلسوزی، آنچه را که اشکال و عیب می‌بیند، خیاطت کرده و ترمیم می‌نماید. و رفتار ناصحانه مردم با حکومت اسلامی، به اینگونه است که شکافها و خرقهایی که صورت گرفته را با اخلاص‌ورزی و صداقت نسبت به حکومت اسلامی، ترمیم می‌نمایند. ترمیم شکافها از ناحیه مردم، به معنای توجیه و سرپوش گذاشتن بر آنها نیست، بلکه به معنای کمک به حاکمیت و چاره‌اندیشی در راستای تبدیل تهدیدها به فرصتهاست. 🔰 مشورت دو آیه شریفه در قرآن به موضوع «مشورت» پرداخته است: وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ وَ أَمْرُهُمْ شُورى‏ بَيْنَهُمْ (۶ و ۷) آیه اول تناسب بیشتری با وظیفه حاکمیت دارد. در این آیه، خطاب به وجود مقدس نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله) دستور به مشورت با مردم در مطلق امر شده است. روشن است که، امورات دینیه و تکالیف عبادیه، تخصصاً از دایره «امر» بیرون است و این کلمه، مشیر به امور اجتماعی و سیاسی است. حضرت امیرالمؤمنین علی(سلام لله علیه) در خطبه ۲۱۶ در حقوق والی و رعیت نسبت به یکدیگر، درباره حقوق والی بر رعیت چنین می‌فرماید: «...فَلَا تَکُفُّوا عَنْ مَقَالَةٍ بِحَقٍّ أَوْ مَشُورَةٍ بِعَدْلٍ فَإِنِّی لَسْتُ فِی نَفْسِی بِفَوْقِ أَنْ أُخْطِئَ وَ لَا آمَنُ ذَلِکَ مِنْ فِعْلِی إِلَّا أَنْ یَکْفِیَ اللَّهُ مِنْ نَفْسِی مَا هُوَ أَمْلَکُ بِهِ مِنِّی...»(۸) از گفتار حق، یا از مشورت در عدالت خوددارى نکنید، زیرا خود را برتر از آن که اشتباه کنم و از آن ایمن باشم نمى‏دانم، مگر آن که خداوند - کسی که به من از خودم مالک‌تر است- مرا حفظ فرماید. همانگونه که، حضرت ختمی مرتبت، نیاز به مشورت نداشته و آیه شریفه به عنوان بناگذاری یک روش صحیح در تخاطب با نبی گرامی، نازل شده، در این کلام نیز حضرت، نه آنکه عصمت خویش را زیر سؤال ببرند بلکه، به نیاز هر حاکمی به «مقالة بحق» و «مشورت بعدل» اشاره می دارند که آن جایگاه، چنین اقتضائاتی را در بردارد. 📌 ادامه در فرسته‌ی بعد... #الگوی_مواجهه_مردم #نصیحت_حکومت @Tanbiholomah

❇️ الگوی مواجهه مردم با حکومت اسلامی از منظر منابع دینی (۲) 🖋 محمد متقیان تبریزی 🔰 جمع بندی: براساس این الگو اگر مسئولین، مبتلا به ترک واجب و انجام حرام گشتند، باید با امر به معروف و نهی از منکر با آنها مواجهه پیدا کرد. و اگر هم شکافها و خرقهایی در حاکمیت پیش آمد، باید از موضع نصیحت، اقدام به ترمیم شکاف و التیام خرق نمود. و از آنجا که وظیفه مسئولین، استشاره از مردم می‌باشد، چنانچه حاکمیت ندای «أشیروا علیِّ» بلند نمود، مردم باید به او مشورت دهند. در این الگوی رفتاری، از ارتکاب به حرام و ترک واجب به واسطه «امر به معروف و نهی از منکر» جلوگیری شده، شکافها و چالشهای حکمرانی به واسطه «نصیحت» تبدیل به فرصت می‌شود و ابهامات و پرسشهای اداره کشور به واسطه «مشورت» وضوح و روشنی پیدا کرده و به اجماع ملی نزدیک می‌گردد. پرواضح است اگر این عناوین تبدیل به نهادهای مدیریتی در کشور گردند، آثار خود را در تصمیم سازی‌ها و تصمیم گیری‌های حکومتی برجای خواهند گذاشت. لیکن اگر چنین وضعیتی هم فراروی مردم وجود نداشته باشد، باز هم امکان امر و نهی، نصیحت و مشورت وجود دارد. ------------------------ ۱- جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج ۲۱، ص: ۳۵۲ ۲- الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏ ۱، ص ۴۰۳ ۳- همان ۴-كتاب العين، ج‏ ۳، ص ۱۱۹ ۵- المصباح المنير في غريب الشرح الكبير، ج‏ ۲، ص ۶۰۷ ۶-آل‏ عمران : ۱۵۹ ۷- الشورى : ۳۸ ۸- نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص ۳۳۵ #الگوی_مواجهه_مردم #نصیحت_حکومت @Tanbiholomah

❇️ نفوذ حکم میرزای شیرازی در قضیه تحریم تنباکو 📝 حتی یک نفر هم سیگار نمی‌کشید! 🔸 در اواخر ربیع الثانی ۱۳۰۹ق در تهران شایع شد که حکمی از میرزای شیرازی در باب تحریم استعمال دخانیات صادر شده است. در اوایل جمادی الأولی با رسیدن محمولهٔ پستی به تهران صورتی از حکم در میان مردم منتشر شد با این توضیح که نسخهٔ اصلی آن را فقط میرزا حسن آشتیانی مشاهده کرده است. متن حکم چنین بود: «بسم الله الرحمن الرحیم، الیوم استعمال تنباکو و توتون بِأَیِّ نحوٍ کان در حکم محاربه با امام زمان علیه السلام است. حرّره الأقل محمدحسن الحسینی» 🔺 کتاب روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه (اعتماد السلطنه مراغی وزیر انطباعات ناصرالدین شاه بود و در سال ۱۳۱۳ حدود یک سال قبل از کشته شدن ناصرالدین شاه از دنیا رفت) بخش مربوط به قضیه تنباکو خیلی جالب است. ♨️ این قسمت تاریخ معتبر قضیه تحریم تنباکو است، زیرا اعتماد السلطنه شب به شب و مخفیانه این مطلب را ضبط می کرد. 👤 وی نقل می‌کند: «چند سال بود که اسب‌دوانی تعطیل شده بود. جای بزرگی را برای مسابقه اسب‌سواری مهیا کردند. آن سال، سال افتتاح آنجا بود و معمولاً جوانها برای مسابقه و تماشا شرکت می‌کردند. حدود سی هزار نفر برای تماشا گرد آمده بودند. در میان آن سی هزار نفر یک نفر هم سیگار نمی‌کشید!» 🔺 همچنین اعتماد السلطنه از یکی از اشراف نقل کرده است: بنّایی داشتم. من سیگار کشیدم. عمله، کار را نیمه‌کاره رها کرد و از مزدش صرف نظر کرد و رفت! ✅ وقتی میرزای شیرازی حکم تحریم تنباکو را لغو کرد، تا مدّتی مردم، تنباکو استعمال نمی‌کردند، چون مطمئن نبودند این دستور میرزا است یا شایعه است. 📚 جرعه‌ای از دریا، ج ۳، ص ۳۱۴ #تحریم_تنباکو #میرزای_شیرازی @Tanbiholomah

❇️ تاریخ دخانیه 📝 به مناسبت سالروز حکم تاریخی تحریم تنباکو ♨️ کتاب «تاریخ دخانیه» یکی از مهمترین منابع در تبیین تاریخی حکم «تحریم تنباکو»، اثر شیخ حسن کربلایی از شاگردان میرزای شیرازی و هم‌مباحثه‌ی میرزای نائینی (رضوان الله علیهم) است. 🔺 مرحوم کربلایی، در این فرازها، به تاریخ صدور حکم اشاره می‌کند. #تحریم_تنباکو #میرزای_شیرازی @Tanbiholomah

❇️ حکم میرزا برای مجتهد و مقلد نافذ است 🖋 مهدی ابوطالبی 🔸 اول جمادی الاولی ۱۳۰۹ یعنی ۱۳۵ سال پیش برای مقابله با سلطه استعمار انگلیس حکم معروف میرزای شیرازی در حرمت استعمال تنباکو صادر شد که علاوه بر استقبال عموم مردم، مورد استقبال و تبعیت مراجع و مجتهدین نیز قرار گرفت و این اتحاد عمومی منجر به لغو قرارداد رژی و دفع خطر سلطه استعمار شد. 🔹 طبق نقل شیخ حسن کربلایی از شاگردان ممتاز میرزای شیرازی، علمای شیعه حکم میرزا را حکم ولایی نایب امام علیه السلام می‌دانستند که مخالفت با آن جایز نیست: 1️⃣ آیت الله ميرزا حسن آشتياني که مرجع تقلید مردم تهران بود، می‌گوید: اين حکم از حضرت حجت الاسلام صادر شده و مخالفت اين حکم، بالقطع و اليقين مخالفت با امام زمان – عليه الصلاه و السلام ـ است. (تاریخ دخانیه، ص ۱۳۱) 2️⃣ علمای تهران در پاسخ به ناصرالدين‌ شاه که خواسته بود علما راه حلی در مورد حکم میرزا بدهند، گفتند: از جانب رفيع الجوانب حضرت حجت الاسلام که نايب الامام و حکم جنابشان درباره مجتهد و مقلد نافذ و واجب الاتباع است، در سرّمن رأی حکمی به منع استعمال دخانيات به تفصيلی که می‌دانيد شرف صدور يافته... ما نيز در اين خصوص مثل آحاد مردم اطاعت نموديم. (همان، ص ۱۳۶) 3️⃣ مرحوم مازندرانی از مراجع تقلید عتبات نیز در پاسخ به مقلدین خود که درباره حکم میرزا پرسیدند: «وظيفه ما که مقلد شما هستيم، چيست؟» فرمودند: هرچه ميرزای شيرازی امر فرموده، براي همه ما مطاع است.» (تاریخ تحولات سیاسی ایران، ص ۲۱۱) ♨️ تبعیت عمومی مردم نیز بگونه‌ای بود که اقشار مختلف مردم از انیس الدوله سوگلی ناصرالدین شاه گرفته تا ایرانیان اهل کتاب و حتی لوطی‌های عرق‌خور نیز همه از حکم میرزا تبعیت کردند. چنانچه نقل شده لوطی‌ها شراب می‌خوردند ولی تنباکو نمی‌کشیدند و‌ در جواب از علت این رفتار می‌گفتند: عرق را می‌خورم به امید شفاعت صاحب الزمان (عج) تنباکو را به چه امیدی بکشم؟ [که میرزا آن را «محاربه با امام زمان (عج)» دانسته.] ✅ این تبعیت عمومی در گزارش انگلیسی‌ها اینگونه منعکس شده است که ایرانی‌ها عادت چندصد ساله را یک‌شبه بالمره ترک کردند! 💢 امروز نیز که جامعه ما مورد هجوم جنگ ترکیبی و انواع دشمنان قرار گرفته است نیازمند #وحدت_کلمه همه اقشار از عموم مردم تا نخبگان حوزه و دانشگاه در تبعیت از رهنمودهای ولی فقیه و نایب امام زمان عج است. 🔺 همواره رهبری یک فقیه و تبعیت عمومی از حکم او (وحدت ملی) عامل موفقیت و پیروزی بر دشمنی‌ها بوده است مثل نهضت تحریم، انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، فتنه ۸۸ و...؛ حتی دوران معصوم علیه‌السلام همین گونه بوده؛ چه در حکومت چه خارج از حکومت. #تحریم_تنباکو @Tanbiholomah

✳️آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی): «جایی رسید زینب که والاترین انسانهای تاریخ بشریت فقط میتوانند به آنجا برسند، یعنی پیغمبران» @Tanbiholomah

❇️ عظمت شهدای مدافع حرم حضرت زینب 📝 شهیدی از تبار زینبیون که وصیت کرد در وادی السلام دفن شود 🔸 پیکرهای مطهر شهدا رو آوردند قم؛ دوازده شهید زینبی که در یک کمین به شهادت رسیدند. 🔹 برادر یکی از شهدا که سید حشمت علی نام داشت در قم منتظر پیکر برادر بود. وقتی شهدا را آوردند وارد غسالخانه شد تا برادرش را ببیند. ولی هرچه گشتیم پیکر مطهر شهید پیدا نشد در حالیکه همه شواهد و قرائن نشان می‌داد شهید به قم منتقل شده است ولی خبری از پیکر شهید نبود! 🔹 چندین بار تمام‌پیکرها را گشتیم ولی پیکر شهید یافت نشد. تا اینکه برادر شهید را به برادران سپاه قدس متصل کردیم تا از آنها جویای کار شود و برادر شهید رفت و دیگر خبری از او نشد. ✅ چندی بعد در بروشوری که بچه‌های زینبیون چاپ کرده بودند تیتر زده بودند که سید حشمت علی، شهیدی که وصیتش این بود که در وادی السلام دفن شود. ♨️ بعد از پیگیری فهمیدیم که این شهید به دلیل شباهتش با بچه‌های حیدریون اشتباهی به عراق منتقل و مظلومانه طبق وصیتش در وادی السلام دفن شده است. #شهدای_زینبی #شهدای_مدافع_حرم @Tanbiholomah

❇️ ضرورت ارتقاء از «دولت مردمی» به «دولت مردم» (۱) 📝 به مناسبت سالروز تصویب قانون اساسی 🖋 صالح رحمتی 🔸 یکی از مواضع تجلی مردم‌سالاری دینی در متن قانون اساسی، دو اصل شش و هفت است. 🔹 اصل ۶ می‌گوید: «در جمهوری اسلامی ایران امور كشور باید به اتكاء آراء عمومی اداره شود، از راه انتخابات: انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شورا‏ها و نظایر اینها، یا از راه همه‌‏پرسی در مواردی كه در اصول دیگر این قانون معین می‏گردد.» 🔹 اصل ۷ می‌گوید: «طبق دستور قرآن كریم: (وَ أمْرُهُمْ شُوری‏ بَینَهُم( و )شاوِرْهُمْ فِی الأمْرِ)، شوراها: مجلس شورای اسلامی، شورای استان، شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا و نظایر اینها از اركان تصمیم‌گیری و اداره امور كشورند. موارد، طرز تشكیل و حدود اختیارات و وظایف شورا‏ها را این قانون و قوانین ناشی از آن معین می‏‌كند.» 🔺 درباره «نسبت این دو اصل»، گفتگوهایی میان اعضای خبرگان قانون اساسی صورت می‌گیرد که گزارش بخشی از آن گفتگوها را مقدمه ای برای بیان نکته‌ای درباره «کیفیت حکمرانی» قرار میدهیم. 👤 شهید بهشتی در مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی، درباره پیش‌نویس اولیه این دو چنین می‌گوید: «در پیش نویس قبلی، مسئله نقش "نظرات مشورتی" و نقش "آراء عمومی" هر دو در یک اصل گنجانده شده بود، وقتی که این، در گروه مطرح شد با توجه به نظرات رسیده از طرف صاحبنظران مختلف... گروه به این نتیجه رسید که نقش سازنده "مشورت"، یک مطلب است و نقش ضرورت اتکاء به "آراء عمومی" هم یک مطلب و اگر این دو مطلب را از هم جدا بیان کنیم، هر یک از آنها حقش بهتر ادا شده و در قانون اساسی برجسته خواهد بود.» 👤 جناب منتظری، نظرش به این بود که این دو اصل یکی است، و در مقابل، شهید بهشتی چنین توضیحی را می‌دهد: «حالا بر می‌گردیم به مسئله «امرهم شوری بینهم» و یا «شاورهم فی الأمر» از نظر استدلال اسلام‌شناسی... استفاده از شورا و دخالت‌دادن نظرات مشورتی به عنوان اینکه چند فکر بیش از یک فکر برد و توان دارد و به عنوان اینکه وقتی افراد بیشتری از صاحبنظران در یک تصمیم دخالت دارند، تأثیر بیشتری برای حسن اجرای آن دارند، زیرا هم در اتخاذ تصمیم تأثیر بهتری دارند و هم در قدرت اجرای آن که کاملاً می‌تواند مستند به این دو آیه باشد... ما اینطور فکر می‌کنیم که ضرورت اتکاء بر آراء عمومی در مراحل مختلف ناشی از یک مطلب دیگر است و آن این است که، بهترین نوع حکومت و بهترین نوع اداره کشور آن نوع حکومت و مدیریتی است که قدرتش را از حمایت عموم بگیرد نه از سرنیزه و نه از هیچ عامل دیگر.» 🔹 از بیان شهید بهشتی ظاهر می‌شود که، نقش آراء و انتخابات، نقش اعتباربخش و به عبارت سیاسی مشروعیت‌بخش به نهادهای حاکمیتی برای اعمال قدرت و تصمیم‌گیری است، اما نقش شورا، به مثابه تهیه زیرساخت فکری برای ارکان تصمیم‌گیری حکومت است. فلذا، این دو باید منفک از همدیگر و در دو اصل جدا طرح گردند تا برجستگی هرکدام حفظ گردد. 📌 ادامه در فرسته‌ی بعد... #قانون_اساسی @Tanbiholomah