تاملی در تاریخ اسلام
2⃣در هر دو مجلس، به لب و دندان #امام_حسین_علیه_السلام جسارت شد!👇 🔰در کوفه : عبیدالله بن زیاد در مجل
3⃣در هر دو مجلس، برخی حضّار مجلس معترض شدند!👇
🔰در کوفه :
👤شیخ مفید(۴۱۳ق) می نویسد :
زيد بن ارقم صحابی رسول اکرم(ص) در مجلس عبیدالله بن زیاد، در کنار عبیدالله نشسته بود که وقتی صحنه جسارت به سر مقدس امام حسین(علیه السلام) را ديد، به او گفت :
«ارْفَعْ قَضِيبَكَ عَنْ هَاتَيْنِ الشَّفَتَيْنِ فَوَ اللَّهِ الَّذِي لَا إِلَهَ غَيْرُهُ لَقَدْ رَأَيْتُ شَفَتَيْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) عَلَيْهِمَا مَا لَا أُحْصِيهِ كَثْرَةً تُقَبِّلُهُمَا»
♦️چوبت را از اين دو لب بردار! زيرا به خدایى كه جز او معبودى نيست، همانا بارها ديدم لبان مبارک حضرت رسول اکرم(ص) را كه بر اين لبها بود و بسیار آن ها را می بوسید.
سپس زید به گريه افتاد و مجلس عبیدالله را ترک کرد و به خانه اش رفت.(۱)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤خوارزمی(۵۶۸ق) می نویسد :
هنگام ورود اسراء به مجلس یزید و جسارت یزید به سر مقدس امام حسین(علیه السلام) «ابوبرزه اسلمی» صحابی حضرت رسول اکرم(ص) با دیدن آن صحنه، طاقت نیاورد و فریاد زد :
«وَيْحَكَ يَا يَزِيدُ! أَ تَنْكُتُ بِقَضِيبِكَ ثَغْرَ الْحُسَيْنِ(ع) ابْنِ فَاطِمَةَ(س)؟
أَشْهَدُ لَقَدْ رَأَيْتُ النَّبِيَّ(ص) يَرْشُفُ ثَنَايَاهُ وَ ثَنَايَا أَخِيهِ الْحَسَنِ(ع) وَ يَقُولُ أَنْتُمَا سَيِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَقَتَلَ اللَّهُ قَاتِلَكُمَا وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً»
♦️ای یزید! وای بر تو! آیا با چوب خیزران به دندانهای حسین(علیه السلام) می زنی؟
با چشمان خودم دیدم که رسول اکرم(ص) دندانهای حسین(علیه السلام) و برادرش حسن(علیه السلام) را می مکید و می بوسید و به ایشان می فرمود : شما دو فرزندم، آقای جوانان اهل بهشت هستید، خداوند لعنت کند و بکشد قاتل هر دوی شما را و جهنم را برای او آماده کند و جهنم چه بد منزلگاهی است؟!(۲)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۱۴
۲)مقتل الحسین(ع) خوارزمی، ج۲، ص۵۷
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
3⃣در هر دو مجلس، برخی حضّار مجلس معترض شدند!👇 🔰در کوفه : 👤شیخ مفید(۴۱۳ق) می نویسد : زيد بن ارقم صحا
4⃣در هر دو مجلس #حضرت_زینب_سلام_الله_علیها با آنان جواب دندان شکن داد!👇
🔰در کوفه :
👤سید بن طاووس(۶۶۴ق) می نویسد :
ابن زیاد در مجلس کوفه از حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) پرسید :
«كَيْفَ رَأَيْتِ صُنْعَ اللَّهِ بِأَخِيكِ وَ أَهْلِ بَيْتِكِ؟»
رفتار خدا با برادر و خاندان خود را چگونه دیدی؟
زینب کبری(سلام الله علیها) جواب داد :
«مَا رَأَيْتُ إِلَّا جَمِيلًا! هَؤُلَاءِ قَوْمٌ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْقَتْلَ فَبَرَزُوا إِلى مَضاجِعِهِمْ وَ سَيَجْمَعُ اللَّهُ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُمْ فَتُحَاجُّ وَ تُخَاصَمُ فَانْظُرْ لِمَنْ يَكُونُ الْفَلْجُ يَوْمَئِذٍ هَبَلَتْكَ أُمُّكَ يَا ابْنَ مَرْجَانَةَ!»
♦️من جز خير و زيبايى چيزى نديدم، اينان افرادى بودند كه خداوند مقام شهادت را سرنوشتشان ساخت، از اين رو داوطلبانه به خوابگاههاى خود شتافتند، به زودى خداوند بين آنان و تو را جمع كند، تا تو را به محاكمه بكشد، اكنون بنگر در آن دادگاه و محاكمه، چه كسى پيروز و چه كسى درمانده است؟
مادرت به عزايت بنشيند اى پسر مرجانه!(۱)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤علامه مجلسی(۱۱۱۰ق) می نویسد :
حضرت زینب(سلام الله علیها) خطاب به یزید فرمود :
«یَابنَ الطُلَقَاء! اَ مِنَ العَدلِ يَابن الطُّلقاءِ تَخديرُكَ حَرائِرِك وَ اماءَكَ وَسُوقُك بَناتِ رَسُولِ اللهِ(ص) سَبايَا؟
قَد هَتكْتَ سُتورَهَنَّ وَ ابْدَيْتَ وُجُوهَهُنَّ تَحْدُو بِهِنَّ الأعْداءُ مِن بَلَدٍ الى بَلَدٍ وَ يَسْتَشرِفْهُنَّ اهْلُ المناهِلِ وَالمعاقِلِ وَ يَتَصَفَّحُ وُجوهَهُنَّ القريبُ والبعيد!»
♦️ای پسر آزاده شده ی پدرم! آيا اين از عدالت است كه همسران و كنيزانِ خودت را در پشت پردهها قرار دادهاى، ولى دختران رسول خدا(ص) را به عنوان اسير، روانه كردهاى، پردههاى حرمت آنان را دريده، چهرههايشان را آشكار ساخته و زير سلطه دشمنان از شهرى به شهرى مي گردانى، آنگونه كه مردم شهرها و آبادىها و قلعهها و بيابانها به آنان مي نگرند و دور و نزديك، چهره آنان را تماشا می كنند؟(۲)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)اللهوف ابن طاووس، ص۱۶۰
۲)بحارالانوار مجلسی، ج۴۵، ص۱۳۴
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
4⃣در هر دو مجلس #حضرت_زینب_سلام_الله_علیها با آنان جواب دندان شکن داد!👇 🔰در کوفه : 👤سید بن طاووس(۶۶
5⃣در هر دو مجلس #امام_سجاد_علیه_السلام نیز با آنان به مجادله پرداخت!👇
🔰در کوفه :
👤شیخ مفید(۴۱۳ق) می نویسد :
عبیدالله پس از شنیدن جواب های دندان شکن حضرت زینب(س) رو کرد به امام سجاد(ع) و گفت : تو کیستی؟
امام سجاد(ع) فرمود : من علی بن حسینم!
عبیدالله گفت :
«أَ لَيْسَ قَدْ قَتَلَ اللَّهُ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ(ع)؟»
آیا خداوند در کربلا علی پسر حسین(علیه السلام) را نکشت؟
امام سجاد(علیه السلام) فرمود :
«قَدْ كَانَ لِي أَخٌ يُسَمَّى عَلِيّاً قَتَلَهُ النَّاسُ»
من برادری به نام علی داشتم که مردم او را کشتند.
عبیدالله گفت : بلکه او را خدا کشت.
امام سجاد(علیه السلام) فرمود :
«اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها»
خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض می کند.
در این هنگام ابن زیاد خشمگین شد و گفت : آیا تو جرات حاضرجوابی در مقابل گفتار مرا داری؟
سپس دستور قتل امام سجاد(علیه السلام) را داد.(۱)
آنگاه امام سجاد(ع) رو کرد به ابن زياد و فرمود :
«أَبِالْقَتْلِ تُهَدِّدُني يَابْنَ زِياد؟ أَما عَلِمْتَ أَنَّ الْقَتْلَ لَنا عادَةٌ وَ كَرامَتَنَا الشَّهادَةُ»
♦️اى پسر زياد! آيا ما را با قتل تهديد مى كنى؟ مگر نمى دانى كه كشته شدن در راه خدا، عادت [ديرين] ما و شهادت، مايه كرامت و افتخار ماست.(۲)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤ابن اعثم کوفی(۳۱۴ق) می نویسد :
امام سجاد(علیه السلام) در مجلس یزید، بلند شد و پیش روی یزید قرار گرفت و در شعری، خطاب به او فرمود :
«لَا تَطمَعُوا أَن تُهِینُونا وَ نُکرِمُکُم
وَاِن نَکُفَّ الأَذَی عَنکُم وَ تُؤذُونَا
فَاللهُ یَعلَمُ أنَّا لا نُحِبُّکُم
وَ لَانَلُومُکُم أَن لَم تُحِبُّونَا»
♦️انتظار نداشته باشید که وقتی شما ما را خوار میکنید، ما شما را گرامی بداریم؛ هنگامی که شما آزارمان میدهید، ما از آزار شما خود داری ورزیم.
خدا میداند که ما شما را دوست نداریم و از اینکه شما نیز ما را دوست نمیدارید، سرزنشتان نمیکنیم.(۳)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۱۶
۲)اللهوف ابن طاووس، ص۱۶۰
۳)الفتوح ابن اعثم کوفی، ج۵، ص۱۳۱
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
5⃣در هر دو مجلس #امام_سجاد_علیه_السلام نیز با آنان به مجادله پرداخت!👇 🔰در کوفه : 👤شیخ مفید(۴۱۳ق) می
6⃣در هر دو مجلس #امام_سجاد_علیه_السلام به قتل تهدید شد!👇
🔰در کوفه :
👤شیخ مفید(۴۱۳ق) می نویسد :
عبیدالله بن زیاد گفت :
«اذْهَبُوا بِهِ فَاضْرِبُوا عُنُقَهُ»
♦️علی بن حسین(علیه السلام) را ببرید و گردنش را بزنید.(۱)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤مسعودی(۳۴۶ق) می نویسد :
«فَشَاوَرَ يَزِيدُ جُلَسَاءَه فِي أَمرِه، فَأشَارَوا بِقَتلِهِ»
♦️یزید در مورد امام سجاد(علیه السلام) با مشاورین خود مشورت کرد، که همگی رای بر کشتن ایشان دادند!(۲)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۱۶
۲)اثبات الوصية مسعودی، ص۱۷۱
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
6⃣در هر دو مجلس #امام_سجاد_علیه_السلام به قتل تهدید شد!👇 🔰در کوفه : 👤شیخ مفید(۴۱۳ق) می نویسد : عبید
7⃣در هر دو مجلس #امام_سجاد_علیه_السلام در غل و زنجیر بود!👇
🔰در کوفه :
👤محمد بن جریر طبری(۳۱۰ق) می نویسد :
«إِنَّ عُبَيدَ اللهِ أَمَرَ بِعَلِىِّ بنِ الحُسَينِ(ع) فَغُلَّ بِغُلٍّ إِلَى عُنُقِهِ»
♦️عبيد الله بن زياد، دستور داد تا على بن حسين(علیه السلام) را تا گردن در غل و زنجیر كنند.(۱)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤علی بن ابراهیم قمی(۳۰۷ق) می نویسد :
«كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ(ع) مُقَيَّدَاً مَغْلُولًا»
♦️امام سجاد(علیه السلام) در غُل و زنجیر بود.(۲)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)تاريخ الطبری، ج۴، ص۳۵۲
۲)تفسیر قمی، ج۲، ص۳۵۳
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
7⃣در هر دو مجلس #امام_سجاد_علیه_السلام در غل و زنجیر بود!👇 🔰در کوفه : 👤محمد بن جریر طبری(۳۱۰ق) می ن
8⃣در هر دو شهر #حضرت_زینب_سلام_الله_علیها خطبه خواندند!👇
🔰در کوفه :
👤طبرسی(۵۴۸ق) می نویسد :
حِذْيَم بن شريك اسدى مى گويد؛ در کوفه دیدم که زينب دختر على(ع) برای کوفیان خطبه مى خواند.
«لَمْ أَرَ وَ اللَّهِ خَفِرَةً قَطُّ أَنْطَقَ مِنْهَا كَأَنَّهَا تَنْطِقُ وَ تُفْرِغُ عَلَى لِسَانِ عَلِيٍّ(ع)»
♦️هرگز زنى را سخن ورتر و زبان آورتر از او نديدم.
گويا زبان على(علیه السلام) در كام اوست و با زبان اميرالمومنین(علیه السلام) سخن مى گويد.(۱)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤سید ابن طاووس(۶۶۴ق) می نویسد :
هنگامی که یزید به راس مبارک امام حسین(علیه السلام) اهانت کرد و آن اشعار کفر را خواند، سپس؛
«فَقَامَتْ زَيْنَبُ بِنْتُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) فَقَالَتْ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ صَدَقَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ..»
♦️زینب کبری(س) ایستاد و این چنین خطبه ای خواند.(۲)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)الاحتجاج شیخ طبرسی، ج۲، ص۳۰۵
۲)اللهوف ابن طاووس، ص۱۸۱
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
8⃣در هر دو شهر #حضرت_زینب_سلام_الله_علیها خطبه خواندند!👇 🔰در کوفه : 👤طبرسی(۵۴۸ق) می نویسد : حِذْيَم
9⃣در هر دو شهر سر مبارک #امام_حسین_علیه_السلام بر بالای نیزه قرآن تلاوت کرد!👇
🔰در کوفه :
👤شیخ مفید(۴۱۳ق) می نویسد :
زید بن ارقم می گوید :
«مُرَّ بِهِ عَلَيَّ وَ هُوَ عَلَى رُمْحٍ وَ أَنَا فِي غُرْفَةٍ لِي فَلَمَّا حَاذَانِي سَمِعْتُهُ يَقْرَأُ :
[أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقِيمِ كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَبَاً؟]
فَقَفَّ وَ اللَّهِ شَعْرِي وَ نَادَيْتُ : رَأْسُكَ وَ اللَّهِ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ(ص) أَعْجَبُ وَ أَعْجَبُ!»
♦️در آن روز من در میان غرفه نشسته بودم، هنگامی که سر بریده امام حسین(علیه السلام) که بر فراز نیزه جا داشت، از برابرم گذشت، شنیدم آیه سوره کهف را قرائت میفرمود : آیا خیال کرده که پیشآمد یاران کهف و رقیم از گزارشات ما شگفتآورتر است؟
به خدا سوگند! به مجردی که این آیه را از آن سر بریده نورانی شنیدم، موی بر اندامم راست شد و عرض کردم :
به خدا سوگند! سر بریده شما ای فرزند رسول خدا(ص)، شگفت آورتر از پیش آمد اصحاب کهف است.(۱)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤قطبالدین راوندی(۵۷۳ق) می نویسد :
منهال بن عمرو می گوید :
«أَنَا وَ اَللَّهِ رَأَيْتُ رَأْسَ اَلْحُسَيْنِ(ع) حِينَ حُمِلَ وَ أَنَا بِدِمَشْقَ وَ بَيْنَ يَدَيْهِ رَجُلٌ يَقْرَأُ اَلْكَهْفَ حَتَّى بَلَغَ قَوْلَهُ :
[أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحٰابَ اَلْكَهْفِ وَ اَلرَّقِيمِ كٰانُوا مِنْ آيٰاتِنٰا عَجَباً؟]
فَأَنْطَقَ اَللَّهُ اَلرَّأْسَ بِلِسَانٍ ذَرِبٍ ذَلِقٍ فَقَالَ أَعْجَبُ مِنْ أَصْحَابِ اَلْكَهْفِ قَتْلِي وَ حَمْلِي»
♦️به خدا سوگند! من در دمشق دیدم که سر مطهر امام حسین(علیه السلام) را بر سر نیزه کرده بودند و مردی پیش روی سر مبارک، سوره کهف را میخواند.
همین که به این آیه رسید :
«أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيمِ كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَبًا»
ناگهان سر مطهر اباعبدالله(علیه السلام) به قدرت خدا سخن گفت و به زبان فصیح و شیوا، فرمود : ماجرای من از قصه اصحاب کهف شگفتانگیزتر است.(۲)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)الإرشاد شيخ المفيد، ج۲، ص۱۱۸
۲)الخرائج والجرائح راوندی، ج۲، ص۵۷۷
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
9⃣در هر دو شهر سر مبارک #امام_حسین_علیه_السلام بر بالای نیزه قرآن تلاوت کرد!👇 🔰در کوفه : 👤شیخ مفید(
🔟بعد از اتمام هر دو مجلس[کوفه و شام]، #اسرای_کربلا به زندان انتقال داده شدند!👇
🔰در کوفه :
👤شیخ صدوق(۳۸۱ق) می نویسد :
«[أَمَرَ] اِبْنُ زِيَادٍ بِرَدِّهِمْ إِلَى اَلسِّجْنِ»
♦️ابن زیاد دستور داد تا اسرای کربلا را در زندان کوفه، زندانی کنند.(۱)
┈┉┅━❀♦️⚫♦️❀━┅┉┈
🔰در شام :
👤شیخ صدوق(۳۸۱ق) می نویسد :
«ثُمَّ إِنَّ يَزِيدَ لَعَنَهُ اللَّهُ أَمَرَ بِنِسَاءِ الْحُسَيْنِ(ع) فَحُبِسْنَ مَعَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ(ع) فِي مَحْبِسٍ»
♦️یزید دستور داد، خانواده ی امام حسین(علیه السلام) را با امام سجاد(علیه السلام) زندانی کردند.(۲)
#وقایع_کوفه
#وقایع_شام
📚منابع :
۱)أمالی شيخ صدوق، ص۲۳۰
۲)أمالی شیخ صدوق، ص۱۶۸
@TarikhEslam
✅شیخ طوسی می نویسد :
پس از واقعه ی کربلا، ابراهیم بن طلحه در مدینه به استقبال امام سجاد(ع) آمد و از ایشان درباره پیروز میدان کربلا پرسید.
آن حضرت(ع) در جواب فرمود :
📋《إذَا أرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ، وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاةِ، فَأذِّنْ ثُمَّ أقِم!》
♦️اگر میخواهی بدانی چه کسی پیروز شد، موقع نماز، اذان و اقامه بگو!
(کنایه از اینکه بر پاماندن اسلام و مظاهر دین مانند نماز، دلیل بر پیروزی واقعی نهضت امام حسین(ع) است).(۱)
چون پیشتر مغیره بن شعبه به معاویه گفته بود :
📋《قَدْ بَلَغْتَ سِنّاً فَلَوْ بَسَطْتَ خَيْراً، وَ أَظْهَرْتَ عَدْلاً فَإِنَّكَ قَدْ كَبِرْتَ وَ لَوْ نَظَرْتَ إِلَى إِخْوَتِكَ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ، فَوَصَلْتَ أَرْحَامَهُمْ، فَوَ اَللَّهِ مَا عِنْدَهُمْ اَلْيَوْمَ شَيْءٌ تَخَافُهُ》
♦️تو به آرزوهايت كه می خواستی، رسيدی، اكنون به عدالت رفتار كن و در حق بني هاشم خوبي كن و مطمئن باش كه خطري تو را تهديد نمي كند و اين رويه باعث می شود كه نام نيكی از تو در تاريخ باقی بماند.
معاویه در پاسخ گفت :
📋《هَيْهَاتَ مَلَكَ أَخُو تَيْمٍ فَعَدَلَ وَ فَعَلَ مَا فَعَلَ، فَوَ اَللَّهِ مَا عَدَا أَنْ هَلَكَ فَهَلَكَ ذِكْرُهُ، إِلاَّ أَنْ يَقُولَ قَائِلٌ أَبُو بَكْرٍ، ثُمَّ قَالَ فِي عُمَرَ وَ عُثْمَانَ مِثْلَ ذَلِكَ》
♦️هيهات! هيهات! به چه نامي اميد داشته باشم كه از من باقي بماند، ابو بكر و عمر رفتند، امروز چه مقدار از آنان نام برده مي شود؟
سپس گفت :
📋《وَ إِنْ أَخَا بَنِي هَاشِمٍ يُصَاحُ بِهِ فِي كُلِّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ : أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اَللَّهِ فَأَيُّ عَمَلٍ يَبْقَى بَعْدَ هَذَا؟ لاَ أُمَّ لَكَ، لاَ وَ اَللَّهِ إِلاَّ دَفْناً دَفْناً!》
♦️اما نام پيامبر(ص) را مي بيني كه روزي پنج مرتبه در ماذنه ها برده مي شود!
اي بيچاره! بعد از نام پيامبر(ص) چه عملي و چه نامي باقي مي ماند؟
نه! به خدا سوگند! مگر آنكه اين نام محمد(ص) دفن شود!!(۲)
📚منابع:
۱)امالی شیخ طوسی، ص۶۷۷
۲)إثبات الهداة شیخ حُر عاملی، ج۳، ص۳۵۳
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
1️⃣دهم جمادی الاول سال سی و شش هجری قمری واقعه «جنگ جمل» (ناکثین) :👇 #جنگ_جمل #وقایع_ماه_جمادی_الاو
2️⃣نهم ماه صفر سال سی و هشت هجری قمری واقعه «جنگ نهروان» (مارقین) :👇
#جنگ_نهروان
#جنگ_خوارج
#وقایع_ماه_صفر_المظفر
@TarikhEslam
✅جنگ نهروان، از دیگر جنگ های دوران خلافت امام علی(ع) که بعد از جنگ صفین و در پی ماجرای «حکمیت» در ماه صفر سال ۳۸ هجری قمری اتفاق افتاد.
پس از آنکه در صفین، سپاه معاویه قرآنها را بر سر نیزه کردند و پیشنهاد رجوع به حکم قرآن دادند، علی رغم مخالفت امام علی(ع)، بیشتر سپاهیان خواستار حکمیت شدند.
آنان حکمیت را بر امام علی(ع) تحمیل کردند و حتی حضرت(ع) را در صورت عدم پذیرش حکمیت، به قتل تهدید نمودند.
ابن شهر آشوب می نویسد :
بیست هزار نفر از سپاهیان امام علی(ع) نزد حضرت(ع) آمدند و گفتند :
📋《يَا عَلِيُّ(ع)! أَجِبْ إِلَى كِتَابِ اَللَّهِ إِذَا دُعِيتَ إِلَيْهِ وَ إِلاَّ [قَتَلْنَاکَ] دَفَعْنَاكَ بِرُمَّتِكَ إِلَى اَلْقَوْمِ أَوْ نَفْعَلُ بِكَ مَا فَعَلْنَا بِعُثْمَانَ》
♦️اى على(ع)! وقتی که به قرآن خوانده می شوی، آن را اجابت کن[حکميّت را بپذير!] یا آنگونه که با عثمان رفتار کردیم، با تو نیز رفتار میکنیم.[تو را مى کشيم!(۱)
پس امام علی(ع) مجبور به پذیرش حکمیت شد.
بعد از جریان حکمیت و فریفتن عمرو عاص و گول خوردن ابوموسی اشعری ساده لوح، وقتی این دسته از سپاهیان امام علی(ع) دیدند، نتیجه حکمیت بر وفق مراد آنان نبود، دست به شورش زدند و خواهان ادامه جنگ با معاویه شدند و پذیرش حکمیت را کفر دانسته و از آن توبه کردند.
آنان از امام علی(ع) نیز خواستند از این کفر توبه کند و شروطی که با معاویه نهاده است، نقض کند.
اما امام علی(ع) نقض «حکمیت» را نپذیرفت و فرمود :
📋《فَارَقَنَا الْقَوْمُ عَلَى شَيْءٍ فَلا يَجُوزُ نَقْضُهُ》
♦️ما چیزی را پذیرفتهایم که نمیتوانیم آن را نقض کنیم.(۲)
همچنین امام علی(ع) درباره حکمیت فرمود :
من از آغاز با این حکمیت مخالف بودم، بعد نیز که به اجبار مردم به آن تن دادم، شرط کردم که اگر آنها به کتاب خدا حکم کردند، به حکمشان پایبند باشم، زیرا در اصل، ما حکمیت قرآن را پذیرفتهایم نه حکمیت مردم را!(۳)
پس از توقف جنگ صفین و بازگشت امام(ع) به کوفه و معاویه به شام، مخالفان حکمیت از امام علی(ع) جدا شدند و به قریه «حروراء» نزدیک کوفه رفتند.
بدین ترتیب، گروهی به نام «خوارج» شکل گرفت که لقب «مارقین» یعنی «از دین برگشتگان» به خود گرفتند.
از برخی سران خوارج می توان به «حرقوص بن زهیر تمیمی»، «شریح بن أوفی عبسی»، «عبدالله بن وهب راسبی» اشاره کرد که همین «عبدالله بن وهب راسبی» به علت سجدههای زیادش، به «ذوالثَّفِنات» یعنی [پیشانی پینه بسته مانند زانوی شتر] ملقب شده بود.(۴)
بعد از اعلام کامل نتیجه حکمیت، امام علی(ع) بعد از جمع خراج سالیانه، برای مخالفت به این جریان، اصحاب را برای جنگ مجدد با معاویه به اردوگاه خواند و برای خوارج نیز پیام فراخوان فرستاد.
خوارج به این حضور، جواب منفی دادند و با رفتار غیر دینی اعتراض خود را ابراز کردند و دست به شورش می زدند.
خوارج در راه «نهروان» جنایات بسیار کرده و افراد زیادی را به قتل رساندند که از جمله آنها میتوان به «عبدالله بن خباب بن ارت» که پدرش از اصحاب رسول اکرم(ص) اسلام بود، اشاره کرد، خوارج او را به همراه همسرش و جنینی که باردار بود به روشی بیرحمانه کشتند.
ابن اثیر در این باره می نویسد :
📋《..فَذَبَحُوهُ فَسَالَ دَمُهُ فِي المَاءِ وَ قَتَلوا المَرأَةَ وَ هِي حَامِلُ فَبَقَرُوا بَطنَهَا》
♦️آنان عبدالله بن خباب را ذبح کردند و خونش را بر آب ریختند و همسرش را هم در حالی که حامله بود، کشتند و شکمش را شکافتند و جنینش را نیز کشتند.(۵)
@TarikhEslam
ادامه مطالب :👇
اخبار این جنایات به امام(ع) رسید و ایشان لشکریان را از اردوی جنگ با معاویه به سمت «نهروان» هدایت کرد.
اعتراضات خوارج تا شش ماه پس از صفین ادامه داشت و به همین جهت امام علی(ع) «عبدالله بن عباس» و «صعصعة بن صوحان» را برای گفتگو نزد آنها فرستاد و فرمود :
📋《يَا اِبْنَ عَبَّاسٍ! اِمْضِ إِلَى هَؤُلاَءِ اَلْقَوْمِ فَانْظُرْ مَا هُمْ عَلَيْهِ وَ لِمَا ذَا اِجْتَمَعُوا؟》
♦️ای ابن عباس! نزد این قوم برو و ببین آنان را چه شده است و دلیل اجتماع آنان چیست؟!(۶)
اما آنان تسلیم خواسته این دو نفر برای بازگشتن به جماعت نشدند.
پس از آن امام علی(ع) از آنها خواست تا دوازده نفر را معین کرده و خود نیز همین تعداد را جدا کرده و با آنها به گفتگو نشست.
در پی رفتار مسالمت آمیز امام علی(ع) قبل از آغاز جنگ و دادن امان به خوارج و دعوتشان به بازگشت، تعدادی از این سپاه جدا شدند به عنوان مثال؛ «فروه بن نوفل» و پانصد نفر دیگر از این افراد بودند.
بنابر روایات تاریخی از چهار هزار خارجی، تعداد افرادی که برای مبارزه در برابر لشکر امام علی(ع) باقی ماندند، تنها هزار و هشتصد نفر سواره و هزار و پانصد نفر پیاده بودند.(۷)
با آغاز جنگ به سرعت تمامی خوارج کشته و یا زخمی شدند، زخمی ها به تعداد چهارصد نفر، به خانواده هایشان تحویل داده شدند، در مقابل از سپاه علی(ع) تعدادی کمتر از ده نفر کشته داشت، از اجتماع خوارج در نهروان کمتر از ۱۰ نفر فرار کردند که یکی از آنان عبدالرحمن بن ملجم مرادی قاتل امام علی(ع) بود.(۸)
📚منابع:
۱)مناقب ابن شهر آشوب، ج۲، ص۳۶۴
۲)انساب الأشراف بلاذری، ج۲، ص۳۵۹
۳)انساب الأشراف بلاذری، ج۲، ص۳۴۹
۴)انساب الأشراف بلاذری، ج۲، ص۳۵۹
۵)أسد الغابة ابن أثير، ج۳، ص۱۵۰
۶)مناقب ابن شهر آشوب، ج۳، ص۱۸۸
۷)وقعة صفین نصر بن مزاحم، ص۳۴۹
۸)انساب الاشراف بلاذری، ج۲، ص۳۷۳
@TarikhEslam