سه نكته درباره #تاوان 🔰
1. تاوان و غرامت عبارت است از آنچه كه بابت جبران خسارت داده مىشود. هر عمل ضمان آورى، موجب تاوان و غرامت مىشود، خواه سبب ضمان اختيارى باشد يا قهرى مانند اتلاف مال ديگران و يا كوتاهى در حفظ امانت. بنابراين خسارت گرفتن در تصادفات رانندگى مانعى ندارد.
2. تاوان گرفتن در يك صورت جايز نيست و آن جايى است كه مالى به عنوان امانت در اختيار شخصى قرار گرفته و بدون كوتاهى در حفظ آن و بدون شرط ضمان آسيب ببيند. (1)
3. جبران خسارت گاه به تعمير عين مال آسيب ديده است مانند وسايل برقى آسيب ديده، و گاه به دادن قيمت آن است، اگر برگرداندن مثلش ممكن نباشد و يا صاحب حق به قيمت راضى شود. (2)
---------------
1. جامع الاحكام صافى، ج 1، ص 375، س 1246.
2. تحريرالوسيله، ج 2، ص 180؛ توضيح المسائل مراجع، م 2553 و 2554.
📚 احكام دو دقيقه اى ؛ ج3 ؛ ص63
💢 کانال رسمی حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 اداى امانت
🖌 پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم هنگام هجرت از مكه به مدينه، به امام على عليه السلام فرمود: يا على! ما به سوى مدينه هجرت مىكنيم و تو به مكه برگرد و در روز روشن با صداى رسا #اعلام كن كه محمد از شهر خارج شده، هركس #امانتى نزد او دارد يا از وى #طلبكار است، بيايد و امانت و طلب خود را بگيرد. (1)
🖌 مردى طىّ نامهاى به امام حسن عسكرى عليه السلام نوشت: نزد شخصى مالى به وديعه نهادهاند و گفتهاند آن را در ملك خود حفظ كن يا چيزى نگفتهاند، و آن مرد مال را به خانه همسايهاش برده و مال تلف گشته است آيا دادن عوض و #تاوان بر او، در صورتى كه نافرمانى كرده و مال را به جاى ديگرى انتقال داده و از محل خود خارج ساخته باشد، لازم است؟ امام عليه السلام در پاسخ نامه فرمود: او #ضامن است. (2)
📌 چند نكته درباره امانت
🔸1. حفظ مالى كه نزد كسى به امانت گذاشته شده واجب و كوتاهى در نگهدارى آن حرام و ضمان آور است. (3)
🔸2. كسى كه نمىتواند از امانت نگهدارى كند، بنا بر احتياط واجب نبايد قبول كند. (4)
🔸3. اگر امانتدار براى امانت، جاى مناسبى ندارد، بايد جاى مناسبى تهيه كند، مثلًا اگر پول را نمىتواند در خانه نگهدارد، بايد به بانك بسپارد. (5)
🔸4. كسى كه چيزى را امانت مىگذارد، هر وقت بخواهد مىتواند آن را پس بگيرد و كسى كه امانت را قبول مىكند، هر وقت بخواهد مىتواند آن را به صاحبش برگرداند. (6)
🔸5. تصرف در امانت بدون اجازه حرام است.
🔸6. در سه مورد واجب است هر چه #زودتر، امانت به صاحبش برگردانده شود:
🔹الف) صاحب امانت، آن را مطالبه كند.
🔹ب) شرائط به گونهاى باشد كه احتمال دزديده شدن، از بين رفتن، آتش گرفتن و .... در بين باشد.
🔹ج) نشانههاى مرگ در شخص امانت گيرنده بروز كند. (7)
🔸7. اگر انسان مال خود را به كسى بدهد و بگويد نزد تو امانت باشد و او هم قبول كند، بايد به احكام امانت دارى عمل نمايد. (8)
🔸8. امانت دار بايد طورى از امانت نگهدارى كند كه مردم نگويند در امانت خيانت و يا در نگهدارى آن كوتاهى كرده است. (9)
🔸9. در صورتى كه امانت از بين برود، اگر در نگهدارى آن كوتاهى كرده باشد، بايد عوض آن را به صاحبش بدهد و اگر در نگهدارى آن كوتاهى نكرده و به طور اتفاقى آن مال از بين رفته، مثلًا سيل برده است، امانتدار ضامن نمىباشد و لازم نيست عوض آن را بدهد. (10)
🔸10. امانت به گونههاى مختلفى در احكام شرعى مطرح شده است.
به چند نمونه از آنها اشاره مىشود:
🔹- مال مورد اجاره، امانتى است در اختيار #مستأجر.
🔹- اموالى كه در دست صاحبان صنعت قرار مىگيرد. همچون پارچهاى كه در اختيار #خياط قرار مىگيرد يا ماشينى كه براى تعمير در اختيار #مكانيك قرار مىگيرد و ... امانت است.
🔹- مالى كه در #گرو ديگرى است، امانت است.
🔹- مالىكه به عنوان #عاريه در اختيار ديگرى قرار مىگيرد، امانت است.
-------------
1. داستانها و حكايتهاى سيد مهدى شمس الدين، ص 99.
2. من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 304🔻
كَتَبَ رَجُلٌ إِلَى الْفَقِيهِ عليه السلام فِي رَجُلٍ دَفَعَ إِلَى رَجُلٍ وَدِيعَةً وَ أَمَرَهُ أَنْ يَضَعَهَا فِي مَنْزِلِهِ أَوْ لَمْ يَأْمُرْهُ فَوَضَعَهَا الرَّجُلُ فِي مَنْزِلِ جَارِهِ فَضَاعَتْ هَلْ يَجِبُ عَلَيْهِ إِذَا خَالَفَ أَمْرَهُ أَوْ أَخْرَجَهَا مِنْ مِلْكِهِ فَوَقَّعَ ع هُوَ ضَامِنٌ لَهَا إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.
3. فرهنگ فقه، ج 3، ص 317.
4. توضيح المسائل مراجع، م 2330.
5. توضيح المسائل مراجع، م 2334.
6. همان، م 2332.
7. كتاب الوديعة، مساله 15، 17، 18، ج 2، ص 103 و 104.
8. توضيح المسائل مراجع، م 2327.
9. توضيح المسائل مراجع، م 2334.
10. همان، م 2335.
📚 احكام داستانى ؛ ص109
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari