🔰 كودكان و حق الناس
🖌 يكى از وظايف والدين نسبت به فرزندان آشنا ساختن آنان با #حق_الناس است. در اين زمينه چهار نكته مطرح مىشود:
🔻1. اطفالىكه قبل ازبلوغ، مال مردم را تلف كردهاند، والدين آنها ضامن هستند و بعد از بلوغ، خود آنان.
🔻2. اگر فرزندان بىاجازهديگران از اموالشان استفاده نمودند، در اولين فرصت والدين بايد جبران نمايند تا آنان بدانند كارشان صحيح نبوده است.
🔻3. اگر كودك مالى را از ديگرى برداشته، بايد اگر مال موجود است به او برگردانده شود يا از صاحب حق حلاليت طلبيده شود.
🔻4. در دعواها و بازىهاى كودكانه كه منجر به آسيب به ديگرى مىشود، كودك #ضامن است و اگر امكان دسترسى به مقدار ديه نباشد، بايد با اجازه حاكم شرع رد مظالم پرداخت شود.
📚 احكام دو دقيقه اى ؛ ج1 ؛ ص141
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 اداى امانت
🖌 پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم هنگام هجرت از مكه به مدينه، به امام على عليه السلام فرمود: يا على! ما به سوى مدينه هجرت مىكنيم و تو به مكه برگرد و در روز روشن با صداى رسا #اعلام كن كه محمد از شهر خارج شده، هركس #امانتى نزد او دارد يا از وى #طلبكار است، بيايد و امانت و طلب خود را بگيرد. (1)
🖌 مردى طىّ نامهاى به امام حسن عسكرى عليه السلام نوشت: نزد شخصى مالى به وديعه نهادهاند و گفتهاند آن را در ملك خود حفظ كن يا چيزى نگفتهاند، و آن مرد مال را به خانه همسايهاش برده و مال تلف گشته است آيا دادن عوض و #تاوان بر او، در صورتى كه نافرمانى كرده و مال را به جاى ديگرى انتقال داده و از محل خود خارج ساخته باشد، لازم است؟ امام عليه السلام در پاسخ نامه فرمود: او #ضامن است. (2)
📌 چند نكته درباره امانت
🔸1. حفظ مالى كه نزد كسى به امانت گذاشته شده واجب و كوتاهى در نگهدارى آن حرام و ضمان آور است. (3)
🔸2. كسى كه نمىتواند از امانت نگهدارى كند، بنا بر احتياط واجب نبايد قبول كند. (4)
🔸3. اگر امانتدار براى امانت، جاى مناسبى ندارد، بايد جاى مناسبى تهيه كند، مثلًا اگر پول را نمىتواند در خانه نگهدارد، بايد به بانك بسپارد. (5)
🔸4. كسى كه چيزى را امانت مىگذارد، هر وقت بخواهد مىتواند آن را پس بگيرد و كسى كه امانت را قبول مىكند، هر وقت بخواهد مىتواند آن را به صاحبش برگرداند. (6)
🔸5. تصرف در امانت بدون اجازه حرام است.
🔸6. در سه مورد واجب است هر چه #زودتر، امانت به صاحبش برگردانده شود:
🔹الف) صاحب امانت، آن را مطالبه كند.
🔹ب) شرائط به گونهاى باشد كه احتمال دزديده شدن، از بين رفتن، آتش گرفتن و .... در بين باشد.
🔹ج) نشانههاى مرگ در شخص امانت گيرنده بروز كند. (7)
🔸7. اگر انسان مال خود را به كسى بدهد و بگويد نزد تو امانت باشد و او هم قبول كند، بايد به احكام امانت دارى عمل نمايد. (8)
🔸8. امانت دار بايد طورى از امانت نگهدارى كند كه مردم نگويند در امانت خيانت و يا در نگهدارى آن كوتاهى كرده است. (9)
🔸9. در صورتى كه امانت از بين برود، اگر در نگهدارى آن كوتاهى كرده باشد، بايد عوض آن را به صاحبش بدهد و اگر در نگهدارى آن كوتاهى نكرده و به طور اتفاقى آن مال از بين رفته، مثلًا سيل برده است، امانتدار ضامن نمىباشد و لازم نيست عوض آن را بدهد. (10)
🔸10. امانت به گونههاى مختلفى در احكام شرعى مطرح شده است.
به چند نمونه از آنها اشاره مىشود:
🔹- مال مورد اجاره، امانتى است در اختيار #مستأجر.
🔹- اموالى كه در دست صاحبان صنعت قرار مىگيرد. همچون پارچهاى كه در اختيار #خياط قرار مىگيرد يا ماشينى كه براى تعمير در اختيار #مكانيك قرار مىگيرد و ... امانت است.
🔹- مالى كه در #گرو ديگرى است، امانت است.
🔹- مالىكه به عنوان #عاريه در اختيار ديگرى قرار مىگيرد، امانت است.
-------------
1. داستانها و حكايتهاى سيد مهدى شمس الدين، ص 99.
2. من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 304🔻
كَتَبَ رَجُلٌ إِلَى الْفَقِيهِ عليه السلام فِي رَجُلٍ دَفَعَ إِلَى رَجُلٍ وَدِيعَةً وَ أَمَرَهُ أَنْ يَضَعَهَا فِي مَنْزِلِهِ أَوْ لَمْ يَأْمُرْهُ فَوَضَعَهَا الرَّجُلُ فِي مَنْزِلِ جَارِهِ فَضَاعَتْ هَلْ يَجِبُ عَلَيْهِ إِذَا خَالَفَ أَمْرَهُ أَوْ أَخْرَجَهَا مِنْ مِلْكِهِ فَوَقَّعَ ع هُوَ ضَامِنٌ لَهَا إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.
3. فرهنگ فقه، ج 3، ص 317.
4. توضيح المسائل مراجع، م 2330.
5. توضيح المسائل مراجع، م 2334.
6. همان، م 2332.
7. كتاب الوديعة، مساله 15، 17، 18، ج 2، ص 103 و 104.
8. توضيح المسائل مراجع، م 2327.
9. توضيح المسائل مراجع، م 2334.
10. همان، م 2335.
📚 احكام داستانى ؛ ص109
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari
🔰 اسراف
🖌 روزى خدمتكاران امام رضا عليه السلام ميوهاى خوردند، ولى تمامى آن را مصرف نكردند و باقيماندهاش را دور انداختند. امام عليه السلام كه آن را ديد، فرمود: سبحان الله! اگر شما از اين ميوه بى نياز شدهايد، مردمانى هستند كه بدان نيازمندند، به آنها كه نياز دارند بخورانيد. (1)
🖌 اسحاق بن عمار مىگويد: از امام صادق عليه السلام سؤال كردم: آيا مؤمن مىتواند ده دست لباس داشته باشد؟ فرمود: آرى ... پرسيدم: اين اسراف نيست؟ حضرت فرمود: اسراف آن است كه لباسى را كه براى مهمانى و حفظ آبروست در خانه و وقت كار بپوشى. (2)
📌 نكتهها
♦️1. اسراف يكى از #گناهان #كبيره و حرام است. (3)
♦️2. اسراف گاهى در اموال شخصى است و گاهى در اموال غير شخصى. شخصى كه در اموال خود اسراف مىكند، حرمت تكليفى دارد اما ضمان ندارد، اما اگر اسراف مال ديگران باشد، چون اتلاف صدق مىكند، #ضامن است.
👈 البته استفاده از مال ديگران بدون اجازه هميشه ضمان دارد حتى اگر به مرحله اسراف هم نرسد.
♦️3. چند چيز اسراف #نيست مانند: اسراف در كار #خير، لباسهاى مورد #نياز، #عطر زدن، آنچه براى بدن #مفيد است و غذاى مورد نياز بدن هر قدر كه باشد.
♦️5. خوردن بيجا و زيادهروى در آن اسراف محسوب مىشود و مكروه است. (4)
-------------
1. كافى، ج 6؛ ص 297.
2. مكارم الاخلاق، ص 98 🔻
يَكُونُ لِلْمُؤْمِنِ عَشَرَةُ أَقْمِصَةٍ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ عِشْرِينَ قَالَ نَعَمْ وَ لَيْسَ ذَلِكَ مِنَ السَّرَفِ إِنَّمَا السَّرَفُ أَنْ يُجْعَلَ ثَوْبُ صَوْنِكَ ثَوْبَ بِذْلَتِك.
3. تحريرالوسيله، ج 1، ص 275؛ فرهنگ فقه، ج 1، ص 479
4. توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 539، م 2637.
📚 احكام داستانى ؛ ص181
💢 حجة الاسلام محمود اکبری
🔻
@ahkam_akbari