📌 چرا #انس با #نهج_البلاغه برای من سخت است؟ ☘ ۱.سیر زمانی یکی از چیزهایی که همیشه برام تو خوندن نهج‌البلاغه سخت بوده و هست، اینه که بین مطالب هیچ پیوستگی مشخصی وجود نداره. حتی همین تقسیم به خطبه و نامه و حکمت، تقسیم‌بندی بر اساس قالب ارائه کلام و متن است، نه محتوا. وقتی خطبه‌ها را می‌خونید، مثلاً ممکنه تو یه خطبه حضرت علی (ع) درباره خلافت صحبت کنه، اما بعدش یهو برگرده به دوران قبل از خلافتو بعدیش می‌پره اواخر حکومتش. این پرش‌های زمانی باعث می‌شه موقع خوندن، رشته‌ی موضوع از دستت در بره و نفهمی دقیقاً چی به چیه! بنابراین یکی از الزامات مورد نیاز قطعی فهم نهج‌البلاغه، تلاش برای بازسازی جملات حضرت به #ترتیب_زمانی است. (نهج البلاغه #به_ترتیب_نزول! 😃) ☘ ۲.اسباب صدور یه تجربه تو یکی از جلسات کلاس نهج‌البلاغه استاد سبط طباطبایی (جلسه ۲۵) داشتم. اونجا استاد در مقام سندیابی، یکی از خطبه‌ها رو از در متون تاریخی پی‌جویی کرد و در اون منبع، درباره شرایطی که جملات بیان شده‌اند، توضیحاتی آمده بود که فضای صدور رو خیلی خوب روشن می‌کرد و متن معنای تازه و جدیدی می‌یافت. بنابراین چیزی شبیه شان‌نزول آیات قرآن، درباره جملات حضرت هم، شرایط و فضای صدور وجود داره. هرچند سید رضی در موارد بسیار اندکی به این موارد اشاره کرده، ولی وجود این توضیحات مطلب رو خیلی روشن می‌کنه. به نظرم بازسازی به ترتیب زمانی، به همین بحث شرایط و #فضای_صدور برمی‌گرده. یعنی با قراردادن جملات در خط زمانی‌ای که در آن صادر شده‌اند، نفس این تقدم و تاخر جملات، به بازیابی فضا و شرایط صدور یکدیگر کمک می‌کنند. در واقع خود نهج البلاغه فضای صدور نهج البلاغه را روشن می‌کند.👌 بعد از این، با افزودن توضیحات تاریخی از منابع دیگر، این فضا روشن‌تر خواهد شد. ☘ ۳.تقطیعات یه نکته دیگه هم این است که بعضی کلام‌های حضرت، به‌صورت تقطیع‌شده آورده شدن. مثلاً وقتی خطبه چهارم رو می‌خوندم، #سید_رضی گفته بود این از فصیح‌ترین خطبه‌هاست. ولی وقتی به دید خریداری نگاه کردم، دیدم این خطبه فقط شامل چند جمله کوتاهه که هرکدوم به‌تنهایی جالب هستن، اما کنار هم انگار یه خطبه کامل رو تشکیل نمی‌دن. برام سوال بود که چطور ممکنه این جملات کوتاه، یه خطبه محسوب بشه! یعنی حضرت رفته بالای منبر و این ده‌تا جمله رو گفته و اومده پایین. بلکه برام حالت شعرهای سپید رو داشت! 😵‍💫 بعدها که یک‌بار اتفاقی کتاب #تمام_نهج_البلاغه رو تورق کردم، دیدم انگار این جملات بخشی از یه خطبه دوسه‌صفحه‌ای هستن! در همان جلسه ۲۵، استاد طباطبایی بیان محقق شوشتری در مقدمه بهج الصباغه را می‌خوانند که برخی تقطیعات سیدرضی را در حکم جداکردن و‌انتم‌سکری از لاتقربوا الصلاه قلمداد می‌کند. بنابراین این قسمت‌ها هم باید اصلاح بشوند. می‌شود همه جملات را آورد و جملاتی که سید رضی برگزیده است را برجسته کرد و جملات تقطیع شده را کم‌رنگ؛ تا اصل کار سیدرضی هم باقی بماند. (#چاپ_مطلوب) 🔷 بعدانوشت: استاد طباطبایی در جلسه ۲۷م (۵آذر۱۴۰۳) دقیقا به بحث اسباب صدور اشاره کردند. @my_sajjadieh @aliebrahimpour_ir ۱۴۰۳.۰۹.۰۴