✅نقدوبررسی داستان #اگر_آدم_برفی_ها_آب_نشوند (قسمت دوم)
.
🔶راستش را بخواهید، کتاب را که تمام کردم، یاد داستان‌های نمادین دهه 40 -50 نویسندگان #چپ مارکسیستی افتادم! اگر نویسنده و انتشارات (نیستان) و سبقه‌ی فکری‌شان را نمی‌دانستم حتما این احتمال در ذهنم تقویت می‌شد. نویسنده، چند شاه‌گزاره در میان جملات داستانش قرار داده:
🖌«مردم بدون آن‌که فکر کنند آدم‌برفی‌ها نمی‌توانند دستور بدهند و اصلا نباید به حرفشان گوش کرد، با عجله مشغول اجرای دستورات آدم‌برفی شدند»
🖌«(خورشید به مردم می‌گوید:) وقتی خودتون نمی‌خوایید، از من ساخته نیست.»
🖌«بهار آمد و رفت، تابستان هم، پاییز هم، ولی مردم زمستانی زندگی کردند.»
🖌«از آن روزها، سال‌ها می‌گذرد... اما کسی یادش نمی‌آید آدم‌برفی را بچه‌ها درست کرده بودند...»
🔶تقابل زمستان و بهار، آدم‌برفی و خورشید، سردی و طراوت، تقابلی آشنا در آثار ضداستبدادی آن دوران است. مضافا بر اینکه در متن داستان، زورگویی آدم‌برفی و بی‌ادبی‌اش به مردم به صراحت بیان می‌شود.
🔶هرچند این سوژه قدری تکراری به نظر می‌رسد، ولی حقیقتا متنی دقیق و خوب برای برگزاری کلاس‌های تفکر برای سال‌های آخر دبیرستان است. تقابل‌ها و جملات فلسفی کاشته‌شده در متن، بستر یک گفت‌وگوی خوب #فلسفه‌ورزی می‌تواند باشد. اما به نظر همین نکته، نقدی دیگر بر این کتاب است! کتاب برای رده سنی الف و ب معنادار نیست! در حقیقت کتاب بدون تدریس و تفکر مخاطب را سردرگم می‌کند. این داستان صرفا یک بستر خوب برای تفکر است، نه داستانی که بشود راحت خرید و به دست کودک داد تا از خواندنش لذت ببرد، چون کتاب نیازمند همراه و #مربی است و بدون آن معنای محصّلی ندارد. کتاب‌هایی که با هدف فلسفه‌ورزی -که عموما نیازمند مربی هستند- نوشته می‌شوند، روی جلد یا پشت جلد، به طریقی این نکته را می‌رسانند؛ اما این کتاب عاری از هیچ پیامی مبنی بر این نکته است.
🔶در کنار این نکات کلی، بعضی از اجزای درونی داستان هم انسجام ندارند و خودمتناقض‌اند. برای نمونه در ص19 مردم می‌گویند که خورشید را نمی‌توانند ببینند ولی در ص20 مردم خورشید را نگاه می‌کنند.
🔶«اگر آدم‌برفی‌ها آب نشوند» می‌تواند طرح داستان خوبی برای گفت‌وگو درباره‌ی نظام‌های اجتماعی و سیاسی، مدرنیته، فضای مجازی، فرهنگ عمومی، استکبار و استضعاف، زیرساخت‌های نهادهای اجتماعی و بسیاری از موضوعات از این قبیل باشد.
🔶در مجموع با توجه به کمبود چنین داستان‌هایی -خصوصا در عرصه داستان‌های فکری- این معدود داستان‌های بومی را بایستی قدر دانست و حمایت کرد.
/پایان/
🖊علی.ا - 96.4.20
( #یادداشت #نقد_داستان #نقد_کتاب #نقد #داستان #کودک #ادبیات_کودک #شجاعی #سیدعلی_شجاعی #آدم_برفی #داستان_نویسی )
🆔 @aliebrahimpour_ir
