eitaa logo
عقل‌نوشته‌های انقلابی
1.9هزار دنبال‌کننده
595 عکس
205 ویدیو
54 فایل
#علی_محمدی جُستِجُوگَرِ عَقلانِیَتِ اِنقِلابِ اِسلامِی؛ از بنیان تا عینیت ارتباط با بنده: @alimohammadi89 آدرس اینستاگرام: https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
مشاهده در ایتا
دانلود
برنامه هیجدهم مصیر.mp3
21.43M
💢صوت برنامه مصیر💢 🔹با دوست عزیزم جناب دکتر عباس جهان‌بخش مهمان قسمت هیجدهم برنامه تلویزیونی بودیم. 🔹این برنامه پنجمین و آخرین برنامه‌ی اختصاص یافته به معرفی اندیشه‌های مرحوم سیدمنیرالدین حسینی‌ الهاشمی بود که یکشنبه شب(1 تیر) از شبکه 4 سیما پخش شد. 🔹موضوع این جلسه گفتگو پیرامون مباحث مرحوم حسینی مقرر شده بود. 🔹بنده که خود، نقطه اتصال و ارتباطم با فرهنگستان علوم اسلامی، مباحث کاربردی این مجموعه در بود، نسبت به موضوع برنامه، حس شخصی داشتم. 🔹از اولین آشنایی‌ام با مباحث فرهنگستان حدود 20 سال می‌گذرد و در این مدت، همچنان معتقدم که تفکر مرحوم سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی یکی از مهمترین جریان‌های است. 🔹متأسفانه سالهاست گفتگوهای جریان‌های فکری انقلابی، مانند خط فکری حضرت امام ره، خط فکری مرحوم علامه طباطبایی، خط فکری مرحوم شهید صدر، خط فکری مرحوم فردید، خط فکری مرحوم شیخ علی صفایی و ...، معطّل مانده و بی‌صاحب رها شده است و حتی متفکرین جوان‌تری نیز که خطوط جدیدی را گشوده‌اند، در با این جریانات فکری، متعین نشده‌اند. ما امروز بیشتر از هر زمانی نیازمند و بین این جریان‌های فکری هستیم. 🔹در این برنامه تلاش کردم درباره کارآمدی مباحث مرحوم حسینی این نکته را متذکر شوم که این تفکر از آن سنخ عقلانیت‌هایی است که کارآمدی، نتیجه‌ی آخرین حلقه از زنجیره مباحث آن نیست، بلکه کارآمدی و انضمامی بودن، از ابتدا، مقوِّم تمامی مراحل آن بوده است... ♦️مشاهده در 👇 telewebion.com/program/62280 https://eitaa.com/alimohammadi138
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💢فیلم تذکر آیت‌الله شهید بهشتی به مردم درباره مطلق‌نگری نسبت به روحانیون💢 🔹چقدر این گفتگوهای پدرانه، صمیمی و آسیب‌شناسانه مسئولین با مردم می‌تواند اصلاح‌گر باشد... 🔹این چنین گفتگویی فقط از کسی بر می‌آید که باشد و باشد؛ مسئول نظام اسلامی باید باشد... https://eitaa.com/alimohammadi1389/135
صوت شنیدنی شهید بهشتی.mp3
24.02M
💢صوتی بسیار شنیدنی از آیت‌الله شهید بهشتی💢 🔹این بحث در جمع طلاب و اساتید مدرسه حقانی (شهیدین کنونی) در سال 1356 ایراد شده است. 🔹در ابتدا شهید بهشتی به این پرسش پاسخ می‌دهد که طلبه در حال حاضر چه وظیفه‌ای دارد؟ و به سوی چه آینده‌ای باید گام بردارد؟ ➖ ایشان در این بخش از چیستی علوم انسانی متعارف و نسبت آن با علوم اسلامی می‌گوید و لیست مفصلی از نیازمندی‌های طلبه‌ی آن روز ارائه می‌دهد. . 🔹توصیه اکید می‌کنم که هرکس می‌خواهد شهید بهشتی را مشاهده کند، حتماً نیم‌ساعت آخر این صوت را گوش دهد: ➖با خدای خویش میثاق بسته‌ایم که آنچه تاکنون در این زمینه به دست آورده‌ایم، با خلوص و صفای کامل در اختیار دنبال‌کنندگان و همراهان جوان این راه بگذاریم. ➖اگر امکاناتی داریم، می‌گذاریم در اختیار آن عاشق‌ها، نه در اختیار آن نِق‌نِق‌زن‌ها! عاشق که این‌قدر نق نمی‌زند. عاشق که این‌قدر آفتاب و سایه نمی‌کند. عاشق که این‌قدر پرتوقع نمی‌شود. ➖{برنامه‌ها} حساب‌شده است، منتها اگر به ذائقه‌ برخی خوش نمی‌آید: یا به سلیقه‌ ما هم خوش نمی‌آید، ولی جایگزین بهتری پیدا نکرده‌ایم؛ یا به سلیقه‌ ما به عنوان پیشروی آگاه خوب می‌آید، به سلیقه‌ خام شما خوب نمی‌آید؛ این دیکتاتوری نیست، این قاطعیت است. مدیریت بی‌قاطعیت صنار نمی‌ارزد. ➖ده‌ها رشته‌ نو در انتظار شماهاست، اما شمای ساخته‌شده، نه شمای خودسر. شمای عاشق، نه شمای نازک‌نارنجی. شمای تلاشگر تن‌به‌زحمت‌ده. 🔹متن کامل این صوت را در لینک زیر بخوانید: 👇 https://www.isna.ir/news/95100100361/ ❇️تاریخ نگارش:۱۳۹۹/۰۴/۰۵ https://eitaa.com/alimohammadi1389/136
💠 مصیر علوم انسانی به شهید سیدمحمدباقر صدر رسید 🔸 برنامه تلویزیونی مصیر که یکشنبه شبها از شبکه 4 سیما پخش می‌شود و بررسی اندیشه متفکران انقلاب اسلامی را موضوع گفت‌وگوهای علمی و شخصیت‌محور خود قرار داده، از این هفته به اندیشه و سیرۀ استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر می‌پردازد. 🔹 این برنامه با همکاری پژوهشگاه تخصصی شهید صدر و گروه اجتماعی شبکه چهار سیما تهیه شده و در چند قسمت به نقد و بررسی تخصصی آرا و اندیشه‌های این اندیشمند بزرگ جهان اسلام خواهد پرداخت. 🔸 این مجموعه‌برنامه در هفت هفته، با حضور شخصیت‌هایی چون آیت‌الله دکتر احمد مبلغی، دکتر محسن اسماعیلی، دکتر محمدجواد توکلی، دکتر احسان خاندوزی، دکتر هدایت جلیلی، حجت‌الاسلام سعید بهمنی، حجت‌الاسلام عباسعلی شاملی به موضوعاتی مانند نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان، ساختار قانون‌گذاری در نظام اسلامی، فلسفه تاریخ و تحول فرهنگی، اقتصاد اسلامی و نوآوری‌های روشی و مبنایی علامه صدر در علوم انسانی پرداخته است. 🔹نخستین قسمت از این مجموعه‌برنامۀ تلویزیونی مصیر از روز یکشنبه هشتم تیرماه با حضور پخش گردید. در این برنامه جناب مؤذنی عزیز با بیانی شیوا، نکات بسیار قابل توجهی از زندگی آیت‌الله مجاهد سیدمحمدباقر صدر را بازگو کردند. 🔹این برنامه را در لینک زیر می‌توانید مشاهده کنید:👇 https://www.telewebion.com/episode/2305564
عرض سلام و ادب محضر اعزّه محترم هم اندیشی 🌼🌼🌼🌼 🔰به حول و قوه الهی، انشالله دهمین با ارائه نظریه «فقه اجتماعی» توسط جناب استاد محمدجواد ارسطا برگزار خواهد شد. 🔸زمان برگزاری این نشست، پنجشنبه ۱۲ تیرماه ۹۹ ساعت ۹ صبح در شهر مقدس قم می‌باشد. 🌼🌼🌼🌼
💢دکتر مرتضی فرهادی و علوم اجتماعی بومی💢 🔹مدتی است به فراخور پروژه‌ای که در صورت‌بندی نظریه‌های پیشرفت اسلامی ایرانی داریم، مواجهه‌ای داشتم با آثار و دیدگاه‌های ؛ استاد تمام حوزه مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی. 🔹هر چه بیشتر از او می‌خوانم، جای چنین نگاهی را خالی‌تر و ضروری‌تر می‌یابم. نگاهی که می‌تواند وجه تاریخی ـ عینی تعداد قابل‌توجهی از ایده‌های علوم انسانی اسلامی را تأمین کند و کلیدی باشد برای برون رفت از تلاش نظری برای نجات از نظرزدگی!👇 https://eitaa.com/alimohammadi1389/139
💢دکتر مرتضی فرهادی و علوم اجتماعی بومی💢 🔹مدتی است به فراخور پروژه‌ای که در صورت‌بندی نظریه‌های پیشرفت اسلامی ایرانی داریم، مواجهه‌ای داشتم با آثار و دیدگاه‌های ؛ استاد تمام حوزه مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی. 🔹هر چه بیشتر از او می‌خوانم، جای چنین نگاهی را خالی‌تر و ضروری‌تر می‌یابم. نگاهی که می‌تواند وجه تاریخی ـ عینی تعداد قابل‌توجهی از ایده‌های علوم انسانی اسلامی را تأمین کند و کلیدی باشد برای برون رفت از تلاش نظری برای نجات از نظرزدگی! 🔹نظریه و نظریه ، را می‌توان جزو مهمترین دستاوردهای 50 سال پژوهش دکتر فرهادی به شمار آورد. 🔹فرهادی در نظریه یاریگری ایرانیان با «افسانه‌ی تکروی ایرانیان» درگیر می شود و نشان می‌دهد که مستشرقان و روشنفکرانی که ایرانیان را نامیده‌اند، چقدر از دیدن فرهنگ و ساخت‌های اجتماعی غیررسمیِ مشارکت و تعاون یاریگرانه‌ی ایرانی که وی آن را می‌نامد و نقطه مقابل فرهنگ رقابتی غربی است، عاجز بوده اند. 🔹همچنین فرهادی در نظریه صنعت بر فراز سنت تلاش می‌کند که حتی الامکان مفهوم گذشته را به حال و آینده گره بزند و وضعیت سنت و صنعت را نشان دهد. وی در این تحقیق، نشان می‌دهد که سنت را در مقابل صنعت یا وضعیت سنتی جوامع را در برابر وضعیت صنعتی آنها قرار دادن، چقدر ناشی از ذهنیت های غلط و تفاسیر غیرواقعی جامعه‌شناسان و همچنین آمیخته با مقاصد سودگرانه و قوم‌مدارانه سیاستگذاران جهانی است که نخواسته‌اند این نکته بدیهی را ببینند که بذر و جوانه همین کشورهای صنعتی در دل وضعیت سنتی آنها قرار دارد و کشورهای سنتی امروز نیز راهی جز صنعتی شدن بر اساس و فراز وضعیت سنتی خود ندارند. از اینرو فرهادی معتقد است که تجویز این راهکار که کشورهای سنتی باید از وضعیت کنونی کشورهایی صنعتی تبعیت کنند، بزرگترین سکوی پرش آنها به سوی صنعتی و امروزی شدن که همانا سنت آنهاست را به عنوان بزرگترین مانع توسعه‌یافتگی قلمداد می‌کند که نتیجه ای جز این کشورها نخواهد داشت. 🔹به نظرم هر کس که علاقه‌ای به علوم اجتماعی و الگوهای توسعه‌ی بومی دارد، نمی‌تواند پژوهش‌های این استاد 76 ساله ملایری را نادیده بگیرد...🌺 ❇️تاریخ نگارش: 1399/4/30 https://eitaa.com/alimohammadi1389/140 https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
💢تحلیل دیدگاه‌های فقه حکومتی💢 🔹روز پنج شنبه (99.5.2) اولین جلسه مباحثه «تحلیل دیدگاه های فقه حکومتی» در دبیرخانه هم اندیشی فقه حکومتی برگزار گردید. 🔹 ، بعد از مرحله ، مرحله‌ی دومی است که دبیرخانه هم اندیشی فقه حکومتی به منظور شناسایی نقاط مابه الاشتراک و مابه الاختلاف ایده‌های فقه حکومتی به آن ورود کرده است. 🔹قریب به چند ماه است که دبیرخانه در تلاش است که ایده‌هایی که به منظور تکامل تفقه توسط اساتید مختلف بیان شده است، در یک ، و کند. 🔹در جلسه اول مباحثه، بخشی از این الگوی مفهومی مورد گفتگو قرار گرفت که عکس آن در بالا قابل مشاهده است. 🔹دوستان حاضر در مباحثه هر یک نکته‌ای ناظر به این الگو بیان داشتند که ان شاء الله در پیش نویس دوم، إعمال خواهد شد. 🔹 ان شاء الله دور اول این مباحثات در چهار جلسه به اتمام خواهد رسید و جمع‌بندی آن با همه دوستان به اشتراک گذاشته خواهد شد... https://eitaa.com/alimohammadi1389/141
💢مردان و زنان💢 در یکی از گروه‌ها گفتگویی درباره دیدگاه یکی از بزرگان درباره شکل گرفت که بنده نیز دیدگاه‌هایی را که از برخی مشاهیر دیده بودم، به اختصار ذکر کردم:👇 1️⃣ دیدگاه اول، زنان را در ظاهر انسانی برشمرده که خداوند آنها را برای تمتع مردها خلق کرده است! 2️⃣دیدگاه دوم، زنان را فرض کرده که از حظوظات کمالیه‌ی کمتری به نسبت مردان برخوردارند. این دیدگاه، عباراتی مانند ناقصات العقول را حمل بر کم‌بهرگی زنان از کمالات وجودی فهم می کند و زنان را از لحاظ رتبه وجودی، از مردان ناقصتر قلمداد می کند. 3️⃣دیدگاه سوم، زنان و مردان را در بهره مندی از حظوظات کمالیه برابر دانسته و اساساً جنسیت (زن بودن یا مرد بودن) را در رتبه متاخر از انسانیت و امری عارضی در عالم دنیا به حساب می آورد. در این دیدگاه، مسئله جنسیت، هیچ ربطی در کمال و نقص وجودی ندارد، هرچند برخی تکالیف و وظایف عالم دنیا، متناسب با آن وضع و جعل شده است، از جمله جعل منصب امامت و نبوت ... به نظر حقیر هر چند احتمال سوم، به نسبت دیدگاه های اول و دوم صحیح تر است ولی با این حال، تمام نیست. 4️⃣دیدگاه چهارم این است که هر چند جنسیت زنانه و مردانه، تاثیری در امکان بهره مندی از کمالات وجودی و تقرب الهی ندارد، ولی جنسیت تنها یک امر ظاهری و دنیایی نیست که صرفاً متقضی احکام و تکالیف شرعی متفاوتی شده باشد، بلکه علاوه بر این و در رتبه مقدم بر این مسئله، زن و مرد هر دو نقصی دارند که در بستر آن می توانند با یکدیگر پیوند و ارتباط تکوینیِ عاطفی و محبتی داشته باشند (جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَة) تا در پرتوی آن، نقایص خود را رفو کنند و عیبهای خویش را بپوشانند (هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُن) و بدین سان تسکین و استقرار یابند ( لِتَسْكُنُوا إِلَيْها). 🔹این حرف مبتنی بر این ایده فلسفی است که اگر قرار است هر ترکیبی، ترکیبی حقیقی باشد، می بایست افتقار و وابستگی اجزاء به یکدیگر در حاق وجودی اجزاء قرار داشته باشد. به تعبیر دیگر اگر خانواده، یک نهاد واقعی است، زمانی حقیقتا امکان تحقق دارد که وابستگی زن و مرد به یکدیگر وجودی و حقیقی و در راستای تعلق غایی و کمال‌یابی هر یک از آنها باشد. بر این اساس، هم زنان در راستای کمال استعدادی خود، نیازمند مردان هستند و هم مردان، بدون ارتباط و پیوند با زنان، نمی توانند به کمال خود نائل بیایند. 🔹حتی یک رتبه بالاتر می توان گفت که زن و مرد یکدیگرند و صرفا اینگونه نیست که این دو به یکدیگر در به فعلیت رساندن استعداد کمال کمک می کنند، بلکه حتی پیدا شدن بخشی از زمینه رشد انسان و بستر توسعه اضطرار و نیاز وی، از چالش با جنس مخالف خود (چه به عنوان پدر یا مادر یا خواهر و برادر و چه همسر و چه پسر و دختر) فراهم می آید و این مواجهه، عاملی است برای توسعه ظرفیت پرستش و تقرب الهی و کمال وجودی انسان. 🔹 در این نگاه، خانواده به عنوان کانونی ترین نهاد تربیت دینی، با حضور مرد و زن، مجلّای تلاقی و تعادل اسمای جلال و جمال الهی بوده و تضمین کننده دو بال خوف و رجا در تربیت ربوبی و ولایی خدای متعال است. ❇️تاریخ نگارش:1399/5/6 https://eitaa.com/alimohammadi1389/142 https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
یک نمونه نقد مؤدبانه و فنی از آیت الله العظمی شبیری زنجانی نسبت به منهج رجالی آیت الله العظمی خویی ره
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💢شعر غدیر، نقطه ارتقاء ادبیات پیرامون ولایت💢 چقدر این فرمایش مقام معظم رهبری، عمیق است که فرمود: «، در حقیقت عنصر اصلی ادبیات است.» همین یک شعر کافی است که بتوان گفتگو درباره منزلت و ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام با عموم مردم را ده‌ها مرتبه ارتقاء داد...👇 خدا نوشت از او خالی است دنیایم کجاست آینه‌ای تا کند تماشایم برای خلوت خود دوست، دوست می‌خواهم در این هزاره غم چاره اوست می‌خواهم که خمره خمره ایجاد را به کاسه کنم خودم خدایی خود را در او خلاصه کنم می‌آفرینمش اینسان به خود اشاره کنم به هر چه می‌نگرم خویش را نظاره کنم به قصد خلقت عالم قلم گرفت آنگاه گذاشت نقطه باء را و گفت بسم‌الله به نقطه خیره شد و چیز دیگری ننوشت بر آن تکامل بی‌حد فراتری ننوشت به نقطه خیره شد و نقطه جان گرفت از او در این معاشقه کم‌کم زبان گرفت از او به نقطه گفت که تو جوهر صدای منی که من برای تو هستم تو هم برای منی به نقطه گفت که ‌ای آرزوی غائب من خوش آمدی به من ‌ای مظهرالعجایب من به نقطه خیره شد و گفت این چقدر من است به نقطه گفت که هنگامه علی شدن است بسنده کرد به یک نقطه از علی فرمود که این هم از سر عالم زیاد خواهد بود کتابت همه ی دهر از تو یک سطر است که صفحه صفحه ی دریا هنوز القطره است سلیقه داشته آری، سلیقه داشته است خدا تخلص خود را علی گذاشته است خدا به خلقت ایجاز خویش مایل شد تمام گستره کائنات ساحل شد خدا به حوصله برداشت مشتی از آن گِل جمال شکل گرفت و کمال کامل شد شعر ادامه دارد... ) https://eitaa.com/alimohammadi1389/145
Mousavian.pdf
7.82M
📘 ویژه‌نامه به مناسبت ارتحال حجت الاسلام استاد سیدعباس موسویان 📚 تهیه و تنظیم:
💢فساد اداری / فساد سیتماتیک💢 جناب آقای خسروپناه اخیراً اعتراضی داشتند به وضعیت قراردادهای فاسد فدراسیون فوتبال کشور با مربیان خارجی و از دیوان عدالت اداری و بازرسی کشور خواسته بودند که با این برخورد کنند. https://eitaa.com/khosropanah_ir/1143 در واکنش به این پیام در یکی از گروه ها گفته شد که ایشان با این حرف ظاهراً قائل به در کشور است و این خلاف فرمایش رهبری است. عرض بنده این بود که آنچه رهبری آن را نفی کرده‌اند به معنای فساد فراگیرِ همه نظام است، نه . فساد اداری به معنای فساد در بوروکراسی و فساد در دیوان‌سالاری اتفاقاً یکی از نقطه‌های مورد تأکید مقام معظم رهبری است که با تعابیری مانند از آن یاد می کند و آن را ریشه مشکل عدم استفاده درست از منابع و امکانات بر می‌شمارد و علاج و حل آن را می‌نامد. 🔶در مقدمه قانون اساسی در ذیل تیتر قوه مجریه نیز عبارات فاخر و صریحی در لزوم اصلاح بوروکراسی مدرن ذکر شده است: «در رابطه با اجرای احکام ومقررات اسلامی به منظور رسیدن به روابط و مناسبات عادلانه‌حاکم بر جامعه دارد و همچنین ضرورتی که این مساله حیاتی درزمینه‌سازی وصول به‌هدف نهایی حیات خواهدداشت، بایستی‌راهگشای‌ایجاد جامعه اسلامی باشد. نتیجتا محصورشدن در هر نوع‌نظام دست و پاگیر پیچیده که وصول به این هدف را کند و یاخدشه‌دار کند از دیدگاه اسلامی نفی خواهد شد، بدین جهت که زاییده و حاصل حاکمیت‌های طاغوتی است، بشدت‌طرد خواهد شد تا نظام اجرایی با کارآیی بیشتر و سرعت افزونتر دراجرای تعهدات اداری به وجود آید.» 🔶اساساً در اندیشه رهبری، مفهوم که مرحله سوم از حرکت تمدنی جامعه ایرانی است، ربط وثیقی با اصلاح و اسلامی‌سازی نظام نهادی و اداری کشور دارد. یکی از جستجوهای جذابی که در فرمایشات رهبری می تواند انجام شود، سرچ کلیدواژه «بوروکراسی» و «دیوان سالاری» است. 👇 🔹نظام اداری‌ ما این طور است. من نمی‌‌خواهم کار اداری‌ را تحقیر کنم؛ اما نظام اداری‌ ما غیر از این است!؟ واقعاً این‌طوری‌ است دیگر! چقدر مدرک کارشناسی‌ ارشد و کارشناسی‌ و دکتری، الان در این باتلاق به شکل اداری‌ و بوروکراسی‌ حاکم بر دستگاه اداری‌ هرز می‌‌رود! اگر آن دکتر یا آن فوق لیسانسی‌ که آن‌جا نشسته و فقط کارش این است که کاغذی‌ را جابه‌جا کند، یک آهنگر خوب بود و می‌‌رفت در فلان کارگاه، اتاق ماشینها را صاف می‌‌کرد، برای‌ مملکت فایده‌اش بیشتر نبود؟ ما باید معلومات را برای‌ تأثیر خارجی‌‌اش بخواهیم. ۱۳۷۱/۰۲/۲۲ بیانات در دیدار «گروه اقتصاد» صداى جمهورى اسلامى 🔹یک نکته‌ی دیگر، مسئله‌ی سالم‌سازی دستگاه دولت است؛ یعنی آسیب‌زدایی، که به نظر من جزو کارهای خیلی سخت است. از جمله کارهایی که طبق تجربه‌ی ما واقعاً سخت است، سالم‌سازی این دستگاه عظیم اداری و دیوانی و به اصطلاح بوروکراسی است که در کشور وجود دارد. اگر بتوانید این مشکل را یک طوری حل و علاج کنید، حقیقتاً کارِ کارستانی انجام داده‌اید و خیلی باارزش است. ۱۳۸۵/۰۶/۰۶ بیانات در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت 🔹به این نکته باید توجه داشت که امکانات دستگاهها با این حرفها قابل کم و زیاد شدن نیست؛ بالاخره هر دستگاهی مقداری پول دارد، مقداری امکانات دارد، مقداری نفت فراهم میکند؛ این‌که نه با دعا، نه با دعوا، نه با شوخی و نه با هیچ‌چیز دیگر کم و زیاد نمیشود؛ آن چیزی که اشکال ایجاد میکند تا ما از همان چیزی که داریم، نتوانیم درست استفاده کنیم و نفت را به مردم بدهیم، و اشکالات اداری و ضعف دستگاه اجرا کننده است... ۱۳۷۰/۱۱/۲۹ بیانات در دیدار اعضای گروه اجتماعی صدای جمهوری اسلامی ایران‌ 🔹 یک آگاهی انقلابی، یک کمال سیاسی، در ملّت ایران به توفیق الهی به وجود آمده است که میتوانند تفکیک کنند بین نظام انقلابیِ «امّت و امامت» و بین تشکیلات دیوان‌سالاری؛.. انتقاد هیچ منافاتی ندارد با ایستادگی پای نظام اسلامی، نظام انقلابی، نظام «امّت و امامت»؛ نظامی که با انقلاب این ملّت و با فداکاری این ملّت به وجود آمده است و صدها هزار شهید در راه این نظام در طول این چهل سال به قربانگاه رفته‌اند. ۱۳۹۶/۱۱/۲۹ بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی 🔹 مهم‌ترین کار اصولی‌ای که انقلاب کرده است، تبدیل به است؛ این مهم‌ترین کاری است که انقلاب کرده است؛ ... نظام الهی در مقابل نظام طاغوتی است و جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی، نظام الهی را معنا کرد به نظام مردم‌سالاری دینی؛ جمهوری اسلامی یعنی این؛ تبدیل کرد نظام طاغوتی را به نظام مردم‌سالار؛ این مهم‌ترین کار است. ۱۳۹۶/۱۱/۲۹ بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی https://eitaa.com/alimohammadi1389/147
💢زمان کوچ از دنیا، به وقتِ عاشوراء ...💢 🔹 و قَدْ أَزِفَ الْأَمْرُ وَ اقْتَرَبَ‏ الرَّحِيلُ‏ مِنْ هَذِهِ الدُّنْيَا 🔹سحرگاه روز پر حادثه عاشورا بود که خوابی سبک اباعبدالله علیه‌السلام را در ربود. همین‌که حضرت به خود آمد فرمود: آیا می دانید که چه در خواب مشاهده کردم؟ 🔹عرضه داشتند: ای فرزند دختر رسول الله ص چه در خواب دیدی؟ 🔹فرمود: رسول خدا ص و جماعتی از اصحابشان را دیدم که به من فرمودند: ای پسرم! تو شهید آل محمد هستی. امشب را نزد من مهمانی. بشتاب و دیر مکن! 🔹سپس اباعبدالله علیه‌السلام فرمود: وَ قَدْ أَزِفَ الْأَمْرُ وَ اقْتَرَبَ‏ الرَّحِيلُ‏ مِنْ هَذِهِ الدُّنْيَا آری؛ وقت موعود فرا رسیده و زمان کوچ از این دنیا نزدیک گشته است... https://eitaa.com/alimohammadi1389/148
💢گزارش فعالیت‌های دبیرخانه‌ای در راستای اصلاحِ سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت💢 🔹همانطور که دوستان مستحضرند مؤسسه معنا قریب به دوسال است که از طرف «مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت» به ریاست حجت‌الاسلام و المسلمین میرمعزی، مسئولیت «دبیرخانه ستاد حوزوی ترویج و ارتقای سند الگو» را به عهده دارد. 🔹 اسفندماه 98 جزوه «تنظیم دیدگاه حوزویان در خصوص بررسی و ارتقای سند الگو» در قالب 170 صفحه و ده جزوه پشتیبان در حدود 2500 صفحه _ که حاصل زحمت بیش از دویست و سی صاحب نظر حوزه های علمیه و سی موسسه و انجمن حوزوی بود _ تهیه شد و توسط آیت‌الله اعرافی ریاست محترم حوزه‌های عملیه به محضر مقام معظم رهبری ارسال گردید که به لطف الهی مورد تشویق و تقدیر ایشان قرار گرفت و حضرت آقا از مرکز ملی الگوی اسلامی ایرانی خواستند که با جریان حوزویِ دخیل در تنظیم این جزوه، تعامل کامل داشته باشند. 🔹در سال 99 تاکنون نیز دبیرخانه ستاد حوزوی پیگیر پیشنهاد کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدتی شد که در خصوص اصلاح و ارتقای سند توسط حوزویان ارائه گردیده بود. ما در این مدت در گیر پنج محور کاری با مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بوده ایم:👇 1ـ تنظیم نهایی پیشنهادات کوتاه مدت حوزویان برای ارائه به مرکز الگو 2ـ مذاکره با کمیته ارتقای مرکز الگو در خصوص پیشنهادات کوتاه مدت حوزویان در خصوص اصلاح و ارتقای عبارتهای سند الگو 3ـ تهیه طرحنامه اشراب بیانیه گام دوم در محتوای سند الگو (یکی از پیشنهادات میان مدت) 4ـ تنظیم پیشنهادات حوزویان برای اصلاح و ارتقای بخش مبانی عملی (اصول) سند الگو (یکی از پیشنهادات میان مدت) 5ـ ارائه پیشنهادی برای حضور و مشارکت فرآیندی حوزه‌های علمیه در دستیابی به و همچنین در تعامل با مرکز ملی الگو (پیشنهاد بلندمدت) 🔹دبیرخانه ستاد حوزوی (معنا) محورهای زیر را تا کنون به انجام رسانیده است: ➖ محور اول را در انتهای خردادماه در قالب 50 تا 60 صفحه به مرکز الگو تحویل داده است. ➖ محور دوم را در طی هفت جلسه با کارشناسان مرکز الگو در تیرماه و اوائل مردادماه به انجام رسانیده که نتیجه آن برای بررسی نهایی به شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی ارجاع گردیده است. ➖محور سوم را در تاریخ 14 مردادماه در قالب طرحنامه ای 10 صفحه ای به جناب حجت‌اسلام و المسلمین میرمعزی تحویل داده است. ➖محور چهارم را نیز پیش اول آن را در تاریخ 1 شهریورماه در قالب متنی 20 صفحه ای به جناب حجت‌اسلام و المسلمین میرمعزی تحویل داده است. ➖محور پنجم را در قالب پیشنهادی در اوائل مردادماه، برای تبیین و تثبیت جایگاه حوزه‌علمیه در تقسیم کار ملی مرکز ملی سند الگو ارائه داد که در دستور کار شورای عالی مرکز الگو قرار گرفت. 🔹 دبیرخانه ستاد حوزوی در حال حاضر نیز ارائه پیش نویس دوم اصلاح اصول عملی را در دستور کار خود دارد. و ان شاء الله بعد از تاسوعا و عاشورای حسینی نیز دو محور دیگر را در دستور کار خود قرار خواهد داد: 1ـ آماده سازی متن نهایی جزوه تنظیم دیدگاه حوزویان برای چاپ 2ـ نگارش گزارش کار چند ماهه فعالیتهای فاز دوم برای اطلاع مدیران مرکز مطالعات راهبردی حوزه و همچنین ریاست محترم حوزه های علمیه جناب آیت‌الله اعرافی دامت برکاته که ان شاء الله برآورد ما برای انجام این دو محور در دوازده تا چهارده روز کاری (تا انتهای شهریورماه) می‌باشد ... ❇️تاریخ نگارش: 1399/06/02 https://eitaa.com/alimohammadi1389/151
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💢شریعه💢 ▪️چهارپایه‌خوانی هنرمندانه‌ی سیدحمیدرضا برقعی از رشادت و شهادت حضرت عباس علیه‌السلام ▪️تقدیم به همه عزاداران در تاسوعای حسینی
💢ایده اعتباریات به عنوان پایگاهی برای علوم اجتماعی جدید💢 ▪️با تقریر دکتر سیدحمید طالب‌زاده (1) 🔹 که با ابتکار مرحوم علامه طباطبایی پا به عرصه فلسفه نهاده است یکی از مسیرهایی است که سالهاست اندیشمندانی تلاش می کنند تا از معبر آن، مقدماتی نظری را برای شکل گیری فراهم آورند. 🔹تاکنون چند تحلیل از اعتباریات و نحوه تأثیر آن در علوم انسانی اسلامی طرح شده که از مهمترین آنها که تاکنون خوانده‌ام ت‍حلیل شهید مطهری، تحلیل استاد جوادی (استاد پارسانیا)، تحلیل مرحوم استاد حسینی‌الهاشمی و تحلیل دکتر سیدحمید طالب‌زاده است. در این میان تلاش‌های دکتر سیدحمید طالب زاده از حیث نگاه تطبیقی که میان انگاره اعتباریات مرحوم علامه طباطبایی و ایدئالیسم استعلایی کانت انجام داده، بسیار قابل توجه است. 🔹ایشان مدعی است کانت با طرح ایدئالیسم استعلایی و صورت‌بندی فلسفی انسان به عنوان موجودی خودبنیاد و خودآیین؛ چه در عرصه شناخت و چه در عرصه اخلاق، متافیزیکی سوژه‌محور و دریافتی درون‌ماندگار از شناخت ارائه میکند که مجموع تلاش کانت در این محور، باعث فراهم شدن «شرایط امکان» علوم طبیعی و علوم اجتماعی جدید گردیده است؛ این شرایط امکان به معنای تأمین پایگاهی نظری برای شناخت تاریخ و موقعیت انسان مدرن یا همان «درک منطق پدیده‌های اجتماعی در استقلال خود» است. در ادامه دکتر طالب‌زاده معتقد است که مرحوم علامه طباطبایی با نقد باور فلسفی سنتیِ «مدنی بالطبع بودن انسان» و ناکافی دانستن آن برای توضیح نظم اجتماعی، با طرح ایده اعتباریات خود به خصوص با تکیه بر دو اصل «اعتبار وجوب» و «اعتبار استخدام»، برخی مفردات «شرایط امکان علوم اجتماعی جدید» را فراهم کرده است. 🔹جمع‌بندی دیدگاه ایشان را می‌توان در عبارت زیر مشاهده کرد:👇 «در این ایده، علامه از یکسو در بخش حکمت نظری، با اقرار به نقش ذهن در عملِ «اعتبار کردن»، عملاً نقش فعال و تقریباً خودانگیخته ذهن انسان در حکمت نظری را تصدیق کرده،و از سوی دیگر، در حکمت عملی با سخن از نقش فعال ذهن در «اعتبار کردنِ» «باید»ها گامی به سوی به‌رسمیت شناختن «خودآیینی» انسان برداشت. در واقع، علامه تا اینجا همان راهی را طی کرد که کانت در ارائه تصویری خودانگیخته و خودآیین از انسان پیموده است. با این حال، راه علامه و کانت در حوزه اخلاق و دین جدا میشود: در حالی که کانت خودانگیختگی و، به تعبیر علامه، «اعتبارسازی» انسان را چنان گسترش میدهد که انسان یکسره به موجودی «خودقانونگذار» در قلمرو اخلاق تبدیل میشود، علامه برای خودانگیختگی و «اعتبارسازی» انسان حدی قائل میشود و قلمرو اخلاق و دین را به عنوان سرزمین نفس‌الامرها، از محدوده اعتباریات خارج میداند و به عبارتی، برای بنا و ساختمان اعتباریات انسان، سقفی به نام قلمرو اخلاق و دین قائل میشود. به بیان دیگر، در حالی که کانت محدوده «فراغ شرع» را تا حد نهایی خود گسترش میدهد، به طوری که تماماً «دین در محدوده صرفاً خرد» قرار بگیرد، علامه بر این گسترش حد قرار میدهد و محدوده عقل و دین را در کنار هم تعیین میکند. حد قرار دادن علامه برای عقل انسان و اعتبارسازی او برگرفته از دریافتی است که وی از انسان و «نقص» و «خطاپذیری» عقل و فطرت او دارد. بدین ترتیب، در حالی که کانت مسأله نسبت اراده خداوند و انسان را با محوریت دادن به انسان و تثبیت «متافیزیک سوژه» دنبال کرد، علامه راه‌حل مشهور در سنت اسلامی یعنی «امر بین الامرین» را در پیش گرفت و به تعبیری، انسان را «سوژه باواسطه» معرفی کرد. در واقع، علامه با اهمیت قائل شدن به جنبه فعال ذهن در قلمرو شناخت، و به‌ویژه با تلقی کردن «اجتماع» به عنوان یک ادراک اعتباری، زمینه را برای به مفهوم درآمدن آن فراهم کرد.» 🔹اصل دیدگاه دکتر سیدحمید طالب‌زاده را می توان در دو مقاله زیر مشاهده کرد:👇 ➖ مقاله اول: نگاهی دیگر به ادراکات اعتباری؛ امکانی برای علوم انسانی ➖ مقاله دوم: شرایط امکان علوم اجتماعی در فلسفه اجتماعی علامه طباطبایی در پرتو مقایسه تطبیقی با فلسفه اجتماعی کانت ❇️تاریخ نگارش:1399/6/21 https://eitaa.com/alimohammadi1389/154
💢نارسایی فلسفه کانت در فراهم کردن شرایط امکان علوم انسانی مدرن💢 ▪️با تقریر دکتر سیدحمید طالب‌زاده (2) 🔹در متن قبلی دو مقاله معرفی شده بود. در خصوص مقاله دوم (شرایط امکان علوم اجتماعی در فلسفه اجتماعی علامه طباطبایی در پرتو مقایسه تطبیقی با فلسفه اجتماعی کانت) برخی دوستان لطف کردند و تذکر درستی دادند که این مقاله در حقیقت خلاصه پایان‌نامه دکتری جناب آقای ابوالفضل مرشدی است که با جناب دکتر طالب زاده اختلاف نظرهایی دارند. باید توجه کرد که این مقاله دارای دو بخش است که بخش اول آن به فلسفه اجتماعی کانت می پردازد و «جامعه» و «تاریخ» را از نظر فلسفه استعلایی کانت توضیح می‌دهد و در بخش دوم آن، به تقریر دیدگاه علامه طباطبایی ره می‌پردازد که موضوع اصلی نوشته حقیر بود. بخش دوم مقاله مزبور تا جایی که بنده دقت کردم، مفادش همان مقاله اول دکتر طالب زاده است، ولی با این حال بر آن شدم تا تقریری نیز از دیدگاه دکتر طالب زاده در خصوص شرایط امکان علوم اجتماعی مدرن تقدیم کنم. 🔹و اما توضیح دیدگاه دکتر طالب‌زاده در خصوص زمینه های معرفتی علوم اجتماعی مدرن؛ همانطور که در متن قبلی اشاره شد، در مقاله دوم دکتر مرشدی تلاش کرده است که با ارائه تحلیلی کانت از «جامعه» و «تاریخ» بر پایه ایدئالیسم استعلایی کانت، پایگاهی برای درک منطق پدیده‌های اجتماعی به نحو استقلالی و خودبنیاد» ارائه دهد و از این طریق «شرایط امکان علوم اجتماعی مدرن» را تأمین نماید. اما دکتر طالب‌زاده معتقد است که درست است که چرخش کوپرنیکی کانت در فلسفه، ابژه و موضوع را مفهوم و تدریجی الحصول و تاریخی کرده است و منطق آن را از درون سوژه دنبال میکند و از اینرو در نگاه کانت، این سوژه است که منطق ذهنی ماست که موضوع را خلق میکند! اما سوژه برای کانت روشن نبود و آن را ثابت می ­انگاشت و تنها ابژه را متحرک می ­دانست. از اینرو توضیح کانت از جامعه و تاریخ برای تحقق علوم اجتماعی مدرن ناکافی است و هرچند به سوالات انسان چه می‌تواند بداند؟ چه کار می‌تواند بکند؟ به چه چیزی می‌تواند امیدوار باشد؟ پاسخهای مهمی میدهد، ولی به علت استعلایی بودن سوژه، نمی تواند پاسخ درستی به سوال «انسان چیست؟» بدهد. لذا کانت در فلسفه هرچند گام مهمی در تاریخی کردن ابژه برداشته است، ولی هنوز توان تأمین همه‌ی شرایط امکان علوم اجتماعی مدرن را ندارد. 🔹عبارت‌های زیر از دکتر طالب‌زاده به خوبی بن‌بست اندیشه کانت از زایش علوم انسانی مدرن را توضیح می‌دهد:👇 « از نظر کانت، سوژه شبه متعالی به اُبژه مبدل نمی‌شود و نمی‌تواند به اُبژه مبدل شود؛ چرا که خودش شرط اُبژکتیویته است و چیزی که شرط اوبژکتیویته است، نمی‌تواند واقع شود. بنابراین، من استعلایی از اینکه اُبژکتیو بشود می‌گریزد. بنابراین نمی‌توانیم با کانت چیزی به نام علوم انسانی داشته باشیم. زمانی می‌توانیم با کانت علوم انسانی داشته باشیم که سوژه بتواند به اُبژه مبدل شود؛ یعنی بشود درباره انسان به نحو اُبژکتیو سخن گفت. من استعلایی کانت فرازمانی است و بنابراین، در دسترس واقع نمی‌شود. کانت به خوبی به این معنا واقف است. ... با مبانی‌ای که کانت دارد، نمی‌تواند درباره اینکه انسان چیست، یعنی انسان به منزله اُبژه و درباره چیستی ماهیت انسان سخن بگوید. او نمی‌تواند و چون به این نتوانستن واقف است، آنجا که درباره آنتروپولوژی سخن می‌گوید، هرگز درباره آنتروپولوژی اُبژکتیو حرفی به میان نمی‌آورد. کانت به صورت پراگماتیک درباره انسان صحبت می‌کند. پس نیازمند تحول دیگری هستیم که این تحول با هگل رخ می‌دهد. هگل آنجا که راجع به سوبژکتیویته مطلق بحث می کند معتقد است سوبژکتیویته‌ی مطلق، از آن حیث که مطلق است جمیع مراتب و منازل را طی می کند که از این میان یک منزل، منزل اُبژکتیویته است. به عبارت دیگر اُبژکتیویته شأنی از شئون سوبژکتیویته است. پس روح مطلق در «فنومنولوژی روح» مبدل به روح اُبژکتیو می شود. این برای نخستین بار بعد از کانت است که ما با روح اُبژکتیو سر و کار پیدا می‌کنیم؛ یعنی سوژه به نحو اُبژه ظاهر می‌شود و این همان جامعه و تاریخ است. هگل بحث مفصل و عمیق خودش را درباره جامعه و تاریخ در روح اُبژکتیو مطرح می‌کند. بنابراین، از کانت عبور می‌کند و نشان می‌دهد که می‌شود روح را به نحو اُبژکتیو لحاظ کرد؛ اما روحی که هگل می‌گوید روح مطلق است و جامعه انسانی صرفاً به مثابه نمود روح است. بنابراین، بر اساس مابعدالطبیعه دوره مدرن که اوج آن در هگل است، امکان علوم انسانی پدید می‌آید؛ یعنی اکنون می‌شود به امکان اُبژکتیو شدن اجتماع فکر کرد.» ❇️تاریخ نگارش:1399/6/23 https://eitaa.com/alimohammadi1389/157
💢آیت‌الله صانعی؛ و کلیشه‌ی بدعت‌گذار _ نواندیش!💢 🔹آیت الله صانعی در 99/6/21 در گذشت. به دعای مقام معظم رهبری، خدایش غریق رحمتش کند. 🔹ماجرای فتاوای غیرمشهور ایشان از سال 1388 با اعلام عدم صلاحیت مرجعیت ایشان توسط جامعه مدرسین حوزه علمیه خبرساز شد. اظهارنظرهای مختلفی آن زمان درباره این موضع جامعه مدرسین گرفته شد؛ برخی با تأکید بودن ایشان و ناعادلانه و غیرعقلانی فتاوای ایشان، موضع جامعه مدرسین را شجاعانه و قاطعانه خواندند و برخی نیز این کار را احجاف در حق و سیاسی و حکومتی کردن منصب مرجعیت و اختلال در نظم طبیعی حوزه های عملیه قلمداد نمودند. 🔹 در هر صورت، از منظر مدیریت دانش، اختلاف مبانی و روش فقاهتی ایشان با مبانی و شیوه متداول فقها، زمینه خوبی برای خودآگاه‌تر کردن چارچوبهای فقاهت موجود و مشخص کردن حدود و ثغور آن است. 🔹تفاوت نگاه آیت الله صانعی را باید در روش‌های زیر جستجو کرد:👇 ➖ حاکمیت و توسعه‌ی کاربرد قاعده نفی عسر و حرج و سرایت آن به احکام وضعی مانند محرمیت در نظر مرد نسبت به دخترخوانده خود. ➖ حاکمیت و توسعه‌ی کاربرد قاعده عدالت و ارجاع به عرف امروزین برای فهم معانی و مصادیق آن، ➖استفاده گستره از قاعده سهولت شریعت که در نگاه ایشان متفاوت از قاعده نفی عسر و حرج است و ایشان در فتوای خود در به بلوغ رسیدن دختران در 13 سالگی تطبیق کرده اند. ➖ تلاش برای انطباق احکام شرعی با رویه ها و ارتکازات عقلایی عصر کنونی در حقوق بشر. 🔹این اختلاف روشی، ایشان را به مبانی و قواعد خاصی در موارد زیر رسانیده که تأثیر گسترده ای در فتاوای ایشان داشته است: ➖ عدم دخالت جنسيت در مسائلی مانند مرجعیت، رهبری جامعه، قضاوت، شهادت، دیه، قصاص و امامت جماعت و جمعه، ➖کرامت و حرمت ذاتی انسان ➖ محوریت حقوق مردم و مدخلیت اراده آنها در مشروعیت حکومت ➖ تباین میان کافر و غیر مسلمان ➖ مجال رخصت در اجرای حدود و تعزیرات در دوره غیبت ➖ نظام حقوق زن و مرد در بستر خانواده، مانند محدودیت مرد در متعه و ازدواج مجدد. و ... 🔹متأسفانه بخش قابل توجهی از جامعه علمی ما، به دلیل غلبه نگاه سیاسی چه در رد و چه در تأیید، عاجز از بهره گیری از این اختلاف نظرها و رشید و بارورتر کردن خود است تا جایی که می‌توان گفت به نوعی با یک علمی مواجه هستیم؛ همان اتفاقی که درباره دیدگاه‌های صاحب‌نظرانی مانند طالقانی، مهدی حائری یزدی، منتظری، آذری قمی، موسوی اردبیلی و هاشمی رفسنجانی به وقوع پیوست و اکنون شاهد هستیم که کسانی صرفاً در تمجید و ترویج آنها سخن می رانند و کسانی دیگر یا سراسر نفی می‌کنند و یا ترجیح می دهند با سکوت خود نقشی در انتشار مطالب نادرست نداشته باشند! 🔹یادم هست در همان حول و حوش سال 88 متنی از جامعه مدرسین دیدم که به صورت فنی، دلائل بطلان روش فقاهتی مرحوم آیت الله صانعی را ذکر کرده بود که بنده خیلی پسندیدم. هرچه امروز در اینترنت گشتم آن را پیدا نکردم. البته هم اکنون نیز مقالات خوبی در سایت آیت‌الله برای دفاع از مواضع علمی ایشان وجود دارد. 🔹موضع علمی شخص بنده این است که روش فقاهت جناب آیت‌الله صانعی در نهایت به عرفی شدن فقاهت سنتی و انفعال جامعه شیعه در برابر هژمونی علمی و رسانه‌ای تمدن غرب می‌انجامد، ولی در عین حال معتقدم عدم طرح مباحث اختلافی و چالشی ایشان و امثال ایشان در مجامع علمی، ضررش در دراز مدت برای عقلانیت و جامعه شیعی به مراتب بیشتر است. ❇️تاریخ نگارش:1399/6/25 https://eitaa.com/alimohammadi1389/158
💢ماهیت اعتباری علوم مدرن💢 ▪️با تقریر دکتر سیدحمید طالب‌زاده (3) 🔹یکی از مهمترین بزنگاه‌های فهم دیدگاه دکتر طالب‌زاده، ادعای ایشان در خصوص «اعتباری» بودن علوم مدرن است. از اینرو این متن را به این مطلب اختصاص می‌دهم. 🔹دکتر طالب زاده برای توضیح علوم انسانی یا علوم اجتماعی مدرن، ابتدا توضیحی درباره ماهیت علم مدرن و نحوه ریاضیاتی شدن آن از کپرنیک و کپلر و گالیله می‌دهد و فیزیک را علمِ اعلای جهان مدرن معرفی می‌کند. در توضیح تفاوت علم مدرن و علم سنتی، توجه اصلی‌شان به نحوه تأمین وصف ضرورت و کلیت برای علم تجربی است. ایشان میگوید که علم سنتی اوصاف کلیت، ضرورت و دوام را حتی در تجربیات، از طریق «علیت» تأمین می‌کرد، ولی علم جدید، این کار را با رفت و برگشت بین رئال و ایده‌آلِ موضوع تحقیق خود تأمین می‌کند. به تعبیر دیگر علم سنتی تلاش می کرد مبتنی بر علیت، از عوارض ذاتیه موضوع خود سخن بگوید، ولی علم مدرن، موضوع علم را به نحو شیء فی نفسه و بی واسطه خارجی تلقی نمی کند، بلکه در علم مدرن، موضوع علم، همواره با واسطه است. گفتار ایشان به خوبی این معنا را توضیح داده است:👇 ➖«در علم مدرن زمانی می‌توانیم به علم به عنوان مجموعه‌ای از قضایای ضروری و کلی دست یابیم که موضوع علم به نحوی هم‌سنخ با شناسنده باشد نه اینکه ارتباط یک امر جسمانی بیرونی و یک شناسنده صرف باشد که با هم تفاوت ماهوی دارند. بنابراین در دیدگاه جدید، موضوع علم باید از سنخ شناسنده باشد. وقتی موضوع هم سنخ با شناسنده تلقی شود، ارتباط نیز درونی تلقی می‌شود و آن نسبت بیرونی به یک نسبت درونی تحویل می‌شود. تبدیل آن نسبت بیرونی به نسبت درونی، شیء را به عنوان امری که ذاتا از جنس فکر است، تبدیل می‌کند. یعنی شیئی خارجی به چیزی از قبیل فکر بدل می‌شود که «ابژه» نامیده می‌شود. آنچه در علم جدید به عنوان «ابژه» (object) در برابر «سوژه» (subject) مطرح می‌شود، شیئی خارجی نیست بلکه شیئی است از آن حیث که مبدل به فکر شده و از سنخ فکر است؛ یعنی امر «رئال» و بی‌واسطه مبدل به امر «ایده‌آل» و با واسطه می‌شود. در این دیدگاه تا وقتی نتوانیم امر رئال و خارجی را به امر ایده‌آل و درونی بدل کنیم، نمی‌توانیم با آن نسبت ضروری برقرار کنیم یعنی از طریق اتحاد عاقل و معقول، چیزی که بیرون از ماست بدل به چیزی می‌شود که در درون ما وضع شده است. شناسنده امر خارجی را به عنوان امری در برابر خود و از جنس خود وضع می‌کند... از تبدیل امر رئال و بی‌واسطه به امر ایده‌آل و با واسطه، مفهوم «لوژی»(logy)‌ زاده می‌شود مثل بیولوژی(زیست‌شناسی). لوژی در اینجا به معنای شناختن نیست. لوژی در عصر مدرن یعنی شیئی را چنان به نحو ایده‌آل وضع می‌کنیم که در خودش روابط تنیده دارای معقولیت تصور می‌شود. یعنی شیء را به عنوان مجموعه‌ای از روابط در هم تنیده لحاظ می‌کنیم که در آن جهت عقلانی هست. این لحاظ فاعل شناسنده است. فاعل شناسنده از آن شیء به عنوان امر خارجی عزل نظر می‌کند و آن را به نحو ایده‌آل در نظر می‌گیرد و در این ‌ایده‌آل امور تنیده معقول را برای او لحاظ می‌کند. لوژی، لوگوسی(عقلانیت) است که در خود موضوع هست.» 🔹از اینرو ایشان ماهیت علم مدرن را همواره همراه باواسطه‌دیدن و اعتبارِ موضوع علم می داند. 🔹سپس ایشان همین مسئله را به علوم انسانی نیز تعمیم می‌دهد و بیان می کند که چگونه در طی فلسفه کانت تا هگل، زمینه پیوند اُبژه و سوژه در علوم انسانی فراهم می‌شود و در رفت و برگشت بین رئال و ایده آل، «انسان» به عنوان موضوع علوم انسانی مدرن، اعتبار می‌شود و سپس با تبدیل فلسفه به علم، همین انسانِ اعتبار شده، مبدل به امری تاریخی و خودبنیاد می‌گردد و بدین سان، علوم انسانی مدرن شکل می گیرد. 🔹علاوه براین، ایشان برخلاف بسیاری از صاحب‌اندیشانی که به راحتی از مسئله اراده و آزادی انسان عبور می‌کنند، توجه خوبی دارند به مسئله اراده انسانی و تعارض و بحران همیشگی آزادی انسان و اعتبار و امر با واسطه علوم انسانی مدرن دارد. از اینرو علوم انسانی را علوم بحران اندیش می نامد. 🔹به طور خلاصه ایشان همه علوم مدرن را چه علوم طبیعی و چه علوم انسانی، می داند و از اینرو طرح مرحوم علامه را که به گمان ایشان توانسته، طرحی از اعتباریات خداآیین، در برابر اعتباریات خودآیین مدرن ارائه دهد، بی اندازه مهم، و پایگاه شکل گیری علوم انسانی نوینی می داند. در متنهای بعدی توضیحی عرض می‌کنم که ایشان چگونه مدعی‌اند که مرحوم علامه ره توانسته پایگاه جدیدی برای علوم انسانی نوین فراهم کند ـ ان شاء الله ـ . پ.ن: اصطلاح اعتباریات خداآیین، از مقاله مشترک دکتر طالب زاده با دکتر ابوالفضل مرشدی، اقباس گردیده است. ❇️تاریخ نگارش:1399/6/31 https://eitaa.com/alimohammadi1389/159
💢طرح اعتباریات مرحوم علامه طباطبایی و تجدیدنظر در نسبتِ میان حکمت نظری و حکمت عملی💢 ▪️با تقریر دکتر سیدحمید طالب‌زاده (4) 🔹یکی از مدعیات مهم دکتر طالب زاده، ویرایشی است که معتقد است مرحوم علامه طباطبایی با طرح ادراکات اعتباری، بر فهم مشهور فلاسفه اسلامی از نسبت میان حکمت نظری و حکمت عملی زده است. با توجه به اهمیت این ادعا، این متن به این موضوع اختصاص یافته است. 🔹در قالب 6 محور این ادعا را توضیح می‌دهم:👇 1️⃣انسان، است که بدون اعتبار نمی‌تواند به مثابه واقعیت خارجی داشته باشد. 2️⃣جریان مدرن نیز به این توجه کرده است و در مسیر تفلسف خود از کانت تا هگل با پیوند ابژکتیویته و سوبژکتیویته توانسته علوم انسانی مدرن به مثابه علمی تاریخی و خودبنیاد را فراهم آورد. 3️⃣مرحوم علامه اولین کسی از فیلسوفان اسلامی است که به اهمیت اعتبارگری و آفرینش‌گری انسان توجه کرده است و حتی آن را حیطه به عقل نظری نیز سرایت داده است. (توجه شود که معنای حرف ایشان این نیست که انسان مفاهیم حقیقی را نیز اعتبار می‌کند، بلکه معتقد است که انسان بدون اعتبار نمی‌تواند با مفاهیم حقیقی خود معامله واقعیت کند که البته این صراحت بحث مرحوم علامه در «اصل متابعت علم» است که ایشان به عنوان یکی از اعتبارات عمومی و قبل الاجتماع بیان کرده است.) 4️⃣طرح اعتباریات مرحوم علامه، یك مقاله در كنار مقاله‌های دیگر ایشان نیست، بلكه صورتی است كه می‌توان تحت آن عنوان، علامه طباطبایی را فیلسوف اعتباریات نامید. این طرح، به وضوح تفکیک قوه‌ی نظری و قوه‌ی عملی در انسان و شرافتِ کمال قوه‌ی نظری بر قوه‌عملی را که مشهور فلاسفه مسلمان است، به چالش می‌کشد. همچنین طرح اعتباریات مرحوم علامه، تفکیک حکمت نظری و حکمت عملی که بر پایه حدود ماهوی انسان صورت پذیرفته و کمال انسانی را تابعی از انتقاش صور علمی اشیاء در آن فرض کرده است را نیز رد می‌کند و از به حکمت عملی و نظری می نگرد. 5️⃣ مرحوم علامه به تبع مرحوم ملاصدرا معتقد است ذهن در مواجهه با جریان وجودی، حدود موجودات را در ضمن مفاهیم ماهوی، حسی و اولی و همچنین انحای موجودات را در ضمن مفاهیم عقلی و ثانوی بر خود متجلی می کند. بنابراین ماهیت صرفاً اعتبار ذهن است و عبارت است از چگونگی حضور موجود خارجی در ظرف شناخت و آگاهی؛ یعنی موجود خارجی که عین وجود است در ظرف شناخت حضولی وذهنی ظاهر می شود و این معنایی بسیار فاخر که حکمت متعالیه کاشف آن بوده است. 6️⃣با این ملاحظات، تجدید نظر علامه طباطبایی در بحث حکمت نظری و عملی نمایان‌تر می شود. هویت انسانی جز وجود خارج او نیست. انسان را نمی‌توان ماهیت نوعی دانست که در بعضی افراد نوع خود به حد تام می رسد، بلکه وجود خاص انسانی، «وجودی رو به تمامیت» است و حکمت نظری و عملی در نسبتِ با تمامیت معنا پیدا می‌کند. اگر «وجود رو به تمامیت»، امتداد وجود متصرف و هویت توسیعی خود را در افق دنیا و نشأه أُولی بفهمد، در این صورت، فهم او از جهان هستی و معنای حُسن و قبح و اخلاق و سیاست و ادراکات اعتباری یک‌طور است و اگر آن را افق نشأه ثانی (که باطن جهان است) بفهمند، طور دیگر است. کمال نهایی انسان در علوم نظری یا ارتسام حدود وجودی جهان در ذهن نیست که روز جزا پرده از سرّ آن بیفتد و انسان را به بهجت و فرحتی بی‌کران برساند، بلکه انسان در سیر خاص وجود خود، هر لحظه تازه پیدا می کند و علوم نظری اعم از حقیقی و اعتباری، افق پیش‌روی او را روشن می کند. در این نگاه، فعلیت انسان، تبدیل به امری ، و (تاریخی) می‌گردد. ❇️تاریخ نگارش:1399/6/31 https://eitaa.com/alimohammadi1389/160