📌 آیا نمرهٔ #قیاس در همه موارد صفر محض است؟
🔸در کتب اصولی و فقهی شیعه با توجه به نهی أکید امامان (علیهم السلام) از به کارگیری برخی از شیوه‌های استنباطی اهل سنت، از جمله قیاس موضع‌گیری خاصی در این باره وجود دارد و نتیجتا قیاس مطلقا از دایرۀ تحلیل‌ها و بررسی‌های فقهی طرد شده است.
🔹اما باید گفت جایگاه قیاس در فقه شیعه نیاز به یک بازخوانی مجدد دارد.
🔸از نگاه ما قیاسی که مورد نهی شدید واقع شده است، در واقع قیاس به عنوان یک دلیل مستقل در عرض کتاب و سنّت است.
🔹در زندگی معمولی و مادی انسان‌ها قیاس بسیار مشاهده می‌شود؛ اما نباید فراموش کرد که برخی فقهای اهل سنت از این ساز و کار فکری در جهت بستن درب خانه عترت و در راستای خاموش کردن این چراغ نورانی سوء استفاده کردند....
🔸ولی می‌توان از قیاس تنها و تنها به عنوان یک #قرینه و #مؤید، آن هم بیشتر در دائرهٔ امضائیات بهره برد و نیز به نظر می‌رسد استفاده از آن به عنوان یک قرینه در جبران ضعف سند و دلالت روایت و یا قرینه‌ای بر وهن خبر مشکلی ندارد.
🔹 اگر چه بزرگانی مثل شیخ اعظم(قدس سره) قیاس را به طور کلی هم بر مسلک انسداد و هم بر مسلک انفتاح طرد کرده‌اند، ولی مرحوم شیخ مفید (رضوان الله علیه) به آن اشاره‌ای کرده‌اند.
🔸 عبارت زیر نقل محقق حلی (قدس سره) در معارج الاصول از شیخ مفید است: «خبر الواحد القاطع للعذر هو الذی یقترن الیه دلیل یفضی بالنظر فیه الی العلم و ربما یکون ذلک اجماعا او شاهدا من عقل او حاکما من قیاس».
🔹البته خود محقق حلی می‌فرماید اگر مراد شیخ مفید از قیاس، برهان است سخنی تام است ولی اگر مقصود قیاس فقهی است قابل قبول نیست....
🔸آیت الله سیستانی( دامت برکاته) برداشت دیگری از عبارت مرحوم مفید دارند ولی ما آن را با توجه به قاعدهٔ تجمیع قرائن و شواهد تفسیر می‌کنیم.
🔹هر کسی که این قاعده را پذیرفته باشد مخصوصا بر مسلک مختار که «اضطرار در استنباط » است می‌تواند از این عنصر البته با رعایت قیود ذکر شده بهره ببرد، ولی مطرح شدن آن به عنوان دلیل مستقل به ویژه در تأسیسیات قطعا و جزما باطل است.
🔸البته می‌توان با مراجعه به آثار فقهی فقهای بزرگ ریشه‌هایی از این روش را یافت.
⬅️⬅️توضیح بیشتر در متن درس➡️➡️
@taamol1400
🆔@andalibhamedani
#تعقل_فقیهانه(۲۷)
#استقراء
صاحب جواهر:
✅«أن استقراء ما ورد من الشارع في مقادير النزح حتى ما اتفق انه سئل يوما عن نجاسة إلا وذكر لها مقدرا ، بل غير النجاسة كاغتسال الجنب يفيد أن كل نجاسة لها مقدر ، لكن منه ما وصل ومنه ما لم يصل إلينا ، فالاحتياط حينئذ بناء على الوجوب التعبدي نزح الجميع ، أو بناء على الاستحباب إذا أريد اليقين بامتثال الأمر الاستحبابي»
✅«ودعوى ان الاستقراء ان لم يفد العلم فلا حجة فيه ، لكونه قياسا ، وإفادته العلم ممنوعة يدفعها إنا نمنع عدم حجيته على التقدير الأول ، إذ الظاهر حجية مثله لاستفادته من الأدلة ، بل كثير من القواعد الشرعية مبناها على ذلك»
📚جواهر، ج ۱، ص ۲۶۸.
#تعقل_فقیهانه
#استقراء
#قیاس
#مبنای_تأسیس_قواعد_فقهیه_غیر_منصوصه
#نصوص_مفقوده
🆔@andalibhamedani