مارتین لوتر و سکولاریسم
🔸مارتون لوتر از متجددین و از پیشوایان #پروتستانیسم بود که با هر انگیزه خوب یا بد، مثبت یا منفی که داشت، عملا دین را به امری فردی و شخصی تبدیل کرد
🔹این امر قدمی مهم برای به حاشیه رفتن #سکولاریسم و نهادینه شدن سکولاریسم بود.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
سکولاریسم پنهان چیست؟
📌#سکولاریسم پنهان جریان یا تفکری است که عملا در صدد به حاشیه راندن دین از عرصههای دنیوی و مادی زندگی بشر و در نهایت استحاله فرهنگ دینی است ولی در مقام عمل هیچ گاه به صورت رسمی و واضح از این ایده سخن نمیگوید و از آن دفاع نمیکند بلکه به صورت تدریجی سعی میکند پوششهایی برای تفکرات سکولاریستی ارائه دهد تا حساسیت خاصی را ایجاد نکند و بتواند در دراز مدت به اهداف خود دست یابد.
❗️در ایران امروز این جریان فعالیت جدی دارد.
برای مطالعه بیشتر در این زمینه به یادداشت حمید پارسانیا در اینجا مراجعه کنید.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
سکولاریسم مذهبی و سکولاریسم مادی
🔹سکولاریسم را اگر به معنای جدایی و گسست دین و امور اخروی از دنیا و امور مربوط به آن بدانیم، اساساً دو چهره پیدا میکند.
1️⃣نخست) سکولارهایی که به سود دین و مذهب، از دنیا و امور مربوط به آن فاصله میگیرند و گاه شعار میدهند که دین فراتر از امور دنیوی است و این امور در شأن گزارههای دینی نیست. اینها همان سکولارهای مذهبی هستند که عملا باید رهبانیت پیشه کنند و تحقق عینی تئوری آنها همان رهبانیت است.
2️⃣دوم) سکولارهایی که به نفع آبادانی دنیا، دین را در حاشیه زندگی خویش میگذارند. اینها نه اینکه دغدغه دین داشته باشند و شأن آن را برتر از امور دنیوی بدانند بلکه اگر بتوانند اساس دین را هم انکار میکنند و زمینه الحادی دارند؛ (در این پیام قبلا به این جریان اشاره کرده بودیم) ولی به تناسب شرایط اجتماعی و فرهنگی فعلا شعار حذف دین نمیدهند.
📌جالب است که سکولاریسم در برخی جوامع یا گروهها با چهره نخست و در برخی جوامع با چهره دوم رخ مینماید.
#سکولاریسم
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
حوزه سکولار یا دانشگاه سکولار؟
🔹 #سکولاریسم هم در حوزههای علمیه نقش آفرین است و هم در دانشگاهها جولان میدهد.
🔸 در حوزهها معمولا مسیر سکولاریسم مذهبی را پی میگیرد و تلاش میکند تا حوزه به سود دین و با شعارهای دینی از توجه به ساختارهای دنیایی زندگی بشر منصرف شود.
🔸 در دانشگاهها نیز در تلاش است تا سکولاریسم الحادی را نهادینه کند تا دانشگاهها در تمام یافتههای علمی و دانشی خود که مربوط به ساماندهی زندگی دنیوی بشر است، رنگی از دین دریافت نکند.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
#معرفی_کتاب
ماهیت حوزه سکولار
کتابی از علی اکبر عالمیان که به معرفی #سکولاریسم و از این رهگذر به بررسی ماهیت حوزه سکولار، مولفهها، چالشها و راههای برونرفت از آن میپردازد.
این کتاب 96 صفحهای در 9 گفتار به تبیین معنای سکولاریسم و مفهوم آن، مولفههای حوزه سکولار و آفات آن میپردازد و راه برونرفت از آن را بازگشت به حوزه انقلابی میداند.
در این کتاب نویسنده همچنین از نقش تاریخی روحانیت در نهضتها و انقلابها سخن گفته و دلایل الزامآورِ سیاسی بودنِ حوزه و روحانیت را برمیشمرد.
وی باور دارد که نظام جمهوری اسلامی محصول بارز حوزه ضد سکولار است.
نگارنده در این کتاب همچنین پس از تبیین نسبت میان حوزه و نظام اسلامی در قالب پاسخ به چند شبهه مهم مثل1- نقض استقلال حوزهها 2- دور ماندن از درس و بحث 3- قداست زدایی از پیکره حوزه و روحانیت و 4- آخوند حکومتی، به بررسی مولفه های انقلابیگری و آسیب شناسی و مسئولیت های حوزه انقلابی میپردازد و در پایان چندی از جریانات سیاسی مهم رایج در حوزه را برمیشمرد.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
دین سیاسی یا سیاست دینی؟
🔹تا کنون شنیدهایم که «از وقتی که دین با سیاست مخلوط شد، همه چیز خراب شد»
🔸جدا از اینکه اساساً این گزاره به چه دلیل گفته میشود؟ این سوال مطرح است که معنای این جمله چیست؟
🔺به نظر میرسد این گزاره به دو معنا است:
1️⃣نخست آنکه چون سیاست به معنای نیرنگبازی و فریبکاری است؛ لذا نباید دین را در آن دخیل کرد و الا دین هم آلوده میشود. (شبیه همان چیزی که دغدغه ماکیاولی بود و سابقا اشاره کردیم)
▪️ اینجاست که گفته میشود دین نباید سیاسی باشد و آلوده به فریبکاری شود.
2️⃣دوم آنکه سیاست به معنای مدیریت جامعه و ساختارهای آن است؛ ولی دین چون اساسا مربوط به معنویت و آخرتگرایی است، نباید در سیاست دخالت داشته باشد.
این معنا، با دخالت دین در اصلاح جامعه مخالف است و همان تئوری #سکولاریسم است.
این ایده که گاهی در بدنه عمومی جامعه رویت میشود، قابل پذیرش نیست زیرا درست است که دین نباید آلوده به فریبکاری سیاسی شود، ولی اساس سیاست باید مبتنی بر بایستهها و اصول انسانی و دینی باشد.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
از علم سکولار تا علم دینی
🔹 کتابی به قلم دکتر مهدی گلشنی، فیزیکدان ایرانی، فیلسوف علم و استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف است.
📚کتابی که به شما میگوید همانطور که میتوان با بینش مبتنی بر #سکولاریسم در تحقیقات علمی موفق بود، با بینش الهی نیز میتوان موفق بود؛ اما تفاوت این دو گونه علم در دو جا ظاهر میشود: 1- به هنگام ساختن نظریات جهان شمول 2- در جهت گیری های کاربردی علم.
🔺علم دینی تحت تأثیر جهانبینی الهی است؛ جهانبینی که معتقد به هدفمندی جهان، حاکمیت خالق بر این جهان، محدود نبودن هستی به جهان مادی و... است. ولی علم سکولار چنین ویژگیهایی را ندارد لذا در قرائت خود از هستی و ارائه نظریات جهانشمول دچار چالش جدی است.
🔸در واقع اگرچه مواجهه کلیسا با علم مدرن مبتنی بر تضاد #علم_و_دین که آن هم برخاسته از مسیحیت تحریف شده بوده است ولی این مواجهه در اسلام به صورت دیگر رخ میدهد چراکه اساساً اسلام باوری به تضاد و تقابل علم و دین ندارد بلکه در موارد متعددی به علمآموزی تشویق میکند و حتی به آن ارزش میدهد و یافتههای علمی نیز او را تأیید میکند.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام| معرفی کتاب در سایت
مدرنیته؛ سکولاریسم و پلورالیسم
🔹 #سکولاریسم و #پلورالیسم دو شاخصه مهم از شاخصههای اصلی #مدرنیته است.
🔸سکولاریسم میگوید: دین و ارزشهای دینی نباید به عنوان شاخصه خوب و بد، حق وباطل و ... در زندگی بشر باشد.
🔸 پلورالیسم هم میگوید: بسیاری از تئوریها میتواننند در عینحال برای زندگی بشر مناسب باشند و همه تئوریها برای زندگی بشر باید به رسمیت شناخته شوند. (حتی فرقههای ضدانسانی)
🔺بر این اساس، تکثر شاخصه مهمی برای زندگی مدرن است؛ تکثری که نمیتوان آن را به حق و باطل تقسیم کرد (به خاطر سکولاریسم) و همه آنها را باید به رسمیت شناخت (به جهت پلورالیسم)
📌 در حقیقت مدرنیته به درستی میگوید که تئوریها، ادیان، فرقهها و نظریهها متعدد و متکثر در جامعه بشری موجود هستند ولی اشکال آنجاست که آیا همه آنها میتوانند درست، کارآمد، مفید و در نهایت برای حیات بشر مفید باشند؟
آری؛ تئوریها متکثر هستند ولی آیا همه آنها از حقیقت بهرهمند هستند؟
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
اگرچه بنیان فکری دکتر فاضلی از نگاه برخی متفکرین دچار چالشهای جدی است ولی به هر صورت ایشان در محیطی علمی رشد کرده است.
از اینرو مشخص نیست چرا ایشان به جای آنکه سخن دکتر پارسانیا را به صورت عالمانه نقد کند، به برچسبزنی و استفاده بیمهابا از واژگان منفی رو آورده است.
مگر نه این است که حتی اگر اندیشهای قابل پذیرش نباشد، بهترین راه برای ابطال آن گفتگوست نه برچسب زنی بیمهابا. مگر نه این است که « آنکه به منطق فکری خود اعتماد ندارد به گفتگو باوری ندارد»
آیا واقعا دادههای علوم انسانی و اسلامی و تولیدات علمی آن توسط اندیشمندان مختلف برای جنابعالی قابل مشاهده نبوده است؟!
برفرض حتی اگر چنین باشد؛ چرا اگر گفته دکترپارسانیا را قبول ندارید و نیز مبانی علوم انسانی اسلامی را نمیپذیرید، به درستی آن را نقد نمیکنید!
بدین جهت از همین تریبون صمیمانه از ایشان و دکتر پارسانیا برای گفتگوی بیشتر در این زمینه دعوت به عمل میآوریم و خود را موظف به رعایت اخلاق رسانه برای حفظ و نشر صادقانه اندیشههای این دو متفکر را اعلام میداریم.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
مسئلهای به نام انسان!
🔹 شاید بتوان گفت یکی از بنیادیترین چالشها و مسائل بشریت، شناخت خود انسان است.
🔸 اگر انسان را موجودی بدون قوه عاقله و نیازهای معنوی و ابعاد روحی بدانیم و آن را نهایتا به یک حیوان تنزل دهیم و در درجه دیگر حیوانات بدانیم، تمام ساختارهای تمدنی از نظام قوانین، فرهنگ، سیاست، اقتصاد و... باید بر محور نیازها و مختصات مادی و حیوانی باشد.
🔺 ولی اگر انسان را امری فراتر از حیوانیت بدانیم، ساختارهای تمدن بشری متفاوت خواهد بود.
📌 ولی به راستی برخی اندیشمندان غربی که انسان را در درجه دیگر حیوانات میبینند، چگونه گاهی انسان را تنها در درجه حیوانات میدانند؟
▪️آیا ندیدهاند که حیوانات تمام رفتارهای خود را بر اساس غریزه انجام میدهند ولی انسان میتواند با پردازش عقلی غریزه خود را محکوم کند و زندگی خویش را برخلاف غریزهاش راهبری کند!
🔺نمونهاش آن که عدالت در نظام زندگی حیوانات معنا ندارد ولی در زندگی انسان همواره عدالت که برخلاف خواستهها و غرایز بشر بوده، مورد توجه بشریت بوده است.
📍نمونه دیگرش این که اگر بشریت همانند دیگر حیوانات و در درجه وجودی آنها باشید، دیگر حتی پیشرفت مادی بشر (سیری که از غارنشینی تا برج نشینی و هوش مصنوعی داشته است) را دیگر نمیتوان توجیه کرد؛ زیرا این سوال همواره باقی خواهند ماند که چرا حیوانات پیشرفتی نداشتند ولی انسان زندگیاش را متفاوت راهبری میکند؟!
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
توصیفی جالب از حجاب توسط فروشگاههای مد و لباس
📌#حجاب نماد وقار و شخصیت و برهنگی نتیجه اسلامهراسی است.
🔹اگر خدا بخواهد در این باره و ابعاد تمدنی آن در ادامه بیشتر خواهیم گفت.
🔺ترجمه متن فوق:
« آنچه حجاب شما نماد آن است
برای چندین دهه، حجاب قربانی اسلام هراسی شده بود. این به عنوان نمادی از سرکوب برای زنان تلقی می شد که گاهی منجر به تبعیض علیه زنانی می شد که آن را می پوشیدند.
اکنون حجاب به مظهر حیا و ایمان و ظرافت دوباره اوج می گیرد. از نظر تاریخی، پوشاندن نمادی از وقار و درجه یک است. به همین دلیل است که متوجه خواهید شد که خانوادههای سلطنتی قوانین سختگیرانهای در مورد لباسهای زنانه دارند و به ندرت میبینید که یکی از اعضای سلطنتی لباسهای آشکار به تن داشته باشد.»
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
قرآن خواندن در کاخ سفید!
📌 چگونه ممکن است جو بایدن به قرآن گوش فرادهد؟!
🔹 تا زمانی که شناخت دقیقی از مدرنیته نداشته باشیم، این سوال برایم باقی خواهد ماند زیرا گمان میکنیم هر که در غرب است کافر است و ما مسلمان و قرآن خوان!
🔺 در حالی که اساساً دنیای مدرن لزوما در صدد نفی اسلام نیست؛ او اسلام بدون نسخه عدالت اقتصادی و عدالت سیاسی و فرهنگی و ... را کاملا میپذیرد. او برای چنین اسلامی در برابر قرآن هم سکوت میکند و احترام میگذارد.
او اساساً اسلام سکولار را خیلی میپسندد
چراکه اساساً نگاهش به دین، نگرشی سکولاریستی است....
#سکولاریسم
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
اندیشه رضوان
قرآن خواندن در کاخ سفید! 📌 چگونه ممکن است جو بایدن به قرآن گوش فرادهد؟! 🔹 تا زمانی که شناخت دقیقی
اساساً نگاه سکولاریسم به اسلام و دیگر ادیان چنین است که هر جامعهای درگیری و نزاعها و دعواهای بسیاری بین مکاتب و اندیشههای مختلف دارد.
اسلام و دیگر ادیان هم یکی از این مکاتب و اندیشهها که در کنار آنها به عنوان یک رویکرد فردی و معنوی قرار داد.
در حالی که اساساً اسلام چنین نگرشی را نمیپذیرد بلکه خود را به عنوان دینی جامع که مکتبساز، تئوریساز و فراتر از ساختارهای کلان میداند که در کنار ابعاد فردی و معنوی، به ابعاد اجتماعی و این جهانی زندگی بشری نیز توجه دارد.
در واقع فراتر بودن اسلام به معنای بیگانه بودن با اقتصاد و فرهنگ و سیاست نیست بلکه اتفاقا فراتر بودن به معنای آن است که خودش ساختار های زندگی جمعی و تمدنی بشر را تحت تأثیر قرار میدهد و در آنها دخالت دارد.
#سکولاریسم
#پلورالیسم
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
سفره هفت سین آمریکا!
نوروز یک مناسبت خوشایند برای ایران اسلامی است. چرا آمریکا آن را تبریک نگوید وقتی میتواند از این طریق نگاه مدرنیته به مناسبت ملی و مذهبی را ترویج دهد؟!
#تمدن_غرب
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
به مناسبت ملی شدن صنعت نفت
🔹 تأثیر آیت الله کاشانی و مرجع تقلیدی همچون آیت الله محمدتقی خوانساری در ملی شدن صنعت نفت یکی از بروندادهای اسلام اجتماعی است
🔸 اسلامی که برای جامعه بشری مفید است.
🔸 اسلامی که برای نظام سلطه و مدرنیته چالش ایجاد میکند و در نهایت حق ملی مردم را از او میستاند.
🔸 اسلامی که از سیاست و جامعه کناره نمیگیرد.
🔺 حالا این واقعیت تاریخی را بگذارید کنار نگرش فیلسوفان #مدرنیته و اندیشمندان #تمدن_غرب همانند مارکس که دین را افیون تودهها میدانست و گمان میکرد دین عاملی برای خمودی و انفعال و وادادگی است.
📌البته که مارکس حق دارد زیرا آنچه او از مسیحیت تحریف شده دیده بود، شبیه همان خمودی و انفعال بود. به همین دلیل هم سکولاریسم و اومانیسم در غرب رشد کرد.
❗️ولی اساساً این نگاه مورد پذیرش نیست؛ حداقل برای اسلام قابل پذیرش نیست.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
روحانیون مبارز در مسیر ملی شدن صنعت نفت
🔗بخلاف آنچه تاکنون شنیدهاید بیشتر از ملیگراها، این روحانیون بودند که در جریان ملی شدن صنعت نفت تلاش میکردند، چند نمونه از تلاشهای روحانیون:
1. اولین اعلامیه را آیتاللهالعظمی سیدمحمدتقی خوانساری (که از مراجع ثلاث بودند) صادر میکنند.
2. نفر بعدی، شیخ محمود حلبی (که بعدها بنیانگذار انجمن حجتیه شد) است.
3. در تهران، بهجز آیتالله کاشانی که محور بود، باید از میرزا خلیل کمرهای و میرزا محمدباقر کمرهای نام برد.
4. مرجع دومی که به حمایت از ملی شدن نفت بیانیه صادر کردند آیتالله شیخ بهاءالدین محلاتی است.
5. آیتالله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی هم که این زمان از علمای مراجع درجه دوم قم بود فتوایی در لزوم ملی شدن صنعت نفت صادر کردند.
6. یکی دیگر از علما، آیتالله سیدمحمود روحانی قمی بود که ایشان از فقهای قم بودند و جایگاه مرجعیت داشت.
7. نفر بعدی؛ آیتالله سیدحسن چهارسوقی از علمای بزرگ اصفهان است.
8. دیگری آیتالله سیدحسین خادمی بود که دوران انقلاب هم از علمای برجسته اصفهان بود.
9. نفر سوم هم آیتالله شیخ مرتضی کاشانی اردکانی از علمای بزرگ اصفهان است.
10. نفر بعدی، آیتالله شیخباقر رسولی از علمای برجسته گیلان است که ایشان هم در مسئله نفت بیانیه میدهند.
11. آیتالله فقیه سبزواری است که فتوا میدهند.
12. آیتالله سیدمحمدرضا کلباسی که از فلاسفه و فقهای بزرگ مشهد بودند بیانیه میدهند.
13. از مراجع دیگر آیتالله سید صدرالدین صدر پدر امام موسی صدر است. در دوران نهضت نفت، ایشان از فدائیان اسلام دفاع میکرد و یکی از کسانی که همیشه شهید نواب صفوی به دیدنش میرفت همین آقای سیدصدرالدین صدر است.
14. نفر بعدی حجتالاسلام سیدمرتضی مستجابی است که او از خاندان صدر است، وی در جریان تظاهرات صف اول و جلوی مردم قرآن دست میگرفت و حرکت میکرد که اگر حملهای انجام شد او ابتدا کشته شود.
📌شخصیت دیگر از روحانیون که در نهضت فعال بود، سیدرضا موسوی زنجانی است. البته وی بیشتر در جرگهی ملی گرایان قرار میگیرد. زنجانی بعد از کودتای 28 مرداد در منزل خود هستهی مقاومتی علیه رژیم تشکیل داد که بعدها به پیشنهاد شاپور بختیار به آن نام «نهضت مقاومت ملی» داده شد.
برگرفته از پایگاه تحلیلی صراط
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
اسلام و نوروز
🔹 هر ساله در هنگامه نوروز مسئلهای مطرح میشود که آیا اسلام نوروز را تأیید کرده است یا نه؟
🔸 برخی هم روایاتی را مطرح میکنند درباره نوروز و اعمال آن برخی هم این روایات را ضعیف میدانند
📌 ولی آنچه به نظر میرسد اهمیت دارد، آن است که تا زمانی که اسلام از این مراسم نهی ندارد و از دیگرسو در نوروز آداب و رسومی وجود دارد که برای رشد و شکوفایی زندگی فردی و اجتماعی مناسب است، دلیلی برای مخالفت با آن وجود ندارد بلکه اساساً چه بسا مخالفت با آن مورد تأیید هم نباشد.
🔺 اساساً قرائت امروز از دوگانه اسلام یا ملیگرایی، چالشی انحرافی است که به دنبال تفرقه در جوامع مسلمان است.
🔹 آری؛ شاید بتوان گفت در برایند کلی اجتماع، ایدههای فکری و باورهای دینی تأثیر عمیقتر و بهتری بر زندگی بشر دارند؛ ولی اینکه این دوگانه بخواهد جامعه را تقسیم کند به ملیگرا و مسلمان یا اینکه ساختارهای جامعه را دچار از همگسیختگی کند، دوگانه نادرستی است.
در واقع این تقسیم، نوعی تجزیه فرهنگی است که هیچگاه منافع جامعه ایرانی را تأمین نمیکند؛ همانطور که تجزیه سیاسی یا تجزیه جغرافیایی چنین است.
#ناسیونالیسم
#ملی_گرایی
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
خدیجه بنت خُوَیلد
🔹 وی بیشتر به عنوان همسر پیامبر اسلام (ص) و اولین زن مسلمان شناخته میشود.
🔸 زندگانی ایشان و دخترشان دو پیام تمدنی مهم دارد:
1) در فضایی که زن و دختر افراد از جایگاه اجتماعی برخوردار نیست، اسلام و پیامبر (ص) ارزش والایی به این دو شخصیت میدهد.
2) این دو شخصیت در عین پایبندی به آرمانهای اسلام در حوزه زنان، کنشگری و حضور مؤثر اجتماعی دارند؛ حضوری تاریخساز که در مسیر تاریخ ریلگذاری میکند.
🔺 وقتی سخن از حضور اجتماعی زنان به میان میآید، باید از کنشگری فعال در عین پایبندی به آرمانهای اسلامی سخن گفت؛ برخلاف تئوری امروزه #مدرنیته و #فمینیسم که حضور اجتماعی زن و کنشگری او را در حد کشف حجاب، رقص، آواز و بدننمایی فروکاسته است.
📌حتی بدون توجه به نگرشهای دینی، آیا واقعا مسئله زن، رقص و بدننمایی است یا کنشگری فعال اجتماعی در عین پایبندی به آرمانهای دینی؟
#حقوق_زنان
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
دیدگاه برخی از مخاطبان اندیشه رضوان
📌ممنون و متشکر از لطف شما
🔺 نظرات شما باعث دلگرمی ماست
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام
دکارت و مدرنیته
🔹دکارت شخصیتی خداباور است ولی نقطه شروع مدرنیته است.
🔸او تفکر خویش را از شکگرایی شروع میکند.
📌اگرچه او بالاخره از این اندیشه رها میشود ولی در مجموع پایهای از شکاکیت را بنیان مینهد که زمینه #پوزیتیویسم و #تجربه_گرایی، #اومانیسم و #انسان_گرایی را فراهم کرد و دومینور مدرنیه را شروع کرد.
🌱اندیشه رضوان
📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام