🔰 بررسی روند رسیدن به موج #تمدن_خواهی در جهان اسلام
🔺 در بخش قبلی این یادداشت موج اول نهضت‌های فکری معرفتی جهان اسلام با عنوان «#دعوت» بیان شد. این مرحله بیشتر جنبه فرهنگی، معرفتی و شناختی داشت و در مورد نخبگان جهان اسلام روی داد.
🔺الگوگیری از غرب، ملی‌گرایی و بازگشت به اصول اسلامی سه رویکرد کلانی بود که نخبگان جهان اسلام در پیش گرفتند. اسلام‌گرایانی که خواستار بازگشت به اصول اسلامی بودند نیز علی رغم تنوعشان به دو گروه #سنت‌گرایان و #تمدن‌گرایان تقسیم شدند.
🔺 در ادامه، در این یادداشت سه موج دیگر را بررسی می‌کنیم. در این مسیر نهضت‌های فکری-معرفتی جهان اسلام بیشتر به سمت عمل‌گرایی و عرصه‌های سیاسی و اجتماعی پیش می‌روند.
2️⃣ موج دوم: نهضت‌سازی و جنبش
🔸 تفکرات گرایش تمدن‌گرا، مسلمانان را وارد مرحله جدیدی از نهضت اسلامی کرد که دین را مبنای مبارزه و اصلاح سیاسی و اجتماعی قرار می‌داد.
🔸 البته نگرش‌های #تجددگرا و #ملی‌گرا نیز نهضت‌هایی را پایه‌ریزی کردند ولی نتوانستند در مسیر مبارزه با استعمار و استبداد موفقیت زیادی کسب کنند و مردم را با خود همراه سازند.
🔸 به این ترتیب با تقویت جنبه‌های مردمی، نهضت‌های مبارزاتی مسلمانان برای تحقق چشمانداز جامعه اسلامی وارد مرحله جدید شد.این نهضت‌ها در تمام جوامع اسلامی ایجاد شدند و به طبقه خاصی از اجتماع اختصاص نداشتند و سازماندهی و تشکیلات جایگزین حرکت‌‌های فردی شدند.
ادامه دارد ...
✍️ حجت الاسلام محسن محمدی
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3892
🆔 @asbaat_ir
🔰 بررسی روند رسیدن به موج #تمدن_خواهی در جهان اسلام/ بخش دوم
3️⃣ موج سوم: تشکیل حکومت (نظام‌سازی سیاسی)
🔺 نهضت‌های اسلام گرایانه پس از پیروزی باید نظامی سیاسی برای اداره و حکومت بر جامعه طراحی و اجرا نمایند. بر این اساس مسلمانان باید در مقابل نظام #لیبرال_دموکراسی یک نظام سیاسی براساس اصول و تعالیم دینی بنیان نهند.
🔺 به عبارت دیگر جنبش‌های اسلامی برای تداوم مسیر خود و بقاء در صحنه مبارزات سیاسی و اجتماعی باید در اداره جامعه وارد شوند و در امور حکومتی مشارکت کنند.
🔺 این مسئله با توجه به فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشورهای اسلامی از تشکیل #احزاب و شرکت در انتخابات و اختصاص برخی از کرسی‌های پارلمانی تا تشکیل حکومت تمام عیار اسلامی متفاوت است.
🔺 به این ترتیب می‌توان گفت تنها راه نجات مسلمانان از استعمار و استبداد و راه تحقق احکام همه جانبه اسلامی برپایی دولت توانمند دینی است نه دین دولتی.
🔺 بهترین نمونه این مرحله از نهضت‌های اسلامی، #جمهوری_اسلامی_ایران است که با سرنگونی حکومت شاهنشاهی، حکومتی دینی و اسلامی را مستقر کرده است. جالب اینکه ایران با وجود اینکه مرحله نهضت و جهاد را دیرتر یا ضعیف‌تر آغاز کرد ولی مرحله ایجاد حکومت را به سرعت و قدرت به انجام رساند.
🔺 قبل از این اندیشمندان جهان اسلام #مبانی_نظری تشکیل حکومت اسلامی را تبیین نموده بودند.
🔺 در جهان تسنن دعوت به بازگرداندن عنصر خِلافت به‌عنوان محور تشکیل حکومت اسلامی، توسط اندیشمندان گوناگونی مطرح گردید؛ رشیدرضا، از پایه‌گذاران تفکر سَلفی، موضوع خلافت را به صورت جدی مطرح کرد.
🔺 در این زمینه، پیشنهاد عملی وی تشکیل حکومت فراگیر اسلامی به مرکزیت موصل و بیعت با «امام هادی»، امام زیدی یمن در عصر رشیدرضا، به عنوان خلیفة مسلمین بود.
🔺 در حوزه تشیع، آیت الله #نائینی اندیشه تشکیل حکومت اسلامی در عصر جدید را در کتابی با نام تنبیه الامة و تنزیه الملّة مطرح کرد و #امام_خمینی (ره) با طرح موضوع #ولایت_فقیه شکل امروزین نظریة حکومت اسلامی را مطرح نمود.
ادامه دارد ...
✍️ حجت الاسلام محسن محمدی
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3892
🆔 @asbaat_ir
🔰 بررسی روند رسیدن به موج #تمدن_خواهی در جهان اسلام/ بخش سوم
🔹 تلاش‌های عملی برای تشکیل #حکومت_اسلامی
🔺 علاوه بر کوشش‌های نظری، تلاش‌های عملی نیز برای تشکیل حکومت اسلامی انجام شد. در شمال #نیجریه، عثمان دان فُودیو، در آغاز سده نوزدهم میلادی، یک حکومت اسلامی تأسیس کرد که نزدیک به یک سده تداوم داشت.
🔺 در حوزه تسنن، اقدام‌های موفق و نیمه موفق دیگری نیز صورت گرفت. در #سودان حسن الترابی، از گروه اخوان المسلمین، به عنوان نظریه‌پرداز تشکیل حکومت اسلامی، به کمک حسن عمر البشیر حکومت غیر دینی جعفر نُمیری را سرنگون کرد و در آن کشور حکومت اسلامی با داعیة «اجرای شریعت» تشکیل داد.
🔺 در #ترکیه، نجم‌الدین اربکان، حزب رستگاری ملی (رفاه) را، با اندیشه اعلام نشده (از ترس ژنرال‌های ارتش) حکومت اسلامی، تأسیس کرد که با کوشش بسیار و تغییر مکرر شیوه، سرانجام حکومتی ائتلافی با تانسو چیللر تشکیل داد که از بارزترین نمادهای آن بازگرداندن حجاب بانوان، تشکیل نماز جماعت در ادارات و توسعة مدارس امام خطیب بود.
🔺 این راه را حزب فضیلت اسلامی به رهبری رجب طیب اردوغان تا آنجا ادامه داد که سرانجام اسلام‌گرایان ترکیه هر دو پست نخست‌وزیری و ریاست جمهوری را با اتکا به آرای مردم به دست گرفتند.
🔺 در #الجزایر جبهه نجات اسلامی به رهبری عباس مدنی، برای تأسیس حکومت اسلامی شکل گرفت و به سرعت گسترش یافت، به‌گونه‌ای که در انتخابات شهرداری‌ها در همه شهرهای الجزایر، اکثریت آرای مردم را به دست آورد.
🔺 در حوزه تشیع، آیت الله #سیدعبدالحسین_لاری، در اوایل سده بیستم میلادی، حکومت اسلامی را بر مبانی #ولایت_فقیه در جنوب ایران تشکیل داد.
🔺 شاید بتوان حکومت #میرزاکوچک‌خان_جنگلی در چارچوب «حزب اتحاد اسلام» در گیلان را با تسامح، یکی از نمونه‌های ناقص تأسیس حکومت اسلامی به‌شمار آورد.
🔺 اقدامی ناقص که در زمان ضیاءالحق برای تصویب «لایحه شریعت» در مجلس به عمل آمد و تغییر نام #پاکستان به جمهوری اسلامی پاکستان می‌تواند بخشی از کوشش‌های صورت گرفته برای تأسیس حکومت اسلامی به‌شمار آید.
🔺 افزون بر این موارد نمونه‌های دیگری را در جنبش‌های اسلامی می‌توان یافت که علی رغم تفاوت‌های فراوان در مبانی سیاسی، فقهی و دینی در برپایی حکومت اسلامی مشترکند، مانند #طالبان، #داعش و یا زیدیه در یمن.
🔺 در مجموع با دیدی بسیار کلان و کلی می‌توان گفت امروز به لحاظ مفهومی، جنبش‌های اسلامی در سطح سیاسی و فکری در آرزوی برپایی حکومت اسلامی «اشتراک اعتقادی یا ایدئولوژیک دارند».
ادامه دارد ...
✍️ حجت الاسلام محسن محمدی
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3892
🆔 @asbaat_ir
🔰 بررسی روند رسیدن به موج #تمدن_خواهی در جهان اسلام/ بخش چهارم
4️⃣ موج چهارم: #تمدن_اسلامی
🔺 سه موج قبلی زمینه موج چهارم را ایجاد کرد. در واقع تکامل عینی سه مرحله قبل در تمدن اسلامی بروز می‌یابد.
🔺 مرحله چهارم نهضت‌های اسلامی و نتیجه تشکیل حکومت اسلامی و نظام‌سازی سیاسی، ایجاد تمدن اسلامی است. حلقه‌های زنجیر نهضت‌های اسلامی به یکدیگر متصلند و برای تکمیل و بقای هر مرحله گریزی از اجرای مرحله بعد نیست.
🔺 بر این اساس چشمانداز نهضت‌های اسلامی را تمدن اسلامی در نظر می‌گیریم که برای حفظ حکومت و نظام سیاسی باید به افق و اعتلای تمدنی اسلام فکر کرد.
🔺 به عبارت دیگر غرب به عنوان یک تمدن در مقابل اسلام، قدرت تمدنی خود را با #استعمار جهان اسلام به رخ کشید. نهضت‌های اسلامی حساسیت و مقاومتی در این رخ‌کشی تمدنی بود.
🔺 بنابراین برای رسیدن به این مرحله نهایی باید مراحل قبل را به قدرت و دقت انجام دهد این مراحل را می‌توان به ترتیب چنین ذکر کرد: نهضت‌های اسلامی پس از اینکه «خدا محوری» را در مقابل «انسان محوری» نظام سکولار غرب مطرح کردند، در صحنه سیاسی و اجتماعی نیز با ارائه نظریاتی مانند #ولایت_فقیه و مردم سالاری دینی، نظام #لیبرالیستی را به چالش کشیدند و در پایان باید با استقرار تمدن اسلامی این مبانی را حفظ کنند و انسجام بخشند.
ادامه دارد ...
✍️ حجت الاسلام محسن محمدی
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3892
🆔 @asbaat_ir
🔰 بررسی روند رسیدن به موج #تمدن_خواهی در جهان اسلام/ بخش پایانی
🔺 فهم چیستی پدیده‌های #اجتماعی وابسته به عوامل متعددی است که مؤثرترین آنها را می‌توان بستر معرفتی این شناخت یا به عبارتی فلسفه تاریخی دانست که با پیش فرض‌های هستی شناسانه، درکی کلان‌تر را از تحولات اجتماعی در بستر تاریخ بشری فرا روی انسان قرار می‌دهد. به این ترتیب پدیده‌ها فرا رخدادی فهم می‌شود و رویدادها پیوسته و در یک نظام کاوش می‌شود.
🔺 بر این اساس و با توجه به نظریه #فطری تکامل تاریخ که بر تقدیر دینی تاریخی نظر دارد، نهضت‌های اسلامی را می‌توان با دید فلسفه تاریخ در دیدگاهی کلان بررسی کرد. براساس این دیدگاه جنبش‌های اسلامی، در راستای اهتزاز #تمدن_اسلامی و غلبه ایمان و اسلام بر کفر جهانی قابل تحلیل است.
🔺 آنچه نهضت‌های اسلامی را با پیوستاری سیاسی-اجتماعی در بستر تاریخ اسلامی در ارتباط با سایر تحولات جهان اسلام معنا میبخشد, گرایش تمدنگرایانه است که اسلام را در صدد برعهده گرفتن و تحقق ابعاد سیاسی و اجتماعی دین نشان می‌دهد.
🔺 نهضت‌های اسلامی امروزه هر چند ابعاد #اقتصادی و #سیاسی نیز دارد ولی وجه بارز و اصلی آن که سایر ابعاد را نیز تحت تاثیر قرار داده است، هویت طلبی مسلمانان در راستای دستیابی به عزت تمدنی است؛ عزتی که در قرون قبلی مسلمانان با تمسک به تعالیم اسلامی و انسجام #امت_اسلامی از آن برخوردار بودند.
🔺 از این رو نهضتی همه جانبه بر اساس تعالیم دینی را در دستور کار قرار دادهاند تا مجددا آن دوران را ایجاد کنند و همه این موارد در بستر و نگاه کلان تمدنخواهی اسلامی قابل تحلیل است. از این رو نهضت‌های اسلامی در طول دو قرن اخیر هرچه جلوتر رفته بر جنبه‌های سیاسی-اجتماعی و تمدنی آن افزوده و از جنبه فردی آن کاسته شده است.
✍️ حجت الاسلام محسن محمدی
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3892
🆔 @asbaat_ir