بسم الله
#آشنایی_با_خطبه دوازدهم
مصادر خطبه
المحاسن، ج1، ص262
فضای صدور خطبه
بعد از پیروزی در جنگ جمل، يكى از ياران عرض كرد: دوست داشتم برادرم همراه ما بود تا شاهد پيروزي شما باشد. حضرت امیر علیه السلام در پاسخ ایشان این خطبه را ایراد فرمودند.
اهمیت خطبه
1. نقش انگیزه و میل باطنی در سریان وجود انسان در همه اعصار و ارائه نمونه ای روشن از حدیث شریف «انما الاعمال بالنیات و انما لکلّ امرء ما نوی»
2. پیوند مکتبی از میان تمام پیوندها، قوی ترین پیوندهاست.
مضامین خطبه
حضرت امیر علیه السلام در پاسخ به آن مرد که آرزو کرد برادرش در میدان حاضر بوده و شاهد پیروزی حضرت بود، فرمودند: آيا قلب و علاقه برادرت با ماست؟ او در پاسخ عرض كرد: آرى. امام علیه السلام فرمود: او نيز به طور مسلّم در اين صحنه حضور داشته است. گروههايى در لشكر ما حضور داشتند كه هم اكنون در صلب پدران و رحم مادرانند که به زودی به وجود آمده و ایمان به واسطه آنان قوت خواهد گرفت.
لطایف خطبه
1. یکی از عوامل حسرت در قیامت آن است که انسان درمی یابد که در عمر کوتاه دنیوی می توانست همراه با تمام خوبان در همه اعصار تاریخ شده و در عمل آنان سهیم شود ولی با گرفتار شدن در دام غفلت، چه خسران بزرگی بر خود تحمیل کرده است.
2. ستون دین بودن نماز، در پرتو این خطبه شریف بهتر درک می شود چرا که هدف از نماز، یاد خداست (اقم الصلاة لذکری) و یاد خدا همان پیوند قلبی با مبدأ همه کمالات است.
3. در عبارت «و یقوی بهم الایمان» پیشگویی حضرت نسبت به قوت گرفتن دین به واسطه مردان الهی وجود دارد.
┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄
✍️استاد علی رحیمی ؛ حوزه علمیه شیراز
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵ترجمه کلمه «لاق»
وَ لَا سَلَبَتْهُمُ الْحَيْرَةُ مَا لَاقَ مِنْ مَعْرِفَتِهِ بِضَمَائِرِهِم #خطبه_91 نهج البلاغة
کلمه «لاق» به معنای شدت التصاق و پیوند شدید چیزی به چیزی است (لصق و التصق). ظاهرا «لیقه» را نیز از این جهت که با جوهر مرکب پیوند شدید دارد، لیقه نامیدهاند.
در این جمله از #خطبه_اشباح امیرالمؤمنین علیه السلام میخواهند بیان کنند مقام حیرتی که فرشتگان بدان رسیدهاند، معرفت و ایمان آنها را از آنها نمیستانَد. برای اینکه چرایی این نکته نیز روشن شود تعبیر «ما لاق من معرفته بضمائرهم» را به کار گرفتهاند تا اشاره کنند که ایمان و خداشناسی فرشتگان به شدت به ضمائرشان چسبیده و در عالیترین حدّ، درونی شده است.
➕توجه به معنای کلمه «لاق بضمائرهم» میتواند خواننده را به مقوله مهم «درونی کردن ایمان و خداشناسی و تبدیل کردن #ذکر_لسانی به #ذکر_قلبی» رهنمون کند.
🔸متأسفانه برخی مترجمان که گمان کردهاند این «لاق» همان «ملاقات» است (خلط بین لقی که ناقص است و لیق که اجوف است) کلمه «لاق» را به ملاقات کردن برگرداندهاند! برخی دیگر نیز با گرایش به ترجمههایی مانند «معرفتی که در دلهایشان جا دادهاند» نتوانستهاند معنای دقیق عبارت را به فارسی برگردانند!
◀️از میان ترجمههایی که دیده شد، در ترجمه انصاریان تا حدودی این معنا به فارسی منتقل شده است: «سرگردانى و حيرت، ايمانى را كه با باطن آنان پيوند خورده، ... از آنان سلب ننموده»
#با_مترجمان_نهج، شماره 56
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵علی علیه السلام سیاستمدار بود یا نظامی؟
✍️دکتر زکی بدوی در مقالهای نوشته است:
اینکه برخی مورخان گفتهاند علی سیاستمدار نبود بلکه صرفا توان نظامی داشت، سخن ناروا و بیجایی است چون کسی که تاریخ خوانده باشد میداند که علی در اولین روزهای حکومتش، سپاه و نیروی نظامی قابل ملاحظهای نداشت ولی با این حال با فتنه جمل مواجه شد. وقتی برای مقابله با فتنه جمل از مدینه خارج شد، فقط 800 نفر نظامی در اختیار داشت! اما وقتی در مقابل جملیها ارود زد هزاران هزار نیروی نظامی جمع کرده بود! اگر علی مرد سیاست نبود پس این همه نیرو را چگونه گرد آورده بود؟
📚مقاله «الإمام علي (كرّم الله وجهه) والتسامح الديني والسياسي»
#با_شیفتگان_نهج،47
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵روزی که امویان میخواستند علی ع را خجالتزده کنند!
1️⃣«خطبه» یکی از قالبهای ادبیِ عرب بود که غالبا به وسیله بزرگان قبایل و بزرگزادگان ایراد میشد. این قالب هنری در فرهنگ آنها حتی از شعر هم مهمتر بود.(قلقشندی، صبح الاعشی، ج1 ص 210).
2️⃣یکی از آداب عربی، ایراد خطبه نکاح در آستانه ازدواج بود. خطیبی از جانب خانواده داماد خطابهای را از قبل آماده میکرد. این خطابه مشتمل بر فضیلتها و افتخارات خاندان داماد (معرفی او) و درخواست آنان از خاندان دختر بود. خطیب قبل از ارائه چنین خطابهای خودش را آماده میکرد تا خطبه مناسبی ارائه کند.
3️⃣کلینی به سند معتبر در کافی آورده است که در زمان حاکمیت عثمان، روزی گروهی از بنیامیه در مسجد جمع شده بودند تا برای یکی از کسانشان عقد ازدواجی را منعقد کنند. امیرالمؤمنین علی علیهالسلام نیز در گوشهای از مسجد بود. یکی از امویان از بقیه آنها پرسید: «موافقید امروز علی را شرمنده و خجل کنیم؟ یعنی از او بخواهیم که بدون آمادگی کافی خطبهای برای این نکاح ایراد کند؟ او غافلگیر و خجالتزده خواهد شد و نخواهد توانست خطابهی مناسبی ارائه کند!» (فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: هَلْ لَكُمْ أَنْ نُخْجِلَ عَلِيّا...)
اتفاقا با پیشنهاد این جوان اموی موافقت شد. علی ع را صدا زدند. پیشنهادشان را مطرح کردند. ایشان پذیرفتند و خطابهی بسیار زیبایی را ارتجالا و بدون هیچ گونه آمادگی قبلی ایراد کردند. این خطبه در تاریخ ماندگار شد.
↩️کاش راویان این حدیث، برایمان گزارش کرده بودند که آن جوان اموی که میخواست علی ع را بیازماید، بعد از اتمام خطبه زیبای امیرالمؤمنین علیهالسلام چه حسی پیدا کرده بود؟!
📚کلینی این خطبه را در کتاب النکاح، باب خطب النکاح، حدیث اول جای داده است. (کافی ج 5 ص 369)
#بازیباییهای_نهج، شماره 50
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
haeri-namahang-pelan3.mp3
7.18M
نماهنگ جالبی با صدای علی اکبر حائری در مورد امیرالمومنین ارواحنا فداه و نهج البلاغه و ...
میلاد امام جواد علیه السلام مبارک باد.
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
به مناسبت #میلاد_امام_جواد علیه السلام
🔵#احترام_به_فرزند_خردسال
عربها برای اینکه کسی را محترمانه یاد کنند، او را با کنیهاش یاد میکنند. روزگاری که #امام_رضا علیه السلام در خراسان بود، فرزند خردسالش محمد (امام جواد علیه السلام) در مدینه بود.
👈فضل بن سهل میگوید:
امام رضا علیه السلام هرگز فرزندش را با اسم یاد نمیکرد و همواره او را با کنیه «ابوجعفر» یاد میکرد. مثلا وقتی نامههای #امام_جواد میرسید، حضرت نمیفرمود: پسرم محمد برایم نامه نوشته است بلکه با کنیه محترمانهای میفرمود «ابو جعفر» برایم نامه نوشته است با اینکه حضرت جواد در سنین کودکی بوند.
🗞 نامه های امام جواد علیه السلام نیز در غایت زیبایی و بلاغت بود.
(عیون اخبار الرضا ع ج 2 ص 240)
#مناسبتی، شماره23
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵 مسئولان چرا از دربهای عمومی آمدو رفت نمیکنند؟
بزنطی میگوید در یکی از نامههایی که #امام_رضا علیه السلام به فرزندشان (#امام_جواد) نوشته بودند، خواندم که به ایشان نوشته بودند:
شنیدهام وقتی به مرکب سوار میشوی قراولان و غلامان، تو را از آن درِ فرعی (کوچک) بیرون میبرند. بدان که تو را از درِ کوچک بیرون میبرند تا از تو خیری به کسی نرسد. از تو خواهش میکنم و به حقی که بر گردنت دارم تو را قسم میدهم ورود و خروجت را فقط از در اصلی (بزرگ) انجام بدهی. وقتی هم میخواهی حرکت بکنی، حتما مقداری سیم و زر با خودت داشته باش تا هر کس از تو چیزی درخواست کرد مقداری به او اعطا بکنی.... (عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 89)
پ ن:
1. بااینکه امام جواد در آن سنین به مقام امامت نرسیده بودند ولی باز هم امام رضا ع ایشان را به رعایت چنین نکاتی سفارش میکنند.
2. #ائمه_جمعه، #مسئولان، حاکمان، از کدام در میروند و میآیند؟ آیا مردم به آنها #دسترسی دارند؟
#در_دسترس_بودن #در_دسترس_بودن_چهره_ها #امام_جمعه
#مناسبتی، شماره 39 (#امام_جواد)
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
AUD-20210222-WA0045.m4a
7.53M
بسم الله
گفتاری از استاد رستمنژاد
🔸امیرالمؤمنین علیه السلام عبادتی را که از ترس جهنم یا با طمع بهشت انجام شده باشد، عبادت بردگان یا تاجران نامیدهاند(#حکمت_237 نهج البلاغة).
⁉️آیا این سخن امام ع با آیاتی از قرآن کریم، که مومنان را دعوت به عبادتِ «خوفاً و طمعاً» نموده است، منافاتی دارد؟
📢در این فایل کوتاه صوتی «استاد مهدی رستمنژاد» به این پرسش پاسخ میدهند.
#با_معارف_نهج،شماره 145
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
با زیبایی های نهج
🔵 نقش انگیزه و اشتیاق در کیفیت کارها
قلیل تدوم علیه ارجی من کثیر مملول منه #حکمت_278 :
کار اندکی که تداوم داشته باشد امیدوارکنندهتر است از کار زیادی که رنجآور باشد.
🌹عنصر زیبایی شناختی : #إحتباک
گاهی اوقات از دوطرف کلام بخشی حذف می شود به طوری که به قرینه طرف دیگر آنچه حذف شده معلوم میگردد.
به این صنعت حذف احتباک می گویند. ( الاتقان فی علوم القرآن ج۳ ص ۲۰۴) حبک به معنای زیبا کردن لباس است و به خاطر زیبایی چنین حذفی به آن احتباک می گویند.
🔸مثلا در آیه شریفه میخوانیم :
فِئَةٌ تُقاتِلُ في سَبيلِ اللهِ وَ أُخْرَى كافِرَةٌ. ( ۱۳ آل عمران )
با لحاظ حذف احتباک، تقدیر و معنای آیه اینگونه میشود: فئة [مومنة] تقاتل فی سبیل الله و اخری کافرة تقاتل [فی سبیل الطاغوت]
یعنی به قرینه قیدِ «فی سبیل الله» که در فِقْرهی اول ذکر شده معلوم میشود که از فِقْره دوم «فی سبیل الطاغوت» حذف شده چنانکه به قرینه کلمه «کافرة» که در فقره دوم آمده معلوم میشود که کلمه «مؤمنة» از فقره اول حذف شده است.
🔹معنای این حکمت نورانی هم با لحاظ حذف احتباک اینگونه می شود :
کار اندک [و بدون ملال] که تداوم داشته باشد امیدوارکننده تر است از کار زیاد و ملالآوری [که تداوم نداشته باشد]
بدون لحاظ کردن صنعت احتباک، تمامی مقصود کلام روشن نمیشود. یعنی دقیقا باید معلوم شود چه چیزهایی باهم مقایسه می شوند. حضرت صرفِ کارِ اندک را با کارِ زیادِ مداوم مقایسه نمی کنند. بلکه «کار اندک مداوم اگر با میل و اشتیاق انجام شود» را با «کار زیادِ غیر مداوم که ملالآور باشد» مقایسه فرمودهاند.
✍️استاد محمد سرافراز، حوزه علمیه قم
#بازیباییهای_نهج، شماره 51
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵25 صفت علی ع از زبان خودش در نهج البلاغة
1. اولین کسی که ایمان آورد (والله لانا اول من صدقه)
2. بالاترین مرتبه یقین در ایمان (انى لعلى یقین من ربى و غیر شبهه من دینى.)
3. تمام آنچه را که پیامبر میدید و میشنید علی نیز میدید و میشنید (إِنَّكَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَى مَا أَرَى)
4. هر گز با خدا و ورسولش معارضه نکرد (انى لم ارد على الله و لا على رسوله ساعه قط)
5. هرگز از مسیر حق جدا نشد (فَوَالَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ إِنِّي لَعَلَى جَادَّةِ الْحَق)
6. نه گمراه شد و نه موجب گمراهی کسی شد (لا ضللت و لا ضُل بى)
7. نور راهنمای بشریت (انما مثلى بینکم کمثل السراج فى الظلمه, یستضىء بها من ولجها)
8. هدایت دشمن را بر کشتن او مقدم میدانست (وَ أَنَا أَطْمَعُ أَنْ تَلْحَقَ بِي طَائِفَةٌ فَتَهْتَدِيَ بِي وَ تَعْشُوَ إِلَى ضَوْئِي وَ ذَلِكَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أَقْتُلَهَا عَلَى ضَلَالِه)
9. بیشترین بهره را از علم پیامبر ص بُرد (#خطبه_210 نهج البلاغة)
10. وارث علم انبیاء (علمٌ علَّمَه الله نبیَه فعلًّمنیه)
11. تنها صحابی پیامبر که توانست بگوید: «سلونی» (ابن ابی احدید 13/106)
12. در سختترین موقیعتها جانش را سپر پیامبر کرد (وَ لَقَدْ وَاسَيْتُهُ بِنَفْسِي فِي الْمَوَاطِنِ الَّتِي تَنْكُصُ فِيهَا الْأَبْطَالُ وَ تَتَأَخَّرُ فِيهَا الْأَقْدَام)
13. از کودکی در دامن پیامبر تربیت شد(وَضَعَنِي فِي حِجْرِهِ وَ أَنَا وَلَدٌ يَضُمُّنِي إِلَى صَدْرِه)
14. از پیامبر جدا نشد (وَ لَقَدْ كُنْتُ أَتَّبِعُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِيلِ أَثَرَ أُمِّه)
15. تنها کسی که با پیامبر در لحظات عبادتهای غار حرا ارتباط داشت (وَ لَقَدْ كَانَ يُجَاوِرُ فِي كُلِّ سَنَةٍ بِحِرَاءَ فَأَرَاهُ وَ لَا يَرَاهُ غَيْرِي)
16. پیامبر در دامن او جان سپرد(لَقَدْ قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ صلىاللهعليهوآله وَ إِنَّ رَأْسَهُ لَعَلَى صَدْرِي)
17. همراه با ملائکة الله پیامبر را غسل داد (وَ لَقَدْ وُلِّيتُ غُسْلَهُ صلىاللهعليهوآله وَ الْمَلَائِكَةُ أَعْوَانِي)
18. غمخوار مردم بود و حکومت بر آنان را کافی نمیدانست (ا أقنع من نفسى بان یقال هذا امیرالمومنین؟ و لا اشارکهم فى مکاره الدهر(
19. اهل مال اندوزی نبود (فو الله ما کنزت من دنیاکم تبرا)
20. دنیا را سهطلاقه کرده بود (طَلَّقْتُكِ ثَلَاثاً لَا رَجْعَةَ فِيهَا)
21. برای پیروزی بر دشمن به زیردستانش ظلم نکرد (إتإمرونى ان اطلب النصر بالجور فیمن ولیت علیه)
22. خداوندگارِ سیاستِ بدونِ نیرنگ بود (والله ما معاویه بادهى منى, ولکنه یغدر و یفجر و لولا کراهیه الغدر لکنت من ادهى الناس)
23. او را به خاطر تصدیق پیامبر ملامت کردند اما تحت تاثیر قرار نگرفت (وَ هَلْ يُصَدِّقُكَ فِي أَمْرِكَ إِلَّا مِثْلُ هَذَا يَعْنُونَنِي وَ إِنِّي لَمِنْ قَوْمٍ لَا تَأْخُذُهُمْ فِي اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِم)
24. احیاگر شب تاریک و نشانهی روز روشن (عُمَّارُ اللَّيْلِ وَ مَنَارُ النَّهَار)
25. قلبش در بهشت و جسمش مشغول کار (قُلُوبُهُمْ فِي الْجِنَانِ وَ أَجْسَادُهُمْ فِي الْعَمَل)
#مناسبتی، شماره 51 میلاد امیرالمؤمنین ع
https://eitaa.com/banahjolbalaghe