بسم الله #با_معارف_نهج، شماره 43 🔵ظلم غیرعمدی حکومت به متهمان وَ إِنِ ابْتُلِيتَ بِخَطَإٍ وَ أَفْرَطَ عَلَيْكَ سَوْطُكَ أَوْ سَيْفُكَ أَوْ يَدُكَ بِالْعُقُوبَةِ فَإِنَّ فِي الْوَكْزَةِ فَمَا فَوْقَهَا مَقْتَلَةً فَلَا تَطْمَحَنَّ بِكَ نَخْوَةُ سُلْطَانِكَ عَنْ أَنْ تُؤَدِّيَ إِلَى أَوْلِيَاءِ الْمَقْتُولِ حَقَّهُم #نامه_53 ممکن است برخورد مأموران حکومت با یک متهم یا یک مجرم ناخواسته و به صورت غیرعمدی موجب مرگ او شود. بیان حضرت علی علیه السلام به گونه‌ای است اصل وقوع ناخواسته‌ی چنین حوادثی را در حکومت پذیرفته‌اند اما درباره آن چند نکته بیان کرده‌اند: 1) چنین اتفاقی برای حکومت یک ابتلا است (ان ابتُلیتَ ...). 2) حکومت با هیچ بهانه‌ای نباید از عذرخواهی و جبران مافات شانه خالی کند. 3) یکی از عواملی که ممکن است حاکم را از جبران مافات منصرف کند، نخوت و تکبّر سلطنتی است. 4) در چنین مواردی باید به بازماندگان دیه پرداخت شود اما حاکمیت نباید به همین اکتفا کند بلکه باید «حقّ» بازماندگان را ادا کند(تُؤَدِّيَ إِلَى أَوْلِيَاءِ الْمَقْتُولِ حَقَّهُم)، حق بازماندگان شامل حقوق مادی (مانند دیه) و حقوق معنوی می‌شود. منظور از حقوق معنوی این است که مثلا اگر مرگ یکی از اعضای یک خانواده توسط حکومت به آبروی آنان صدمه زده است، حتما باید حکومت به گونه‌ای از آنها عذرخواهی بکند که اعاده حیثیت شود. #حقوق_متهم #عدالت_کیفری #عدالت #ظلم_سهوی_حکومت https://telegram.me/banahjolbalaghe

بسم الله 🔵آیا امیرالمؤمنین علیه السلام در مجازات کارگزاران متخلف، سختگیری می‌کرد؟ این ادعا که علی علیه السلام در #مجازات #کارگزاران متخلف یا در اجرای حدود الاهی بسیار سختگیر بودند، آنقدر تکرار شده، که دیگر به سختی می‌توان در آن مناقشه کرد اما حقیقت آن است که امیرالمؤمنین علیه السلام در مجازات متخلفان، تاجایی قاطعیت داشت که از چارچوب #انصاف و #عدالت و #مصلحت خارج نشود. به عبارت دیگر #حقوق_متهم را در هنگام قضاوت و در هنگام کیفر، رعایت می‌کردند (#عدالت_کیفری) این نمونه‌ها را بخوانید: 1️⃣وقتی مصقلة بن هبیره شیبانی پول کافی نداشت که بدهی خودش را به بیت المال پرداخت کند، با هر کس مشورت کرد به او گفتند علی مانند #عثمان نیست که از بیت المال چشم‌پوشی کند. مصقله که گمان کرد هیچ راه‌حلی برای بدهی‌اش وجود ندارد، از ترس اینکه علی علیه السلام او را مجازات کند، از کوفه گریخت و به معاویه پیوست ولی وقتی خبر فرارش را به امام دادند، حضرت فرمودند: «اگر [در کوفه] می‌ماند [فعلا] به اندازه‌ای که داشت از او می‌گرفتم و [برای بقیه بدهی‌اش] به او مهلت می‌دادم تا اموالش بیشتر شود» (نهج البلاغه؛ #خطبه_44) این اوج عدالت علی علیه السلام است که وقتی واقعا بدهکار پول کافی نداشته باشد، به حکم قرآن کریم (فنظرة الی المیسرة) به او مهلت می‌دهد. 2️⃣ در نظام کیفری علی علیه السلام حتی #محتکر، که یکی از غیرقابل بخشش‌ترین ظالمان است (به خاطر سوء استفاده از گرسنگی توده‌ها)، منصفانه و بدون زیاده‌روی یعنی فقط در حدی که استحقاق دارد، مجازات می‌شود. (عَاقِبْهُ فِي غَيْرِ إِسْرَافٍ = بدون زیاده‌روی کیفرش کن) (نهج البلاغه؛ #نامه_53) 3️⃣از برخی نظامیان که برای جنگ به سوی سرزمین دشمن رفته بودند، تخلفی سر زده بود. نظامیان متخلف باج‌خواهانه از حضرت خواسته بودند تعهد بدهد که آنان را مؤاخذه نخواهد کرد. حضرت اولا به آنها امان‌نامه‌ قطعی ندادند وثانیا با اینکه معمولا حدود را با فوریت اجرا میکردند اما این بار اجرای حد را تعلیق کردند تا نظامیان از سرزمین دشمن بازگردند (عوالی اللّئالی) مبنای این تعلیق حد آن بود که امام به طور کلی می‌فرمودند به کسی که در سرزمین دشمن است حد جاری نکنید، چون ممکن است غیرتی شود و به دشمن بپیوندد (تهذیب، ج 10، ص 147)! این یعنی وقتی #مصلحت برتری وجود داشته باشد می‌توان حدّی از حدود الاهی را تعلیق یا تعطیل کرد. #با_معارف_نهج، شماره 87 https://telegram.me/banahjolbalaghe