🔰یاشاسین خمینی (درود بر خمینی)، بیز بوشاهی ایستمیروخ والسلام (ما این شاه را نمی خواهیم)
🔅 روایتی از حماسه ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ مردم تبریز (۱)
🔹با فرا رسیدن چهلم شهدای #حماسه_قم، #مردم_تبریز خود را برای برگزاری مراسم ختم و انجام حرکتی جدی علیه رژیم پهلوی آماده میکردند. در این میان، گروههای مختلف دانشجویی و بازاریان و در رأس آنها، روحانیان اهمیت ویژهای داشتند. اعلامیههای مراجع تقليد قم که روز چهلم حماسه ۱۹ دی را عزای عمومی اعلام کرده بودند در سطح شهر توزیع شد. اعلامیههایی نیز از سوی علما و روحانیان استان صادر و بر در و دیوار شهر نصب گردید.
🔸آیت الله قاضی طباطبایی نیز با صدور اعلامیه ای - که چند نفر از علما نیز آن را امضا کرده بودند اعلام کرد که در روز بیست و نهم بهمن مجلس ختمی در مسجد حاج میرزا يوسف ( #مسجد_قزلّی ) برگزار خواهد شد و از عموم مردم برای شرکت در آن مراسم دعوت به عمل آورد، متعاقب آن دانشجویان دانشگاه تبریز هم با صدور اعلامیه ای یاد شهدای ۱۹ دی قم را گرامی داشتند:
🔹 «ما یاد شهدای نوزدهم دی ماه قم را پیوسته گرامی می داریم و از همه دانشجویان و دیگر انسانهای آزادی خواه می خواهیم روز شنبه ۲۹ بهمن ۵۶ روز چهلم آن شهدا را تجلیل نموده، با آرامش و #صبر_سرخ_انقلابی در مراسمی که به این مناسبت در هر کجا تشکیل شود شرکت کنند
دانشجویان مبارز مسلمان»
🔸 در روز ۲۹ بهمن۱۳۵۶ شهر تبریز به حالت تعطیل درآمد. سکوت حاکم، حاکی از آن بود که شهر در یک اعتصاب عمومی به سر میبرد. بازار، مغازه ها و اکثر نانوایی ها تعطیل بودند و دانشجویان هم با ترک #دانشگاه، خود را برای شرکت در مراسم آن روز آماده میکردند. همگام با مردم، مأموران حکومتی و مسئولان امنیتی نیز در گوشه و کنار شهر استقرار می یافتند. گویا آنان نیز از نوع رفتار و تب و تابی که در چهل روز اخیر در بین مردم حاکم بود باخبر بودند و برگزاری مراسم چهلم شهدای قم را مجلس عادی و معمولی تصور نمی کردند؟
🔹صبح روز شنبه، 29 بهمن 1356، با آنکه ساعت برگزاری مراسم ده تا دوازده صبح اعلام شده بود، مردم زودتر از وقت مقرر به سمت #مسجد_قزلی به حرکت در آمدند اما در کمال ناباوری درهای مسجد را بسته یافتند. این عمل برای مردم درک پذیر نبود. عدهای پلیس مقابل مسجد تجمع کرده بودند و افراد را از ورود به مسجد باز می داشتند. هر لحظه بر تعداد جمعیت افزوده می شد و در عین حال مأموران کلانتری می کوشیدند آنان را پراکنده سازند.
🔸سرگرد حق شناس، رئیس کلانتری شش تبریز، به مردم حاضر در جلوی مسجد اعلام می کرد که امروز در این مسجد هیچ خبری نیست، هرچه زودتر متفرق شوید. اما مردم مقاومت می کردند. در گزارشی که بعدها هیأت ویژه رسیدگی به حادثه ۲۹ تبریز تهیه کرده بود مسئول باز نکردن درب مسجد سرایدار آن عنوان شده بود که نتوانسته بود خود را به موقع به مسجد برساند. این در حالی است که مشهدی محمد عرفان، خادم مسجد، روز قبل از آن از سوی #آیت_الله_قاضی_طباطبایی از برنامه مطلع بود و همان روز هم . قبل از ساعت ۱۰- خود را به مسجد رسانده بود اما با خیل عظیم جمعیت و ممانعت پلیس از باز کردن درب مسجد روبه رو شده بود. واقعیت امر آن بود که مسجد به دستور استاندار وقت، #اسکندر_آزموده، بسته شده بود.
🔹از روز قبل از ۲۹ بهمن دانشجویان #دانشگاه_تبريز تصمیم گرفته بودند کلاس های درس را به منظور شرکت در مراسم مسجد قزلی در این روز تعطیل کنند. عده ای از دانشجویان هم که در دانشگاه حاضر شده بودند از ساعت ۹ صبح با دادن شعار و شکستن شیشههای ساختمان های داخل دانشگاه و آتش زدن کیوسک گارد دانشگاه با چوبهایی به طرف شهر در حال حرکت بودند.
🔸در مقابل مسجد قزلی جمعیت افزایش یافته بود و آنها هر چه اصرار می کردند در مسجد باز شود، مأموران به دستور حقشناس اجازه این کار را نمی دادند. تعدادی از دانشجویانی که آن روز به جای حاضر شدن در دانشگاه به جلوی مسجد آمده بودند تا در مراسم #چهلم_شهدای_قم شرکت کنند آرام آرام به خشم آمدند. یکی از آنها که #محمد_تجلا نام داشت به حق شناس اصرار زیادی کرد که درب مسجد را باز کند، سرانجام میان آنان مشاجرهای در گرفت و حق شناس آشکارا در بین آن همه جمعیت به خانه خدا و مردم حاضر در جلوی مسجد توهین کرد و تجلا این توهین را تحمل نمود و در مقابل عمل حق شناس سیلی محکمی به گوش او نواخت. حق شناس از اقدام آن دانشجو به شدت عصبانی شد به گونه ای که بلافاصله كلت کمری اش را در آورد و سینه #محمد_تجلا را نشانه رفت و با شلیک یک تیر او را به شهادت رساند.
@Bonyadtarikh
بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی-قم.
📌جنبش دانشجویی دانشگاه تبریز
◀️جنبش دانشجویی در ایران طی پنج مرحله از آغاز تا پیروزی انقلاب اسلامی پیشرفت کرده است. مرحله اول به دهه دوم حکومت رضاشاه و تأسیس دانشگاه تهران مربوط و مرحله دوم شامل گسترش تشکیلات و تنوع ایدئولوژیک تا کودتای ۱۳۳۲ است، که تحت تأثیر روشنفکری دینی بود. در مرحله سوم، پس از کودتای ۲۸ مرداد و شکست نهضت ملی، جنبش دچار رکود شد، هرچند وقایعی مانند ۱۶ آذر ۱۳۳۲ نشانههایی از حیات آن بودند. مرحله چهارم با افشای خیانت ملیگرایان و اصلاحات شاه، جنبش را به سمت مبارزه ضد سلطنتی و آمریکایی هدایت کرد. در مرحله پنجم، اندیشه مذهبی در دانشگاهها گسترش یافت و نفوذ روحانیت افزایش یافت، در حالی که جنبشهای ضد سلطنتی و ضد انقلابی نیز فعال بودند.
◀️در دوره تجدید حیات سیاسی در ایران، دو گرایش اصلی خارج از حکومت، یعنی مارکسیسم و ملیگرایی، شکل گرفتند. ملیگرایی آذربایجان بهویژه با مذهب و علمای برجسته در زمان دولت مصدق مرتبط بود. #دانشگاه_تبریز تحت تأثیر این دو جریان قرار داشت و جنبش ملی-مذهبی در آن تقویت میشد. در این زمان، حزب دانشگاه بیشتر تحت کنترل حزب توده و کمونیستها بود، اما مرزبندی مشخصی با مسلمانان نداشتند. با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نخستوزیری مصدق به پایان رسید، اما اعتراضات در دانشگاههای تهران و تبریز به برکناری او منجر به دستگیری تعدادی از دانشجویان و بازرگانان توسط نهضت مقاومت ملی شد.
◀️در آذر ۱۳۳۲، دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران به روابط سیاسی ایران و انگلیس اعتراض کردند و با سرکوب پلیس روبهرو و در تاریخ ۱۶ آذر، با ورود ریچارد نیکسون به تهران، درگیریها شدت گرفت که منجر به کشته شدن و دستگیری تعدادی از دانشجویان شدند. اگرچه اعتراضات در سالهای بعد کاهش یافت و جریان چپ بر جنبشهای دانشجویی تسلط یافت، اما دانشجویان با حمایت از #نهضت_امام_خمینی در سال ۱۳۴۲ و پیروزی بر جریانات مذهبی، نقش مهمی در پیروزی #انقلاب_اسلامی ایفا کردند.
🖇مقاله کامل را در وبسایت رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بخوانید.
#فصلنامه_۱۵_خرداد #امین_عزیزی #نورالله_کریمیان_کریمی #۱۶_آذر_۱۳۳۲ #جنبش_دانشجویی #دانشگاه_تبریز #انقلاب_اسلامی #حکومت_پهلوی #نهضت_امام_خمینی
🆔 @Bonyadtarikh