✳️ رفتار عجیب #محمدعلی_شاه که مخالفینش را شوراند!
تاریخ مشروطه ایران بیانگر آن است که بسیاری از مصائب و مشکلاتی که می توانست از طریق گفتگو و رایزنی و توافق حل شود، بر زمین ماند و از همین رو به جای تعامل، خشونت جایگزین شد. این رفتار در دو سوی موافقین و مخالفین جنبش مشروطه و به عبارتی دیگر در هر دو گروه سلطنت طلب و مشروطه خواه دیده می شود. به عنوان مثال:
«در 28 دی 1285، محمدعلی شاه در مراسمی با حضور وزرا، علما، اعیان و سفرای کشورهای خارجی تاجگذاری کرد. در این مراسم اگرچه صنیع الدوله رئیس مجلس، سعدوالدوله و آقا میرزا محسن از نمایندگان مجلس حضور داشتند، اما چون از مجلس شورای ملی و نمایندگان آن برای شرکت در مراسم دعوت به عمل نیامد، حضور افراد یاد شده از مجلس در آن مراسم، نتوانست این نقیصه را جبران کند و بنابراین، مجلسیانآن را نشانه بی اعتنایی شاه به مجلس و سوء نیت او به نهضت دانستند. البته اگر شاه جدید در آغاز سلطنتش از نمایندگان مجلس نیز دعوت می کرد، خردمندی و تدبیر او را نشان می داد، چون این اقدام می توانست در نگهداری همان وحدت ظاهری دربار و مجلس موثر باشد. اما روشن نیست چه دستی در کار بود و به القای چه کس یا کسانی چنین کاری نشد و در نتیجه پیامدهای ناگوار آن بهره نهضت شد.»
منبع: سید مصطفی تقوی مقدم، فراز و فرود مشروطه، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1391، چاپ دوم، ص 104
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
کافه تاریخ
✳️ عکسی دیده نشده از ماهرترین نی زن دوره #قاجار
نایب اسدالله، نی زن مشهور اصفهانی فرزند نایب حسین خان از بطن مادری بنام صاحب جان در اصفهان حدود سال1230ش پا به عرصه وجود نهاد. در مورد دلیل اشتهار او به نایب استاد جلال الدین همایی معتقد بود چون وی از اوایل زندگانی جزو مستخدمین در خانه یعنی دستگاه حکومتی بوده او را نایب میگفتند. از وی به عنوان معروفترین و ماهرترین نی نواز عصر قاجار نام برده شده است. او در اواخر عهد قاجار میزیسته و از خدمات او همین بس که این ساز جالب و خوش آهنگ را با استادی و مهارت در نواختن، مورد توجه همگان قرار داده و به آن اعتبار و حیثیت بخشیده است.
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ برخورد تند امیرکبیر با امام جمعه تهران به دلیل رابطه با سفارت روس
#امیر_کبیر صدراعظم لایق و کاردان #ناصرالدین_شاه علاوه بر اقدامات اصلاحی خود، نسبت به تحرکات و اقدامات مداخله جویانه سفارتخانه های خارجی در ایران بسیار حساس بوده و برای اینکه از جزئیات اعمالی که در سفارتخانه ها انجام می گرفت مطلع گردد عده ای از منهیان تربیت شده را روانه خدمت سفرای خارجی می کرد و هر یک از رجال ایرانی که محرمانه با سفرای روس و انگلیس و گاهی عثمانی و فرانسه سر و سری دشتند جاسوسان امیر بلافاصله به وی گزارش می دادند. به عنوان مثال امیر کبیر پس از اطلاع از ارتباط میرزا ابوالقاسم امام جمعه تهران با سفارت روسیه و دریافت هدیه از سفیر روسیه سخت برآشفته می شود و ضمن اطلاع دادن موضوع به ناصرالدین شاه برخورد تندی با امام جمعه تهران می کند، به گونه ای که امام جمعه دست به دامن کلنل شل وزیر مختار انگلستان شده و از وی استمداد می نماید. اما نمی تواند کاری از پیش ببرد. امیرکبیر سرانجام شغل او را تنزل داده و وی را به عنوان پیش نماز مشجد شاه تعیین می نماید.
منبع:
غلامرضا ورهرام، تاریخ سیاسی و سازماهای اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران، نشر معین،1385، ص 167
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ شاهی که برای افکار عمومی غرب بیشتر از افکار عمومی کشورش اهمیت قائل بود
من دیکتاتور هستم، آیا دزد هم هستم؟
#محمدرضا_پهلوی همیشه به رای و نظر افکار عمومی دنیای غرب و همچنین اخباری که درباره وی و سلطنتش در مطبوعات خارجی انعکاس می یافت حساسیت زیادی داشت و به کوچکترین اشاره مطبوعات خارجی در تمجید و یا نکوهش سلطنتش واکنش نشان می داد. یکی از سفیران شاه که از دانشگاههای امریکا فارغ التحصیل شده بود روزی ضمن دیداری که با محمدرضا شاه داشت متوجه شد که شاه سرشار از خشم و هیجان نسخه ای از یک روزنامه محلی امریکایی را که در دانشگاه میشگیان غربی منتشر می شد در دست دارد که در یکی از صفحات آن نامه دانشجویی را چاپ کرده که در آن نامه #شاه متهم به #دزدی شده است. شاه که فی الواقع از خواندن این نامه ماتم گرفته بود با عصبانیت به سفیرش می گوید «دشمنان من، مرا دیکتاتور، خودمختار، مبتلا به جنون بزرگ نمایی و حرفهایی از این دست ردیف می کنند اما آیا من دزد هستم!؟»
منبع:
#جهانگیر_آموزگار ، فراز و فرود دومان پهلوی، ترجمه اردشیر لطفیان، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب، 1375 ، ص580
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ روایت سیاح غربی از قشونی که به بخاطر غذا به هموطنانش حمله میکرد!
نیروهای نظامی و قشون هر کشور نمایندگان اجرای امنیت در یک کشور هستند. آنان فضایی را مهیا می کنند که در پرتو آن رشد و شکوفایی و پیشرفت ممکن می گردد. به عبارتی دیگر امنیت اولین و مهمترین مولفه پیشرفت و انباشت سرمایه در هر مملکتی می باشند. از همین روست که در برهه های حمله دشمن خارجی، مسئله پیشرفت نیز به حاشیه می رود. اما این مشکل آن زمانی حادتر است که نیروهای نظامی یک سرزمین خود مخل در امنیت باشند؛ امری که متاسفانه در تاریخ ایران معاصر سابقه دارد:
«در دوران قاجار روستاییان از سکونت در محل گذر جاده ی اصلی به خصوص معبر عبور قشون، خوداری میکردند. روستاییان واقع در سر راه قشون در فقر به سر می بردند چرا که بدون این که خودشان بخواهند محصولات آن ها به یغما برده می شد و اجازه ی هیچ گونه شکایتی نیز نداشتند. روستاییان در صورت خبردار شدن و آگاهی از نزدیک شدن قشون سعی می کردند تا جایی که بر ایشان امکان دارد، دار و ندار منقول خویش را برداشته و به کوهستان پناه ببرند. همان طور که در این سفرنامه مشاهده می گردد، سربازان مانند اجل بر این افراد وارد شده و آن ها را زیر مشت و لگد و شلاق می گرفتند تا نشانی از دارایی ها از قبیل مرغ ، گوسفند، برنج، گندمو غیره در اختیارشان قرار دهند.»1
1-ریچارد گیبونز، سفرنامهی ریچارد گیبونز: سرکوب شاهزادگان و خوانین یاغی، ترجمه: امید شریفی، تهران، انتشارات ایران شناسی، 1394، ص 65 – 66
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
کافه تاریخ
✳️ گواهینامه خلبانی #فاطمه_پهلوی
فاطمه پهلوی، کوچکترین فرزند #رضاشاه_پهلوی ، در ۸ آبان سال ۱۳۰۷ در تهران متولد شد. مادرش عصمتالملوک دولتشاهی دختر مجللالدوله از نوادگان فتحعلی شاه قاجار بود. در اوان زندگی بسیار لوس و ننر و کله شق بود. رضا شاه و عصمتالملوک دولتشاهی علاوه بر فاطمه، چهار پسر دیگر به نامهای عبدالرضا، احمد رضا، محمود رضا و علی رضا داشتند. فاطمه پهلوی بعدها با یک امریکایی به نام «وینسنت هیلر» آشنا شد که این آشنایی به ازدواج آن دو انجامید. ظاهرا هیلر پس از آشنایی با محمودرضا به ایران رفته و در آنجا با فاطمه آشنا شده بود. آشنایی محمدرضا پهلوی و ارتشبد محمد خاتمی موجب گردید تا خاتمی پس از طلاق فاطمه از هیلر، به وی پیشنهاد ازدواج بدهد. شاه و دربار نیز آن را پذیرفتند. در روز سیام مرداد ۱۳۳۸ این ازدواج صورت گرفت. فاطمه از این ازدواج صاحب دو فرزند به نامهای داریوش و کیوان شد.
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ روایت #هویدا از توهم شاه درباره خودش
#جشن_های_2500_ساله از آن حیف و میل های بودجه عمومی بود که قطعا حتی در همان دوره پهلوی هم تعداد منتقدین داخلی و خارجی اش بیشتر از طرفدرانش بود. با همه این احوال شاه علاقه زیادی به برگزاری جشن هایی این چنینی داشت. او که بسیار علاقه داشت خود را کوروش ثانی بداند، تلاش می کرد تا مبدا تحولاتی را که فکر می کرد در ایران رقم زد، به کوروش برساند! همچنان که انقلاب سفید خود را همچون انقلاب کوروش می دانست. او می خواست کشور خود را به تمدن بزرگ برساند، همچنان که به قول خودش کوروش، در یک نسل ایران را متحول کرد. عباراتی که در پایین می آید نشان می دهد استبداد و تخیلات شاه راه را بر هرگونه کار علمی و نقشه سامان مند برای توسعه کشور بسته بود:
«شاه اصرار عجیبی داشت به همه مدعوین جشن های دو هزار و پانصد ساله بقبولاند که برگزاری این مراسم نشانی است بر تجدید حیات ایران و مفهومی ندارد جزء حراست از میراث امپراتوری عهد هخامنشیان. ضمن آنکه گه گاه خطاب به اطرافیان خود نیز می گفت: «انقلاب سفید ما نه تنها از دوران سلطنت کوروش مایه گرفته، بلکه دقیقا ما را به جهتی می کشاند که بتوانیم در راستای برنامه های کوروش حرکت کنیم» شاه در عین حال که می کوشید جشن های دو هزار و پانصد ساله را نوعی میعاد با تاریخ برای مردم ایران جلوه دهد، بیشتر مشتاق بود که مردم آن را نشانه ای از تولد دوباره کشور به حساب آورند. ولی گفتنی است که مردم اصلا در جریان این جشن ها حضور نداشتند و اصولا نیروی پلیس و ارتش چنان حفاظتی در اطراف تخت جمشید به وجود آورده بودند که به احدی اجازه نزدیک شدن نمی دادند. بخصوص آنکه هدف شاه از این جشن ها و بازگشت به ایران باستان هم هرگز نمی توانست مورد قبول روحانیون که فقط تعالیم پیغمبر مسلمانان را معتبر می دانند قرار داشته باشد.»
«شاه به قدری فریفته ایران باستان بود که در مصاحبه اش با «کارانجیه» (روزنامه نگار هندی) گفت: «امروز سرزمین باستانی ایران که مادر تمدن ها است و اولین امپراتوری را در جهان تاسیس کرده شاهد تولد دوباره تمدن درخشان خویش است و انقلاب سفید ما هم ریشه در همان انقلاب دارد که دو هزار پانصد سال پیش توسط کوروش به وجود آمد و بر اساس آن، کوروش توانست امپراتوری خود را فقط طی یک نسل به چنان قدرت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی مبدل سازد که الگوی زندگی و ارزش های انسانی، اخلاقی و اجتماعی برای دنیا شود.» 1
1-فریدون هویدا، سقوط شاه، ترجمه: ح.ا. مهران، تهران، انتشارات اطلاعات، 1386، چاپ نهم، ص 119-120
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
پاسپورت دوره ناصری
تذکره (پاسپورت داخلی ) یک اتباع خارجی هنگام مسافرت از جلفا به تبریز در دوره ناصری
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
سندی درباره دستور #پرویز_ثابتی به #ساواک قم مبنی بر ایجاد اختلاف میان «ترکها» و «فارسها» در این شهر.
@cafetarikh
کافه تاریخ
سندی درباره دستور #پرویز_ثابتی به #ساواک قم مبنی بر ایجاد اختلاف میان «ترکها» و «فارسها» در این شه
✳️ اختلاف افکنی پهلوی میان «ترکها» و «فارسها»+سند
درباره تلاشهای دولت پهلوی برای سرکوب اقوام مختلف ایرانی مباحث متنوعی مطرح شده است. این اقدام از دوران رضا خان و با هدف ترویج باستان گرایی و حمایت از فارس گرایی برای از بین بردن دیگر اقوام ایرانی در دستور کار قرار گرفت در دوران محمدرضا نیز دنبال شد. سند زیر دستوری است از طرف « #پرویز_ثابتی » به سازمان اطلاعات و امنیت قم مبنی بر ایجاد اختلاف میان «ترکها» و «فارسها» در این شهر. در حاشیهی سند آمده است :«توسط منابع و عوامل دیگر نسبت به پیاده کردن این دستور اقدام شود.»
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ جذابترین مراسم ایرانیان به روایت سیاح غربی
کارلا سرنا در سفرنامه خود به مراسم عمومی ایرانیان توجه داشته و درباره مراسم آتش بازی در شبهای عید و جشن می نویسد: «شرقی ها به طور کلی هر نوع نمایش چشم نواز را دوست دارند و برای ایرانیان هیچ چیز خوشایندتر از آتش بازی نیست. هر رویداد خوشی به آتش کردن فشفشه ها جشن گرفته می شود؛ خواه روزهای برگزاری سه عید بزرگ ملی نوروز، روز تولد شاه و یا سالگرد جلوس وی بر تخت سلطنت باشد و خواه اعیاد مذهبی یا جشنهای خانوادگی . در هر صورت در تمامی این مراسم آتش بازی در صدر برنامه هاست. حتی فقیرترین خانواده ها هم دست کم چندشاهی برای خرید ترقه پول خرج می کنند. همانطور که مسابقات اسب دوانی انگلیسی ها را به هیجان می آورد و مبارزه قایق سواران ونیزی ها را سرگرم می کند و یا تماشای صحنه های گاوبازی تفریح مورد علاقه اسپانیایی هاست؛ همانطور هم تهرانی ها از آتش بازی لذت می برند. خود شاه هم به اینگونه سرگرمی ها علاقه دارد و کسانی که به هر دلیلی وسایل آتش بازی با شکوه ترتیب می دهند همانقدر که مردم را خوشحال می کنند، موجبات رضایت شاه قاجار را نیز فراهم می آورند.
منبع: کارلا سرنا، سفرنامه: آدمها و آیین ها در ایران، ترجمه علی اصغر سعیدی، تهران، نشر زوار، 1362، ص 220
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
کافه تاریخ
✳️ نمائی از گنبد غازان خان و منار بسطام در دوره ناصری
منطقه سمنان، مجموعه تاریخی بایزید بسطامی در شهر تاریخی و قدیمی بسطام شهرستان شاهرود، در برگیرنده مجموعه آثاری از دوران سلجوقی به بعد را شامل میشود و در کنار آن مرقد و خانقاه «ابو یزید طیفور بن عیسی بن سروشان بسطامی» ملقب به «سلطان العارفین» و از عرفای نامی و مشهور ایران در قرن سوم هجری قمری قرار دارد. مرقد ابو یزید چیزی جز یک قبر ساده در گوشه جنوبی صحن، در مجاورت گنبد و ایوان غازان خان نیست، کل مجموعه بایزید بسطامی شامل خانقاه، مساجد، مناره، برج، امامزاده و... است.
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
کافه تاریخ
✳️ دست ودل بازی #محمدرضا_پهلوی در قبال خواهرش از حساب بیت المال
گزارش جمشید نوروزی حسابدار دربار #تاج_الملوک_پهلوی (ملکه پهلوی ) در مورد حواله مبلغ 10000 دلار برای شمس پهلوی بوسیله محمدرضا پهلوی ، واریز عواید سالانه قریه شاهدشت به حساب وی در بانک ملی
https://eitaa.com/cafetarikh
✳️ انتخاباتی که باید به نفع رضاشاه تمام میشد
در ایران عصر #پهلوی_اول نظامیان دخالت زیادی در امر انتخابات داشتند. البته این مسئله در دو دوره دیگر نیز وجود داشت، یکی قبل از آغاز سلطنت رضاخان و دیگری در سالهای بین 1320 تا کودتا در کشور. پس از آن دیگر در کشور انتخاباتی به معنای واقعی نبود تا نیازی به دخالت نظامیان باشد! به عبارتی دیگر انتخاب نمایندگان بوسیله صندوق انجام نمی شد و از سوی نمایندگان شاه انجام می شد! شاید بتوان گفت ریشه روی کارآمدن رضاشاه خود بر اساس همین انتخابات ناسالم و دخالت نظامیان است. گزارش های رسیده از مجلس پنجم که دوستان رضاشاه در آن عنان کار را بدست گرفتند، به خوبی بیانگر دخالت نظامیان و حرکات سلیقه ای در آن است:
«روزنامه اتحاد بر روند برگزاری انتخابات اعتراض می کند، مستوفی را به شدت مورد انتقاد قرار می دهد و می نویسد: "عدم برگذاری انتخابات همزمان در تهران و ولایات به جهت انتخاب سوسیالیستها، است، تا چنانچه در تهران رای نیاوردند در جای دیگر کاندیدا شوند." علاوه بر تعلل دولت، وجود حکومت نظامی در ولایات مشکلات بسیاری برای انتخابات ایجاد کرده بود و مسئله اعمال نفوذ روسای نظامی تقریبا محرز و آشکار بود. روزنامه کار در این زمینه نوشت: «مردم ضمن احترام به نظامیان، امروز می بینند حاکم نظامی آذربایجان از لباس نظام استفاده و مشغول ظلم و تعدی است... از قزوین مراسلاتی رسیده که حکومت نظامی مخالفین ملک آرایی را دستگیر کرده چوب می زنند ». این روزنامه در ادامه می نویسد:"لازم است سردارسپه متحدالمالی (دستورالعمل) به ولایات صادر و در آن قید نماید هر نظامی در انتخابات دخالت کند فوری احضار و مجازات می شود.»
منبع: #محمدوحید_قلفی ،مجلس و نوسازی در ایران، تهران، نشر نی، 1379، ص 86
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید 👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ عاقبت شوم مجلس در عهد رضاشاهی
در قانون اساسی #مشروطه مجلس، رکن رکین بود. این نهاد از اهمیت خاص و ویژهای برخوردار بوده و در واقع به واسطه اختیارات مهم و فوق العادهای که دارا بود، مهمترین مرکز تصمیم گیری محسوب میشد. دلیل این مسئله نیز مشخص بود. قانون گذاران در پی آن بودند تا از استبداد لجام گسیخته جلوگیری کنند. اما با قدرت گیری رضاشاه همه این تلاشها به یک بار به ورطه نابودی کشیده شد. مجلس و نمایندگی تشریفاتی شده بود و انتخابات با تقلب برگزار می شد. نوع حضور نمایندگان در دربار نیز در نوع خودش جالب بود:
«هفته ای یک روز، صبحهای دوشنبه، وکلای مجلس مجتمعا حق شرفیابی داشتند. همه با لباس ویزیت در دربار جمع می شدند و بعد از اینکه شاه از دفتر کار خود خارج می شد، در تالار دربار یا اگر تابستان بود در صحن حیاط یا باغ سعد آباد زیر چادری صف می کشیدند و شاه حضور به همه می رسانید و نیم ساعتی با آقایان صحبت می کرد و مرخصشان می نمود. البته اخیرا دو سه سال بود این شرفیابی وکلا تقریبا موقوف شده بود و موکول بود به اینکه هر از چند مدت احضار شان بفرمایند.»
منبع: محمد ارجمند، شش سال در دربار پهلوی، به کوشش: عبدالرضا مهدوی، تهران، نشر پیکان، 1385،ص 105
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید 👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ شهادت #مصدق درباره رابطه #رضاخان با #انگلیس
پس از کودتای سوم اسفند و تمرکز قدرت در دست سید ضیا و رضا میرپنج شرایط به گونه ای رقم خورد که پس از چندی رضا خان از کسوت نظامی گری به تخت پادشاهی نشست. درباره رابطه او با بریتانیا و نقش انگلیس در تثبیت پایه های حکومت پهلوی اول مطالب متنوعی مطرح شده است. دکتر مصدق با تصدیق رابطه مستحکم رضا خان با #انگلیس در این باره می گوید:
« . . . خاطر دارم سردار سپه رئیس الوزرای وقت در منزل من و در حضور مرحوم مشیرالدوله و مستوفی الممالک و دولت آبادی و مخبرالسلطنه و تقی زاده و علا اظهار داشت که مرا انگلیس آورد و ندانست که با کی سر و کار پیدا کرد. آن وقت نمی شد در این باب حرفی زد ولی روزگار آن را تکذیب کرد و به خوبی معلوم شد همان کسی که او را آورد چون دیگر مفید نبود او را برد»
منبع: به نقل از مذاکرات مجلس شورای ملی، کتاب سیاست موازنه منفی، جلد اول صفحه 34
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh
✳️ کانال موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران به آدرس های زیر در پیام رسان های داخلی انتقال یافت و از امروز موسسه در تلگرام فعالیتی نخواهد داشت.
این صفحه از امروز شخصی بوده و ارتباطی با موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ندارد.
در این صفحه مقالات،تصاویر و اسناد دیده نشده تاریخی منتشر خواهد شد.
#ایتا
http://eitaa.com/iichs_ir
#سروش
http://sapp.ir/iichs.ir
#آی_گپ
https://iGap.net/iichs
#اینستاگرام
instagram.com/iichs.ir
کافه تاریخ
✳️ وقتی چشم طمع #رضاخان با مرگش هم سیر نمی شود!
در این سند، فهرست بلند بالایی از هدایای ارسالی به دفتر اموال منقول اداره آرامگاه رضاشاه مشاهده میشود. رضاخان پادشاه معزول، در ژوهانسبورگ آخرین ماههای زندگی خود را با اندوه و تلخکامی سپری کرد و با بیماری قلبی که عارض او شده بود بالاخره در 4 مرداد ماه 1323 درگذشت. تصمیم گرفته شد جنازه وی مومیایی شود و به جای ایران به مصر انتقال یابد. بدین ترتیب جنازه وی مدتی در خاک مصر به صورت امانت نگهداری شد و در اردیبهشت 1329 به تهران انتقال یافت و در مقبرهای که در جوار حضرت عبدالعظیم شهرری احداث گردیده بود دفن شد.
👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇
www.cafetarikh.com
@cafetarikh