▪️تصاویری از مزار قاضی نورالله شوشتری در شهر آگرا، کشور هند هجده جمادی الآخر سالروز شهادت این عالم شیعی در کشور هند است. 🔻در این باره بخوانید: 🔹ماجرای کشته شدن قاضی نورالله شوشتری معروف به شهید ثالث 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️سال تولد حضرت زهرا؛ آیا حضرت زهرا در نُه سالگی ازدواج کرد و در هجده سالگی شهید شد؟ استاد یوسفی غروی در گفت‌وگو با مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام: 🔹در میان اهل سنت مشهور این است که حضرت پنج سال پیش از بعثت به دنیا آمده است. اما ما این دیدگاه را قبول نداریم. چراکه مثلاً روایاتی داریم درباره انعقاد نور حضرت زهرا (س) از میوه‌های بهشتی. روایات متعددی داریم که جبرئیل به پیامبر میوه‌ای بهشتی داد (برخی این میوه را سیب دانسته‌اند، برخی گلابی و برخی ثمرۀ رطب) و حضرت آن را تناول کرد و نور حضرت زهرا از این میوه منعقد شد و لذا وقتی پیامبر ایشان را می‌بوسید می‌فرمود: «من میوۀ بهشتی را از او بو می‌کنم». این روایات ناظر به معراج پیامبر بعد از بعثت بوده و احدی پیش از بعثت قائل به معراج نیست. لذا این دلیلی است که تولد حضرت پیش از اسلام نبوده است. 🔹اما در میان شیعه مشهور است که حضرت زهرا (س) پنج سال بعد از اسلام به دنیا آمده است. در نتیجه در نُه سالگی ازدواج کرد و در هجده سالگی شهید شد. 🔹شیخ مفید ایشان را متولد سال دوم بعد از اسلام می‌داند و من نیز همین را ترجیح می‌دهیم. در این صورت حضرت هنگام ازدواج سیزده‌ساله و هنگام شهادت حدود بیست و چند سال داشته و نه کمتر. 🔹جالب است با وجود اختلاف درباره سال تولد حضرت در روز تولد ایشان اختلافی نیست و همه بیستم جمادی آخر را روز تولد دانسته‌اند. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️آیا حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بود؟ استاد یوسفی غروی: 🔹یکی از مطالبی که امروزه در محافل و مجالس ما رایج شده این است که حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بوده است. عده‌ای می‌گویند خواهران دیگر ایشان (زینب، ام‌کلثوم و رقیه) در واقع خواهر حضرت نبودند بلکه ربائب پیامبر (ص) بودند، یعنی دخترانی که در دامان پیامبر (س) پرورش یافتند. حال باز اختلاف است که اینها دختران خود حضرت خدیجه (س) از شوهر سابقش بودند و همراه با حضرت خدیجه به خانۀ پیامبر آمدند یا اصلاً ارتباطی با حضرت خدیجه نداشتند و حضرت آنها را از باب رحمت و مهربانی پذیرفته بود و پرورش می‌داد. لذا وقتی به همسری پیامبر (ص) درآمد آنها را به خانۀ پیامبر آورد و در آن خانه بزرگ شدند. 🔹کهن‌ترین نوشتۀ تاریخی‌ای که این مطلب را بیان کرده کتابی است به زبان عربی به نام «الاستغاثة فی بدع الثلاثة» یعنی داد و فریاد از بدعت‌های سه تن (خلفای نخستین). نویسندۀ این کتاب شخصی است به نام «ابوالقاسم کوفی زیدی». در این کتاب در بحث از اینکه آیا خلیفۀ سوم داماد پیامبر (ص) بوده یا خیر در مقام پاسخ گفته شده خلیفۀ سوم داماد پیامبر (ص) نبوده زیرا باید ثابت شود که آن دختران، دختران پیامبر بودند در حالی که چنین نیست. 🔹اما به این حرف نمی‌شود اعتنا کرد. اولاً در هیچ کتاب شرح حالی یا نام این شخص (ابوالقاسم کوفی زیدی) اصلاً ذکر نشده یا اگر ذکر شده همه با کلمه‌ای واحد از او تعبیر کرده‌اند و او را کوفی غالی فاسد المذهب معرفی کرده‌اند. ابوالقاسم کوفی زیدی در سال 370 هجری در راه شیراز فوت شده است. 🔹پس اولین ضعف این باور (که حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بوده) غالی بودن کهن‌ترین قائل آن است. اما همچنین اخبار متعددی از امام باقر و صادق (ع) در کتاب «قرب الاسناد» و «بصائر الدرجات» درباره فرزندان پیامبر (ص) از خدیجه (س) داریم که نام آن سه دختر آمده است. در تعبیری آمده «هن بنات رسول الله من خدیجه» و در تعبیر دیگر آمده «هن بنات خدیجه من رسول الله». همچنین در کتاب خصال مرحوم شیخ صدوق نیز آنها جزو دختران پیامبر شمرده شده‌اند. 🔹در نتیجه، حضرت زهرا (س) چهارمین دختر پیامبر (ص) است. فاطمه (س) چهارمین و کوچک‌ترین دختر حضرت خدیجه (س) است. سه دختر دیگر پیش از بعثت به اسلام و چهارمی پس از بعثت به اسلام به دنیا آمده‌اند. 🔹لذا کسانی که می‌گویند حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بوده اخبار معتبر ائمه (ع) را رها کرده‌اند و سراغ ابوالقاسم کوفی زیدی غالی المذهب رفته‌اند. برگرفته از مصاحبۀ استاد با سایت شفقنا @chsiqs

▪️کتاب مَولد فاطمة (علیها السلام) استاد یوسفی غروی در گفت‌وگو با مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام: 🔹نجاشی در کتاب رجال خود هنگام شمارش کتاب‌های شیخ صدوق از کتابی با عنوان «مَولد فاطمه (علیها السلام) نام می‌برد. اما این کتاب مفقود است. 🔹چند سال پیش مؤسسۀ دارالحدیث از من درخواست کرد که اگر درباره میراث حدیثی شیعه مطلبی داشتم برای آنها ارسال کنم تا در مجموعۀ «میراث حدیث شیعه» به چاپ برسد. 🔹من هم تصمیم گرفتم این کتاب را بازسازی کنم. با اینکه کتاب «مولد فاطمه» مفقود است، اربلی در «کشف الغمة في معرفة الائمة» (693 ه.) بیشتر اخبار آن کتاب مفقود را گزارش کرده و بخش دیگری از اخبار کتاب نیز در «مناقب آل ابی طالب» ابن شهرآشوب (558 ه.) موجود است. من نیز این اخبار را جمع‌آوری و تنظیم کردم و بعضاً تعلیقه‌هایی نیز افزودم و تحت عنوان رسالۀ «مَولد فاطمه» در شمارۀ نوزدهم «میراث حدیث شیعه» به چاپ رسید. 🔹هرچند نام کتاب «مَولد فاطمه» است، فقط مشتمل بر اخبار تولد حضرت فاطمه (س) نیست بلکه شش باب دارد که به ترتیب از این قرار است: مولد فاطمه، فضائلها، تزویجها، ظلامتها، وفاتها و محشرها. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️ متن رسالۀ «مولد فاطمه علیها السلام»؛ رساله‌ای از شیخ صدوق درباره حضرت زهرا (س) جمع‌آوری و تحقیق: استاد محمدهادی یوسفی غروی 🔹چاپ‌شده در شمارۀ نوزده «میراث حدیث شیعه»، دارالحدیث 🔹توضیحاتی درباره این رساله از زبان محقق 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️«کوثر» به معنای نسل پاکیزه از حضرت زهراست نه خود حضرت (س) استاد یوسفی غروی 🔹از مطالب و روایات بسیار دایر در مجالس و محافلِ ما شیعیان اهل بیت(ع) موضوع نزول سورۀ کوثر درباره حضرت زهرا(س) است. مرحوم علامه طباطبایی در کتاب وزین خود «المیزان» که به نظر من جامع‌ترین تفسیر است هر مطلبی را که درباره کوثر است و در تفاسیر اهل سنت و شیعه آمده جمع‌آوری کرده است و عجیب این است که بنا بر هیچ کدام از این تفاسیر «کوثر» به معنی خود حضرت زهرا (س) نیست بلکه معنی دقیق این است که «کوثر» در لغت عرب به معنای خیر کثیر است یعنی خیر بسیار، و از نظر مصداق یعنی، نسل کثیر پاکیزه برای پیامبر(ص) از طریق ذریۀ حضرت زهرا(ع). 🔹«اعطیناک» در جمله «إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ» «ما کوثر را به تو خواهیم داد» به معنی ماضی یعنی فعل گذشته نیست بلکه از قبیل این است که در مقام فعل مستقبل تأکید می‌شود یعنی فعلی که راجع به آینده است که آن را به لفظ ماضی تعبیر می‌کنند چون فعل آینده آمد و نیامد دارد اما فعل گذشته چیزی است که انجام یافته است. بنابراین مطلبی را که مربوط به آینده است به لفظ گذشته تعبیر می‌کنند تا نشانه از حتمی واقع شدن باشد. 🔹پس «اعطیناک» در اینجا به معنای «نعطیک» است یعنی ما به تو خیر کثیر خواهیم داد. یعنی تا روز قیامت نسل کثیر پاکیزه خواهیم داد. آن وقت این ذریۀ کثیر طیب و طاهر از طریق حضرت زهرا(س) است. انتساب این نسل کثیر طیب به پیامبر(ص)، از طریق دختر ایشان حضرت زهرا(س) است. بنابراین معنای صحیح این است که حضرت زهرا(س) منبع و مادر کوثر است، سرچشمه کوثر است نه اینکه خود او کوثر باشد. این مطلب جای توجه دارد که متأسفانه بسیاری از گویندگان مداحان و مرثیه‌خوانان حضرت زهرا(س) با مقداری مسامحه در تعبیر و سهل‌انگاری در بیان، تحلیل می‌کنند که حضرت زهرا خودش کوثر است در حالی که در هیچ آیه و روایتی «کوثر» به معنای خود حضرت زهرا(س) نیامده است. در تمام بیست معنی که مرحوم علامه در تفسیر المیزان شمرده هیچ کدام به معنای خود حضرت زهرا(س) نیست بلکه معنی صحیح، نسل بسیار پاکیزه از طریق حضرت زهرا(س) است. 📚برگرفته از مصاحبۀ استاد با شفقنا 🔻همچنین در این باره بخوانید: آیا حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بود؟ سال تولد حضرت زهرا (س) بازسازی رسالۀ «مولد فاطمه (س)» اثر شیخ صدوق 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#معرفی_کتاب ▪️فیضیه در گذر تاریخ ✍️نوشتۀ محمد رجائی‌نژاد و محمدحسن عباسی 🔹این کتاب که به مناسبت یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم تهیه و تنظیم شده، به تشریح سرگذشت مدرسه فیضیه از بدو تأسیس در دوره سلجوقیان تا امروز به صورتی بسیار خلاصه پرداخته است. 🔹بر اساس آنچه در پیشگفتار کتاب آمده، هدف از تدوین این اثر عبارت است از: 1- روشن ساختن پیشینه مدرسه فیضیه؛ 2- شناساندن شاکله ساختاری این بنا؛ 3- شناخت کارگزاران تأثیرگذار در این نهاد مذهبی – سیاسی؛ 4- معرفی سیر تحولات فیضیه در طول تاریخ. 🔹همچنین بنا بر روایت نویسندگان کتاب، در این اثر برای درک تاریخ فیضیه سعی شده به سه سؤال مبنایی زیر پاسخ داده شود: 1- فرآیند تحول فیضیه از تأسیس تاکنون، تحت تأثیر چه عواملی بوده است؟ 2- ساختارهای مؤثر بر فیضیه در مسیر تحولات تاریخی کدام است؟ 3- کنشگران مؤثر بر روند تحولات تاریخی فیضیه چه کسانی بوده‌اند؟ 🔻اطلاعات کتاب‌شناختی: انتشارات مرکز اسناد انقلاب چاپ اول 1401 188 صفحه 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️عمر بن عبدالعزیز: صالح یا فاسق؟ 🔻چندی پیش در کانال پژوهش‌های تاریخ اسلام مطلبی درباره بازگردانده شدن فدک به دست عمر بن عبدالعزیز از کتاب «مجالس المؤمنین» قاضی نورالله شوشتری قرار گرفت (اینجا را ببینید). قاضی نورالله در وصف عمر بن عبدالعزیز از عبارت «صالح بنی امیه» استفاده می‌کند. به همین مناسبت یادداشتی از آقای مهدی صادقی شهمیرزادی به دست تحریریۀ کانال رسید که در ادامه آمده است. ✍️مهدی صادقی شهمیرزادی 🔹عمدتاً در مورد عمر بن‌ عبدالعزیز از لفظ «صالح» یا «نجیب» استفاده می‌شود. در حالی که دودمان بنی امیه در آیۀ قرآن، ادعیه و روایات مورد لعن و نفرین قرار گرفتند و اساسا فرد صالحی در میان حاکمان بنی‌ امیه وجود ندارد. عمر بن عبدالعزیز هم از این نفرین مستثنی نخواهد بود. 🔹مطابق تفاسیر فریقین مراد از شجرۀ ملعونه در آیۀ «و ما جعلنا الرؤیا التی اریناک الا فتنةً للناس و الشجرة الملعونه فی‌ القرآن و نخوفهم فما یزید الا طغیاناً کبیراً» بنی‌امیه هستند که خلافت را از اهل بیت(ع) غصب نمودند. (در این زمینه ذیل آیه به تفاسیر اهل سنت مانند روح‌ المعانی آلوسی، تفسیر کبیر فخررازی، تفسیر القرآن سمعانی مراجعه بفرمایید). 🔹مرحوم مجلسی در بحار روایتی را نقل می‌کند که در آن امام علی‌ بن الحسین(ع) فسق عمر بن عبد‌العزیز را تایید نمود. خلاصه روایت آن است که عبدالله بن عطاء نقل می‌کند با امام زین‌ العابدین(ع) در مسجد بودم که عمر بن عبدالعزیز وارد شد. عبایی فاخر و نقره‌کوب به دوش داشت. آن حضرت رو به من کرده فرمود: «أتری هذالمترف؟» این اسراف‌کار را می‌بینی؟ او روزی زمام امور را به دست خواهد گرفت. پرسیدم این فاسق خلیفه می‌شود؟ فرمود: آری؛ و هنگامی که خلیفه می‌شود اهل آسمان لعنش می‌کنند و زمینیان برای او طلب آمرزش می‌کنند.» 🔹مگر کسی که اهل آسمان (ملائکه مقرب خداوند) او را لعن کنند، صالح و نجیب می‌شود؟! مؤید این لعن سماوی هم زیارت عاشورا است که در آن می‌خوانیم «اللهم العن بنی‌ أمیة قاطبة». 🔹ثانیاً بازگرداندن فدک به خاندان رسالت، ممنوعیت سب و لعن، ابراز محبت به ایشان و حضرت زهرا(س) _بنا بر تحقیق_ به جهت فشار سیاسی بود که از ناحیۀ مسلمانان و شیعیان از سویی و قدرت گرفتن بنی‌عباس از سمت دیگر بر بنی‌امیه وارد آمده بود. رضایت شیعیان به عنوان گروهی بزرگ و مؤثر در جامعه برای حاکمیت و رقبای آنان به حدی بود که بنی عباس با شعار «الرضا من آل محمد» به حکومت رسیدند و اگر چنین شعاری نبود رسیدن به قدرت هم منتفی بود. بنابراین در آن زمان بنی‌امیه و در رأس آنان عمر بن عبدالعزیز برای تثبیت اوضاع و سرکوب کردن شورش‌ها مجبور بودند تا به شیعیان امتیازاتی بدهند که از جمله آن برداشته شدن لعن علی (ع) و برگرداندن موقتی فدک بود. (البته این اقدام هم در تاریخ همواره توسط حکومت‌های طاغوت تکرار شده است. مثلا صدام که اوضاع عراق را دگرگون دید از رادیوی عراق نوحه پخش کرد، آمد با ضریح امام (ع) عکس گرفت در حالی که واضح بود که خودش به این کارهایی که الان می‌کند اعتقادی ندارد). 🔹ثالثاً اگر عمر بن عبدالعزیز واقعاً صالح بود چرا مانند «معاویة بن یزید بن معاویة» از حکومت کنار نرفت و اعلام نکرد که خلافت حق بنی‌امیه نیست و باید به اهلش سپرده شود؟ همین که در حکومت ماند مؤیدی است آشکار بر ظلم و فسق این شخص. 🔹بنی امیه برای تثبیت امور به شخصیت ممدوح ساختگی مانند بن عبدالعزیز احتیاج داشت. 📚 ارجاعات: - مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، مسترحمی، هدایت الله ودیگران. ۱۳۶۸–۱۴۰۳. بحار الأنوار. ۱۱۱ ج. بیروت - لبنان: دار إحياء التراث العربي. ج ۴۶ ص ۲۳. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️نبودن شراب در قم 🔹هرکس وارد قم می‌شد از عربده‌جویی و بدمستی اثری نمی‌دید، زیرا مشروب‌فروشی و باده‌گساری در این شهر ممنوع بود و معمول نبود. این مطلب در آثار شعرا و نویسندگان دیده می‌شود؛ از جمله قاآنی شاعر معروف عصر قاجار چنین سروده است: در قم شراب نیست حریفان، خدای را / برتر نهید گامی و از ری بیاورید 🔹دیولا فوا گوید: «شرب خمر در قم ممنوع است و هر کس بنوشد حاکم او را چوب می‌زند» (سفرنامۀ دیولا فوا، ص 88). 🔹دوراند گفته است: «مشروبات الکلی در دزفول مانند قم غدغن است» و در جای دیگر از سفرنامه‌اش تصریح کرده که شراب در قم به فروش نمی‌رسد (سفرنامۀ دوراند، ص 31 و 126). 📚تاریخ مذهبی قم، ص 238. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

✅ مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار می کند 🌀 سین همایش «بررسی اندیشه‌های شیخ بهاء الدین عاملی» 🔹 قرائت قرآن و سرود ملی | ساعت: ۹ تا ۹:۱۵ 🔹 سخنرانی/ حجت الاسلام و المسلمین اسد علیزاده (معرفی اجمالی موسوعه شیخ بهایی و بررسی اندیشه‌های کلامی) | ساعت:۹:۱۵ تا ۹:۴۰ 🔹 سخنرانی/ حضرت آیت الله یوسفی غروی ( بررسی آثار ادبی شیخ بهایی) | ساعت: ۹:۴۰ تا ۱۰ 🔹 سخنرانی/ حجت الاسلام و المسلمین مهدوی‌راد (بررسی نظرات تفسیری شیخ بهایی) | ساعت: ۱۰ تا ۱۰:۲۰ 🔹 پخش کلیپ | ساعت:۱۰:۲۰ تا ۱۰:۳۵ 🔹 سخنرانی/ حجت الاسلام و المسلمین استاد نجف لک‌زایی (بررسی اندیشه‌های سیاسی شیخ بهایی) | ساعت: ۱۰:۴۰ تا ۱۱ 🔹 سخنرانی/ آیة الله شیخ جواد فاضل لنکرانی (بررسی نظرات فقهی شیخ بهایی) | ساعت: ۱۱ تا ۱۱:۳۰ 🌐 لینک ورود به جلسه: dte.bz/ehyaconf 📆 زمان: پنچشنبه ۱۴۰۲/۱۰/۲۱ ⏰ ساعت: ۹ تا ۱۱:۳۰ 🏫 مکان: قم، پردیسان، بلوار دانشگاه،پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی طبقه همکف، سالن امام حسین علیه السلام 📂 مجری: مرکز همکاری های علمی و بین الملل و مرکز احیای آثار اسلامی ⬅️ پژوهشگاه را در فضای مجازی دنبال کنید 🌐 https://takl.ink/Isca.ac.ir

▪️مقالۀ «شخصیت و عملکرد عمر بن عبدالعزیز و دیدگاه امام باقر (ع) درباره او» ✍️نویسنده: احمد دیلمی 📚فصلنامۀ تاریخ اسلام، سال هشتم، 1386. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️عمر بن عبد العزیز از دیدگاه امام باقر (ع): 🔹قالَ أَبُو بَصِيرٍ كُنْتُ مَعَ الْبَاقِرِ ع فِي الْمَسْجِدِ إِذْ دَخَلَ عَلَيْهِ عُمَرُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَلَيْهِ ثَوْبَانِ مُمَصَّرَانِ‌ مُتَّكِئاً عَلَى مَوْلًى لَهُ فَقَالَ ع لَيَلِيَنَ‌[4] هَذَا الْغُلَامُ فَيُظْهِرُ الْعَدْلَ وَ يَعِيشُ أَرْبَعَ سِنِينَ ثُمَّ يَمُوتُ فَيَبْكِي عَلَيْهِ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ يَلْعَنُهُ أَهْلُ السَّمَاءِ فَقُلْنَا يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ لَيْسَ ذَكَرْتَ عَدْلَهُ وَ إِنْصَافَهُ قَالَ يَجْلِسُ فِي مَجْلِسِنَا وَ لَا حَقَّ لَهُ فِيهِ ثُمَّ مَلَكَ وَ أَظْهَرَ الْعَدْلَ جُهْدَهُ‌ 🔹ابوبصیر می‌گوید با امام باقر (ع) در مسجد بودم که عمر بن عبدالعزیز وارد شد در حالی که لباس زرد ملایم بر تن کرده و بر غلامی تکیه داده بود. امام (ع) فرمود به زودی این جوان به ریاست و امارت خواهد رسید و اظهار عدالت‌ می‌کند و چهار سالی زنده می‌ماند و بعد از آن می‌میرد. پس از مرگ او اهل زمین بر او خواهند گریست و اهل آسمان بر او لعنت خواهند فرستاد. ابوبصیر می‌گوید پرسیدیم یا ابن رسول الله این امر چگونه ممکن است درحالی که شما از عدالت و انصاف او یاد کردید؟ امام فرمود: زیرا در جایگاه و منصب ما نشسته است در حالی که هیچ گونه حقی بر این منصب ندارد. 📚(الخرائج والجرائح، ج1، ص 276) 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️فرقه‌گرایی در پژوهش‌های تاریخی کتاب‌سوزی اسکندریه به دست عمر 🔹فرقه‌گرایان می‌کوشند هر چیزی را که به نفع فرقۀ مقابل به حساب می‌آید از اساس منکر شوند یا درباره آن سکوت کنند. مثلاً برخی فرقه‌گرایان شیعی از شهید مطهری درخواست می‌کنند درباره کتاب‌سوزی اسکندریه به دست عمر حرفی نزد و آن را انکار نکند، زیرا تا وقتی عوام شیعه عمر را مرتکب این جنایت بدانند، فهرست خطاهای او بلندبالا می‌شود و او را علم‌ستیز واقعی به حساب می‌آورند. 🔻پیوست: نقل شهید مطهری در این باره: «چند سال پیش در مؤسسۀ اسلامی حسینیۀ ارشاد دو سخنرانی ایراد کردم که عنوانش «کتاب‌سوزی اسکندریه» بود و بی‌پایگی آن را روشن کردم. یادم هست که بعد از پایان آن سخنرانی‌ها از مؤمن مقدسی نامه‌ای دریافتم به این مضمون که تو چه داعی داری که دروغ بودن این قضیه را اثبات کنی؟ بگذار اگر دروغ هم هست مردم بگویند، زیرا دروغی است به مصلحت و تبلیغی است علیه عمر بن الخطاب و عمرو بن العاص» (مجموعه آثار شهید مطهری، ج 14، ص 311). 📚 کتاب تاریخ‌یار؛ درآمدی بر پژوهش در تاریخ اسلام، ص 252. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️زندگی طلبگی در قرن یازدهم بخش‌هایی از زندگی‌نامۀ خودنوشت سید نعمت الله جزائری (1) 🔹تولدم در سال 1050 بود و اینک که سال 1089 است 39 سال از عمرم می‌گذرد، عمر کوتاهی که سرشار از سختی‌ها و تیره‌بختی‌ها بوده است. پنج سالم بود که با یکی از دوستانم نشسته بودیم و بازی می‌کردیم که مرحوم پدرم به نزد ما آمد و گفت: پسرم با من بیا تا نزد معلم برویم تا تعلیم خط و کتابت بیابی و به مقامی والا برسی. من از این سخن او گریستم و گفتم نمی‌آیم. من و دوستم را به مکتب برد. به خود گفتم بهتر است جدوجهد کنم و کار مکتب را زودتر به پایان رسانم تا به بازی مشغول شوم. دیری نگذشت که قرآن را ختم کردم و قصائد و اشعار بسیار فراگرفتم، حال آنکه از عمرم پنج سال و شش ماه بیشتر نگذشته بود. چون از قرائت قرآن فارغ شدم نزد پدرم رفتم و گفتم مرا رها کنید تا با کودکان بازی کنم. پدرم در جواب گفت: پسرم کتاب امثله را بگیر و بیا تا نزد مردی برویم که برای تو امثله درس بگوید و من گریستم و پدرم برای آنکه مرا خفیف سازد دستم را گرفت و نزد مرد کوری برد که امثله و بصرویه و قسمت‌هایی از تصریف زنجانی را خوب می‌دانست. او آن‌ها را به من درس می‌داد و من هم در عوض عصاکشی او را می‌کردم. 🔹سپس نزد سیدی از اقارب خویش رفتم که در تدریس تصریف و کافیه استاد بود. در تمام مدتی که نزد او درس می‌خواندم هر روز مرا به باغ خودش می‌برد و داسی به دستم می‌داد و می‌گفت پسرم این علف‌ها را بچین تا بدهم گاو و گوسفندهایم بخورند. چون از کار درو فارغ می‌شدم از علف‌ها پشتۀ بزرگ می‌بستم، بالای سرم می‌گذاشتم و به خانۀ او می‌بردم و او هم به من می‌گفت به کسانت از این بابت چیزی نگو. 📚زندگی طلبگی در قرن یازدهم، کامران فانی. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️بحث شیعه و سنی ربطی به خارجی‌ها ندارد خاطره‌ای از میرزای شیرازی: 🔹یک وقت در سامرا بین شیعه و سنی اختلاف شدیدی می‌شود و فی‌الجمله کشتاری هم اتفاق می‌افتد. اوضاع این‌قدر آشفته بود که مرحوم آقای مجتهدی تبریزی از قول حاج شیخ عبدالکریم حائری نقل می‌کرد: «باری در سرداب بود که قرار بود بالا بیاورند تا به جای دیگر منتقل شود. هرچه به یکی از حمال‌های سامرا گفتیم برو این بار را بالا بیار حاضر نشد و می‌ترسید که اگر به سرداب رود گرفتار شود و او را بکُشند». خلاصه اوضاع در آن زمان این‌قدر آشفته بود. 🔹از طرف انگلیسی‌ها پیش میرزای شیرازی می‌آیند و برای کمک به ایشان می‌گویند: «هرچه امر بفرمایید در اختیار شما قرار می‌دهیم و از شما اطاعت می‌کنیم». میرزا می‌فرماید: «بحث ما یک بحث داخلی و خانوادگی است. دو تا برادر با هم یک مسئله‌ای دارند. این صحیح نیست که غیر بیاید مداخله کند. خود ما حل می‌کنیم و مسئله‌ای نیست که شما بخواهید دخالت کنید». 📚جرعه‌ای از دریا، ج 1، ص 119 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️زندگی طلبگی در قرن یازدهم بخش‌هایی از زندگی‌نامۀ خودنوشت سید نعمت الله جزائری (2) 🔹اما در باب گذران معیشت چنانکه گفتم در خانۀ یکی از بزرگان حویزه منزل داشتیم ولی اغلب تا ظهر برای مباحثه در منزل می‌ماندیم و چون به منزل آن مرد می‌رفتیم می‌دیدیم که غذایشان را خورده‌اند و ما تا شب بی‌غذا می‌ماندیم. 🔹رفیقم به پوست خربزۀ بر زمین ریختۀ به خاک‌آلوده قناعت می‌کرد و از شرم و خجلت حال خود را از من مستور می‌داشت و من هم همان کار را می‌کردم. تا اینکه یک روز که به دنبالش می‌گشتم دیدم که پوست خربزه جمع کرده و کنار در نشسته پوست‌های خاک‌آلود را می‌خورد. بی‌اختیار خنده‌ام گرفت. گفت چرا می‌خندی؟ گفتم آخر حال و روز من هم همین است و هر یک از ما حال خود را از دیگری پنهان می‌کند. گفت حالا که این‌طور است پس بیا هر روز پوست خربزه‌ها را با هم جمع کنیم و با آب بشوییم و بخوریم. 🔹زندگی بدین گونه می‌گذشت و ما در روشنایی ماه کتاب می‌خواندیم و من متونی مثل کافیه و شافیه و الفیۀ ابن مالک را از بر می‌کردم و شب‌هایی که ماه نبود متونی را که از بر کرده بودم از حفظ تکرار می‌کردم تا یادم نرود. 📚زندگی طلبگی در قرن یازدهم، کامران فانی. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#اطلاع‌رسانی_نشست‌های_تاریخی ▪️تبیین اشتراکات و تمایزات سیرۀ معصومان و معیار جمع آن با تأکید بر سیرۀ سیاسی 🎙استاد حامد قرائتی 📅 پنجشنبه 28دی 1402، ساعت 10 تا 12. 🏢 قم، پردیسان، انتهای بلوار دانشگاه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، طبقه دوم، اتاق 225 لینک حضور در جلسه به صورت مجازی: dte.bz/cptconf https://takl.ink/Isca.ac.ir/

▪️آثار جعل از سر تا پای حدیث لیلة الرغائب واضح است! آیت‌الله مددی: 🔹همین صلات لیلة الرغائب که باز هم سید بن‌ طاووس این را نقل کرده است. به‌ عین این سند و متن [که اصلاً متن و سند مال آن‌ها (اهل‌تسنن) است] در کتاب موضوعات ابن‌جوزی آمده است! 🔹اسمش را هم گذاشته‌اند شب آرزوها! لیلة الرغائب! یک حدیثی است که آثار جعل از سر تا پای آن واضح است. خوب این چه درجه و قوت احتمالی برای آدم می‌آورد؟! 🔹سید بن‌ طاووس (رحمه‌الله) سید بزرگواری است، سید الصالحین، جمال الصالحین؛ در بزرگواری ایشان بحثی نداریم اما به عینه در موضوعات ابن‌جوزی وجود دارد. 🔹چون اهل‌ سنت که شما می‌دانید به چه وضعی نماز تراویح را می‌خوانند در ماه رمضان! بعد از نماز تراویح، در طی سال، شب جمعه اول ماه رجب در مساجد جمع می‌شوند و این نماز لیلة الرغائب را می‌خوانند. یعنی لیلة الرغائب از لیالی مشهورۀ اهل‌ سنت بعد از تراویح است. تراویح در درجۀ اول، لیلة الرغائب در درجۀ دوم، بعد هم شب نیمۀ شعبان. البته نیمۀ شعبان را ما هم روایت داریم. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️پیشینه‌شناسی خبر «لیلة الرغائب» استاد حسینیان مقدم: 🔹ابن جوزی(م597) نخستین کسی است، که از اهل سنت، حدیث لیلة الرغائب و اعمال آن را با اندک اختلافی که با روایت ابن طاووس دارد، از ابن منده از ابن جهیم صوفی ابن سعید بصری از پدرش از صغانی از حمید طویل از انس بن مالک از پیامبر(ص) نقل کرده است. بدین ترتیب حدیثی که از آن نام برده شد، از منابع و راویان اهل­ سنت به منابع شیعی راه یافته است. گرچه مطالعات پیشینه­ ای فراتر از ابن جوزی را بیان نمی­ کند، اما نقد ابن جوزی بر این حدیث، نشان می­ دهد، که نماز رغائب دست­ کم در قرن ششم شایع بوده است. 🔹ابن جوزی سند روایت را ضعیف، محتوای آن را دروغی منتسب به رسول خدا(ص) شمرده و ابن جهیم صوفی را از دروغ­گویان متهم به جعل این خبر دانسته­ و از استادش عبدالوهاب حافظ نقل کرده که راویان این خبر مجهول الحال و برای محدثان ناشناخته هستند و اصل خبر در هیچ کتابی یافت نشده است. ابن جوزی نمازهایی مانند نماز رغائب را ساخته امام جماعت­ های جاهل دانسته که مجالس را از این نوع خبرها پر کرده ­اند تا بتوانند ریاست داشته باشند، در حالی که این نماز هیچ بنیان و اساس ندارد. 🔹برخی دروغ بودن چنین خبری را مورد اتفاق همگان دانسته اند. پیشینه این خبر در منابع شیعی به ابن طاووس(م664ق) می­ رسد. او بدون ذکر سند، تصریح کرده که در کتاب­ های عبادی از پیامبر(ص) نقل شده، ولی من آن را از برخی کتاب­ های شیعه آورده­ ام. سخن سید نشان می­ دهد ابن طاووس چندان به منبع خود اعتماد نداشته و حتی نام آن را نخواسته بیان کند، اما از باب احتیاط حدیث را نقل کرده است تا ثوابی از دست نرود. گویا خاستگاه این گونه احتیاط­ها «اصل تسامح در ادله سنن» یا «اخبار من بلغ» باشد، که خبر در مقام عمل پذیرفته می­­ شود. علامه حلی(م۷۲۶ق ) نیز به محتوای این حدیث اعتماد کرده به آن اجازه داده و سپس مستند محدثان و فقهای بعدی شده تا آن را نقل کنند و یا مستحب شمارند. اما فاضل لنکرانی حکم به استحباب نماز لیلة الرغائب و روزۀ روز قبل از آن را مشکل شمرده است. در دلالت اخبار من بلغ بر استحباب دو نظر فقهی متفاوت ارائه شده است و در این باره شیخ انصاری بر خلاف آخوند خراسانی «اخبار من بلغ» را دلیل بر استحباب خود عمل نمی‌داند. 📚پیشینه‌شناسی خبر «لیلة الرغائب»، برای دیدن کل مطلب و ارجاعات به منبع اصلی رجوع کنید. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزار می‌کند: «سلسله نشست‌های علمی تاریخ و روایت» نشست اول: ظرفیت‌های احادیث شیعی برای پژوهش‌های تاریخی 🎙ارائه‌دهنده: آیت الله محمدهادی یوسفی غروی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری برخی محورهای مهم نشست: 🔹 آیا دسته بندی روایات (صحیح، حسن، ضعیف و ...) در پژوهشهای تاریخی کاربرد دارد؟ 🔸 روایات در کدام عرصه‌های تاریخ‌پژوهی و چگونه قابل استفاده است؟ تاریخ سیاسی، تاریخ اجتماعی ...؛ 🔹 آیا روایات فقط برای زیست اهل بیت علیهم السلام قابل استناد است یا برای پژوهش‌های تاریخی درباره شیعیان نیز می‌توان از آنها استفاده کرد؟ 🔸 آیا شیوه استفاده از متون روایی تک‌نگاشت و جوامع روایی یکسان است؟ 🔹 آیا محدث سیره نگار داشته ایم؟ در صورت وجود اهمیت کار این محدثان چیست؟ 🔸 نسبت روایات صرف تاریخی در متون روایی مانند آنچه به میلاد معصومان پرداخته، با متون روایی غیر تاریخی مانند کتاب التوحید چگونه است؟ 🏢خیابان شهید فاطمی (دورشهر)، کوچه ۱۵, پلاک۴ ⏰ دوشنبه ۲ بهمن ۱۴۰۲ ساعت ۱۸:۳۰ _ ۲۰ 🌐 لینک شرکت مجازی: https://www.aparat.com/CHSIQS/live https://eitaa.com/chsiqs

▪️حمایت آیت الله بروجردی از دار التقریب الاسلامی 🔹در سال 1327 مرکز «دار التقریب بین المذاهب الاسلامیه» به ابتکار اندیشه‌ور توانا مرحوم شیخ محمدتقی قمی و با همیاری عالمان سرشناس جامع الازهر و برخی روحانیان شیعه تأسیس شد. آیت الله بروجردی اگرچه جزء مؤسسان آن نبود از ابتدای فعالیت این مرکز به حمایت جدی از آن برخاست و حتی از کمک مالی به آن دریغ نورزید. مکاتبات ایشان با شیخ الازهر، عبدالمجید سلیم، و بعد از او با شیخ محمود شلتوت رابطۀ جهان تشیع را با دنیای اسلام مستحکم‌تر ساخت و بسیاری از سوء تفاهم‌ها و بدبینی‌ها را به دوستی و محبت تبدیل کرد. 🔹در اثر این درایت و حسن تدبیر کار به جایی رسید که شیخ محمود شلتوت آن فتوای تاریخی را صادر کرد و برای نخستین بار یک عالم سنی به طور رسمی مذهب شیعه را به رسمیت شناخت و برای آن در دانشگاه الازهر مصر کرسی تدریس تشکیل داد. 📚 «آیت الله بروجردی؛ آیت اخلاص»، مجلۀ اندیشۀ تقریب، سال دوم، شمارۀ پنجم، ص 109. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

صوت نشست: ▪️ظرفیت‌های احادیث شیعی برای پژوهش‌های تاریخی 🎙ارائه‌دهنده: آیت الله محمدهادی یوسفی غروی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs