▪️عمر بن عبد العزیز از دیدگاه امام باقر (ع): 🔹قالَ أَبُو بَصِيرٍ كُنْتُ مَعَ الْبَاقِرِ ع فِي الْمَسْجِدِ إِذْ دَخَلَ عَلَيْهِ عُمَرُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَلَيْهِ ثَوْبَانِ مُمَصَّرَانِ‌ مُتَّكِئاً عَلَى مَوْلًى لَهُ فَقَالَ ع لَيَلِيَنَ‌[4] هَذَا الْغُلَامُ فَيُظْهِرُ الْعَدْلَ وَ يَعِيشُ أَرْبَعَ سِنِينَ ثُمَّ يَمُوتُ فَيَبْكِي عَلَيْهِ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ يَلْعَنُهُ أَهْلُ السَّمَاءِ فَقُلْنَا يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ لَيْسَ ذَكَرْتَ عَدْلَهُ وَ إِنْصَافَهُ قَالَ يَجْلِسُ فِي مَجْلِسِنَا وَ لَا حَقَّ لَهُ فِيهِ ثُمَّ مَلَكَ وَ أَظْهَرَ الْعَدْلَ جُهْدَهُ‌ 🔹ابوبصیر می‌گوید با امام باقر (ع) در مسجد بودم که عمر بن عبدالعزیز وارد شد در حالی که لباس زرد ملایم بر تن کرده و بر غلامی تکیه داده بود. امام (ع) فرمود به زودی این جوان به ریاست و امارت خواهد رسید و اظهار عدالت‌ می‌کند و چهار سالی زنده می‌ماند و بعد از آن می‌میرد. پس از مرگ او اهل زمین بر او خواهند گریست و اهل آسمان بر او لعنت خواهند فرستاد. ابوبصیر می‌گوید پرسیدیم یا ابن رسول الله این امر چگونه ممکن است درحالی که شما از عدالت و انصاف او یاد کردید؟ امام فرمود: زیرا در جایگاه و منصب ما نشسته است در حالی که هیچ گونه حقی بر این منصب ندارد. 📚(الخرائج والجرائح، ج1، ص 276) 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️فرقه‌گرایی در پژوهش‌های تاریخی کتاب‌سوزی اسکندریه به دست عمر 🔹فرقه‌گرایان می‌کوشند هر چیزی را که به نفع فرقۀ مقابل به حساب می‌آید از اساس منکر شوند یا درباره آن سکوت کنند. مثلاً برخی فرقه‌گرایان شیعی از شهید مطهری درخواست می‌کنند درباره کتاب‌سوزی اسکندریه به دست عمر حرفی نزد و آن را انکار نکند، زیرا تا وقتی عوام شیعه عمر را مرتکب این جنایت بدانند، فهرست خطاهای او بلندبالا می‌شود و او را علم‌ستیز واقعی به حساب می‌آورند. 🔻پیوست: نقل شهید مطهری در این باره: «چند سال پیش در مؤسسۀ اسلامی حسینیۀ ارشاد دو سخنرانی ایراد کردم که عنوانش «کتاب‌سوزی اسکندریه» بود و بی‌پایگی آن را روشن کردم. یادم هست که بعد از پایان آن سخنرانی‌ها از مؤمن مقدسی نامه‌ای دریافتم به این مضمون که تو چه داعی داری که دروغ بودن این قضیه را اثبات کنی؟ بگذار اگر دروغ هم هست مردم بگویند، زیرا دروغی است به مصلحت و تبلیغی است علیه عمر بن الخطاب و عمرو بن العاص» (مجموعه آثار شهید مطهری، ج 14، ص 311). 📚 کتاب تاریخ‌یار؛ درآمدی بر پژوهش در تاریخ اسلام، ص 252. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️زندگی طلبگی در قرن یازدهم بخش‌هایی از زندگی‌نامۀ خودنوشت سید نعمت الله جزائری (1) 🔹تولدم در سال 1050 بود و اینک که سال 1089 است 39 سال از عمرم می‌گذرد، عمر کوتاهی که سرشار از سختی‌ها و تیره‌بختی‌ها بوده است. پنج سالم بود که با یکی از دوستانم نشسته بودیم و بازی می‌کردیم که مرحوم پدرم به نزد ما آمد و گفت: پسرم با من بیا تا نزد معلم برویم تا تعلیم خط و کتابت بیابی و به مقامی والا برسی. من از این سخن او گریستم و گفتم نمی‌آیم. من و دوستم را به مکتب برد. به خود گفتم بهتر است جدوجهد کنم و کار مکتب را زودتر به پایان رسانم تا به بازی مشغول شوم. دیری نگذشت که قرآن را ختم کردم و قصائد و اشعار بسیار فراگرفتم، حال آنکه از عمرم پنج سال و شش ماه بیشتر نگذشته بود. چون از قرائت قرآن فارغ شدم نزد پدرم رفتم و گفتم مرا رها کنید تا با کودکان بازی کنم. پدرم در جواب گفت: پسرم کتاب امثله را بگیر و بیا تا نزد مردی برویم که برای تو امثله درس بگوید و من گریستم و پدرم برای آنکه مرا خفیف سازد دستم را گرفت و نزد مرد کوری برد که امثله و بصرویه و قسمت‌هایی از تصریف زنجانی را خوب می‌دانست. او آن‌ها را به من درس می‌داد و من هم در عوض عصاکشی او را می‌کردم. 🔹سپس نزد سیدی از اقارب خویش رفتم که در تدریس تصریف و کافیه استاد بود. در تمام مدتی که نزد او درس می‌خواندم هر روز مرا به باغ خودش می‌برد و داسی به دستم می‌داد و می‌گفت پسرم این علف‌ها را بچین تا بدهم گاو و گوسفندهایم بخورند. چون از کار درو فارغ می‌شدم از علف‌ها پشتۀ بزرگ می‌بستم، بالای سرم می‌گذاشتم و به خانۀ او می‌بردم و او هم به من می‌گفت به کسانت از این بابت چیزی نگو. 📚زندگی طلبگی در قرن یازدهم، کامران فانی. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️بحث شیعه و سنی ربطی به خارجی‌ها ندارد خاطره‌ای از میرزای شیرازی: 🔹یک وقت در سامرا بین شیعه و سنی اختلاف شدیدی می‌شود و فی‌الجمله کشتاری هم اتفاق می‌افتد. اوضاع این‌قدر آشفته بود که مرحوم آقای مجتهدی تبریزی از قول حاج شیخ عبدالکریم حائری نقل می‌کرد: «باری در سرداب بود که قرار بود بالا بیاورند تا به جای دیگر منتقل شود. هرچه به یکی از حمال‌های سامرا گفتیم برو این بار را بالا بیار حاضر نشد و می‌ترسید که اگر به سرداب رود گرفتار شود و او را بکُشند». خلاصه اوضاع در آن زمان این‌قدر آشفته بود. 🔹از طرف انگلیسی‌ها پیش میرزای شیرازی می‌آیند و برای کمک به ایشان می‌گویند: «هرچه امر بفرمایید در اختیار شما قرار می‌دهیم و از شما اطاعت می‌کنیم». میرزا می‌فرماید: «بحث ما یک بحث داخلی و خانوادگی است. دو تا برادر با هم یک مسئله‌ای دارند. این صحیح نیست که غیر بیاید مداخله کند. خود ما حل می‌کنیم و مسئله‌ای نیست که شما بخواهید دخالت کنید». 📚جرعه‌ای از دریا، ج 1، ص 119 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️زندگی طلبگی در قرن یازدهم بخش‌هایی از زندگی‌نامۀ خودنوشت سید نعمت الله جزائری (2) 🔹اما در باب گذران معیشت چنانکه گفتم در خانۀ یکی از بزرگان حویزه منزل داشتیم ولی اغلب تا ظهر برای مباحثه در منزل می‌ماندیم و چون به منزل آن مرد می‌رفتیم می‌دیدیم که غذایشان را خورده‌اند و ما تا شب بی‌غذا می‌ماندیم. 🔹رفیقم به پوست خربزۀ بر زمین ریختۀ به خاک‌آلوده قناعت می‌کرد و از شرم و خجلت حال خود را از من مستور می‌داشت و من هم همان کار را می‌کردم. تا اینکه یک روز که به دنبالش می‌گشتم دیدم که پوست خربزه جمع کرده و کنار در نشسته پوست‌های خاک‌آلود را می‌خورد. بی‌اختیار خنده‌ام گرفت. گفت چرا می‌خندی؟ گفتم آخر حال و روز من هم همین است و هر یک از ما حال خود را از دیگری پنهان می‌کند. گفت حالا که این‌طور است پس بیا هر روز پوست خربزه‌ها را با هم جمع کنیم و با آب بشوییم و بخوریم. 🔹زندگی بدین گونه می‌گذشت و ما در روشنایی ماه کتاب می‌خواندیم و من متونی مثل کافیه و شافیه و الفیۀ ابن مالک را از بر می‌کردم و شب‌هایی که ماه نبود متونی را که از بر کرده بودم از حفظ تکرار می‌کردم تا یادم نرود. 📚زندگی طلبگی در قرن یازدهم، کامران فانی. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#اطلاع‌رسانی_نشست‌های_تاریخی ▪️تبیین اشتراکات و تمایزات سیرۀ معصومان و معیار جمع آن با تأکید بر سیرۀ سیاسی 🎙استاد حامد قرائتی 📅 پنجشنبه 28دی 1402، ساعت 10 تا 12. 🏢 قم، پردیسان، انتهای بلوار دانشگاه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، طبقه دوم، اتاق 225 لینک حضور در جلسه به صورت مجازی: dte.bz/cptconf https://takl.ink/Isca.ac.ir/

▪️آثار جعل از سر تا پای حدیث لیلة الرغائب واضح است! آیت‌الله مددی: 🔹همین صلات لیلة الرغائب که باز هم سید بن‌ طاووس این را نقل کرده است. به‌ عین این سند و متن [که اصلاً متن و سند مال آن‌ها (اهل‌تسنن) است] در کتاب موضوعات ابن‌جوزی آمده است! 🔹اسمش را هم گذاشته‌اند شب آرزوها! لیلة الرغائب! یک حدیثی است که آثار جعل از سر تا پای آن واضح است. خوب این چه درجه و قوت احتمالی برای آدم می‌آورد؟! 🔹سید بن‌ طاووس (رحمه‌الله) سید بزرگواری است، سید الصالحین، جمال الصالحین؛ در بزرگواری ایشان بحثی نداریم اما به عینه در موضوعات ابن‌جوزی وجود دارد. 🔹چون اهل‌ سنت که شما می‌دانید به چه وضعی نماز تراویح را می‌خوانند در ماه رمضان! بعد از نماز تراویح، در طی سال، شب جمعه اول ماه رجب در مساجد جمع می‌شوند و این نماز لیلة الرغائب را می‌خوانند. یعنی لیلة الرغائب از لیالی مشهورۀ اهل‌ سنت بعد از تراویح است. تراویح در درجۀ اول، لیلة الرغائب در درجۀ دوم، بعد هم شب نیمۀ شعبان. البته نیمۀ شعبان را ما هم روایت داریم. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️پیشینه‌شناسی خبر «لیلة الرغائب» استاد حسینیان مقدم: 🔹ابن جوزی(م597) نخستین کسی است، که از اهل سنت، حدیث لیلة الرغائب و اعمال آن را با اندک اختلافی که با روایت ابن طاووس دارد، از ابن منده از ابن جهیم صوفی ابن سعید بصری از پدرش از صغانی از حمید طویل از انس بن مالک از پیامبر(ص) نقل کرده است. بدین ترتیب حدیثی که از آن نام برده شد، از منابع و راویان اهل­ سنت به منابع شیعی راه یافته است. گرچه مطالعات پیشینه­ ای فراتر از ابن جوزی را بیان نمی­ کند، اما نقد ابن جوزی بر این حدیث، نشان می­ دهد، که نماز رغائب دست­ کم در قرن ششم شایع بوده است. 🔹ابن جوزی سند روایت را ضعیف، محتوای آن را دروغی منتسب به رسول خدا(ص) شمرده و ابن جهیم صوفی را از دروغ­گویان متهم به جعل این خبر دانسته­ و از استادش عبدالوهاب حافظ نقل کرده که راویان این خبر مجهول الحال و برای محدثان ناشناخته هستند و اصل خبر در هیچ کتابی یافت نشده است. ابن جوزی نمازهایی مانند نماز رغائب را ساخته امام جماعت­ های جاهل دانسته که مجالس را از این نوع خبرها پر کرده ­اند تا بتوانند ریاست داشته باشند، در حالی که این نماز هیچ بنیان و اساس ندارد. 🔹برخی دروغ بودن چنین خبری را مورد اتفاق همگان دانسته اند. پیشینه این خبر در منابع شیعی به ابن طاووس(م664ق) می­ رسد. او بدون ذکر سند، تصریح کرده که در کتاب­ های عبادی از پیامبر(ص) نقل شده، ولی من آن را از برخی کتاب­ های شیعه آورده­ ام. سخن سید نشان می­ دهد ابن طاووس چندان به منبع خود اعتماد نداشته و حتی نام آن را نخواسته بیان کند، اما از باب احتیاط حدیث را نقل کرده است تا ثوابی از دست نرود. گویا خاستگاه این گونه احتیاط­ها «اصل تسامح در ادله سنن» یا «اخبار من بلغ» باشد، که خبر در مقام عمل پذیرفته می­­ شود. علامه حلی(م۷۲۶ق ) نیز به محتوای این حدیث اعتماد کرده به آن اجازه داده و سپس مستند محدثان و فقهای بعدی شده تا آن را نقل کنند و یا مستحب شمارند. اما فاضل لنکرانی حکم به استحباب نماز لیلة الرغائب و روزۀ روز قبل از آن را مشکل شمرده است. در دلالت اخبار من بلغ بر استحباب دو نظر فقهی متفاوت ارائه شده است و در این باره شیخ انصاری بر خلاف آخوند خراسانی «اخبار من بلغ» را دلیل بر استحباب خود عمل نمی‌داند. 📚پیشینه‌شناسی خبر «لیلة الرغائب»، برای دیدن کل مطلب و ارجاعات به منبع اصلی رجوع کنید. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزار می‌کند: «سلسله نشست‌های علمی تاریخ و روایت» نشست اول: ظرفیت‌های احادیث شیعی برای پژوهش‌های تاریخی 🎙ارائه‌دهنده: آیت الله محمدهادی یوسفی غروی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری برخی محورهای مهم نشست: 🔹 آیا دسته بندی روایات (صحیح، حسن، ضعیف و ...) در پژوهشهای تاریخی کاربرد دارد؟ 🔸 روایات در کدام عرصه‌های تاریخ‌پژوهی و چگونه قابل استفاده است؟ تاریخ سیاسی، تاریخ اجتماعی ...؛ 🔹 آیا روایات فقط برای زیست اهل بیت علیهم السلام قابل استناد است یا برای پژوهش‌های تاریخی درباره شیعیان نیز می‌توان از آنها استفاده کرد؟ 🔸 آیا شیوه استفاده از متون روایی تک‌نگاشت و جوامع روایی یکسان است؟ 🔹 آیا محدث سیره نگار داشته ایم؟ در صورت وجود اهمیت کار این محدثان چیست؟ 🔸 نسبت روایات صرف تاریخی در متون روایی مانند آنچه به میلاد معصومان پرداخته، با متون روایی غیر تاریخی مانند کتاب التوحید چگونه است؟ 🏢خیابان شهید فاطمی (دورشهر)، کوچه ۱۵, پلاک۴ ⏰ دوشنبه ۲ بهمن ۱۴۰۲ ساعت ۱۸:۳۰ _ ۲۰ 🌐 لینک شرکت مجازی: https://www.aparat.com/CHSIQS/live https://eitaa.com/chsiqs

▪️حمایت آیت الله بروجردی از دار التقریب الاسلامی 🔹در سال 1327 مرکز «دار التقریب بین المذاهب الاسلامیه» به ابتکار اندیشه‌ور توانا مرحوم شیخ محمدتقی قمی و با همیاری عالمان سرشناس جامع الازهر و برخی روحانیان شیعه تأسیس شد. آیت الله بروجردی اگرچه جزء مؤسسان آن نبود از ابتدای فعالیت این مرکز به حمایت جدی از آن برخاست و حتی از کمک مالی به آن دریغ نورزید. مکاتبات ایشان با شیخ الازهر، عبدالمجید سلیم، و بعد از او با شیخ محمود شلتوت رابطۀ جهان تشیع را با دنیای اسلام مستحکم‌تر ساخت و بسیاری از سوء تفاهم‌ها و بدبینی‌ها را به دوستی و محبت تبدیل کرد. 🔹در اثر این درایت و حسن تدبیر کار به جایی رسید که شیخ محمود شلتوت آن فتوای تاریخی را صادر کرد و برای نخستین بار یک عالم سنی به طور رسمی مذهب شیعه را به رسمیت شناخت و برای آن در دانشگاه الازهر مصر کرسی تدریس تشکیل داد. 📚 «آیت الله بروجردی؛ آیت اخلاص»، مجلۀ اندیشۀ تقریب، سال دوم، شمارۀ پنجم، ص 109. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

صوت نشست: ▪️ظرفیت‌های احادیث شیعی برای پژوهش‌های تاریخی 🎙ارائه‌دهنده: آیت الله محمدهادی یوسفی غروی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

گزارش تصویری: ▪️ظرفیت‌های احادیث شیعی برای پژوهش‌های تاریخی 🎙ارائه‌دهنده: آیت الله محمدهادی یوسفی غروی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️رسمی شدن سیزده رجب به عنوان عید ولادت امام علی(ع) به دست سلطان حسین صفوی استاد رسول جعفریان: 🔹مشهور چنان است که تولد آن حضرت روز جمعه 13 رجب در سال سی‌ام عام الفیل است. برخی مانند کلینی در کافی، به ذکر «سی سال پس از عام الفیل» بسنده کرده و روز معین نکرده است (کافی: 1/452). شیخ مفید در ارشاد (ص 9)، سید رضی در خصائص امیر المؤمنین (ص 4)، شیخ طوسی در تهذیب (6/9) و مصباح المتهجد (ص 741) (از ابن عیاش) و مالکی در الفصول المهمه (ص 12) و ابن شهر آشوب در مناقب (2/78) و فتال نیشابوری (روضه الواعظین، 192) روز سیزدهم رجب را به عنوان روز ولادت نقل کرده‌اند. روایتی از صفوان جمال از امام صادق علیه السلام روز ولادت را هفتم شعبان می داند. شیخ مفید در کتاب مسار الشیعه روز 23 شعبان را روز ولادت امام علی علیه السلام می داند. مسعودی در اثبات الوصیه (ص 134) نیمه رمضان را روز ولادت امام دانسته است. بیرونی هم در آثار الباقیه (ص 424) هشتم جمادی الاولی را روز ولادت امام علی (ع) دانسته است. جالب است که در مجمل فصیحی ( از احمد خوافی متوفای 845) (1/66) آمده است که ولادت امیر المؤمنین روز سیزدهم رجب الاصم در حرم کعبه که پیش از او و بعد از او کسی در حرم کعبه متولد نشد. شهرت این تاریخ در دوایر سنی در ماوراءالنهر هم جالب است. ایضا در تاریخ بناکتی (ص 98). 🔹در دوره شاه سلطان حسین، نوعی رسمیت دادن به این قبیل مراسم ها را از طرف حکومت داریم. شاید شاه، روی علائق شخصی خود، به این مسائل توجه می‌کرده است. این امر سبب شد تا او در پی بررسی این اختلاف برآمده و علما را در این باره گرد آورده و نظرشان را جویا شود و مسئله را به سامانی برساند. شاه شیعه، از اختلاف نظر در این باره خشنود نبوده و دلش می خواست روزی معین به عنوان روز ولادت امام علی علیه السلام رسمیت یابد و عید رسمی اعلام شود. 🔹وی برای این کار علمای اصفهان را گردآورد و به عبارتی، یک مجمع علمی تشکیل داد. در این مجمع، به دستور شاه، مقرر شد تا هر کسی بر اساس منابع و مدارک و‌ آنچه قبول دارد، نظرش را روی کاغذی بنویسد. این کار انجام شد و در نهایت اکثریت علما و دانشمندان حاضر روز 13 رجب را پذیرفتند. شاه نیز به عقیده اکثریت احترام گذاشت و همان روز را به عنوان روز ولادت پذیرفت و رسمی کرد. این رسمیت سبب شد تا روز 13 رجب شاخص شده و به عنوان روز عید پذیرفته شود. 📚 برگرفته از: ۱۳رجب: از شاه‌ سلطان‌ حسین صفوی تا ناصرالدین شاه 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️ناصرالدین شاه و مراسم سلام عام در روز ولادت امام علی (ع) استاد رسول جعفریان: 🔹در فاصله رفتن صفویان تا آمدن قاجار، مسلماً سیزدهم رجب عید گرفته می‌شده است، اما اینکه چه اندازه اهمیت داده می‌شده نمی‌دانیم. در دوره ناصری، بحث سیزدهم رجب بالا گرفته و به عنوان روزی که «سلام عام» در آن برگزار می‌شد، مطرح شده است. شروع این مراسم بر اساس گفته مورخان سال 1271 قمری است که در این روز ناصرالدین شاه آن را به عنوان عید عام مطرح کرد و از مردم هم خواست تا در آن روز جشن بزرگ برپا کنند. همین امر سبب شد تا از آن سال به این طرف، روز سیزدهم رجب را تمامی شاهان و حاکمان، به اعتبار یک عید رسمی و سلام عام بشناسند. بدین ترتیب، ریشه های تاریخی برقراری یک رسم عمومی را می توان دریافت. 📚 برگرفته از: ۱۳رجب: از شاه‌ سلطان‌ حسین صفوی تا ناصرالدین شاه 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

نسبت‌هایی نادرست به عقیله بنی‌هاشم ◼️ مصیبت‌ها و رنج‌های حضرت #زینب علیهاسلام بخصوص در حادثه کربلا عظیم است. ⛔️ در عین حال برخی گزارش‌ها با جایگاه این بانوی کم‌نظیر که او را عقیله خوانده‌اند، سازگار نیست. از این جمله مطالبی است که در کتب متأخر ذکر شده و امروزه نیز مکرر بیان می‌شود. @Mostabin 📖 در مقاله تحریف‌زدایی از شخصیت عاشورایی زینب(س) چند موضوع مشهور نقد و بررسی شده است: 1️⃣ سر به محمل زدن حضرت زینب(س)؛ 2️⃣ درس تفسیر حضرت در کوفه و تفسیر کهیعص؛ 3️⃣ درخواست از برادر برای آزمودن یاران خود در شب عاشورا 📗 مورد آخر در کتب متأخر مانند مقتل #مقرم آمده و نمونه‌های این‌چنینی در این کتاب کم نیست. 📌 مرحوم شیخ عباس قمی سر به محمل زدن را نادرست می‌داند هر چند مرحوم مجلسی این روایت را از "کتب معتبر" نقل می‌کند. #نقد_کژی‌ها #مستبین در ایتا https://eitaa.com/Mostabin در تلگرام https://t.me/AlMostabin

▪️زندگی طلبگی در قرن یازدهم بخش‌هایی از زندگی‌نامۀ خودنوشت سید نعمت الله جزائری (3) 🔹طلاب در گرمای تابستان شب‌ها به بام مدرسه می‌رفتند ولی من درِ حجره را می‌بستم و شروع به مطالعه و تحشیه و تصحیح می‌نمودم تا مؤذن نزدیک صبح مناجات می‌کرد و من صورتم را بر روی کتاب می‌گذاشتم و لحظه‌ای می‌خوابیدم تا آفتاب طلوع می‌کرد. آنگاه تا ظهر به تدریس می‌پرداختم و چون مؤذن اذان ظهر می‌گفت بلند می‌شدم و به درس می‌رفتم و درس می‌خواندم. 🔹بسا که سر راه گرده‌ای نان از دکان نانوایی می‌گرفتم و در راه می‌خوردم و اغلب اوقات نان هم نمی‌یافتم تا شب می‌شد و بارها می‌شد که نمی‌دانستم چیزی خورده‌ام یا نه و چون خوب فکر می‌کردم درمی‌یافتم که چیزی نخورده‌ام. 🔹چون اغلب برای مطالعه چراغ نداشتم غرفه‌ای بلند گرفته بودم که درهای متعدد داشت. در آن می‌نشستم و زیر نور ماه کتابم را می‌گشودم و می‌خواندم و چون ماه دور می‌زد دری دیگر را که رو به ماه داشت می‌گشودم و کتاب می‌خواندم. دو سال همین کار را می‌کردم تا چشمانم ضعیف شد و تا کنون هم ضعف چشمانم باقی است. 🔹درسی داشتم که حواشی آن را در زمستان بعد از نماز صبح می‌نوشتم و از شدت سرما از انگشتانم خون جاری می‌شد و من ملتفت نمی‌شدم. 📚زندگی طلبگی در قرن یازدهم، کامران فانی. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️احتیاط در تعابیر به ظاهر تشریفاتی 🔹میرزای شیرازی می‌خواست به ناصرالدین شاه نامه‌ای بنویسد. آقا سید عبدالمجید متن نامه را تهیه می‌کند تا میرزا امضا کند. وقتی میرزا نامه را مطالعه می‌کند، تأمل می‌کند. دوباره مطالعه و تأمل می‌کند و خلاصه طول می‌کشد. آقا سید عبدالمجید از میرزا می‌پرسد که اگر به نظر مبارک جایی از نامه ایراد دارد یک نامۀ دیگر بنویسم. 🔹 میرزا می‌فرماید شما در اینجا راجع به ناصرالدین شاه نوشته‌اید: «من شما را دعا می‌کنم» و من می‌خواهم ببینم آیا ایشان را دعا می‌کنم؟ آیا دعا کرده‌ام؟ آیا این حرف درستی است و شرعاً می‌توان نوشت؟ 🔹مقداری که می‌گذرد میرزا می‌فرماید عیب ندارد، بنویسید؛ چون ناصرالدین شاه در یک جریانی خدمتی به شیعه کرد و من دعایش کردم پس نوشتن این جمله عیبی ندارد. 📚 جرعه‌ای از دریا، ج 1، ص 122 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

🔸 انتشار مقاله "تاریخ‌نگاری و آخرت‌گرایی؛ درنگی در سودمندی تاریخ بر اساس متون تاریخی مسلمانان" فصل‌نامه حیات معنوی وابسته به مؤسسه فرهنگی دین‌پژوهی بُشری که خود را "نشریه‌ای نو برای ترویج زیست اخلاقی، عقلانیِ بهتر و حیات معنوی برتر" تعریف کرده است، هفدهمین شماره (پاییز ۱۴۰۲) خود را به مناسبات اخلاق و تاریخ ویژه ساخته است. این شماره که سرکار خانم دکتر زهرا روح‌الهی امیری سردبیری آن را عهده‌دار بوده‌اند، دربردارنده نُه مقاله، سه گفت‌وگو، یک معرفی و نقد کتاب و دو مقاله میهمان است. مقاله "تاریخ‌نگاری و آخرت‌گرایی؛ درنگی در سودمندی تاریخ بر اساس متون تاریخی مسلمانان" در صفحات ۳۱ تا ۳۷ این شماره از فصلنامه به چاپ رسیده است. فصل‌نامه شماره برخط رایگان ندارد و دسترسی به نسخه الکترونیکی آن از طریق وب سایت مؤسسه فرهنگی دین‌پژوهی بشرا www.boshraonline.ir و یا فیدیبو www.fidibo.com و یا طاقچه www.taaghche.com میسور است. چکیده مقاله چنین است: تاریخ‌نگاری مسیر بالنده و امیدوار کننده‌ای را در کشور ما پیش گرفته است. این دانش دست کم برای نگاه داشتن به هم‌پیوستگی با میراث نیاکانمان و ارائه ضوابط و قواعدی در این زمینه، نیازمند واکاوی و بازخوانی نوشته‌های بازمانده از مورخان مسلمان پیشین است. این امر یکی از بایسته‌های بومی شدن پایه‌های معرفتی و رویکردها و سوگیریهای دانش تاریخ هم هست. مورخان مسلمان متأثر از قرآن که روایتِ تاریخ را "ذِکری" (بر وزن پیدا) یعنی به خودآورنده و یادآورنده دلها (به عنوان مثال هود، ۱۲۰ و ق، ۳۷) نامیده است، سودمندی‌های تاریخ و آگاهی‌های تاریخی را فراتر از قلمرو زیست این‌جهانی آدمی می‌انگاشتند و سرای زیست جاودانه انسان را هم بهره‌مند از آن می‌شمردند. این نگاه که از دیدگاه تاریخ‌پژوهانی مانند مرحوم زرین‌کوب تاریخ را تا مرز همسایگی با تجربه‌های اخلاقی و حتی عرفانی می‌کشاند، می‌تواند همه فرایند تاریخ‌پردازی یعنی گردآوری اطلاعات، سنجش و پردازش آنها و سرانجام و به ویژه نگارش متن تاریخی را از خود متأثر کند، و بر همین اساس می‌توان از آن به عنوان یک معیار برای ارزیابی نوشته‌های تاریخی، بهره جست. این نوشتار کوشیده است با مروری بر مقدمه چند متن برگزیده تاریخی تا پیش از قرن دهم هجری، آخرت‌گرایی از مسیر پرداختن به تاریخ را به عنوان یکی از انگیزه‌ها و پیامدهای تاریخ‌نگاری در دوره اسلامی بر رسد. ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ @MohsenAlviri