اسنادی از نگاه به آثار تاریخی در پیشینه خمینیشهر
28 فروردین سال 1390 دفتر نمایندگی میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شهرستان خمینی شهر شروع به کار کرد. به این بهانه چند سند در خصوص جایگاه و اقدامات صورت گرفته پیرامون آثار تاریخی منطقه ماربین در این نوشته مرور می شود.
شاید قدیمی ترین توجه به میراث فرهنگی در منطقه به تعمیر و توسعه مسجد جامع خوزان در سال 1078 خورشیدی برگردد
در خصوص همین بنای با ارزش سندی از سال ۱۳۱۳ نشان می دهد که یک اروپایی در محل حاضر و به تحقیق و مطالعه بر روی مسجد می پردازد
چند سند و خبر منتشر شده در روزنامه های آن دوران در فاصله سالهای 1308 تا 1310 نشان می دهد که همزمان با شرایط نامناسب بناهای تاریخی عده ای پیگیر حفظ آثار بوده اند در همین راستا پروفسور پوپ مستشرق امریکایی در اردیبهشت 1308 به اصفهان سفر کرده و کارهای مطالعاتی روی بناها ی تاریخی را شروع می کند.
...جالب اینکه یک خبرنگار به نام( م.ح.سدهی.فروشانی) چندین مقاله از جمله در روزنامه اخگر شماره 147 مورخ تیر 1308 در خصوص تعرض به بناهای تاریخی و با عنوان ابنبه و آثار تاریخی اصفهان در شرف نابودی منتشر می کند. ....پس از این فراز و نشیبها از سال 1317 به چند سند امیدوار کننده در خصوص توجه به بناهای تاریخی از جمله در منطقه ماربین با این عناوین می رسیم
تعمیر منارجنبان و جلوگیری از تکان دادن آن.
سال ۱۳۱7، مرکز اسناد اصفهان.
12- راجع به ساختمان اماکن عمومی و آثار تاریخی و بهبود وضعیت آنها در سده.
سال ۱۳۱7، مرکز اسناد اصفهان.
13- راجع به سنگهای مقابر قدیمی سده.
سال ۱۳۱7، مرکز اسناد اصفهان.
14- تحقیقات پیرامون کشف دو خمره ، توسط اهالی اسفریز.
سال ۱۳۱8، آرشيو ملي ايران
در سال ۱۳22 پروفسوری آمریکایی، جهت تحقیق در باره فرهنگ و کشاورزی منطقه وارد سده می شود و شهرداری همکاریهای لازم را برای انجام مطالعاتش با وی انجام می دهد.
ظاهرا اولین بنایی که در فهرست آثار ملی ایران ثبت می شود ایوان گزیها است که در سال 1349 اتفاق می افتد. .....در اواخر دهه 1370 و اوایل دهه 1380 چند خانه تاریخی سرتیپ، مجیر و نیز برج کبوتر توسط شهرداری و همکاری ورثه تملک و عملیات ترمیم و باز سازی آنها شروع گردید که این اقدامات تحولی در توجه به آثار تاریخی و میراث گذشتگان به حساب می آید. البته این رویه در دهه 1390 ادامه یافت به گونه ای که در حال حاضر خانه های تاریخی چندی و برج کبوتر دستگرد و عصارخانه از بناهای تاریخی با ارزش شهر محسوب می شوند.
متن کامل مقاله در سایت دانشنامه خمینی شهر
....
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr
چوگان در مسیر توسعه در خمینی شهر
>>>>>>>
چوگان ورزش مفرحی است که سابقه آن به دوران پیش از اسلام می رسد. خوشبختانه به همت افرد علاقه مند گام های بلندی در راه احیا و توسعه. این ورزش چند سالی است که برداشته شده است.
این فعالیتها از سال 1398 شروع شد و در 27 دی 1400 با تشکیل هیئت چوگان شهرستان رسمیت یافت.
مجموعه چوگان و سوار کاری شهرستان در حاشیه حمام تاریخی احمدآباد واقع در بلوار سردارکرمی مدتی است که راه اندازی شده و آماده خدمات رسانی آموزشی و عملی به علاقه مندان است.
هیئت اولین مسابقه رسمی بین چهار تیم چوگان در نوروزگاه 1401 در میدان نقش جهان برگزار کرد که در نتیجه تیم خمینی شهر مقام اول را به دست آورد.
///
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خمینی شهر
کتابخانه کودک
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کشور در دی ماه 1344 در کشور بنا نهاده شد. درست یک سال بعد، ساختمانی جنب شهرداری همایونشهر براساس نقشه کشوری برای تاسیس شعبه ای از کانون مذکور ساخته شد. این کتابخانه و مرکز فرهنگی به جذب دانش آموزان مدارس برای انجام فعالیت های فرهنگی، هنری و ادبی و کتابخوانی پرداخت. برپایی اردوهای دانش آموزی، انتشار نشریه دیواری و اجرای نمایش از برنامه های کانون در این دوران بود. خانم ها نوربخش، ایهامی و عریضی از اولین کتابداران کانون و آقای شیروی سرایدار آن بود. با شروع ساخت درمانگاه تامین اجتماعی در این مکان کانون در سال 1382 به بلوار آیت اله صهری، پشت سالن مادر تغییر مکان داد.
منابع:
گفتگو با مسوولان وقت کانون پرورش فکری کودک و نوجوان خمینی شهر.
آرشيو ملي ايران، شناسه سند: ۳۹۵/۱۴۰۲.
/////
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr
هدایت شده از دانشنامه شهرستان خمینی شهر 2
انتشارکتابی جدید با موضوع خمینی شهر
رخدادهای خمینی شهر عنوان جدیدترین کتابی است که در باره تاریخ خمینی شهر آخر فروردین 1402 انتشار یافت.
کتاب مذکور وقایع منطقه را از تشکیل شهرستان تا پایان سال 1400 در چهار دهه به ترتیب زمان وقوع ثبت کرده است. پانزدهمین کتاب تاریخ منطقه نگارش محمدعلی شاهین در 292 صفحه در قطع رقعی به چاپ رسیده است. ریحانه مویدی طراح جلد و گفتمان اندیشه معاصر، ناشر رخدادهای خمینی شهر می باشد. 14عنوان کتابهای منتشر شده پیشین عبارتند از:
1- راهنمای گردشگری و سفر به خمینیشهر
2- هزار سال خمینیشهر: ، 1396.
3- چهل پسینه: چهل ناداستان از پیشینه منطقه در 152 صفحه، 1398.
4- راویان ماربین جلد 1: 23 گفتگو از تاریخ شفاهی منطقه در 151 صفحه، 1398
5- نامها و نشانهها: ریشه نامها در 384 صفحه، 1398.
6- راویان ماربین جلد 2: 28 گفتگو از دهستان ماربین تا تشکیل بخش در 198 صفحه، 1399
7- راویان ماربین جلد 3، از تشکیل بخش تا تغییر نام به همایونشهر در 170 صفحه، 1399
8- زبان اسناد، اسناد خمینیشهر در 46 گروه در 295 صفحه، 1400
9- مروری بر تاریخ سده و همایونشهر در 267 صفحه، 1400.
10- سرزمین مهر: نیکوکاری و موقوفات از آبادیهای ماربین به خمینیشهر، 270 صفحه، 1400.
11- رخدادهای مهربین: 412 رخداد از مهاجرت آریاییها تا تشکیل شهرستان در 393 صفحه، 1400
12- راویان ماربین جلد 4، 20 گفتگو از تغییر نام سده به همایونشهر، در 187 صفحه، 1400
13- سرگذشت پزشکی، سیر تحول بهداشت و درمان ، در 284 صفحه.
14- راویان ماربین جلد 5( انقلاب)، در 189 صفحه
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_
شکلگیری فوتبال در پیشینه خمینیشهر و سیر تحول آن
سالها کودکان و نوجوانانی بودند که با خرید توپ های دوخت بازارهای شهر از جمله درب محکمه در کوچه پس کوچه های شهر به دنبال توپ می دویدند اما در سال 1343فوتبال اصولی توسط فردی به نام محمود گرجی به صورت علمی و فنی به علاقه مندان در همایونشهر آموخته شد. وی فوتبال را در اهواز از فردی مجارستانی به نام ماسایژ آموخته بود. گرجی در این باره میگوید:
«قبل از انقلاب به من گفتند فوتبال این شهر را راه بینداز. اول قبول نکردم ولی بعد تعدادی شاگرد جمع کردند و کم کم فوتبال را پایه گذاری کردیم. با کمک مردم اول تیم تاج را راه انداختیم و بعد تیم خانه جوانان را. رئیس خانه جوانان رئیس شیر و خورشید اصفهان بود و پول و امکانات در اختیارمان
می گذاشت. صبح ها می رفتم اداره و عصرها می آمدم ورزشگاه (استادیوم). اولین مسابقه ما با تیم رهنان بود و 9 تا گل خوردیم. سه ماه بعدش سه تا گل خوردیم و شش ماه بعدش آن ها را شکست دادیم.» فعالیتها وتشویق های محمود گرجی در این سالها جوانان زیادی را به سمت ورزش به ویژه فوتبال سوق داد و به این ترتیب فوتبال طرفداران و علاقه مندانی در شهر پیداکرد. با افزایش تعداد بازیکنان فوتبال در دهه 1350باشگاه های چندی در سطح شهرستان شکل گرفتند و در دهه 1360 مسابقات منظم بین باشگاه های شهرستان در رده های دسته 2 ، دسته 3 ، منتخب روستاها ، جوانان ، 22 بهمن و جام حذفی برگزار می شد. تیم برگزیده در لیگ استان شرکت می کرد هنگامی که خمینی شهر بازی داشت 2 تا 3 هزارنفرتماشاچی خمینی شهری به ورزشگاه می رفتند.دریک دوره تیم پیام نماینده خمینی شهر در مسابقات قهرمانی استان با تیم تام اصفهان به بازی نهایی رسید .این دو تیم در خمینی شهر صفر صفر و در اصفهان در وزشگاه تختی یک یک کردند واین امکان پیدا شد که تیم خمینی شهری برای لیگ آزادگان انتخاب شود ولی به خاطر تیم های ذوب آهن و سپاهان چنین نشد. با حذف تیم خمینی شهری اعتراضاتی شکل گرفت که به سعیدیان فر نماینده وقت شهرستان در مجلس شورای اسلامی کشیده شد و حتی موضوع به تهران هم منتقل شد. باشگاه های فعال خمینی شهر در این دوران تام ، پیام ،استقلال و پرسپولیس محله خوزان، توحید و وحدت فروشان بودند.در سنوات بعدی به دلایل مختلف از جمله ایجاد وقف های متعدد در لیگ شهرستان و تخریب چمن ورزشگاه فوتبال جایگاه قبلی خود را از دست داد.
هدایت شده از دانشنامه شهرستان خمینی شهر 2
سابقه دباغی در خمینی شهر
//////
بر پایه بعضی اظهارات و نیز شواهد در اوایل دوران قاجار دباغی توسط افرادی همچون آقا علیاکبر ورنوسفادرانی در منطقه رونق یافت و به همین سبب هم نام خانوادگی دباغی برخاندان وی مانده است. به علاوه وجود مخروبههایی از کارخانههای دباغی در نقاطی از شهر نشان از قدمت این حرفه در منطقه دارد. وجود نظام صنفی دباغان از دوران قاجار هم بر این امر تاکید دارد. دباغی از ابتدای رواج در سده به دلیل نیاز به آب در اطراف مادیها و قناتها انجام
عناوین برخی از اسناد مرتیط با دباغی:
1- تقسیم صنف دباغ به دو دسته عمده دباغ شهری و دباغ سدهی در دوران قاجار و پهلوی.
2- قرارداد شرعی بین دباغان اصفهان و دباغان سدهی برای مشخص شدن محدوده کاری.
سال 1281خورشیدی
3- ممنوعیت خروج پوست گوسفند و بز اصفهان و چهار بلوک آن توسط مجلس محترم ملی اصفهان.
سال 1285 خورشیدی
4- دستور ظل السلطان در جواب شکایت دباغان سدهی مبنی بر ممنوعیت دباغی بیش از5 نفر در سده و فروش بقیه پوستها به دباغهای شهری.
5- صادرات ده هزار من چرم سده به ارزش هشتاد هزار تومان در فهرست امتعه صادره اصفهان.
سال 1303 / کتاب الاصفهان.
6- جلوگیری از فعالیت دباغیها در کنار آبهای جاری بدلیل مسائل بهداشتی (استان دهم).
سال ۱۳۰۵ ۱۳۰۸ / ۱۰۹ برگ / مرکز اسناد اصفهان / شناسه سند ۹۷/۲۹۳/۷۵۵۷ .
7- نامه وزارت داخله مبنی بر رسیدگی به وضع دباغیهای سده و ضرر دباغیهای سده برای سلامت عمومی بدلیل آلودگی آب شرب منطقه و دستور رسیدگی به این موضوع.
سال ۱۳۰۷ / ۱ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
بیشتر از:
کتاب زبان اسناد، شاهین، محمدعلی، اسناد گروه 8 و یا سایت دانشنانم
//
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr
رادیو و تلویزیون در پیشینه خمینی شهر
پیشینه کشوری و استانی
اولین فرستنده عمومی رادیو در ایران در ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹ در شیراز با نام «رادیو تهران» گشایش یافت. از آنجا که برنامهها تنها در تهران قابل دریافت بود به رادیو تهران معروف شد. رادیو از پدیده های است که پس از تاسیس رادیو آهنگ نفود در خانه های مردم کرد. رادیو با واکنش های کدخدایان، روحانیون، ثروتمندان، متنفذین و جناح ها و گروه های سیاسی روبرو شد که یا در جهت تقویت و یا مقابله با آن بود. وقوع جنگ جهانی و دیگر حوادث دهههای 1320 و 1330 در نفوذ آن در خانه های مردم نقش موثری داشت.
رادیو اصفهان در بیستم دیماه 1328 در اصفهان با روزانه یک ساعت برنامه آغاز به کارکرد. نخستین گوینده آن شادروان رضا ارحام صدر بود.و در سالهای بعد حسین غزالی جذب رادیو اصفهان شد در سال 1337 برنامههای رادیو بهروزی 7 ساعت، صبح و عصر افزایش یافت( مقاله حسین غزالی:نویسنده، تهیهکننده و گوینده پیشکسوت رادیو و تلویزیون اصفهان).
رادیوهای اولیه
ابتدا رادیوها بسیار بزرگ بودند و با باطری و نفت کار می کردند. در رادیو نفتی زمانی که چراغ داخل رادیو روشن می شد پره ها را گرم و به حرکت در می آورد و با تولید برق رادیو شروع به کار می کرد. سال ها این گونه رادیوها استفاده می شدند. بعدها رادیو (آندریا) به بازار آمد که سنگین بود و با باطری کار میکرد و اولین رادیوی قابل حمل در ایران محسوب می شود. رادیو از همان ابتدا در قهوه خانه ها جا باز کرد.به همین دلیل در ساعات پخش برنامه قهوه خانه ها مملو از جمعیت میشدند. داشتن رادیو در خانه نیاز به احذ مجوز داشت و افراد متمول و با نفوذ اقدام به تهیه آن می کردند. معمولا خانوادههایی که رادیو نداشتند، در خانه همسایه صاحب رادیو جمع میشدند. جالب اینکه رادیوهای قدیمی آنتن داشتند و آنتن بر فراز هر خانه نشانه وجود رادیو در آن خانه بود.
تلویزیون نخستین بار در سال ۱۳۳۷ در ایران توسط بخش خصوصی و به صورت انحصاری شروع به کار کرد. یک شعبه ازتلویزیون ایران در جنوب، در آبادان، در سال ۱۳۳۸ افتتاح شد.
رادیو و تلویزیون در خمینی شهر پیشینه
در دهه 1320 در سده تعدادی کمی از متمولین و افراد با نفوذ رادیو داشتند. در این میانه بعضی قهوه خانه ها هم از این وسیله برای جذب مشتری بهره می بردند. افرادی که به دلایلی به شهرهای دیگر مثل اهواز و آبادان و تهران رفت و آمد داشتند در انتقال پدیده های جدید از جمله رادیو و تلویزیون به شهر تاثیر خاص خود را داشتند. در ساعت پخش برنامه از رادیو، قهوهخانهها مملو از جمعیت میشدند و خانوادههایی که رادیو نداشتند، در خانه همسایهها جمع میشدند. یکی از استفاده هایی که از رادیو می شد برای پخش اذان در وقت صحیح شرعی به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان هنگام افطار و سحر بود.
رادیوهای آندریا لامپی و فیلیپس قوهای، از اولین رادیوهایی بودندند که به خانه ها راه یافتند. قدیمی ترین تلویزیونی که به شهر آورده شد، آر تی آی لامپی ساخت آمریکا و شاوب لورنس ساخت آلمان، بود. اندکی بعد پارس ساخت ایران هم به آنها اضافه شد. این تلویزیون ها بزرگ و درب دار بودند. فروشگاه و نمایندگی آنها در اصفهان در خیابان شیخ بهایی واقع بود. در همایونشهر اولین تعمیرگاه و فروشگاه رادیو و تلویزیون فروشگاه آقای توسلی در فلکه بود
///./
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr
اتوبوس در پیشینه خمینی شهر
++++++
در سال 1318 برای فعالیت اتوبوس و حمل و نقل مسافر بین سده و اصفهان مجوز صادر شد و به این ترتیب علاوه بر درشکه چند دستگاه اتوبوس که از نوع اتوبوس های دماغدار و هندلی بودند بین سده و اصفهان فعال شدند و برای آنها ایستگاهی مشخص شد.
در اواخر دهه 1340 شرکت واحد اصفهان خط اتوبوس بین اصفهان و همایون شهر دایر کرد که البته با فواصل زمانی طولانی و ایستگاه های متعدد از خیابان شمسآبادی به ایستگاه رفت و آمد می کردند و بلیط آن دو ریال بود.
راه اندازی دفتر نمایندگی شرکت مسافربری در همایونشهر
در30 دی 1342 شرکت مسافربری گیتی نورد دفتر نمایندگی خود را توسط فردی به نام محمدحسین عشقیپور در میدان شهر دایر کرد. شرکتهای میهننورد و ترانسپورت جنوب هم به دنبال آن دفاتر خود را در همین میدان دایر کردند. نمایندگیها بلیطهای فروخته شده را از طریق تلفنخانه و یا از طریق رانندههای خط همایونشهر به اصفهان به اطلاع دفتر شرکت در اصفهان می رساندند.( کتاب راویان 4 گفتگو با محمدحسین عشقیپور.(
تاسیس سازمان اتوبوسرانی شهرداری خمینی شهر
آذر1370سازمان اتوبوسرانی خمینی شهر و حومه با چهار دستگاه بنز 302 در دو خط خمینی شهر اصفهان و خمینی شهر درچه تاسیس گردید که نقطه عطفی در تاریخچه حمل مسافر به حساب می آید.
اطلاعات بیشتر از دانشنامه خمینی شهر پیشینه حمل و نقل
***
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr
جاده سده، پیشینه بلوار امیرکبیر
&&&&&&&&
تا دهه 1310 راههای ارتباطی مناسبی بین اصفهان و بلوک اطراف اصفهان از جمله دسترسی به آثار تاریخی آتشگاه وجود نداشت. در حدود سال 1312 احداث جاده تهران توسط وزارت طرق از طریق انوشیروان مطرح شد. عدهای معتقد بودند بهتر است راه تهران اصفهان از سده گذشته و پس از عبور از کنار آتشگاه به اصفهان وارد شود. در نهایت این دو جاده جداگانه برنامه ریزی شدند. اعتبار احداث راه آتشگاه و ادامه به نجفآباد، در سال 1314 تامین و عملیات شروع شد. طبق خبر منتشر شده در روزنامه اخگر احداث این مسیر در مرداد 1318 پایان یافت.
همزمان با این عملیات فکر ارتباط سده به اصفهان از طریق راه اصفهان نجف آباد پیگیری شد و در سال 1316 اداره طروق با شروطی، احداث جاده شوسه این مسیر را تحت عنوان راه سده در دستور کار قرار داد.
احداث این مسیر سبب شد تا آبادیهای جنوبی ماربین مانند آدریان، هرستان، کرتمان، درچه، نصرآباد، گورتان و به مرکز دهستان ماربین ارتباط مناسبتری پیدا کنند. عبور اتوبوس و سواری از سده به اصفهان از این مسیر تا احداث مسیر کهندژ صورت می گرفت در اواخر دهه 1330 مسیر بهسازی و آسفالت شد. بعد از انقلاب به تدریج به بلوار تبدیل و امیرکبیر نام گرفت.
)))
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr
هدایت شده از دانشنامه شهرستان خمینی شهر 2
مطالب جدید افزوده شده به سایت دانشنامه خمینی شهر http://daneshnam.ir
خبر انتشار کتاب رخدادهای خمینی شهر
شکل گیری فوتبال در پیشینه خمینی شهر و سیر تحول آن
عناوین اسناد دباغی و قصابی
انجمن خیریه حضرت زھرای مرضیه(س ع) مسجد النبی
رادیو و تلویزیون در پیشینه خمینی شهر
گام به گام با احداث دانشگاه صنعتی
حوزه علمیه مشکات
عناوین اسناد احداث خیابان و جاده
آواها و ترانه های سدهی
مسیرهای برون شهری در پیشینه خمینی شهر
موقوفات شهرستان خمینی شهر
موقوفات مسجد جامع اندان
گفتگو با مرحوم حاج نادعلی سعیدی
خانه گلهای بهشت برین صفا از فکر تا عمل
دانشنامه شهرستان خمینی شهر 2, [۱۵.۰۵.۲۳ ۱۲:۳۰]
25 اردیبهشت و یک اطلاعیه
////
نگاهی به مبارزه با بی سوادی در پیشینه خمینی شهر
در سال ۱۲۸۶ ه. ش کلاسهای اکابر در شیراز به همّت مشروطه خواهان تشکیل شد و در سال 1288 آموزش اجباری همگانی برای کودکان هفت سال به بالا تصویب گردید.
سال ۱۳۱۵ نظام نامه اکابر مبنی بر تشکیل کلاسهای اکابر در مدارس دولتی و موظف نمودن کارکنان بیسواد دولت و موسسات عمومی و پیشه وران برای شرکت در این کلاسها تصویب گردید. در این دوران درصد باسوادان در سده حداکثر 20 درصد بود. سال ۱۳۳۵ سال تجدید نظر در برنامه تعلیمات اساسی و ایجاد بنگاه عمران وزارت کشور و تهیه و تنظیم کتابهای «همه با سواد شویم» بود. در همین سال مرکز مبارزه با بی سوادی در سده راه اندازی شد.
در هفتم دی ماه سال 1358 سازمان نهضت سوادآموزی با هدف باسواد كردن خيل عظيم بيسوادان كشور تشكيل شد. در اردیبهشت 1359 اطلاعیه ای در سطح همایونشهر و حومه پخش شد که خبر از باز شدن دفتر نهضت در خیابان فردوسی (شهید صدوقی فعلی) می داد و از افراد باسواد خواسته شده بود با مراجعه به دفتر برای مبارزه با بی-سوادی همکاری کنند.
(((((
https://eitaa.com/danehnameh
https://eitaa.com/daneshnam_khomenishahr