#روش_شناسی
#آیتاللهسیستانی
#قسمت_دوم
💠 روش اصولی آیت الله #سیستانی:
1️⃣ احاطه به مکاتب متنوع اصولی:
روش ایشان در درس خارج اصول، روشی #جامع میان مکاتب مختلف اصولی و متأثر از اندیشههای اصولی میرزا مهدی #اصفهانی، شیخ هادی #تهرانی و مکاتب معروف اصولی مانند مکتب #نائینی و عراقی و اصفهانی داشت.
2️⃣ آشنایی با مکاتب علمی جدید در رشته های علوم انسانی (حقوق، روانشناسی (علمالنفس)، جامعهشناسی، زبانشناسی، فلسفه جدید و فلسفه غرب)
وی از لحاظ جامعیت و گستره اطلاعات به ویژه در مورد علوم جدید، چهره دیگری از شهید #صدر بود. ایشان در هر زمینهای مطالعه داشت و تأثیر این اطلاعات در درس اصول و فقه ایشان و هر مسئله دیگرِ مرتبط یا فلسفه جدید یا روانشناسی و علوم دیگر آشکار بود.
3️⃣ طرح ایده جدید و نوآوری در درس:
ایشان بعد از طرح درس میکوشید مطلب جدیدی ارائه کند و در این راه یا آن بحث را از شکل شناخته شده و مرسوم خود خارج میساخت و یا اینکه ایده جدیدی را در آن مطرح مینمود.
4️⃣ دقت در فهم نظریات محقق #نائینی:
در فهم افکار و نظریات مرحوم نائینی دقیق بود، زیرا ایشان یک دوره کامل اصول را نزد شاگرد نائینی یعنی شیخ حسین #حلی سپری کرده بود و شیخ حلی در آن دوره به نام «زبان محقق نائینی» و نزدیکترین شاگرد وی معروف بود. از این رو سید سیستانی در درس خود بسیار در آراء سید خوئی و فهم او از نظریات نائینی مناقشه میکرد و در بسیاری از موارد قائل به سوءبرداشت سید خوئی از نظریات محقق نائینی بود.
📚 برگرفته از مصاحبه با استاد سید منیر #الخباز (از شاگردان آیتالله سیستانی)
🔰دوره تخصصی فقه و اصول شهیدین قم
#نکات_رجالی
#روش_شناسی
💠 در مورد اعتبار روایات، سه #منهج کلی وجود دارد:
1️⃣ منهج اول: روش قدما 👈 #کتاب محور
🔺غالب #قدما، نگاه راوی شناسانه به روایات نداشتهاند، بلکه نگاهشان کلی بوده و حدیث را به صحیح و ضعیف تقسیم میکردند. قدما نسبت به روایات میگفتند: اگر صدور روایت از معصوم #احراز شد، حکم به اعتبار آن خواهد شد؛ لذا نگاه قدما به راوی شناسی، کبروی بوده است.
2️⃣ منهج دوم: روش متأخرین (علامه حلی به بعد) 👈 #راوی محور
🔺مرحوم علامه #حلی در خلاصه الاقوال سبکی جدید را ارائه داده است و این سبک (اعتماد به اسناد) از زمان علامه حلی باب شد و تا دوره شیخ بهایی، حرکت فقها به همین روش بود که #سند_محور بودند.
3️⃣ منهج سوم: روش متأخری المتأخرین 👈 اعتماد به کتاب، سند و #قرائن
🔺 مرحوم شیخ #بهایی منهجی را تأسیس کرد که به #قرائن در توثیق روات اعتماد کند و همزمان مرحوم استر آبادی هم سه کتاب رجالی نوشت که مبسوط آن منهج المقال است. ایشان نیز قرائن را در اعتبار حدیث دخیل میدانست.
📚 برگرفته از فرمایشات استاد محمدحسن #ربانی بیرجندی در نشست «روش شناسی اعتبار سنجی محتوایی حدیث با تاکید بر توقیعات»
👈 نکات #رجالی بیشتر را در این کانال ببینید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
💠 مناظره استاد اسلامیان با استاد علیدوست
👈🏻 با موضوع: «بررسی نقش استقلالی عقل و مقاصد الشریعه در استنباط احکام»
🔹 استاد اسلامیان:
استاد علیدوست احکام شریعت را دو قسم میدانند: احکام مکشوف (حکمی که دلیل عام یا خاص در شریعت در مورد آن وجود دارد) و احکام غیر مکشوف. به نظر ایشان در احکام غیر مکشوف عقل ما در بسیاری از موارد، ملاکات و مصالح و مفاسد را میتواند درک کند و عقل سند استقلالی است. ایشان ادلهای عقلی و نقلی برای اثبات این مطلب اقامه کردهاند.
👈🏻 اما به نظر ما ادله قابل خدشه است. در آیات، ارجاع به عقل تنها در مورد عبرتها و مباحث اعتقادی است. حضرت استاد لطفا یک مورد به ما نشان دهند که قرآن در حوزه #شناخت_احکام ما را به عقل ارجاع داده باشد!
در روایات هم در امثال «إِيَّاكَ أُثِيبُ وَإِيَّاكَ أُعَاقِبُ» که خطاب به عقل شده، به این معنا نیست که عقل میتواند مصالح احکام را بفهمد، بلکه مقصود این است که شارع مقدس دیوانه را عقاب نخواهد کرد.
همچنین استدلال به روایت «وَعَرَفُوا بِهِ الْحَسَنَ مِنَ الْقَبِيحِ» برای اثبات استقلال عقل در کشف احکام بسیار عجیب است! چون در ذیل روایت سائل میپرسد: «فَهَلْ يَكْتَفِي الْعِبَادُ بِالْعَقْلِ دُونَ غَيْرِهِ ...؟» امام میفرماید: «فَلَمْ يَجِدْ عَقْلَهُ يَدُلُّهُ عَلَى ذَلِكَ وَعَلِمَ أَنَّهُ لَا يُوصَلُ إِلَيْهِ إِلَّا بِالْعِلْمِ وَطَلَبِهِ ...». ذیل روایت تصریح میکند که عقل نمیتواند به احکام برسد.
🔸 استاد علیدوست:
سخن ما چیزی جز قاعده تبعیت احکام از مصالح و مفاسد و قاعده #ملازمه که مورد قبول همه عدلیه است، نمیباشد. ادله ما اگر قابل خدشه باشد، اصل دلیلیت عقل قطعی نباید زیرسوال برود. علما در موارد فراوانی عقل را بهعنوان یکی از ادله اربعه مطرح کردهاند.
در بین علما تنها سه نفر (شیخ انصاری و محقق اصفهانی و محقق خویی) در استدلال به عقل اشکال کردهاند و معتقدند قاعده ملازمه کبرایی است که صغری ندارد. اما همین بزرگواران در موارد متعددی فقط و فقط به عقل مراجعه کردهاند. آقای اسلامیان! آیا شما قاعده ملازمه را قبول ندارید؟!
درست است که آسید مصطفی خمینی هم این قاعده را نپذیرفته، ولی مرحوم #نائینی تصریح میکند که تصور قاعده ملازمه، مستلزم تصدیق آن است.
نسبت به ادله نقد شده نیز باید بگوییم: ممکن است برخی از ادله مورد خدشه باشد، اما مجموعه اسناد و نظام روایی، از باب تجمیع ظنون دال بر قاعده ملازمه است. بلکه به نظر ما در موارد تعارض، عقل قطعی حتی بر #نص هم مقدم میشود. علامه #حلی این نظریه را مطرح کرده است.
🔹استاد اسلامیان:
جناب استاد علیدوست! چرا از پاسخ سوال من طفره میروید؟ من سوال کردم چگونه از آیات و روایات این مطلب را استفاده کردهاید؟ شما بحث را میبرید به اینکه من ملازمه را قبول دارم یا نه؟ لطفا جواب اشکالات مرا بدهید.
اتفاقا محقق اصفهانی که خدای علوم عقلی است، به استقلال عقل در کشف احکام اشکال میکند. استاد علیدوست مواردی از عبارات ایشان یا مرحوم خویی آوردهاند که مدعای خود را ثابت کنند، اما با دقت در کلمات محققین اصفهانی و خویی مشخص میشود که مباحث ایشان در مقام امتثال است، نه کاشفیت حکم عقل از حکم شرع.
علاوه بر این، در هیچ جا از کتب استاد علیدوست بحث «تجمیع ظنون» در مورد ادله مطرح نشده است.
🔸 استاد علیدوست:
دقت در عبارات محقق اصفهانی و مرحوم خویی مدعای ما را اثبات میکند. هم مقام امتثال و هم مقام تزاحم، مقام #استنباط هستند. امتثال غیر از اجراست که کاشفیت ندارد. مثل نقل و نبات در فقه مواردی داریم که فقها به دوران بین تعیین و تخییر که بحثی عقلی است، استدلال کردهاند. هر جا که حکم عقل مطرح شده، برای کشف حکم شرع است.
🔹 استاد اسلامیان:
خیلی عجیب است! نه حرف آقای اصفهانی و نه آقای خویی ربطی به باب تزاحم ندارد. بحث وجوب تقلید اعلم و وجوب فوری و... چه ربطی به تزاحم دارد؟ در کجای عبارات محققین اصفهانی و خویی (در دو عبارت نقل شده در کتب شما) با استدلال به دوران بین تعیین و تخییر، حکم شرعی اثبات شده؟ آقای خویی بارها تصریح کرده که نمیتوان استقلالا به عقل مراجعه کرد. شما چطور به ایشان این سخنان را نسبت میدهید؟
مشکل اینجاست که استاد علیدوست منضبط و روشمند بحث نمیکنند و برداشتهای خود را به آیات و روایات #تحمیل میکنند. خواهشا جواب سوال اول من را بدهید.
🔸 استاد علیدوست:
آقای اصفهانی هم از نظر عقلی و هم از نظر شرعی بررسی کرده است. مگر شما معیارید که خلاف حرف شما، اشتباه و خطا و انحراف باشد؟!
🔹 استاد اسلامیان:
من معیار نیستم، ولی شما هم معیار نیستید. مخاطبان با شنیدن ادله طرفین میتوانند #حق را تشخیص دهند.
🎙 صوت مناظره 👇🏻
🌐 https://eitaa.com/dar_masire_ejtehad/2385
✍🏻 متن کامل مناظره به زودی در همین کانال منتشر خواهد شد.