#نکات_رجالی #وجوه_عامه 13 💠 وقوع راوی در کتاب المزار «ابن مشهدی» 🔹 محمد بن جعفر #مشهدی (متوفای 610 ق) در ابتدای کتاب، تمام افرادی را که در سند روایات واقع شده‌اند، توثیق کرده است. بنابراین حدود 180 راوی که در اسناد این کتاب وجود دارند مورد توثیق واقع شده‌اند، که برای بسیاری از آن‌ها جز همین #توثیق_عام، مدرک دیگری بر وثاقت وجود ندارد. 🔸 ایشان در ابتدای کتاب فرموده‌اند : «أَمَّا بَعْدُ، فَإِنِّي قَدْ جَمَعْتُ فِي كِتَابِي هَذَا مِنْ فُنُونِ الزِّيَارَاتِ لِلْمَشَاهِدِ الْمُشَرَّفَاتِ، وَمَا وَرَدَ فِي التَّرْغِيبِ فِي الْمَسَاجِدِ الْمُبَارَكَاتِ وَالْأَدْعِيَةِ الْمُخْتَارَاتِ، وَمَا يُدْعَى بِهِ عَقِيبَ الصَّلَوَاتِ، وَمَا يُنَاجَى بِهِ الْقَدِيمُ تَعَالَى مِنْ لَذِيذِ الدَّعَوَاتِ فِي الْخَلَوَاتِ، وَمَا يُلْجَأُ إِلَيْهِ مِنَ الْأَدْعِيَةِ عِنْدَ الْمُهِمَّاتِ مِمَّا اتَّصَلَتْ بِهِ مِنْ ثِقَاتِ الرُّوَاةِ إِلَى السَّادَاتِ». (المزار، ص 27) مراد از سادات ائمه (علیهم السلام) هستند و از عبارت انتهایی توثیق روات استفاده می‌شود؛ زیرا می‌فرمایند که این روایات از رهگذر ثقات روات تا سادات اتصال پیدا کرده است. 🔹 مرحوم محقق #خویی این بحث را در معجم رجال الحدیث آورده و دلالت عبارت بر توثیق را #قبول کرده؛ اما مناقشه ایشان در این است که اولا ابن مشهدی را نمی‌شناسیم و ثانیا سندی وجود ندارد که کتاب مزار فعلی، همان کتابی است که ایشان نوشته است. (معجم رجال الحدیث 1: 52) 🔸 البته #وثاقت ایشان و اینکه کتاب از ایشان بوده و لا اقل مقدمه را ایشان نوشته است، خالی از قوت نیست. 📌 برای بحث تفصیلی: ر.ک: معجم رجال الحدیث 1: 52؛ خاتمه مستدرک الوسائل 19: 358؛ اصول علم الرجال، بین النظریة والتطبیق، استاد داوری، 203 – 206. 📚 برگرفته از دروس خارج فقه استاد #شب‌زنده‌دار (1395ش) 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 دلالت واژه «وجه» بر توثیق: 🔸 برخی معتقدند #وجه که به معنای «چهره» است، دلالتی بر توثیق ندارد؛ چون چهره و شاخص بودن یک راوی در میان مردم ملازمه ای با وثاقت او ندارد. 🔹 اما بعید نیست از این واژه استفاده #وثاقت شود؛ زیرا این وجه به مناسبت اینکه در #کتب_رجالی بیان شده است، به این معناست که شخص در بین علما و روات و محدثین، «وجه» و «چهره» بوده است. شخص وضاع و کذاب که نمی‌تواند وجه در بین محدثین باشد؛ پس این تعبیر، اماره‌ بر وثاقت است. 👈 نکات #رجالی بیشتر را از این طریق دنبال کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 حجیت مرسلات جزمی قدما 🔹 گاهی شیخ مفید یا شیخ طوسی روایتی را به صورت جزمی به یکی از ائمه (ع) اسناد می‌دهند. از آنجا که برای ایشان راه‌های حسی دریافت روایت از امامان ع وجود داشته، اِخبار ایشان محتمل الحس و الحدس و حجت است. 🔸 به طور مثال مرحوم صدوق در کتاب معانی الأخبار روایتی را نقل می‌کند که در آن آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَيُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ‏ الضَّعِيفَ‏ الَّذِي لَا زَبْرَ لَهُ» و در پایان می‌فرماید «وَجَدْتُ‌ بِخَطِّ اَلْبَرْقِيِّ‌ أَنَّ‌ الزَّبْرَ هُوَ الْعَقْل» (معانی الأخبار 344) 🔹 این جمله نشان می‌دهد که در آن عصر برای ایشان و برخی دیگر ازاصحاب مانند شیخ مفید و کلینی و شیخ طوسی شناخت دست خط روات و اصحاب ائمه ع ممکن بوده است و بدون نیاز به سند، راه‌های حسی متعددی برای احراز اینکه روایتی مربوط به راوی است راه های حسی متعددی داشتند مثل اینکه خط او را می‌شناختند و نیاز نبوده که سند تا آن راوی داشته باشند. 🔸 بنابراین روایات ایشان محتمل الحس و الحدس است و سیره‌ عقلا اعتماد به چنین خبرهایی است. فقیهان بزرگی مانند امام خمینی نیز چنین روایاتی را حجت می‌دانند. (ر.ک: کتاب الطهارة (امام خمینی) 1: 81). 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1395 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 توثیقات علامه و ابن داود: 🔹 مرحوم آیت الله #خویی تنها شهادت‌های علامه نسبت به معاصرینشان را پذیرفته‌ است و شهادت‌های ایشان نسبت به اصحاب امامان را محتمل الحس و الحدس نمی‌داند و نمی‌پذیرد. (معجم رجال الحدیث 1: 42) 🔸 اما به نظر می‌رسد سخن آیت الله خویی صحيح نیست، زیرا علامه شاگرد ابن طاووس بوده (طبقات أعلام الشیعة 5: 52) و کتب اصحاب و منابع در عصر ابن طاووس فراوان و با اندکی تفاوت مانند دوران شیخ طوسی بوده است. به طور مثال کتابخانه ابن طاووس آنقدر بزرگ بوده است که بعضی از مستشرقین در مورد آن، کتاب نوشته‌ است. («کتابخانه‌ی ابن طاووس و احوال و آثار او» نوشته‌ی «اتان گلبرگ») 🔹 همچنین ایشان دارای کتابی به نام «سعد السعود» است که گلچین کتاب‌های متعدد است، در حالی‌که بسیاری از آن کتاب‌ها در حال حاضر موجود نیست. #علامه به این کتابخانه و کتاب‌ها دسترسی داشته‌ است. علامه در کتاب «خلاصة الاقوال» از کتاب رجال کبیر خود با عنوان «كشف المقال في معرفة الرجال» نام می‌برد (خلاصة الأقوال 2) اما اکنون از این کتاب اثری وجود ندارد. 🔸 #ابن_داود نیز از معاصرین علامه است و بارها در کتاب خویش مطلبی را از رجال شیخ طوسی نقل می‌کند و می‌گوید کتاب او به خط خودش نزد من می‌باشد. (رجال ابن داود 76؛ 196؛ 211 و...) بنابراین علامه و ابن داود در زمانی می‌زیستند که شهادت‌هایشان با شیخ طوسی تفاوتی نمی‌کرده است و محتمل الحس و الحدس به شمار می‌آید. 📚 برگرفته از درس خارج فقه استاد علی #عندلیب همدانی (دام ظله) در مدرسه شهیدین 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین

#مطالب_کانال #درمسیراجتهاد 💠 در کانال «در مسیر اجتهاد» می‌توانید مطالب زیر 👇را دنبال کنید: 🔹 #روش_شناسی #اجتهاد 🔸#نکات_فقهی 🔹#نکات_اصولی 🔸 #نکات_رجالی 🔹 #نکات_حدیثی 🔸 #سخن_بزرگان 🔹 #آداب_تعلیم_وتعلم 🔸 #کتابشناسی 🔹 #شخصیت_شناسی 🔸 #معرفی_کتاب 🔹 #صوت #انگیزشی 🔺 برای مشاهده مطالب در هر یک از موضوعات فوق 👆 کلیدواژه مدنظر را لمس کنید. 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 نکات مستفاد از مقدمه «من لا یحضره الفقیه»: 🔹 مرحوم شیخ #صدوق (ره) در مقدمه کتاب خود می‌فرماید: (وَجَمِيعُ مَا فِيهِ مُسْتَخْرَجٌ مِنْ كُتُبٍ مَشْهُورَةٍ عَلَيْهَا الْمُعَوَّلُ وَ إِلَيْهَا الْمَرْجِعُ) (من لا یحضره الفقیه 1:3) 🔸 با توجه به این مقدمه، می‌توان ادعا کرد که مهمل و یا مجهول بودن شیخ بلاواسطه ایشان در مشیخه ضرری به اعتبار طریق نمی زند، البته به شرط عدم تضعیف در کتب رجالی؛ زیرا در مورد جمله (مستخرج من کتب مشهوره) سه احتمال وجود دارد: 1️⃣ اینکه مراد کتاب مبدو به السند باشد، که در این صورت همه طرق تشریفاتی است و چون کتاب مشهور بوده نیازی به طریق ندارد. 2️⃣ اینکه مراد، کتاب یکی از وسائط ذکر شده در طریق باشد، که در این صورت یا مراد شیخ بلا واسطه است که می‌شود معوّل علیه و ثقه و یا مراد یکی از مع الواسطه هاست که در این صورت کتاب آن شیخ مع الواسطه مشهور بوده و ذکر شیخ بلاواسطه تشریفاتی است و جهالتش ضرری نمی زند. 3️⃣ اینکه مراد وجود این روایات در کتب مشهور دیگری غیر از کتب افراد واقع در طریق و کتاب مبدو به السند باشد، که در این صورت با توجه به تقدم آن کتب معلوم می‌شودکه این روایات را غیر از شیخ بلاواسطه شیخ صدوق راوی دیگری هم نقل کرده است. بنابراین از جهت شیخ بلاواسطه #موثوق‌الصدور می‌شود. 📚 برگرفته از درس خارج فقه استاد علی #عندلیب همدانی (دام عزه) در مدرسه شهیدین 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 معنای ثقة در کلام قدما: 🔹 آیت الله شبیری زنجانی (حفظه الله) لفظ «ثقة» را با استناد به کلام شیخ طوسی در کتاب «العدّة» به معنای «#امامی_عدل» می‌دانند. 🔸 توضیح آنکه: شیخ طوسی در کتاب «العدة» (العدة في أصول الفقه‏1: 149) در بحث عمل به اخبار متعارض می‌فرماید: اگر راوی یکی از اخبار متعارض، امامی بود و راوی خبر دیگر غیر امامیِ متحرز از کذب بود، خبر امامی عدل مقدم است. بله، اگر خبر غیر امامی متحرّز از کذب، با خبر امامی عدل متعارض نباشد، مورد عمل قرار می گیرد. شیخ طوسی در ادامه به بحث تعارض خبر مرسل با خبر مسند می‌پردازد و می‌فرماید: اگر راوی مُرسِل، ملتزم به نقل از ثقات نیست، به خبر مسند عمل می‌شود، اما اگر مُرسِل از زمره کسانی است که روایات مسند و مرسل خود را از ثقات نقل می‌کنند ــ همچون ابن ابی عمیر، بزنطی و صفوان بن یحیی ــ بین خبر مرسل و خبر مسند تعارض واقع می‌شود. مرحوم شیخ می‌فرماید: به خاطر معروف بودنِ این افراد به نقل از ثقات، علمای شیعه «مراسیل» این افراد را مساوی و هم سنگ با «مسانید» دیگران به شمار می‌آورند. 🔹 با توجه به این عبارت، روشن می‌شود که کلمه ثقه در کلام شیخ، به معنای «امامی عدل» به کار رفته است؛ زیرا در ابتدا شیخ خبر امامی عدل و غیر امامی متحرز از کذب را مساوی ندانست. سپس «مراسیل» این افراد را ــ به خاطر ملتزم بودن به نقل از «ثقه» ــ مساوی با روایات «مُسنَد» ــ که سند آن مشتمل بر روات امامی عدل است ــ دانست. بنابراین مرحوم شیخ ثقه را به معنای امامی عدل به کار می‌برده است. آیت الله شبیری زنجانی معتقد است که لفظ «ثقه» در کلام نجاشی نیز به همین معنا است. 🔸 اما بنا بر نظر مختار، هر چند لفظ «ثقه» در کتاب «العدة» شیخ طوسی به معنای «امامی عدل» به کار رفته است، اما لفظ «#ثقه» در کلمات رجالیان و فقها به همان معنای اصطلاح امروزی، یعنی «شخص مورد اعتماد و متحرّز از کذب» است. 📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله استاد #شهیدی (فقه پول ــ 1399 ش) 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی #وجوه_عامه 14 💠 اصطلاح ثقة ثقة 🔹در مورد این اصطلاح که در بیانات مرحوم نجاشی وارد شده، چند نظریه وجود دارد: 1️⃣ مرحوم میرداماد در الرواشح السماویة (ص105، راشحه 33) می‌گوید: «ثقة ثقة» به معنای این است که خود راوی ثقه است و #مروی‌عنه او نیز ثقه ‌می‌باشد. طبق این بیان، این اصطلاح می‌تواند یک #وجه_عام توثیق به شمار رود و مروی‌عنه های افرادی را که این تعبیر در موردشان وارد شده، #توثیق نماید. 🔸 اشکال: این حرف صرف ادعاست و دلیلی برای اثبات آن مطرح نشده است. 2️⃣ برخی معتقدند: «ثِقَة نِقَة» صحیح است، که به این معناست که آن راوی، انسانی ثقه و پاک سرشت است. 🔸 اشکال: صرف ادعاست و با ظاهر عبارت و نسخ متواتری که به دست ما رسیده که در همه آنها کلمه دوم «ثقة» است، منافات دارد. 3️⃣ بیشتر معاصرین بر این باورند که «ثقة» دوم تأکید «ثقة» اول است. ✅ به نظر می‌رسد برای یافتن نظریه حق باید این اصطلاح در کلمات قدما بررسی شود. البته با توجه به ظاهر کلام، نظریه سوم بعید به نظر نمی‌رسد. 📚 برگرفته از درس خارج فقه استاد علی #عندلیب همدانی (دام عزه) در مدرسه شهیدین 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی #وجوه_عامه 15 💠 وقوع راوی در اسناد کتاب عیون أخبار الرضا (ع) شیخ صدوق 🔹مرحوم شیخ صدوق روایتی را در عیون نقل کرده است: «حَدَّثَنَا أَبِي وَمُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالا حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْمِسْمَعِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْمِيثَمِيُّ أَنَّهُ سُئِلَ الرِّضَا ع يَوْماً وَ قَدِ اجْتَمَعَ عِنْدَهُ قَوْمٌ مِنْ أَصْحَابِهِ وَقَدْ كَانُوا يَتَنَازَعُونَ فِي الْحَدِيثَيْنِ الْمُخْتَلِفَيْنِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص فِي الشَّيْ‏ءِ الْوَاحِدِ؟ فَقَالَ ع: ... إِذَا وَرَدَ عَلَيْكُمْ عَنَّا فِيهِ الْخَبَرَانِ بِاتِّفَاقٍ يَرْوِيهِ مَنْ يَرْوِيهِ فِي النَّهْيِ وَلَا يُنْكِرُهُ وَكَانَ الْخَبَرَانِ صَحِيحَيْنِ مَعْرُوفَيْنِ بِاتِّفَاقِ النَّاقِلَةِ فِيهِمَا يَجِبُ الْأَخْذُ بِأَحَدِهِمَا أَوْ بِهِمَا جَمِيعاً أَوْ بِأَيِّهِمَا شِئْتَ وَ أَحْبَبْتَ مُوَسَّعٌ ذَلِكَ لَكَ مِنْ بَابِ التَّسْلِيمِ لِرَسُولِ اللَّهِ ص». (عیون اخبار الرضا 2: 20) 🔸 بعد از پایان حدیث هم فرموده‌اند: «قال مصنّف هذا الكتاب (رضي الله عنه) كان شيخنا محمّد بن الحسن بن أحمد بن الوليد (رضي الله عنه) سيّئَ الرأي في محمّد بن عبد الله المِسمَعي راوي هذا الحديثِ و إنّما أخرجتُ‏ هذا الخبر في هذا الكتاب لأنّه كان في كتاب الرحمة و قد قرأتُه عليه فلم يُنكره ورواه لي‏‏». (عیون اخبار الرضا 2: 21) یعنی اعتذار جسته‌اند که کسی برای نقل این روایت اشکال نکند؛ چون من «کتاب الرحمة» را پیش استادم ابن ولید خواندم و ایشان این حدیث را روایت کردند و منکر نشدند. 🔹 از این کلام استفاده می‌شود که ایشان بنا داشته در کتاب «عیون اخبار الرضا» حتی با واسطه هم از راویان غیر قابل اعتماد نقل مطلب نکند؛ چون اگر بنایشان بر این نبوده وجهی نداشته برای یک بار نقل با واسطه از مسمعی اعتذار بجوید. پس معلوم می‌شود در این‌ روایت وثاقت خبری وجود دارد و وثاقت مخبری وجود ندارد. بنابراین در جاهای دیگر از کتاب که این حرف را نمی‌زند معلوم می‌شود #وثاقت_مخبری وجود دارد. 🔸 پس می‌خواهیم از این کلام صدوق (قدس سره) استفاده بکنیم که سندهای دیگر کتاب، مشکل نداشته، لذا حرفی نزده است؛ اما این‌جا مشکل سندی داشته، لذا آمده عذر خودش را بیان کرده است. چنانکه مقداری که تتبّع کردیم، دیدیم بعضی از جاها هم باز در سند اشکال می‌کند و مثلا می‌گوید این سند مرسل است، با این که ظاهر آن ارسال نیست، چون ارسال خفی دارد می‌گوید این مرسل است. گویا اگر جایی اشکال در سند باشد، بیان می‌کند. 🔹 بنابراین تمام کسانی که در اسناد کتاب «عیون اخبار الرضا» واقع شده‌اند، افراد #ثقه و مورد اعتماد هستند. البته اثبات این مطلب احتیاج به تتبّع وسیع و دقیقی دارد. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1396 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_رجالی #اختلاف_نسخه 💠 یکی از علل اختلاف نسخه در کتب 🔹 بعضی از کتب دارای نسخ متعددی است که یکسان نیستند و نسبت به هم اضافه و نقیصه دارند، مثل #محاسن جناب برقی که نجاشی و شیخ طوسی درباره‌ی آن می‌گویند: «قد زید في المحاسن ونقص». (رجال نجاشی، ص 76؛ فهرست شیخ طوسی، ص 52) 🔸 مقصود از این عبارت این نیست که دیگران در آن دخل و تصرف کرده‌اند، بلکه به این معناست که مؤلف در ابتدا این کتاب را تالیف می‌کند و مورد استنساخ هم واقع می‌شود. بعد از مدتی به روایات دیگری دست می‌یابد و آن را به کتابش #اضافه می‌کند و باز توسط اشخاص دیگر مورد استنساخ واقع می‌شود. این اضافه کردنِ مطالب به مرور زمان و استنساخ‌های متعدد طی این زمان‌ها موجب می‌شود که نسخه‌های این کتاب دارای زیاده و نقیصه شوند. 🔹 یا بعضی از مستنسخان فقط ابواب مورد نیاز خود را استنساخ می‌کرده‌اند، مثلا فقیهِ مستنسخ، روایات مربوط به #تفسیر و زیارات را استنساخ نمی‌کرده‌ است و این امر موجب حصول زیاده و نقیصه در نُسخ یک کتاب می‌شده‌ است. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1396 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_رجالی 💠 بررسی وضعیت رجالی «محمد بن سنان» 🔹 از آنجا که ایشان در سلسله سند قریب به 1000 حدیث از احادیث کتب اربعه واقع شده، بررسی وثاقت او حائر اهمیت است. 🔸 محمد بن سنان زاهری متوفی سال 220 ه.ق و به تصریح عده ای از علماء، از اصحاب امام کاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (علیهم السلام) بوده است. (منبع) 🔹وثاقت محمد بن سنان در نظر قدما: نجاشی، شیخ طوسی و ابن غضائری او را تضعیف کرده و غیر قابل اعتماد دانسته اند، اما شیخ مفید و سید ابن طاووس و بعد از آنها علامه مجلسی و عده‌ای دیگر، او را ثقه و قابل اعتماد دانسته‌اند. حتی از برخی عبارات شیخ طوسی نیز توثیق او قابل استفاده است. علامه حلی نیز او را توثیق نموده است. البته در برخی عبارات شیخ مفید نیز این تعارض در ثقه یا ضعیف دانستن، ابن سنان دیده می شود. (منبع) 🔸 وثاقت محمد بن سنان در نظر فقهاء معاصر: 1️⃣ آیت الله شبیری زنجانی (دام ظله) ضمن بررسی مطالب موجود در رابطه با وجوه تضعیف و توثیق این راوی، ایشان را ثقه دانسته و بلکه او را از ثقات جلیل القدر بر شمرده است. (منبع) 2️⃣ آیت الله شب زنده دار (دام ظله) وثاقت «محمد بن سنان» را نپذیرفته و فرموده است: در رابطه با محمد بن سنان، هم توثیق و هم تضعیف وجود دارد، از این رو میان این توثیقات و تضعیفات، تعارض بر قرار شده و هر دو ساقط می شوند. بنابراین وثاقت ایشان قابل اثبات نخواهد بود. طبق نظر ایشان این ادعا که تضعیف‌هایی که در رابطه محمد بن سنان مطرح شده، به جهت عدم شناخت جایگاه اهل بیت (علیهم السلام) توسط تضعیف کنندگان و #اتهام_غلو به محمد بن سنان بوده است، قابل پذیرش نیست؛ چرا که در میان تضعیف‌کنندگان کسانی وجود دارند که به جایگاه اهل بیت (علیهم السلام) معرفت کامل داشته‌اند. از این رو این ادعا باعث از بین بردن حجیت تضعیف این افراد نخواهد بود و تعارض بین توثیقات و تضعیفات در رابطه با محمد بن سنان، باقی خواهد ماند. (برگرفته از درس خارج فقه استاد شب زنده دار، 1396-1397) 3️⃣ آیت الله جواد مروی (دام ظله) نیز در روایاتی که در اسناد آنها محمد بن سنان وجود داشته باشد، تأمل داشته و ظاهراً وثاقت او را نپذیرفته است. (منبع) 👈🏻 در رابطه با وثاقت محمد بن سنان کتابی تألیف شده، که از اینجا می توانید آن را مطالعه نمایید. 📚 برگرفته از مطالب سایت دفتر فقه معاصر https://fiqhci.com/ 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم