#دروس آیت الله علیدوست در فضای فقه حکومتی به نظریه مصلحت خود شناخته می‌شود و بعضا نگاه متفاوت و نقادانه‌ای نسبت به رویکرد فقه نظام دارد. هرچند به نظر می‌رسد نگرش تطوری ایشان در این‌باره نیازمند دقت است. برای دوستانی که در این عرصه حضور دارند شنیدن این صوت را پیشنهاد می‌کنم. @darsgoftar1

#پژوهش 🔻نگاهی به علوم سیاسی انقلاب اسلامی در اندیشه عربی معاصر 📚کتاب: امام خمینی، گفتمان انقلابی و دولت انقلابی ✍ اثر عادل رؤوف @darsgoftar1

#یادداشت #یادداشت_شخصی 💢 اعتلای مفهومی «رهبری انقلاب» و نازایی ادبیات علوم اجتماعی سکولار یکی از تاثیرات نامیمون جامعه شناسی غربی بر گفتمان سیاسی ایران، عدم بسط مفهومی انقلاب است. در جامعه شناسی انقلاب، انقلاب را صرفا پدیده ای اجتماعی در ذیل تغییرات سیاسی اجتماعی تعریف می کنند که تابع مؤلفه‌هایی چون توده‌ای، خشونت و در تقابل با حاکمیت است. این تعریف نسبت به انقلاب های فاقد معنای پایدار قابل استفاده است اما در انقلاب های واجدار معنای پایدار، انقلاب‌ها از یک پدیده اجتماعی و کنشگری فرایندی به زیست‌جهان تبدیل می‌شوند. در این دو‌گانه از اصطلاح ایدئولوژی در تقسیم انقلاب‌ها پرهیز می‌کنم. ایدئولوژی که غرب از مارکس به بعد ابداع کرد، برساخته‌ای مفهومی در باورهای عمومی در برابر باور علمی است اما انقلاب اسلامی، زیست‌جهانی از معانی‌پایدار و مبتنی بر حکمت صدرایی است که با نظام فقه الخمینی تأسیس شد. بنابراین تحلیل از پایگاه علوم اجتماعی اسلامی، کاربرد مفهومی رهبری انقلاب اختصاصی به امام خمینی رحمه الله ندارد و تا این زیست‌جهان باقی است هم به امام نیاز دارد و هم مرز جغرافیایی نمی‌شناسد. مرز این انقلاب، مرز معنایی آن است و رهبر آن، امام المسلمین است. ✍سیدمحمد طباطبائی @darsgoftar1

#یادداشت #یادداشت_شخصی 🔰 تکوین خرده فرهنگ زنانه در نسبت با هویت اسلامی ایرانی در دوره پس از صفویه تاکنون تاریخ‌نگاری‌های اجتماعی و تاریخ‌نگاری‌های فرهنگی ایران به لحاظ جامعه‌شناختی متأثر از رویکردهای گفتمانی و به لحاظ تاریخی بیشتر متأثر از روایت‌های غربی است. لذا چون تفسیر پدیده‌ها با نحوه‌ی وجودی آن تناسب ندارد دچار تفاسیر اشتباه از ایرانی شیعه در چهارصدسال اخیر شده است. از مصادیق این اشتباه در روایت زن صفوی و قاجار است. زن مؤمن شهرنشین صفوی و قاجار روابط اجتماعی مستقل از مردان دارد و با این روابط جنسیت‌پایه، خرده‌فرهنگ زنانه را شکل می‌دهد. الگوی اجتماع زنانه، الگویی است که کم و بیش در این مقطع میان خانه و جامعه جمع کرده است، از یک سوی سازوکار فرهنگی متفاوتی از کلیت نظام فرهنگی را رقم می‌زند و از سوی دیگر حریم اجتماعی برای هویت زنانه به دنبال دارد، تدبیر منزل را به مثابه کنشگری اجتماعی چندسطحی تغییر می‌دهد. هم این حریم منبع قدرت برای زن می‌شده است و هم اساسا مفهوم خانه، مفهومی معاصر است و آن چه بوده تدبیر منزل است. زن برای کنشگری بیش از قدرت قانونی به قدرت اجتماعی نیازمند است و این همان نقطه خلأ در حکمرانی خانواده است. به نظر‌می‌رسد ساختار خویشاوندی در نهاد خانواده در آن دوران (و نه خانواده گسترده) از یک سوی و هویت شهری مبتنی بر محله از سوی دیگر از زمینه‌های این نحوه اجتماع بوده است که از یک جهت می‌توان مشارکت اجتماعی ساختاری نامید. در این نوع مشارکت، سهم مشارکت گروه‌های اجتماعی در تمامیت جامعه غیرمستقیم است اما کنشگری اجتماعی نفی نمی‌شود. فرایند ازدواج و تشکیل خانواده هم در این اجتماع نحوه دیگری به خود می‌گیرد. بود و نمود این الگو به دلیل وجود الگوهای رقیب فراز و فرود دارد و بعد از تأسیس سازمان هیئت مذهبی با هویت مکانی «تکیه» در عهد ناصری به بعد، این حریم اجتماعی صورت جدیدی به خود می‌گیرد و پس از انقلاب اسلامی تا دو دهه اوج می‌گیرد که کوی‌نشینی، روضه‌های خانگی و جشن‌های زنانه نمونه‌هایی از آن است. در این صورت‌بندی، روابط اجتماعی زن و مرد، نه رابطه‌ای فردی و مستقیم، که رابطه میان‌اجتماع با حفظ همان قدرت زنانه است. جدیدترین نسخه این الگو، زیست مجازی زنان خانه‌دار و مشارکت‌پذیری در مواردی چون اشتراک تجارب با یکدیگر در گروه‌های پیام‌رسان‌ها و صفحات شبکه‌های اجتماعی است که کارکردهای مثبت مانند افزایش اعتماد به نفس و آگاهی‌ دارد اما محلات مجازی جایگزین محله‌های حقیقی شده‌اند و همبستگی در روابط عینی به همبستگی مجازی تبدیل شده است. در محله‌های حقیقی هم‌شناسی شکل می‌گیرد اما محله‌های مجازی ارتباطی ناشناس است. الگوی اجتماع زنانه هم حجیت دارد و هم کارآمد است اما در پژوهش‌های تاریخ اجتماعی زن، این زاویه دید مغفول است و از تجمیع قرائن و برخی گزاره‌ها می‌توان به وجود آن دست یافت. با این توصیف از تکوین و تطورات اجتماع زنانه در ایران نمی‌شود از دوگانه‌ی ادعایی خانه‌نشینی/جامعه‌پذیری دفاع کرد. این دوگانه مسأله جهان اجتماعی ما نیست، مسأله دیگری‌ِ ماست که از یک سوی با انقلاب صنعتی دچار ناهمگونی در ساختار خانواده شد و از سوی دیگر با افزایش هم‌باشی، کاهش امنیت اجتماعی و اقتصادی زن را به دنبال داشته است. ✍سید محمد طباطبائی @darsgoftar1

https://farhangesadid.com/0001jR بازنشر تکمیلی

آن چه عرض شد یک توصیف تاریخی اجتماعی است و داوری اش مبتنی بر کارکردسنجی امتداد اجتماعی است. لیکن اگر بخواهیم انتزاعیات زنانه مان را به زیست جهان انقلاب اسلامی حقنه کنیم و هرگونه تامل و طرح بحث مخالف _فارغ از نظریات_ را مورد اهانت قرار دهیم به ادراکی از واقعیات اجتماعی نخواهیم رسید. اظهار نظر درباره مسائل زنان با قشری اندیشی و پشت میز نشینی امکان ندارد. گاه دغدغه های عینی در میان زنان وجود دارد که وقتی در میان برخی پژوهشگران مراجعه می کنیم خبری از آن دغدغه ها نیست و مشکل نخست نگاه بالا به پایین به این حوزه است لذا چون این نظریات برخاسته از واقعیات نیست در مقام سیاستگذاری و قانونگذاری نتیجه ای جز بر هم زدن نظم طبیعی زندگی زنان ندارد‌. جغرافیای فرهنگی ایران به گونه ای است که زیست بوم انسانی واحد ندارد تا بتوان الگویی فراگیر برای زن و خانواده ارائه داد. الگوی زیست زن خوزی‌، زن کرد، زن ترک و آذری، بلوچ، قمی، تهرانی و ... هرکدام اقتضائی دارد. آن چه در مبانی تزاحم در فقه نظام گفته ام برای فهم این نحوه الگو مفید است. این یک آسیب شناسی مهم در حوزه مطالعات زنان است.

#بوستان_کتاب 📘کتاب «فلسفه و روش علوم اجتماعی» روانه بازار نشر شد ✍️حمید پارسانیا ✍️ مهمترین مفاهیمی که در این کتاب از دو بعد هستی شناختی و معرفت شناختی موضوع بحث بوده‌اند، این موارد است: عقل، وحی، نقل، شهود، روش و علم تجربی، تجریدی و نیز علم سکولار و علم دینی. 🌀 این اثر مجموعه ۱۰ نشست است که هفت نشست آن در طرح گفتمان نخبگان علوم انسانی از سال ۱۳۹۴ تاکنون ارائه شده است؛ یکی در وزارت علوم اندونزی در جاکارتا و دیگری در بیروت و آخرین آنها در مجمع عالی حکمت قم بوده است. 🔸فصل اول: «باز اندیشی در هویت و معنای علوم انسانی» 🔸فصل دوم: «تطورات معانی عقل» 🔸فصل سوم: «تأثیر تحولات معنای عقل در معانی مدرن فلسفه و علوم اجتماعی» 🔸فصل چهارم: «نسبت مفهوم عقل در قرآن و روایات با عقل در فرهنگ و تاریخ اسلام» 🔸فصل پنجم: «تطورات معنای علم و علوم انسانی در جهان مدرن و جهان اسلام» 🔸فصل ششم: «چیستی علم دینی» 🔸فصل هفتم: «روش شناسی علم دینی» 🔸فصل هشتم: «چیستی علوم انسانی اسلامی» 🔸فصل نهم: «عقلانیت شهود» 🔸فصل دهم: بیان سند و دلالت «لعِلمُ سُلطانُ» #دوستان_کتاب 📚@dostaneketab

#یادداشت #یادداشت_شخصی نسبت فقه نظام با تحولات اجتماعی و کارآمدی در نسبت فقه با تحولات اجتماعی به ویژه فرهنگ و هنر سؤالی که مکرر با آن مواجه است امکان یا عدم امکان کاربست فقه در نظام‌سازی و مسائل معاصر است و این که اگر فقه حکم به وجوب یا حرمت است چه ثمری در این امور خواهد داشت؟ چند پاسخ کلیدی برای این پرسش وجود دارد: ۱. فقه علم به حکم شارع است و تعیین محدوده انجام رفتار مکلف نتیجه آن است اما ماهیت این حکم، تعیین حجیت است. جایی که رفتار مکلف نیاز به حجیت دارد (:منجزیت و معذریت) فقه هم حضور می‌یابد تا رابطه انسان را با خداوند تنظیم کند. ۲. احکام شرعی اعم از احکام تکلیفی و وضعی است. بخشی از نظامات اجتماعی با همین احکام وضعی صورت بندی می‌شوند. برای مثال اگر در فقه شهر، قائل به شهر شرعی شدیم حدود شهر بودن حکم وضعی است و اگر محدوده تمام شود حکم شهر جدید بار می‌شود. ۳. انتقاد، تجویز و داوری امر اجتماعی و سیاسی در علوم اجتماعی هم وجود دارد حتی در توصیفی‌ترین دانش یعنی جامعه شناسی، جامعه‌شناسان باید و نبایدهایی را تعیین می‌کنند و گاه همین باید و نباید به سیاست اجتماعی حکومت‌ها تبدیل می‌شود. فقه نیز انتقاد، تجویز و داوری دارد اما با کشف اراده شارع. ۴. فقه نظام، دانش نظریه (دیدگاه عام و انتزاعی) و تئوری (نظر معطوف به عمل) است و از کشف ارتباط میان احکام از یک سوی و مناسبات حکم شرعی با موضوعات واقعی در نظامات از سوی دیگر، روابط میان‌ انسان‌ها را تنظیم می‌کند. گاه میان نظام در فقه با نظام در علوم اجتماعی اشتباه می‌شود. در علوم اجتماعی، نظام اجتماعی (social system) امری خود بسنده و ذهنی است و عینیت آن در ساختار اجتماعی (social structure) دیده می‌شود اما نظام در فقه، بر اساس نظام معاش و معاد و نظم کل‌گرا است لذا نظام واقعی در نسبت با نظام الحکم شارع منظور است. @darsgoftar1

💠نقشه‌ی جامع هویت زن در منطق اسلام در بیان رهبر انقلاب 🔸نقشه‌ی جامع هویّت زن در منطق اسلام این است؛ مادر خوب، همسر خوب، مجاهد فی‌سبیل‌الله، در عین حال کدبانو، مدیر خانه، و در عین حال عابد و بنده‌ی خدای متعال. و در نهایت، فاطمه‌ی زهرا(س) نشان داد که زن میتواند به رتبه‌ی عالی عصمت برسد. ▫️@identity02

#پژوهش 🔖 فلسفه علم دینی از نگاه اندیشمندان جهان اسلام ۱. سید حسین نصر ۲. مسعود العالم چودری ۳‌. سید محمد نقیب العطاس ۴‌. اسماعیل راجا الفاروقی @darsgoftar1