📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۹ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۵ 📚موضوع جلسه : 1️⃣ ادعای مرحوم آقا ضیاء این است که برائت عقلیه در موارد علم اجمالی نه نسبت به مخالفت قطعیه و نه نسبت به مخالفت احتمالیه جریان ندارد؛ این فرمایش دو اشکال مبنایی و بنایی دارد؛ اولا مقطوع بالعرض، وجوب هذا در علم اجمالی نیست بلکه وجوب احدهما است و ثانیا بر فرض که وجوب هذا مقطوع بالعرض باشد به علت کدورت و عدم وضوح، آن قدر توان ندارد که تکلیف به وجوب هذا را منجَّز کند پس جریان برائت عقلیه از این نظر مانعی ندارد. 2️⃣ مبنای مرحوم اصفهانی در حقیقت متعلق علم اجمالی «وجوب احدهما» است و این مبنا با ادعای ایشان در عدم جریان برائت عقلیه نسبت به مخالفت احتمالیه نمی سازد. 3️⃣شهید صدر موردی را در شبهه موضوعیه مثال زدند و بعد آن را شک در امتثال دانستند که مجرای قاعده اشتغال است که ربطی به علم اجمالی نداشت؛ مثال علم اجمالی در شبهه موضوعیه عبارتست از وقتی که مولا مکلف را امر به اکرام «العالم» به نحو انحلالی کرده است و مکلف نمی داند زید عالم است یا عمرو عالم است؟ در اینجا شک در وجوب احدهما دارد اما مثال «اکرم عالما» که تکلیف در آن انحلالی نیست وقتی مکلف نمی داند زید عالم است یا عمرو، مثال علم اجمالی نیست؛ بله در مثال «اکرم عالما» شک در امتثال دارد که مجرای اشتغال است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۲ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۶ 📚موضوع جلسه : 1️⃣قول مختار این است که بنا بر پذیرفتن برائت عقلیه، این قاعده نسبت به شبهات مقرون به علم اجمالی جریان دارد و قبح عقوبت چه نسبت به مخالفت قطعیه و چه نسبت به مخالفت احتمالیه وجود دارد زیرا قطع اجمالی، قطع نیست و اگر بیان در قاعده شامل علم اجمالی دانسته شود پس اولاً قاعده عقلی دیگری غیر از قاعده اولی است و ثانیا بنا بر این قاعده باید گفت برائت عقلیه در موارد علم اجمالی مطلقا جاری نیست. 2️⃣اگر علم اجمالی به طهارت احدهما باشد و از طرف دیگر در طرفین سابقه نجاست در کار باشد شبهه تعارض صدر با ذیل در شمول دلیل استصحاب نسبت به طرفین پیش می آید که اگر این شبهه درست باشد دیگر دلیل استصحاب مجمل می شود و نسبت به شمول بر هر دو طرف قاصر خواهد بود.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۳ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۷ 📚موضوع جلسه : 1️⃣استصحاب منجِّز در جمیع اطراف علم اجمالی با وجود علم اجمالی بر طهارت «احدهما» جاری است و تعارضی بین صدر و ذیل در دلیل استصحاب لازم نمی آید؛ زیرا استصحاب تنها ایجاب الاحتیاط است و یک انشاء است نه إخبار از نجاست و لذا با علم اجمالی موجود منافاتی ندارد و دلیل استصحاب نسبت به طرفین اطلاق دارد. 2️⃣ترخیص در جمیع اطراف علم اجمالی از ناحیه شارع نه محذور ثبوتی دارد و نه اثباتی اما به خاطر ارتکازی که در ذهن عرف شکل گرفته است به خاطر وجود مناقضه در ذهن عرف پس یا اطلاقی در ادله اصول مؤمنه وجود ندارد یا این ادله از ترخیص در جمیع اطراف انصراف دارند.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۴ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۸ 📚موضوع جلسه : 1️⃣مدرسه میرزا قائلند که شارع می تواند در بعض اطراف علم اجمالی ترخیص دهد و از جهت علم اجمالی محذوری در این ترخیص وجود ندارد اما مرحوم آقا ضیاء قائل به استحاله در این مسئله شده اند. 2️⃣ریشه نزاع بین مدرسه میرزا و مرحوم آقا ضیاء در مسئله امکان ثبوتی ترخیص شارع در بعض الاطراف علم اجمالی بر می گردد به مبانی ایشان در متعلق علم اجمالی که مدرسه میرزا قائل به جامع بودند و مرحوم آقا ضیاء قائل به فرد معیَّن بودند.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۵ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۹ 📚موضوع جلسه : 1️⃣ادله اصول مؤمنه بعض اطراف علم اجمالی که فرد معیَّن است را شامل می شود مانند وقتی که در یک طرف اصل منجِّز در کار است که در این صورت اصل مؤمن بلا معارض در طرف دیگر جاری خواهد شد. 2️⃣اگر یک طرف از محل ابتلاء خارج شد و بعد علم اجمالی به تکلیف در یکی از اطراف باشد پس نه اصل منجز در مورد آن طرف خارج از محل ابتلا،جاری است و نه اصل مؤمن اما مکلف نسبت به آن، تکلیف فعلی دارد؛ در این صورت اصل مؤمن نسبت به طرف داخل در محل ابتلاء جاری می شود. 3️⃣اگر مکلف ببیند که خون در یک اناء افتاد اما فراموش کرد که کدام اناء بوده است پس اصل مؤمن در اناء دیگر که مکلف ریخته شدن خون در آن را ندیده است جاری خواهد بود. 4️⃣دلیل اصل مؤمن، فرد مردد را شامل نمی شود زیرا در موارد علم اجمالی مکلف می داند که مولا از او فرد مردَّد را طلب نکرده است بلکه تکلیف معیَّنی را طلب کرده است که برای مکلف نا معلوم است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الاول 📅 ۲۶ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۰ 📚موضوع جلسه : 1️⃣ادله اصول مؤمنه شامل هر دو طرف علم اجمالی به صورت مشروط هم نمی شود زیرا عرف این ادله را نسبت به مکلف دارای علم اجمالی مجمَل می بیند هر چند هیچ گونه محذور ثبوتی یا اثباتی در شمول به نحو مشروط در کار نیست. 2️⃣یک مورد از دو ثمره مبنای علیت و اقتضائیت علم اجمالی در مورد طرف خارج و طرف داخل از محل ابتلا ست؛ بنا بر مسلک علیت دیگر در طرف محل ابتلا اصل مؤمِّن جاری نیست اما بنا بر مسلک اقتضائیت اصل مؤمِّن در طرف داخل در محل ابتلا جاریست. 3️⃣مورد دوم از ثمره بین مبنای علیت و اقتضائیت وقتی است که اصل مشترک بین دو طرف به خاطر تعارض داخلی و اجمال دلیل جاری نمی شود اما یک طرف اصل مختصّ دارد مانند وقتی علم اجمالی به نجاست این لباس یا این آب وجود دارد؛ در طرف لباس اصل مشترک قاعده طهارت جاری نیست به خاطر اجمال دلیل و اصل برائت هم جاری نیست چون تکلیفی در لباس فرض نشده است اما در جانب آب مشکوک، اصل مختصّ براست بدون معارض جاری می شود بنابر مسلک اقتضائیت اما آقا ضیاء جریان این اصل مختصّ را نمی پذیرد. 🆔https://eitaa.com/DorusOstadMadadi

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الثانی 📅 ۲۹ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۱ 📚موضوع جلسه : 1️⃣استدلال شهید صدر بر عدم منجزیت احتمال در اطراف شبهات غیر محصوره این است که چون اطمینان بر خلاف در هر مورد از احتمالات وجود دارد دیگر آن احتمال نمی تواند منجِّز باشد و لذا جواز ارتکاب جمیع موجود است. 2️⃣شهید صدر معتقد است که اگر اطمینان بر خلاف احتمال در اطراف شبهات غیر محصوره زائل شود دوباره منجزیت احتمال بر می گردد مثلا اگر بداند از کل نانواهای دویست تایی مشکوک به استفاده آرد غصبی در این شهر فقط مجموعه بیست تایی آن در مسیر تردد و ابتلاء مکلف قرار دارد دیگر اطمینان به عدم غصبیت در این مجموعه بیست تایی زائل می شود و لذا احتمال در این مجموعه منجِّز خواهد بود. 3️⃣اشکال نقضی بر استدلال شهید صدر این است که همین استدلال در شبهات محصوره کثیر الاطراف وارد است و در آنجا کسی قائل به جواز ارتکاب بعض یا جمیع نیست.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الثانی 📅 ۳۰ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۲ 📚موضوع جلسه : 1️⃣اشکال دوم بر وجه شهید صدر در عدم منجزیت علم اجمالی در اطراف شبهات غیر محصوره این است که این اطمینان های بر خلاف احتمال، خودشان تعارض دارند و در سیره چنین اطمینان هایی حجت نیستند. 2️⃣اشکال سوم بر وجه شهید صدر این است که اطمینانی که ناشی از عوامل کمّی باشد را خود شما در جای دیگری از اصول قائل شدید که حجت نیستند و در ما نحن فیه اطمینان ها ناشی از عوامل کمّی و حساب احتمالات است. 3️⃣وجه دوم بر عدم حجیت علم اجمالی در شبهات غیر محصوره رفته است سراغ این مطلب که ترخیص شارع در جمیع اطراف در این شبهات وقتی مولا می داند عادتا عباد مرتکب جمیع اطراف نمی شوند قبحی ندارد. 4️⃣وجه سوم بر عدم حجیت علم اجمالی در اطراف شبهات غیر محصوره این است که ترخیص در جمیع اطراف در شبهات غیر محصوره ترخیص بر امر غیر مقدور است و ترخیص در امر غیر مقدور قبیح نیست؛ اشکال مشترک این وجه و وجه قبلی این است که ارتکاب جمیع اطراف در شبهات غیر محصوره عادتا محال نیست.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الثانی 📅 ۵/ خرداد ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۳ 📚موضوع جلسه : 1️⃣گفته اند که احتیاط تام و موافقت قطعیه در اطراف شبهات غیر محصوره مقرون به علم اجمالی موجِب عسر و حرج می شود که کلام درستی نیست زیرا با فحص از چند مورد محدود می توان دایره علم اجمالی را کوچک کرد و عسر و حرجی لازم نمی آید. 2️⃣وجه مختار در علت عدم وجوب احتیاط در شبهات غیر محصوره مقرون به علم اجمالی این است که عرف مناقضه ای در شمول ادله اصول مرخصه نسبت به جمیع اطراف در اینجا نمی بیند در حالی که در شبهات محصوره این ارتکاز مناقضه در اذهان عرف بود که مانع انعقاد اطلاق در ادله اصول مؤمنه می شد.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الثانی و الثالث 📅 ۶/ خرداد ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۴ 📚موضوع جلسه : 1️⃣بنا بر مختار در شبهات غیر محصوره، ترخیص در جمیع اطراف محذوری ندارد؛ زیرا محذور ثبوتی در ترخیص در جمیع وجود نداشت و ارتکاز مناقضه هم مفقود است زیرا عرف در این اطراف غیر محصوره ارتکاب جمیع را عادتا محال می داند. 2️⃣بنابر مبنای شهید صدر در وجه عدم منجزیت علم اجمالی در شبهات غیر محصوره نه تنها نمی توان مخالفت قطعیه مرتکب شد بلکه مخالفت ظنیه هم جایز نیست و باید احتیاط نمود. 3️⃣اگر شبهه کثیر در کثیر شد مانند این که مکلف می داند بیست عدد نانوایی موجود در این شهر(کل نانوایی ها دویست تاست) از آرد غصبی استفاده می کنند پس حکم آن حکم شبهه محصوره است و نه مخالفت قطعیه جایز است و نه مخالفت احتمالیه. 4️⃣در موارد شکّ در شبهه محصوره و غیر محصوره اگر شبهه مفهومیه باشد بنا بر مختار باید احتیاط کرد اما اگر شبهه معنائیه باشد پس اطلاق دلیل مؤمِّن ترخیص را اثبات می کند.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الثالث 📅 ۷/ خرداد ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۵ 📚موضوع جلسه : 1️⃣انحلال حقیقی علم اجمالی وقتی رخ می دهد که معلوم بالاجمال تبدیل به معلوم بالتفصیل شود و لذا اصل مؤمن یا قاعده طهارت در یک طرف بدون معارض جاری خواهد شد. 2️⃣انحلال حکمی وقتی است علم اجمالی به قوت خود باقی است اما اصل مؤمن و قاعده طهارت در یک طرف بدون معارض جاری گردد و لذا جهت مشترک در انحلال حقیقی و حکمی در حکم جریان اصل مؤمن در یک طرف است. 3️⃣علم اجمالی بر دو قسم است: محکی «احدهما» فرد معین باشد یا نداند محکی «احدهما» فرد معین است یا مردَّد. 3️⃣در قسم اول از علم اجمالی که محکی و مشار الیه «احدهما» فرد معیَّن است نسبت به حادثه ی معلوم بالتفصیل که مکلف می داند اناء یمین نجس شده است دارای شش فرض می شود که در سه فرض از این فروض شش گانه انحلال حقیقی علم اجمالی رخ می دهد و در سه فرض دیگر انحلال حقیقی واقع نمی شود. 4️⃣در این فروض شش گانه یک حادثه در موقع ظهر رخ داده است که همان حادثه ای است که علم اجمالی به «نجاسة احدهما» از آن متولد گردیده است و حادثه دومی قطعا یا تردیدا رخ داده است که اناء یمین با خون دیگری نجس شده است.