#نقش_صرف_در_تفسیر #تفسیر_قرآن #صرف #تعیین_ریشه #قَرنَ : كلمة #قرن در آية شريفه (وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ)، (احزاب: 33) به دو گونه قرائت شده است: 1- بيشتر قاريان آن را به #كسر قاف، 2- نافع و عاصم به فتح قاف، قرائت كرده اند. اين كلمه طبق هر دو قرائت، صيغة دوازدهم فعل امر حاضر و خطاب به زنان است و ازاين رو، در ساخت آن ميان مفسران اختلافي نيست؛ اما در ريشة اين كلمه، براساس هر دو قرائت احتمالات متعددي مطرح شده كه عبارت است از: #احتمال 1. #قَرار مصدر مضاعف به معناي سكونت و استقرار؛ فعل امر از اين ريشه، به فتح و كسر قاف صحيح است؛ زيرا فعل مضاعف از سه باب فَعَلَ يَفْعُلُ مثل مَدَّ يَمُدُّ و فَعَلَ يَفْعِلُ مثل فَرَّ يَفِرُّ و فَعِلَ يَفْعَلُ مثل عَضَّ يَعَضُّ آمده است (مير سيدشريف، 1376، ج1، ص133). فعل قرّ يقرّ از دو باب اخير آمده است (ر.ك: ابن سيده، 2000، ماده قرر؛ زبيدي، بي تا، ماده قرر؛ فيروزآبادي، بي تا، ماده قرر). بنابراين، كلمة #قرن طبق هر دو قرائت، از اين ريشه محتمل است. #احتمال 2. وَقار مصدر معتل الفاء (مثال واوي) به معناي طمأنينه و آرامش؛ ماضي و مضارع از اين ريشه وَقَر يَقِرُ مثل وَعَدَ يَعِدُ و فعل امر آن قِرْن به كسر قاف مثل عِدْن است. احتمال اشتقاق كلمه از اين ريشه، طبق قرائت كسر قاف قِرْن (ر.ك: جوهري، 1407، ماده وقر) است، نه هر دو قرائت. #احتمال 3. القُرّ مصدر مضاعف به دو معنا آمده است: يكي به معناي سردي و دوم به معناي ثبوت و قرار (ر.ك: ابن فارس، بي تا، ماده قر؛ جوهري، 1407، ماده قر). احتمال اشتقاق قَرْنَ از اين ريشه، طبق هر دو قرائت صحيح و به اعتبار معناي دوم است، نه اول. البته راغب اصفهاني معناي ثابت ماندن و قرار گرفتن را نيز از ماده قُرّ دانسته است (ر.ك: راغب اصفهاني، 1404، ماده قر). #احتمال 4. قَوْر مصدر معتل العين (اجوف واوي) به معناي اجتماع؛ ماضي و مضارع آن، قار يَقارُ مثل خاف يخاف و امر آن قَرْنَ به فتح قاف مثل خَفْنَ است. اين احتمال منسوب به ابوالفتح همداني است (زمخشري، بي تا، ج3، ص535؛ اندلسي، 1422، ج7، ص 223). در برخي كتاب هاي تفسيري (ابن عجيبه، 2002، ج 6، ص 37؛ ابوالسعود، بي تا، ج 7، ص 102) و ادبي نيز بدون ذكر قايل آمده است (صبان، 1412، ج4، ص344؛ استرآبادي، 1402، ج 3، ص 245؛ مرادي، 1428، ج3، ص1637). #احتمال 5. قَرْي مصدر ناقص، به معناي جمع و اجتماع (فراهيدى، بي تا، ماده قري؛ ازهرى، 1421، ماده قري؛ جوهرى، بي تا، ماده قري)؛ ماضي و مضارع اين ماده قَري يَقْري مثل رمي يرمي است. اين احتمال را خليل بن احمد براي قرائت قِرْن به كسر قاف ذكر كرده است (فراهيدي، بي تا، ماده وقر). نقد و بررسي اقوال فوق ادامه دارد.... #بارگذاری مطالب، با ذکر #آدرس_کانال، مانعی ندارد. #دروس_الشباب https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB

#وزن واژۀ #أمیر #صرف #لغت ▫️سؤال: چرا به حضرت #علی علیه السلام، « #أمیر_المؤمنین» می گویند؟ 🟢پاسخ روایی: الف- معاني الأخبار ؛ النص ؛ ص63 ... عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ لِمَ سُمِّيَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ‏ ع أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَالَ: لِأَنَّهُ يَمِيرُهُمُ‏ الْعِلْمَ أَ مَا سَمِعْتَ كِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ وَ نَمِيرُ أَهْلَنا . ب- كافي (ط - دار الحديث) ؛ ج‏2 ؛ ص361 و فِي رِوَايَةٍ أُخْرى‏، قَالَ: «لِأَنَّ مِيرَةَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْ عِنْدِهِ يَمِيرُهُمُ الْعِلْمَ». 🔵ترجمه: چرا آن حضرت «امير المؤمنين» ناميده شد؟ امام فرمود: زيرا او مؤمنين را طعام علمى ميدهد. مگر نشنيده‏ اى كه خدا در كتابش ميفرمايد: «و ما خانواده خود را طعام ميدهيم- 64 سوره یوسف». و در روايت ديگر است كه فرمود: زيرا خوراك مؤمنين از جانب اوست، او بآنها خوراك دانش ميدهد. ⚫️ #ریشه #أمیر در نگاه اول چنین به نظر می رسد که أمیر از ریشۀ «أمر» و بر وزن «فَعیل» و به معنای (فرمانروا) است. بنابر این حرف همزه اصلی و یاء زائده است. اما مطابق روایات فوق و نظیر آنها ممکن است ریشۀ أمیر مادۀ « #مَارَ_یَمِیرُ» باشد. و بنابر این همزه زائده است و حرف یاء اصلی می باشد. و اما وزن آن .... . #أمیر_المؤمنین #وجه_تسمیه #نقش_لغت و صرف در فهم معارف دینی #بارگذاری مطالب، با ذکر #آدرس_کانال، مانعی ندارد. #دروس_الشباب https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB

#صرف واژۀ #أمیر #نظر_علامه_مجلسی: مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، ج‏4، ص: 370 «الميرة» بالكسر طيب الطعام، يقال: مار عياله يمير ميرا و أمارهم و امتار لهم. و يرد عليه: أن الأمير «فعيل» من «الأمر» لا من الأجوف، و يمكن التفصي عنه بوجوه: الأول: أن يكون على القلب و فيه بعد من وجوه لا تخفى، الثاني: أن يكون عليه السلام قد قال ذلك ثم اشتهر به كما في تأبط شرا، الثالث: أن يكون المعنى أن أمراء الدنيا إنما يسمون أميرا لكونهم متكلفين لميرة الخلق و ما يحتاجون إليه في معاشهم بزعمهم، و أما أمير المؤمنين عليه السلام فإمارته لأمر أعظم من ذلك لأنه يميرهم ما هو سبب لحياتهم الأبدية، و قوتهم الروحانية و إن شارك سائر الأمراء في الميرة الجسمانية فعبر عليه السلام عن هذا المعنى بلفظ مناسب في الحرف للفظ الأمير و هذا أظهر الوجوه. #أمیر_المؤمنین #وجه_تسمیه #نقش_لغت و صرف در فهم معارف دینی #بارگذاری مطالب، با ذکر #آدرس_کانال، مانعی ندارد. #دروس_الشباب https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB

#اشتقاق #اشتقاق_کبیر توضیح عبارت #علامه_مجلسی در روایت است چرا به حضرت علی علیه السلام امیر المومنین گفته اند؟ ائمه (امام باقر، امام صادق، امام رضا) (علیهم السلام) فرموند: «لانه یمیر المومنین بالعلم» ✅یعنی: زیرا ایشان مؤمنین را با علم، اطعام می کند. ❓سؤال: که بین واژۀ #یمیر که از #مور است، و واژۀ #أمیر که از ریشۀ #أمر است، چه ارتباطی وجود دارد؟! #علامه_مجلسی در #مرآة العقول می فرماید: در این مسأله سه احتمال متصوَّر است: ۱. #قلب_مکانی و #ابدال . یعنی (مار یمیر) در اصل (أمر یأمر) بوده ولی همزه به عین الفعل منتقل شده و تبدیل به یاء شده است. البته علامه خودشان این احتمال را بر خلاف قواعد صرفی و واضح البطلان می داند. ۲. #علم_منقول از #جمله . یعنی: در اصل #أمیر فعل #مضارع صیغه ۱۳ بوده و #المؤمنین مفعول به است. (یعنی: مؤمنین را طعام می دهم.) پس بنابر این احتمال، جملۀ فعلیه مضارعیۀ «أمیرُ المؤمنینَ» #علم شده است همان طور که «تأبّط شرّاً» علم گردیده است. ❌اشکال این وجه: در جملاتی که علم می شوند، اعراب اجزای جمله ثابت می ماند. (مراجعه کنید به #باب_الحکایة). در حالی که اعراب «أمیر» به حسب عوامل مختلف تغییر می کند. ۳. #اشتقاق_کبیر مقدمه: ♻️ مور: موج خروشان را گویند. ♻️راهی که رفت و آمد زیادی در آن صورت می گیرد نیز #مور نامیده می شود. ♻️أمیر (از ریشۀ أمر) کسی است که سرکشی دائم دارد ♻️مار زیدٌ فلاناً. یعنی عهده دار تأمین غذای فلانی شد. و لذا امام فرمود مگر ندیده ای که در سوره یوسف می فرماید «نمیر أهلَنا». 🔅اشتقاق کبیر شامل دو نوع است: الف- کلماتی که حروف اصلی آنها متحد است ولی ترتیبش فرق می کند مانند: سلم، لمس، ملس، .... . ب- کلماتی که اکثر حروف اصلی آنها متحد و برخی قریب المخرج است مانند: أمر و مور. ***چون بین کلماتی که از دو گونۀ فوق باشند، قرابت معنایی وجود دارد. نامش را #اشتقاق_کبیر نهادند. پس: 🔆امیر المومنین یعنی کسی که دائما متکفل علم و معرفت مؤمنین است. #أمیر_المؤمنین #وجه_تسمیه #نقش_لغت و #صرف و #اشتقاق_کبیر در فهم معارف دینی #بارگذاری مطالب، با ذکر #آدرس_کانال، مانعی ندارد. #دروس_الشباب https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB

#صرف #قرآن #آصال وَ اذْكُرْ رَبَّكَ في‏ نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَكُنْ مِنَ الْغافِلينَ (سوره أعراف: 205) ترجمه آیت الله مشکینی: و پروردگارت را در دل خويش به حال زارى و ترس و به گفتارى آرام نه بلند، در صبحگاهان و شامگاهان ياد كن و از غافلان مباش. #آصال آصال جمع #أُصُل، به ضم همزه و صاد می باشد. و #أُصُل نیز جمع #أَصِيل، به فتح همزه و کسر صاد است. بنابراین آصال #جمع_الجمع است. و جالب اینکه #جمع_الجمع_الجمع آن #أصائِل است که جمع آصال است. منبع: التصریح علی التوضیح #ترجمه با اینکه #أصیل به معنای: #زمانی از عصر که متصل به غروب است می باشد. (اقرب الموارد) ولی بیشتر مترجمین آصال را شامگاهان ترجمه نموده اند! «وَ سَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَ أَصِيلًا» احزاب: 42 یعنی: او را بامداد و آخر روز تسبيح گوئيد. واژۀ «أَصِيل» چهار بار و «آصَال» سه بار در قرآن آمده است. @DUROUS_ALSHABAB

#صرف #فرق صیغه های صرفی فرق بین #إمرأةٌ_طاهرٌ و #إمرأةٌ_طاهرةٌ إمرأةٌ طاهرٌ (طاهر و پاکیزۀ از حیض) إمرأةٌ طاهرةٌ (طاهر و پاکیزۀ از عیب های اخلاقی و کثیفی ها) @DUROUS_ALSHABAB

#سانسور_علمی در کتاب های درسی #حوزه نمونه هایی از سانسور #صرف #نحو #بلاغت #لغت #منطق #کلام #اصول #تاریخ قسمت اول: مقدمه (خاطره) وقتی درس مطول استاد حجت هاشمی خراسانی می رفتیم، روزی فرمودند: مردم این زمانه برای درس، خواهان مختصر و خلاصه و موجز اند. می گویند عمرمان هدر نرود. اما سر سفره که می نشینند، خواهان سفره های مطول و رنگین و متنوع اند. گویا عمر را باید بر سر سفره خرج کرد. @DUROUS_ALSHABAB

#سانسور_علمی در کتاب های درسی #حوزه قسمت دوم نمونه هایی از سانسور #صرف نمونه نخست: #موضوع_له_وزن یکی از مباحث صرفی، #معنای_وضعی و اصلی #اوزان است. کتاب های موجود علاوه بر اینکه معنای برخی اوزان را بیان نمی کند، معنای وضعی و اصلی ابواب و اوزان را هم بیان نمی کند. گویا این بحث در صرف زیادی است. نمونه دوم: #قواعد_ترجیح و #رفع_اشتراک برخی از وزن ها در ابواب و معانی مختلف کاربرد دارد. راههای تشخیص و رفع احتمالات متعدد، چیست؟ نمونه سوم #اسم_مقصور و #غیر_منصرف ادبای عرب از کجا فهمیدند که #موسی و #حبلی غیر منصرف اند؟ در حالی که الف حرکت ظاهری نمی گیرد، چه رسد به جر به کسره! (این نظریه، بی حساب و گزاف نیست. فقط برای ما بیان نمی شود.) نمونه چهارم: #حرکت_حروف_مضارعه می دانیم بر اساس برخی لغات (لهجه های عربی)، گاهی حرف مضارعه مکسور می شود. ولی چرا ادبا اختلاف لهجه ها را نقل می کنند؟ @DUROUS_ALSHABAB

#دروس_الشباب کانالی با محوریت علوم اسلامی و دروس حوزوی است. #نکاتی_کاربردی از علوم #صرف #نحو #بلاغت #منطق #اصول_فقه #فقه #تفسیر #ترجمه_قرآن #کلام #حدیث آدرس کانال: https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB ارتباط با ادمین: @Ebn_Ahmad

#فقه #لغت و #صرف #آیات_الأحکام #صید در قرآن و فقه1 خدای تعالی در 6 آیه از قرآن دربارۀ #صید سخن گفته است که همگی آنها در سورۀ مائده است. (آیات: 1 و 2 و 4 و 94 و 95 و 96) واژۀ #الصید در آیات: 1 و 94 و 95 و 96 و واژۀ #إصطادوا در آیه: 2 واژۀ #ما موصوله در آیۀ: 4 صید در #لغت و #صرف واژۀ «صيد» در لغت به دو معنا به کار رفته است: 1. معنای مصدری؛ یعنی: (شكار كردن) «صاده صيدا: قنصه و اخذه بحيلة» 2. صفت مشبهه به معنای اسم مفعول؛ يعنى (شكار شده) مثل آیۀ 95 سوره مائده: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ» صید در #فقه: صيد در فقه دو #حکم_تکلیفی دارد: 1. #حرام (ممنوع)، و آن در صورتی است که برای تفریح و خوشگذرانی باشد. 2. #مباح (جایز)، و آن در صورتى است كه شخص براى تأمين مخارج خويش و عائله‏اش شكار كند. #سفر_و_نماز_شکارچی: فقهاء سفر كسانى را كه براى تفريح به شكار می روند سفر معصيت دانسته و می گویند باید نمازش را تمام (کامل) بخواند و اگر در ماه رمضان است باید روزه هم بگیرد اگر چه در سفر است. گویا حرمت شكار تفريحى بدین خاطر است که روا نيست انسان براى ارضاء تمايل نفسانى خويش حيوانات و پرندگانى را كه در اين زمين پهناور بى آنكه به كسى آزار برسانند مي چرند و ميپرند و خداى خويش را تسبيح مي كنند، از نردبان هستى پياده كند. ولى اگر احتياج داشته باشد آن مطلب ديگرى است. @DUROUS_ALSHABAB

#لغت #قرآن #صرف واژۀ «هَود» به فتح هاء به دو معناست: 1- رجوع و توبه: «إِنَّا هُدْنا إِلَيْكَ»‏ (اعراف؛ 156) يعنى: ما به سوى‏ تو باز گشتيم. 2- داخل شدن در دين يهوديّت (هَادَ؛ تَهَوَّدَ) يعنى: به دين يهوديّت داخل شد. «وَ عَلَى الَّذِينَ‏ هادُوا حَرَّمْنا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ» (انعام؛146) یعنی: بر آنان كه يهودى شدند هر ناخن دارى را حرام كرديم. واژۀ «هُود» به ضمّ هاء: اسم به معنای (يهود) است‏: «وَ قالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كانَ‏ هُوداً أَوْ نَصارى»‏ (بقرة؛ 111) یعنی: گفتند هرگز داخل بهشت نشود مگر كسی كه يهودى يا نصرانى باشد. #صرف: دربارۀ واژۀ #هُود به ضمّ هاء، سه قول است: 1-جمع مکسّر #هائِد (اسم فاعل به معنای: «تائب») است مثل عائذ و عُوذ؛ و مذكّر و مؤنّث در آن يكسان است. 2-مصدر است و اطلاقش بر مفرد و مثنّی و جمع است. 3-مخفّف #یهود است که یائش حذف شده است. https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB

#صرف #ابدال #ماء (آب) #ریشه واژه «ماءٌ» ، (مَوَهٌ) است. «مَاهَتْ الرَّکِیَّةُ تَمُوهُ مَوْهًا» یعنی: آب چاه زیاد شد. واو متحرک و حرف قبلش مفتوح بود، پس قلب به الف شد (ماهٌ). سپس در هاء آخر واژه نیز ابدال صورت گرفت (ماءٌ) #دلیل : دلیل اینکه همزه آخر این واژه ابدال از هاء می باشد #تصغیر (مُوَیْهٌ)، و #جمع_مکسر آن (أموَاهٌ، مِیَاهٌ) است. نکته: از آنجا که (ماه) به معنای آب، نیز شنیده شده می فهمیم که ابدال هاء به همزه جایز و غالب است نه واجب. #نسبت در اسم منسوب ماء، سه وجه است: 1. ماهِیّ: بنابر اصل 2. مائیّ: بنابر ابدال هاء به همزه و مراعات اصل 3. ماویّ: به قلب همزه به واو بنابر لغت کسانی که در منسوب (عطاء) نیز «عطاویّ» می گویند. منابع: شرح المفصل ج10 ص15 شرح الشافیة ج3 ص208 رصف المبانی ص170 الممتع فی التصریف ج1 ص348 لسان العرب، ماده «موه» المصباح المنیر، ماده «موه» https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB