هدایت شده از جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی
💠فقه نظام ساز؛ نظام اقتصادی در دیدگاه شهید صدر
❇️ حجت الاسلام استاد میرمعزی، در همایش ملی فلسفه فقه نظام ساز - بخش 2 از 4.
✅ نظام اقتصادی از دیدگاه شهید صدر:
🔹شهید صدر به صورت تفصیلی به بحث مذهب اقتصادی ورود کرده نه نظام اقتصادی. اما نظام اجتماعی را تعریف کرده و می توان بر اساس آن نظام اقتصادی را الهام گرفت.
🔹 مذهب اقتصادی: قواعد کلی تنظیم حیات اقتصادی در جهت حل مشکلات اقتصادی یا اهداف (عدالت اجتماعی).
🔹نظام اجتماعی: مجموعه ای از روابط انسانی در شئون مختلف زندگی که به منظور تامین نیازهای انسان سامان یافته است.
🔹بدین ترتیب نظام اقتصادی، مجموعه ای از روابط اقتصادی بین انسانها است که برای تامین نیازهای اقتصادی برقرار می شود.
✅ تعریف برگزیده استاد میرمعزی:
نظام اقتصادی مجموعه ای سازگار از الگوهای رفتاری و روابط اقتصادی مطلوب در سه حوزه تولید، توزیع و مصرف است که شرکت کنندگان در نظام اقتصادی را به یکدیگر و به منابع برای دستیابی به اهداف پیوند می دهد.
#نظام_اقتصادی
#شهید_صدر
🆔 @emh_ismc_ir
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
🎋جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی🔰
عضویت در گروه👇
🌐 https://eitaa.com/joinchat/90636304C6a5afed72d
عضویت در کانال👇
🌐 @eghtesad_mardomi
هدایت شده از جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی
💠 نظام اقتصادی، نظام روابط در راستای اهداف است نه نظام احکام روابط.
❇️ حجت الاسلام استاد میرمعزی، در همایش ملی فلسفه فقه نظام ساز - بخش 3 از 4.
🔹در ادامه، بحث در دو سطح قابل پیگیری است:
1️⃣ نظام احکام روابط:
در یک سطح، بدنبال ضوابط و قوانین روابط و رفتارها هستیم. در اینجا احکام، بایدها و نبایدها را بیان می کنند. بنابراین #نظام_احکام (شامل انواع احکام فقهی، اخلاقی و معنوی) متکفل این قسم است که البته متعلق احکام در اینجا رفتارها و روابط است.
2️⃣ نظام اقتصادی
اما سطح دیگر بحث این است که پس از اینکه رفتارها در قالب #نظام_احکام شکل گرفت؛ چگونه این رفتارها در تاثیر و تاثر و ارتباط با هم به سمت اهداف مورد نظر حرکت می کنند؟!
به عنوان مثال، یکی از اهداف اقتصادی، عدالت اقتصادی است. فرض می کنیم مصرف، سرمایه گذاری، بازار ها و سایر روابط اقتصادی همان گونه باشد که شارع فرموده، چگونه این سامانه به سمت عدالت حرکت می کند؟ به عبارتی منطق حرکت این سامانه به سمت عدالت چیست؟ این سوال را #نظام_اقتصادی باید پاسخ دهد.
🔹بنابراین نظام احکام غیر از نظام رفتارها و روابط است. البته ارتباط نظام اقتصادی با فقه، اخلاق و معنویت از نوع ارتباط موضوع و حکم است.
🔹این بحث در نظام اقتصاد سرمایه داری در قالب بازار رقابت کامل وجود دارد؛ بازاری که کاملا تصوری و ایده آل است و اصلا قابلیت تحقق خارجی ندارد. در چنین فضایی بحث می کنند که اگر تورم رخ دهد، این نظام چگونه خود را تعدیل می کند و به سمت اهداف حرکت می کند؟ مثلا اگر دولت مالیات بگیرد، چه رخ خواهد داد.
هدایت شده از جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی
⚛ باید دانش جدیدی برای استنباط نظام رفتارها و روابط اجتماعی تأسیس شود
❇️ حجت الاسلام استاد میرمعزی، در همایش ملی فلسفه فقه نظام ساز - بخش ۴ از ۴.
🔹 نظام اقتصادی، گاهی تاثیر و تاثرات روابط در راستای اهداف را در وضعیت فعلی و جامعه موجود بررسی می کند و گاهی یک طرح مطلوب از نظام رفتارها و روابط از منابع کشف می کنیم که در کنار هم به سمت اهداف حرکت می کنند.
🔹 در مقاله نظام اقتصادی اسلام سعی کرده ام اثبات کنم که در مرحله ثبوت، نظام رفتارها و روابط مطلوب را داریم و اساسا شارع نظام احکام را در راستای تبیین نظام رفتارها بیان نموده. ما باید نظام رفتارها و روابط را کشف کنیم.
🔹 کشف نظام رفتارها و روابط، روش جدیدی می خواهد؛ یعنی لازم است دانش جدیدی برای استنباط نظام رفتارها و روابط اجتماعی (از جمله اقتصاد) تاسیس شود که بتواند از مجموع منابع - شامل آیات، روایات و همه احکام اعم از فقهی و اخلاقی و بلکه مجموعه آموزه ها و مبانی هستی شناسی - و بر اساس روش اجتهاد معتبر به الگوهای رفتاری در نظام رفتارها و روابط دست یابد.
✳️ در نهایت، بحث استنباط نظام یک بحث است و بحث طراحی الگوهای رفتاری مطابق نظام، در زمان و مکان، و ساختاردهی و سامان دهی به این الگوهای رفتاری و اجراء آنها از دیگر مباحث مفصلی است که باید بر اساس مبانی و معارف اسلامی به آنها پرداخته شود.
#فلسفه_فقه_نظام
#نظام_اقتصادی
🆔 @emh_ismc_ir
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
🎋جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی🔰
عضویت در گروه👇
🌐 https://eitaa.com/joinchat/90636304C6a5afed72d
عضویت در کانال👇
🌐 @eghtesad_mardomi
💢اقتصاد تک بخشی
💠#مالکیت یکی از مهمترین عناصر تعیینکننده نوع نظام اقتصادی است. بسیاری از ساختارهای اقتصای از جمله بخشهای اقتصادی، بازارها و سیاستهای اقتصادی تابع نوع مالکیتی است که #نظام_اقتصادی بر آن، مبتنی میشود. البته، تعیین عنصر مالکیت در هر نظام اقتصادی، تابع مبانی هستیشناختی و هدفهای اقتصادی آن نظام است.
🔺نظام سرمایهداری با قبول مبانی خاص خود، مالکیت خصوصی فردی مطلق را تجویز نمود. براساس این نوع نگاه به مالکیت، اساس نظام سرمایهداری، نظام یکبخشی خصوصی قرار گرفت و سیستم بازار آزاد رقابت بهعنوان سیستم عرضه و تقاضای کالاها و خدمات برگزیده شد. در این بازار، تقاضاکنندگان براساس میزان بودجه و ترجیحات خود، متقاضی کالاها و خدمات هستند و عرضهکنندگان نیز کالاها و خدمات را به قیمت بازار، عرضه میکنند.
#رقابت #بخش_خصوصی
🆔 @emh_ismc_ir
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
🎋جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی🔰
عضویت در گروه👇
🌐 https://eitaa.com/joinchat/90636304C6a5afed72d
عضویت در کانال👇
🌐 @eghtesad_mardomi
✳️فقه نظام ساز؛ از فقه اصغر تا فقه اکبر
🔹تلقی موجود این است که فقه موجود، ظرفیت و توانایی پاسخگویی به تمام پرسشهایی که با آنها مواجه است را دارد. اما بهدنبال این نیست که آیا پرسشی را که دستگاه فقه با آن مواجه است اساساً پرسشی مرتبط با دستگاه فقه است یا خیر؟!
🔹در فقه نظامساز، فقه اصغر در طول فقه اکبر حرکت میکند. بسیاری از آقایان میخواهند با فقه اصغر به تولید علوم انسانی بپردازند که چنین چیزی شدنی نیست.
🔹بدون تشخیص و تعریف روشن از فقه اکبر و فقه اصغر و تعیین جایگاه آنها در دستگاه فقهی و استنباط؛ استخراج، طراحی و رفتن بهدنبال علوم انسانی امری عبث و ناشدنی است.
#فقه_نظامساز
#فقه_اصغر #فقه_اکبر
#علوم_انسانی #نظام_اقتصادی
📚 برشی از "درآمدی بر چیستی و حقیقت فقه نظامساز"
❇️ جایگاه اصول اجرایی اقتصاد تعاونی
💠اصول اقتصاد تعاونی، در راستای تحقق اهداف و اجرای آموزه های #تعاونی ارائه می شود، همان طور که اصول هر #نظام_اقتصادی برای تحقق اهداف و اجرای آموزه های اقتصادی آن نظام می باشد.
♦️نظام #سرمایهسالاری با توجه به مبانی بینشی و ارزشی، اصولی را برای اجرای آموزه های اقتصادی خود استخراج نموده است که بر اساس آن، مالکیت منابع و محصول تولیدی و نیز مدیریت فرایند اقتصادی، سهم سرمایه و صاحب سرمایه است و نیروی کار تنها از دستمزد ثابتی بهره مند می شود.
نیروی کار در دوران رونق اقتصادی بهره ای غیر از دستمزد ثابت حداقلی ندارد و در دوران رکود اقتصادی با بی مهری از کار اخراج می شود. در چنین وضعیتی با به کارگیری نیروهای کار ارزان، تولیدات فزونی و قدرت خرید نیروی کار، کاهش می یابد و اقتصاد با رکود مواجه شده و کارگران بیکار می شود. این شرایط باعث فقر و شکاف طبقاتی شدید شده، جایگاه انسان به شدت تنزل یافته و جایگاه سرمایه ترفیع می یابد.
♦️سوسیالیستهای تخیلی نیز در مقابل نظام سرمایه داری، مبانی و اصول دیگری در پیش گرفتند که مفاسد آن کمتر از مفاسد نظام سرمایه داری نبود.
🔷اقتصاد تعاونی برای دوری از مفاسد نظام سرمایه سالاری و سوسیالیسم تاسیس شد. در این نوع فعالیت اقتصادی، نیروی کار هم مالک منابع و محصول تولیدی است و هم مدیر فرایند اقتصادی.
⏪برای تحقق و اجرای واقعی این نوع اقتصاد، باید اصول اجرایی ارائه داد. در واقع، نقش اصول اقتصاد تعاونی آن است که تمام فعالیتهای اقتصادی را به سمت فلسفه تاسیس اقتصاد تعاونی هدایت کند تا اهداف اقتصاد تعاونی تامین شود.
✳️ ماموریت #اصول_تعاونی تحقق هویت واقعی اقتصاد تعاونی (ترفیع جایگاه انسان در برابر سرمایه) و اهداف اقتصادی آن در تمام شرایط است. اگر اصول تعاونی به گونه ای معرفی و اجرا شوند که این دو امر به نحو کامل محقق نگردند، تعاونی تاسیس شده، تعاونی واقعی نیست؛ بلکه تعاونی کاذب یا شبه تعاونی است.
📚اقتصاد تعاونی از منظر اسلام، ص401- 399.
♻️نظام اقتصادی
✳️ هر مجموعه ای که اجزای آن از دو ویژگی هماهنگی و هدفمند بودن برخوردار باشد، در ذیل تعریف عام نظام می گنجد. اجزای چنین مجموعه ای می تواند اشیای خارجی یا رفتار انسان ها باشد؛ در صورت اول ممکن است چنین مجموعه ای، بدون دخالت انسان، در طبیعت یافت شود (نظام های تکوینی) یا در طبیعت موجود نباشد و به وسیله انسان ایجاد شود (نظام های مصنوعی).
🔰 بنابراین سه نوع نظام قابل تفکیک در جهان وجود دارد:
1️⃣ نظام های تکوینی غیر رفتاری؛ مانند نظام آفرینش.
2️⃣ نظام های مصنوعی غیر رفتاری؛ مانند نظام موجود در اتومبیل و هواپیما.
3️⃣نظام های رفتاری:
🔹اجزای این نظام، رفتارهای ارادی بشر است. این رفتارها همواره بر اساس جهان بینی و ارزش های مورد قبول انسان شکل می گیرد. به همین دلیل در تعریف نظام های رفتاری عنصر دیگری به نام مبانی فلسفی (جهان بینی) و مکتبی (ایدئولوژی) وارد می شود.
🔹بر این اساس به مجموعه ای از رفتارهای ارادی انسان که بر اساس مبانی فلسفی و مکتبی معین، در راه نیل به اهداف مشخص هماهنگی دارند، نظام رفتاری گفته می شود.
✳️ #نظام_اقتصادی نوعی نظام رفتاری است؛ اجزای نظام اقتصادی رفتارهای ارادی انسان ها در سه حوزه تولید، توزیع و مصرف است؛ رفتارهایی چون مصرف، سرمایه گذاری، تولید، خرید و فروش، مشارکت، قرض و ... که در ارتباط با منابع اقتصادی و اموال شکل می گیرد.
🔰بنابراین می توان اجزای نظام اقتصادی را به سه عنصر زیر تفکیک کرد:
الف- منابع طبیعی واموال
ب- شرکت کنندگان در نظام اقتصادی
ج- الگوهای رفتاری که میان شرکت کنندگان و اموال و منابع ارتباط ایجاد می کند و بر دو نوع است:
🔺یک- الگوهای رفتاری که میان شرکت کنندگان و اموال ارتباط ایجاد می کند؛ مانند الگوی مصرف و تولید و سرمایه گذاری فردی.
🔺دو- الگوهایی که میان شرکت کنندگان ارتباط ایجاد می کند؛ مانند الگوی رفتار خرید و فروش و رفتار قرض.
◀️ با توجه به آنچه گذشت نظام اقتصادی را می توان چنین تعریف کرد:
مجموعه ای از الگوهای رفتاری که شرکت کنندگان در نظام را به یکدیگر و به اموال و منابع پیوند می دهد و بر اساس مبانی مشخص، در راستای اهداف معینی به صورت هماهنگ سامان یافته است.
📚نظام اقتصادی اسلام؛ دفتر اول: مبانی فلسفی. حجت الاسلام استاد #سیدحسین_میرمعزی.
♻️#گزارش_نشست|نظام مالی اسلامی؛ راهی که پیموده ایم، مسیری که پیش روست
✔️حجت الاسلام استاد #معصومینیا
💠موضوع بحث ما نظام مالی است. مفهوم نظام اقتصادی زیرمجموعه نظامات به مفهوم عام قرار دارد و نظام مالی زیرمجموعه نظام اقتصادی است.
✳️اقتصاد دو بخش دارد: واقعی و غیر واقعی. بخش واقعی اقتصاد طبق تقسیم بندی رایج در اقتصاد غرب، شامل دو قسمت است یکی بازار کالا و خدمات و دیگری بازار عوامل تولید. بخش مالی، قسمت غیر واقعی اقتصاد است که شامل بانک، بورس و بیمه می شود که مجموعه ای از اعتبارات است. فرق عمده بین بانکهای تجاری -بانکها اقسام مختلفی دارند مثل بانکهای توسعه ای، سرمایه گذاری و ...- و بورس این است که بورس خلق پول نمی کند ولی بانک خلق پول می کند.
✳️از منظر فقهی دو روش عمده می تواند در مواجهه با این پدیده ها تحقق پیدا کند: یکی روش انفعالی است دوم روش فعال.
1️⃣ روش رایج این است که می بینیم فلان معامله و فلان ابزار مثل بیمه را بررسی می کنند و با فقه تطبیق می دهند که کجای آن با فقه سازگار است و کدام سازگار نیست. مثلا بانک پول مردم را می گیرد و سود می دهد. از طرف دیگر وام همراه با نرخ بهره می دهد. متفکران اسلامی گفتند بانک یک واسطه است.
از یکطرف مردم در بانک پول می گذارند که در ماهیت آن اختلاف است؛ دیدگاه غالب این شد که قرض است. افراد را دو دسته کردند و گفتند کسانی که سود نمی خواهند کارشان قرض الحسنه می شود و کسانی که سود می خواهند. از طرف دیگر بانک در غالب عقود پول را به طرف مقابل واگذار می کند از قبیل مضاربه، مساقات و مزارعه و مشارکت و ... .
تلاشهای فقهی برای تصحیح این امور صورت گرفت. بانکها به سمت عقود حرکت کردند ولی چون ساختار بانک بر اساس بهره بنا شده است دنبال این نمی رود که نظارت واقعی کند. نتیجه عملی که امروز دیده می شود این است که بانکها در طول زمان به قرارداد ها به صورت صوری عمل می کنند. این حاصل روش برخورد انفعالی با پدیده است.
2️⃣ روش دوم روش برخورد فعال است. اگر ما روش فعال داشته باشیم لازم نیست دنبال مقاصد الشریعه برویم. در روایت آمده «وَ اللَّهِ لَلرِّبَا فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ أَخْفَى مِنْ دَبِيبِ النَّمْلِ عَلَى الصَّفَا» اگر کنه این روایت فهمیده شود، مسیر فعلی قابل تأیید نیست. باید نظامی را پیشنهاد دهیم که معیارهای اسلامی رعایت شود نه اینکه بخواهیم نظام متعارف را توجیه کنیم.
شهید صدر یک بحث روش شناسی دارد که اگر آن را توسعه دهیم یکطرف آن به فلسفه بر می گردد، یک طرف به فقه و یک طرف به اقتصاد. ایشان با نگاه درجه دو به فقه، روشی ارائه نمود که به کشف مکتب اقتصادی از فقه ختم شد. روش ایشان در اقتصادنا از روشهای فعال است.
اگر ضوابط عامی که در کتاب وسنت مطرح است، درست تفسیر شود دایره اصول عملیه کم می شود چرا که در خیلی از مواردی که فکر می کنیم اماره نداریم، خواهیم دید اماره وجود دارد. این را قبول داریم که در زمان غیبت امکان نظام سازی وجود دارد. به قول مرحوم امام، فقه تئوری اداره زندگی از گهواره تا گور است؛ از ظرفیت های نهفته فقه، می توان نظام صحیح درست کرد.
#مالی_اسلامی
#نظام_اقتصادی
🌿 گزاش کامل نشست:
http://ijtihadnet.ir/?p=70672
💢رابطه علم اقتصاد و نظام اقتصادی
✳️ #علم_اقتصاد، علمی است که درصدد کشف پدیده ها و رفتارهای تحققیافته اقتصادی و شناسایی علل و آثار آنها جهت پیش بینی اوضاع اقتصادی و سیاستگذاری برای تغییر وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب است.
🔰با توجه به تعریف علم اقتصاد و نسبت آن با #نظام_اقتصادی [اینجا]، می توان امور زیر را نتیجه گرفت:
1️⃣ در نظام اقتصادی به دنبال رفتارهای نظام مند مطلوبی هستیم که از مبانی آن نظام، کشف و استخراج می شوند؛ به عبارتی میخواهیم وضعیت مطلوب را کشف کنیم. آنگاه باید این رفتارهای اقتصادی مطلوب را در عالم خارج، اجرا و نهادینه سازی کنیم.
بنابراین، در علم اقتصاد بهدنبال گزاره های مربوط به «هست ها» و در نظام اقتصادی در پی گزاره های مربوط به «بایدها» هستیم.
2️⃣ به لحاظ تقدم و تأخر رتبی، هر نظام اقتصادی مقدم بر علم اقتصاد مربوط به آن نظام است.
چون پس از کشف و اجرای نظام اقتصادی، علم اقتصاد به دنبال کشف روابط بین رفتارهای اقتصادی و نیز بین رفتارها و پدیده های اقتصادی تحققیافته، شکل می گیرد.
3️⃣ با توجه به آنچه گذشت می توان مدعی شد که افزون بر نظام اقتصاد اسلامی، علم اقتصاد اسلامی نیز داریم.
چون وقتی رفتارهای مطلوب در عرصه اقتصادی از منظر تعالیم اسلامی - براساس مبانی هستی شناختی و هدف های اقتصادی - متفاوت از رفتارهای اقتصادی مطلوب سایر نظامهای اقتصادی باشد، می توان نتیجه گرفت که در موارد فراوانی روابط بین رفتارهای اقتصادی تحققیافته اسلامی یا روابط بین رفتارها و پدیده های واقع خارجی در عرصه اقتصاد اسلامی، متفاوت از سایر نظامهای اقتصادی باشند. همچنین، در برخی موارد، این روابط یا رفتارهای کشف شده به لحاظ شدت و ضعف با روابط و رفتارهای اقتصادی سایر نظامها متفاوت خواهند بود.
#نظام_اقتصادی_اسلام
📚نظام اقتصاد مقاومتی، استاد #احمدعلی_یوسفی، ص 62-61 (با اندکی تلخیص و تصرف).
💢جایگاه بازار پول در بخش تعاونی (عضو محور)
✳️ در #نظام_اقتصادی که بخش های تجاری و واسطه گری آن فعالیت های گسترده دارند، نقش بانک، قوی بوده و میتوان گفت بانک محور هستند و #بازار_پول خیلی فعال است. در ساختار #بخش_سرمایه_محور، بازار پول وجود دارد و ارزش پول بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می شود.
✳️ اما در بخش های اقتصادی که واسطه گری نقش چندانی ندارد، سرمایه های نقدی و غیرنقدی به سمت تولید هدایت می شوند.
♻️در ساختار اقتصادی که هدف فعالان اقتصادی، تأمین منافع خود و سایرین، براساس #مالکیت_مشاع و اصل رفتاری #تعاون است شرایط واسطه گری به کمترین حد میرسد. اصل تأسیس این نوع ساختار برای قطع واسطه گری است.
♻️به ویژه در ساختار اقتصادی با #مالکیت_مشاع_فراگیر، بخش عمده نیاز به وجوه نقدی با آوردههای اعضای اینگونه بنگاه های اقتصادی تأمین می شود. حتی پس اندازهای اعضا برای گسترش فعالیت های اقتصادی بنگاه های خودشان به کار گرفته میشوند. بنابراین، چنین ساختار اقتصادی بانک محور نیست.
🔰البته، نهاد پولی در این ساختار اقتصادی وجود دارد و فعالیتهای پولی انجام می دهد، اما تفاوت های مهمی با بخش قبل دارد:
1️⃣ اولا میزان نیاز به نهادهای پولی در این ساختار اقتصادی به مراتب کمتر از میزان نیاز به نهادهای پولی ساختار بخش سرمایه محور است.
2️⃣ ثانیا وظایف نهادهای پولی در این ساختار متفاوت است. این امر به آن جهت است که جریان واسطه گری یا وجود ندارد یا خیلی کمتر از بخش سرمایه محور است.
📚نظام اقتصاد مقاومتی، ص250 (با اندکی دخل و تصرف).
🔷 ترسیم جایگاه فقه نظام اقتصادی در نظام اقتصادی اسلام
آیتالله #محسن_اراکی
☑️ نظام اقتصادی اسلام از مجموع سه عنصر تشکیل شده است:
1️⃣ جهان بینی اقتصادی اسلامی که زیرساخت مکتب و نیز علم اقتصاد اسلامی را تشکیل می دهد.
2️⃣ مکتب اقتصادی اسلام که عبارت است از تبیین دستوری روابط میان عناصر اقتصادی جامعه یا طرح جامع اسلام برای تنظیم فعالیتهای اقتصادی جامعه (یعنی توزیع منابع اولیه ثروت، تولید، توزیع پس از تولید، مبادله، خدمات و مصرف در جهت تحقق اهداف مورد نظر اسلام).
3️⃣ علم اقتصاد اسلامی که به دو معناست:
الف- تبیین توصیفی قوانین حاکم بر روابط اقتصادی جامعه برخوردار از نظام اقتصادی اسلامی.
ب- مجموع قضایای توصیفی تبیین شده در منابع اسلامی که مربوط به قوانین حاکم بر رفتارها و روابط اقتصادی جامعه بشری اند.
☑️ از این سه عنصر اصلی نظام اقتصادی اسلام، آنچه مستقیما مربوط به دانش فقه است عنصر دوم است، بنابراین مقصود از فقه الاقتصاد یا #فقه_نظام_اقتصادی تبیین استدلالی مکتب اقتصادی اسلام است؛ لکن:
🔹اولا- از آنجا که تبیین فقهی مکتب اقتصادی اسلام بی نیاز از تبیین اصول جهان بینی اقتصاد اسلامی نیست، می توان اصول جهان بینی اسلام را بخشی از منابع استنباط نظام اقتصادی به شمار آورد.
🔹ثانیا- قضایای مربوط به علم اقتصاد اسلامی اگر چه نقش مستقیمی در استنباط مکتب اقتصادی اسلام ندارند، لکن نظر به اینکه این قضایا، تبیین قوانین واقعی حاکم بر روابط اقتصادی جامعه است، چنانچه نتایج استنباط فقهی مکتب اقتصادی با این قوانین ناسازگار باشد، نشانه خطای استنباط فقهی ارائه شده از مکتب اقتصادی اسلام است. بنابراین سازگاری یا ناسازگاری طرح استنباطی مکتب اقتصادی با قوانین علمی اقتصادی تبیین شده در منابع اسلامی می تواند محک آزمایشی جهت تشخیص صحت و سقم نظریه فقهی مربوط به مکتب اقتصادی اسلامی باشد.
#آیتالله_اراکی
#نظام_اقتصادی
#فقه_نظام_اقتصادی
📚فقه نظام اقتصادی اسلام، ج1، ص 28-26 (با اندکی تلخیص و تصرف).
🔵 نهاد بانک، از زاویه مبانی نظام اقتصادی
✳️ وقتی مبانی هستی شناختی، اهداف، رفتارها و روابط هدفمند فعالان نظام اقتصادی اسلام با نظام اقتصادی سرمایه داری سکولار متفاوت باشد، می توان انتظار داشت که نهادهای اقتصادی مورد قبول دو #نظام_اقتصادی، تفاوت های جدی داشته باشند.
🔰 برای روشن شدن این مسئله، نحوه شکل گیری نهاد اقتصادی بانک در نظام اقتصادی سرمایه داری مورد بررسی قرار می گیرد:
🔹نظام اقتصادی سرمایهداری وقتی انسان محوری را خاستگاه اصلی طراحی نظام اقتصادی قرار داد و رفتارهای اقتصادی چنین انسانی مورد تحلیل قرار گرفت، به این نتیجه رسید که انسان در عرصه اقتصادی به دنبال حداکثر نمودن #منفعت_مادی_شخصی خود است.
🔹این هدف و رفتار اقتصادی تنها هدف و #رفتار_عقلایی در عرصه اقتصادی معرفی شد. بلکه چنین هدف و رفتاری چون از مبانی هستی شناختی پذیرفته شده نظام سرمایه داری برخاسته بود، به عنوان امر مقدس و ارزشی مورد قبول قرار گرفت و اعلام شد که کسی سعادتمندتر است که به دور از هر نوع ارزشهای اخلاقی، منافع مادی بیشتری به دست آورده و #مالکیت بیشتری را به نفع خود تجمیع نماید. بنابراین، صاحبان پول و سرمایه به دور از رعایت ارزش های اخلاقی اقدام به حداکثر نمودن منافع مادی شخصی خود نمودند.
🔹یکی از روشهای وصول به این هدف اقتصادی در چارچوب #اصل_رفتاری_رقابت، تشکیل نهادی اقتصادی است تا بتواند پس اندازهای مردم را جمع آوری نماید و آن را در فعالیتهای سوداگرانه بهکارگیرد. برای تحقق این هدف، نهاد اقتصادی بانک را طراحی و سامان دادند.
📚نظام اقتصاد مقاومتی، بحث مقدماتی نظام اقتصادی اسلام، جایگاه نهادها، ص 65-63