May 11
🔆طلوع مهر🔆
📚 #فرهنگنامه_رجا
#قداست (ه.ش / عالَم شناسی)
✅ قداست وصفی است حاکی از سرشاری و فیضان نسبی یا مطلق خیر و غیبت هر گونه شرّ، در چیزی.
✅ مبدأ و منشأ قداست، خدواند متعال است و هر آنچه از خیر، بهرهمند باشد، به همان میزان، مقدّس است.
✅ قداست، در همۀ هستی، سریان دارد و از منشأ آن یعنی خدای متعال، به همه جهان، ساری و جاری می گردد؛ مگر آنچه تماماً و به امر مولا، از خیر و رحمت محروم باشد از همان حیث از قداست تهی میشود.
🔶 بنابراین تمام جهان آفرینش، محترم و مقدّس است و رعایت ادب الهی در مورد آن لازم است. باورهای دینی منصوص، نیّات خیر و اعمال صالح (با نیت صحیح)، عالمان دین و همه خیراندیشان و خیراندیشیها و همه کائنات، از آن نظر که متّصل و منتسب به خیر و حق تعالی هستند، مقدّس هستند.
حمید رجایی
زمستان ۹۶
🆔 @farhangerajaei
🆔 @tolooemeh
🌐 hamid-rajaei.com
May 11
📚فرهنگنامه رجا
#پارادایم یا #انگاره (ش.ش، زیباییشناسی)
✅ انگاره / پارادایم، الگوی داوری بادوام، شایع و موجه و مورد مراجعه برای رد یا قبول افکار است و شامل الگوهای معرفتی، معرفتی- احساسی و فقط احساسی، الگوهای فکری فردی، گروهی و عمومی می شود. شرط لازم و کافی برای تشکیل یک پاردایم، این است که یک الگوی داوری، مقبول و مورد مراجعه باشد. به دیگر عبارت، هر آن چه رفتار پارادایمی داشته باشد، پارادایم است.
✅ #رفتار_پارادایمی عبارت است از: در چمبره گرفتن داوریهای معرفتی و زیبایشی، توسط یک الگو برای یک مدت طولانی. پس هر آنچه بتواند مجموعهای از داوریهای ادراکی یک فرد یا جامعه را در چمبرۀ خود بگیرد و مدتها پایدار بماند، پارادایم است. پارادایمهای غیر ارتکازی، متکی به رفتار ادراکی و علمی فرد و جامعه هستند: اینکه ایشان چیزی را پارادایم قرار دهند یا نه.
✅ پارادایم ها گوناگون هستند: پارادایم معرفتی، پاردایم زیبایشی، فردی، اجتماعی و…
✅ #پارادیم_معرفتی، یک سازۀ معرفتی کُنشگر و ناوبرانه است که سرنوشت معرفت های دیگر به آن وابسته است. مانند مکاتب علوم در تعیین منبع، روش، فایده و …
✅ #پارادیم_زیبایشی، یک سازۀ زیبایشی کنشگر است که سرنوشت داوری های دیگر، به آن وابسته است. مانند مُد، سلیقه، عرف و …
♦ در نظریه رجاء، مفهوم پاردایم بسیار عام و مصادیق آن بسیار است.
حمید رجایی
زمستان ۹۶
🆔 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
📚فرهنگنامه رجا
#شک_خوب
💠 شکّ خوب (ش.ش) شکّ معرفتشناختی است که گاهی آگاهانه و از روی قصد، اعمال میشود و حتّیالمقدور، زیربنایی اندیشهای و نه روانشناختی و نه زیباییشناختی دارد. شکّ خوب، اگر چه با اطمینان از صحّت گزارههای برهانی، آنها را اصل موضوع قرار میدهد، اما همواره برای دستیابی به فهم بهتر، عمیقتر و منسجمتر یا کشف یک راهکار بهتر، هزینه میشود. شکّ خوب، دستیار اندیشمندان خلّاق است و هم بازرس است و هم عسس و نگهبان اندیشهها.
💠 حمید رجایی
پاییز 96
🆔 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
🔆طلوع مهر🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
✅ #روشنفکر_دینی، #روشنفکری_دینی (ش.ش / فرآیندشناسی #مرز_دانش)
💠 روشنفکر دینی، عالم و اندیشمندی خلاق است که با دانش تخصصی خود، #فرآورده ها را با #آورده های علمی پیوسته در #مرز_دانش به #تعامل_علم_ساختی وامی دارد.
او نوفهمی را وارد #گفتگوی_سپهری و #کهکشان_علم می کند. کار او به خلق پرسش، معرفت و نظریه و سازه و پیکره بندی، راهکار، راهبرد و ایجاد برخی #تحولات_معرفتی در #مفاهیم_علومی می انجام.
💠 او دشمن #سخت_زایی معرفتی و #تعصب در فهم است و اکسیژن حیات او آزادی بیان است و بواعث سلب آن را، یکی از شعوب مهمّ #دجال می داند.
💠 منبع داوری و فکری روشنفکران دینی، #قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است و پاسخ پرسش های خود را در تلائم با محکمات دین و مستمدّ از معارف اهل بیت علیهم السلام، بدست می آورد.
💠 از جمله صلاحیّت های یک روشنفکر دینی، تقوا و طهارت باطن، علم و مهارت کافی در استنباط معارف از منابع دین و خلاقیت در فهم و مهارت در به تعامل درآوردن نوآورده های معرفتی، شجاعت و احتیاط، در بیان عقاید است. روشنفکری دینی، امروزه باید در فرآیند #گفتگوی_سپهری رخ دهد و بعید است اشخاص بتوانند به خوبی از پس آن برآیند. اما عملاً افراد خاصی در این کار موفق ترند {چرا؟ نیازمند #تبیین و #نظریه}
💠 کسانی که #اصول_استنباط معارف اسلامی را نمی دانند، یا با آورده ها و مناسبات جدید #مفاهیم علومی و #پدیده_های_اجتماعی و #داده_های_ریزوماتیک حوزه مطالعاتی خود آشنا نیستند، نباید وارد حوزه تولید معرفت و روشنفکری دینی بشوند. روشنفکر خودباخته، دارای معنا و مصداق است.
💠 روشنفکران دینی، تقریباً در تمام جوامع اسلامی، آواره و در خطرند و یکی از عوامل بدبختی مسلمان، همین است. #امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، سالار و سلسله جنبان روشنفکری دینی است. او امامی غایب و گریزان و خائف و مترقب است.
حمید رجایی
مهر ماه 96
🆔 @farhangerajaei
🆔 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
🔆طلوع مهر🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
💠 #مقبولات_ارتکازی / دیدگاه های خُفته (ش.ش)
💠 مقبول ارتکازیّ، یک اصطلاح در فرهنگنامۀ رجا است. (اصط.رجا / ش.ش؛ ارتکازی در لغت یعنی در ناخودآگاه ذهن بودن یا به طور ناخودآگاه، مقبول بودن، بسیاری از مقبولاتِ #مرد_در_خیابان و دانشمندان، ارتکازی است)
❇️ بسیاری از مقبولات #مرد_در_خیابان و دانشمندان، ارتکازی هستند (نگا. پانوشت 👇)
💠 مثلاً پیش تر، دانشمندان، مبتلا به این #اصل_موضوع (مبدَّل) بودند که «اگر اشیاء سنگین و سبک با هم از بلندی، رها شوند، سنگین ترها، زودتر از اشیاء سبک به زمین می رسند» این دیدگاه را دانشمندان، شاید به زبان نمی آوردند، اما در ارتکازشان چنین چیزی را پذیرفته بودند و همین، مبنای خیلی دیگر اندیشه ها، واقع می شد (گالیله دریافت که این طور نیست)
💠 یا اینکه اساساً همه، ارتکازاً این را اصل موضوع گرفته بودند که هندسه ای بجز هندسۀ اقلیدسی، متصوَّر نیست (هندسه هذلولی این تصوّر ارتکازی را به هم ریخت)
💠 یا فلاسفه، ارتکازاً باور داشتند که حرکت در جوهر، امکان پذیر نیست ( ملّاصدرا آن را بهم ریخت)
💠 یا مثلاً گاه افراد نخبه یک جامعه، زندگی علمی معمول خود را دارند و ارتکازاً پذیرفته اند که در جامعۀ ایشان، انقلابی رخ نمی دهد (یک اصل موضوع ارتکازی خاصّ) و حال آن که انقلاب در راه باشد.
💠 یا اینکه به طور ارتکازی گمان کنیم که «همواره، یک زاویه، از دو ضلع ساخته شده است» (اگر به نوک مخروط بنگرید درمی یابید که زاویه ی با یک ضلع، نیز وجود دارد) و…
❇️ مقبولات ارتکازی، لزوماً غلط نیستند. بلکه در دیواره ها و زیرستون های اندیشههای ما تعبیه شده اند؛ ولی ما به خدمت و خیانت آن ها توجّه نداریم. مقبولات ارتکازی را می توان دیدگاه های خفته نامید.
—--------- پانوشت:
🔅 ارتکازی یعنی در ناخودآگاه ذهن بودن یا به طور ناخودآگاه، مقبول بودن.
حمید رجایی
تابستان 96
🆔 @farhangerajaei
🆔 2 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
🔆طلوع مهر🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
#پیکره_بندی_علم
💠 پیکره بندی علم، به نحوۀ تنظیم گزاره ها و ابواب یک علم اشاره دارد، که مبتنی بر نظریّات زیرساختی و تعاریف پایه، تعیین غایت، منبع و روش و اولویت های نظری و کاربردی یک علم صورت می پذیرد.
💠 ممکن است دانشمندان، یک علم را چند گونه پیکره بندی کنند. مثلاً جامعه شناسی و اقتصاد سوسیالیمی و لیبرالیسمی دو گونه پیکره بندی می شوند. همچنین علوم انسانی اسلامی با علوم انسانی روییده در غیر معارف اسلامی به دو گونه پیکره بندی می شود.
💠 نکات مهم
♣ علوم انسانی اسلامی، ممکن است توسط دانشمندان مسلمان، چند گونه پیکره بندی شوند و اگر چه همه بر تعامل علم ساختی منابع معرفت اسلام متّفق باشند. البته همه در محکمات معرفتی، مشابه خواهند بود. بنابراین در تولید علم انسانی اسلامی، نباید یک پیکره بندی واحد را دنبال کرد.
♣ عالمان اسلامی، ممکن است در تبیین نظریّه معرفت شناختی خود اتّفاق نظر نداشته باشند. پیکره بندی ها، نیز متحوّل می شوند. چون نظریّات معرفت شناختی و اولویّت های کاربردی تغییر می کنند.
حمید رجایی
تابستان 96
🆔 @farhangerajaei
🆔 2 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
🔆طلوع مهر🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
💠 #سخت_زایی_ناعلم_گرا (ش.ش / جا.ش علم)
✅ سخت زایی ناعلم گرا، عبارت است از مقاومت آگاهانه در برابر حقیقت و انکار و تحریف آن از سرِ آگاهی. یکی خباثت آمیزترین رفتارهای معرفتی انسان ها، همین رفتار است.
✅ سخت زایی ها، همواره علّت معرفت شناختی ندارند. بلکه در نگاه میکروسکپی و دقیق، سخت زایی ها همواره با دخالت #ناعلم ها پدید می آیند. مثلاً غرور و خودبسندگی خفیّ و تعلّق خاطرهای زیانبار و #استحسانات_ارتکازی و تاثیر مبادی زیبایشی و... موجب سخت زایی های بسیار می شود.
✅ در هر حال، یک فیلسوف علم، می تواند تصدیق کند که سازه های معرفتی نیز درحدّ چشمگیری می تواند باعث سخت زایی شود؛ اگر چه همین سازه ها به علت ناعلم های میکروسکپی، پایسته و ماندگار می شوند.
✅ اما در #بومسازگان_معرفتی جوامع بشری، همواره گروه هایی پیدا می شوند که رسماً در برابر فهم نو، صف می کشند و به خاطر منافعشان آگاهانه بر خلاف آنچه می فهمند رفتار می کنند. قدرت ها و احزاب سیاسی، سازمانهای تجاری بزرگ و به طور کلّی هر مجموعه ای که نفع و سود خود را در "خلاف واقع"، بیابد، با #اقتضاء_متراکم و چالش «سخت زایی ناعلم گرا» مواجه است.
توضیح مکمّل: نگا. #سخت_زایی
حمید رجایی
تابستان 96
🆔 @farhangerajaei
🆔 2 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
🔆 Tolooemehr 🔆
📚 Wikirajaei
The #Galaxy_like_theory
✅ ... is a part of #Hamid_Rajaei's epistemological theory. He says, in brief, the human knowledge has three periods, in the first period, knowledge is in a #library_like arrangement and the relationships among the branches, are not so #eventful. Because the branches has no many common identified & united consepts ( with each other) This period is passed away in the west and is passing in the east.
✅ The second period is the galaxy-like period that tha branches of knowledge are in a very strong relationship and the dialogs and the concepts (#prolix s) are very shareable-bodied and make a very grate and expanding galaxy. The thread period, is that this galagy caches the soul and become alive afther it is not so alive and meaning full. After Imam Mahdi's reserction knowledge goes to the thread period.
Hamid Rajaei
1998
_____________________________________
Hamid-rajaei.com
👉 Look up these key words: galaxy-like theory , hamid rajaei, in Web pages.
📚 فرهنگنامه رجاء
#تفکر_جانبی
شیوه ای از شیوه های #حل_مساله است. در برابر #تفکر _خطی، در این روش نه در چهارچوب الگوریتمی، بلکه در روش ایجاد اشفتگی هدفمند به مقصود میرسیم.
↙️ زیرساخت فیزیولوژیک:
فرآیند یادگیری و طرز تفکر، همراه تسهیل شدن مدارهای خاص و متناسب با هر آموزه است. مغز انسان دارای دو خصیصه تنبلی و پرکاری با هم است. پرکار است در همان مدارها و تنبل است برای ایجاد مدارهای جدید. تفکر جانبی روشی است که با فرار از شیوه منطقی از مدارهای تسهیل شده رها شده و مدارهای جدیدی را بنیان میکنیم.
نگاه #lateral_thinking
در تارنمای طلوع مهر بیشتر بخوانید.
همچنین نک. #کتاب_آفرینندگی و:
رجایی، حمید (1395) آفرینندگی، تفکر جانبی و باور دینی در تولید علم، انتشارات شهر من اصفهان. شابک
978-600-96045-8-6
🔆 طلوع مهر 🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
✅ #ذهن_اندازی (اصط.رجاء ،ش.ش / جامعه شناسی علم) یک کژکارد ذهنی نادرست در فرآیند فهم است. ذهن اندازی، محصول تعمیم، تشبیه و هم حکمی بیجایی است که ما بدون دلیل کافی، حکمی را به پدیدۀ دیگر تعمیم می دهیم. ذهن اندازی ها، زیرساختی در سیستم عصبی ادراکی ما دارند (مثلاً: تنبلی و شوق به فهمیدن در قوای ادراکی ما) بوالفضولی های قوه خیال و استحسانات نیز در ذهن اندازی بسیار موثر است.
✅ مثلاً تقریرات علمی دانشمندان دیندار عصر رنسانس، بی دینی آنان را ذهن اندازی می کرده است. معمولاً جوامع مذهبی و ایدئولوژیک اگر مسئله ای را بدرستی نفهمند و آن را کمی تا قسمتی مخالف آموزه های دین بیابند، کفرگویی را ذهن اندازی می کنند. همچنین بسیاری از دانشمندان به دلیل ذهن اندازی در پژوهش های علمی خود ممکن است به بی دینی رو بیاورند. هر گاه استنتاج علمی به دلیلی غیر علمی (نگا. #علم_و_ناعلم) صورت پذیرد، ذهن اندازی رخ داده است. عالمان دین باید هماطور که مراقب حریم دین هستند، مراقب ذهن اندازی های نابجا هم باشند. همینطور دانشمندان علوم طبیعی.
⚠️ با اصطلاح "القاء "اشتباه نشود.
حمید رجایی
بهار 95
@tolooemehr
🔆 طلوع مهر 🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
✅ #ذهن_اندازی (اصط.رجاء ،ش.ش / جامعه شناسی علم) یک کژکارد ذهنی نادرست در فرآیند فهم است. ذهن اندازی، محصول تعمیم، تشبیه و هم حکمی بیجایی است که ما بدون دلیل کافی، حکمی را به پدیدۀ دیگر تعمیم می دهیم. ذهن اندازی ها، زیرساختی در سیستم عصبی ادراکی ما دارند (مثلاً: تنبلی و شوق به فهمیدن در قوای ادراکی ما) بوالفضولی های قوه خیال و استحسانات نیز در ذهن اندازی بسیار موثر است.
✅ مثلاً تقریرات علمی دانشمندان دیندار عصر رنسانس، بی دینی آنان را ذهن اندازی می کرده است. معمولاً جوامع مذهبی و ایدئولوژیک اگر مسئله ای را بدرستی نفهمند و آن را کمی تا قسمتی مخالف آموزه های دین بیابند، کفرگویی را ذهن اندازی می کنند. همچنین بسیاری از دانشمندان به دلیل ذهن اندازی در پژوهش های علمی خود ممکن است به بی دینی رو بیاورند. هر گاه استنتاج علمی به دلیلی غیر علمی (نگا. #علم_و_ناعلم) صورت پذیرد، ذهن اندازی رخ داده است. عالمان دین باید هماطور که مراقب حریم دین هستند، مراقب ذهن اندازی های نابجا هم باشند. همینطور دانشمندان علوم طبیعی.
⚠️ با اصطلاح "القاء "اشتباه نشود.
حمید رجایی
بهار 95
@tolooemehr