#خبرعلمی
#یادداشت
#روز_سوم
#جلسه۷
موضوع : نظام مسائل موضوع شناسی
استاد علیدوست زید عزه
گُسست میان موضوع و مصداق و گُسست تعیین موضوع با تبیین موضوع باید مورد توجه قرار بگیرد .
ما غیر از حکم سه چیز دیگر داریم
موضوع حکم
متعلق حکم
مصداق
وقتی خداوند متعال می فرماید اوفوا بالعقود، که این یعنی وفاء به عقد، واجب است. وجوب حکم است که به وفاء تعلق گرفته است و عقود موضوع است ( متعلق المتعلق ).
حال آیا معاطاة عقد ام لا؟ برخی عقد دانستند و برخی خیر، این مصداق است
مصداق گاهی عنوانی است مثل معاطاة است و گاهی مصداق خارجی مراد است، پول گذاشتن و برداشتن کالا معاطات است یا نه؟
آنچه من در صدد بیانش هستم این است که جدا کردن موضوع و متعلق دخلی در بحث ندارد، اما جدا کردن موضوع از مصداق خیلی مهم است متاسفانه برخی اوقات فقها موضوع و مصداق را به جای هم استفاده می کنند.
تعیین موضوع بدست شارع است و تعیین مصداق به دست مکلفین است.
تعیین موضوع همیشه به دست شارع است ولی از آن طرف تبیین موضوع گاهی در دست شارع است و گاهی به مکلف حواله داده شده است .
یکی از موارد خلط موضوع و مصداق، همان بحثی است که اصولیون در بحث برائت، شبهه موضوعیه را مطرح کرده اند و حال آنکه صحیح تعبیر یه شبهه مصداقیه است.
به نظر ما دقیق تر در بحث الغناء حرام ، شک در حدود و ثغور و مفهوم غنا ، شبهه حکمیه است ولی برخی فقها و مراجه به اشتباه شبهه موضوعیه دانسته اند.
🌐مدرسه فقه و اصول دارالعلم
┏━━━━━━━━━🕌🕌┓
@feqhovaosol_darolelm
┗📚📚━━━━━━━━━
مدرسه فقه و اصول
#مدرسه_فقه_اصول #جلسه۹ 📝 مقدمات علمی موضوع شناسی 🎙استاد مهدی زمانی فرد 🌐مدرسه فقه و اصول دارالعلم ┏
#یادداشت
#خبرعلمی
#جلسه۹
منطق عملیات موضوع شناسی
استاد مهدی #زمانی_فرد زیدعزه
ایشان برای فرایند موضوع شناسی سه مرحله معتقدند :
▪️معناشناسی
▪️مفهوم شناسی
▪️مصداق شناسی
مرحله اول : معنا یابی:
ارتباط لفظ و معنا مثل معنای صوم و صلاة و بیع چیست و ناظر به تعریف لفظی است ( تعریف لفظی و اجمالی )
گام اول: منبع تشخیص معنا را باید یافت کنیم اگر موضوع مستنبطه بود خود دلیل منبع است، صلاة و صوم و حج باید به ادله مراجعه کرد، اگر موضوع عرفی باشد منبع تشخیص تبادر عرف است ( در فرض عالم به لغت بودن ) و منبع تشخیص معنا برای مستعلم مراتع لغوی است ( حجیت قول لغوی در اینجا بحث میشود ) و نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که ما اگر به تبادر و لغت مراجعه کردیم مفهوم زمان صدور را باید یافت کنیم و المنجد و معجم الوسیط به درد نمیخورد آیت الله بروجردی بر دو لغت خیلی تاکید داشتند یکی صحاح اللغه جوهری و مصباح المنیر و ایشان به عنوان شخص خبره در واکاوی واژه ها و معنا یابی به این دو کتاب مراجعه میکردند پس در مرحله اول معنا یابی این مسیر باید طی شود.
🌐مدرسه فقه و اصول دارالعلم
┏━━━━━━━━━🕌🕌┓
@feqhovaosol_darolelm
┗📚📚━━━━━━━━━
#یادداشت
#خبرعلمی
#جلسه۱۱
موضوعشناسی فقه حقوق بین الملل
استاد درایتی (زیدعزه)
روابط بینالملل در ضمن شاخه های علوم سیاسی است ولی حقوق بینالملل، ذیل زیر شاخههای علم حقوق است.
روابط بینالملل به چیستی و چگونگی آن می پردازد و بازیگران بینالمللی شناسایی می شود و ملت ها بر اساس منافعشان و نوع رابطه را با سایر بازیگران مشخص میکنند که بهترین منافع را جلب کنند.
قهر و آشتی و تهدیدها را روابط بینالملل تشخیص میدهد ولی حقوق بینالملل از جنس بایدها و نبایدهاست، حقوق بینالملل در صدد منافع و مصالح نیست، بلکه از جنس باید است و لذا فقه بینالملل در واقع فقه حقوق بین الملل است.
تعریف حقوق بینالملل:
آن قواعد و مقرراتی که روابط اجزاء و تابعان جامعه بین المللی را تنظیم میکند.
این مقررات مجموعه اصول و قواعدی است که روابط تابعان آن را تنظیم و مشخص میکند.
اشخاص حقوق بینالملل، ابتداء دولتها را شامل میشود و سازمانهای بین المللی و تابعان بهرهوران از این حقوق هستند که برای دولت ها و سازمان های بینالمللی مثل نهضتهای آزادی بخش که اشخاص هم از بهره میبرند.
تابع فعال: آنهایی هستند که در خلق قوانین بینالمللی موثر هستند که در درجه اول دولتها را شامل میشود و سازمان های بینالمللی در درجه دوم هستند.
تابعان منفعل: تابعانی که از بخشی از حقوق بهرهمندند و در شکلدهی آنها نقشی ندارند و انسان ها را شامل میشود که شامل مباحث حقوق بشر میشود و از حقوق بینالملل بهرهمندند ولی در تشکیل قواعد نقشی ندارند.
🌐مدرسه فقه و اصول دارالعلم
┏━━━━━━━━━🕌🕌┓
@feqhovaosol_darolelm
┗📚📚━━━━━━━━━┛
#خبرعلمی
#یادداشت
#جلسه۱۲
موضوع شناسی فقه هنر
استاد عشایری زیدعزه
یکی از شگفتی های کتاب مکاسب این بود که مرحوم شیخ پس از بررسی درباره تعریف سحر، که حس می شود که جمع بندی دشوار است، می گوید فقیه کاری به موضوع ندارد و در انتهای بحث به احتیاط ختم می شود، چون موضوع دقیق روشن نشده و کسی از فقهاء حاشیه نزده است.
مرحوم شهید صدر در المدرسة القرآنیه فرق تفسیر ترتیبی و موضوعی را بیان می کند، ترتیبی آن است که از اول تا آخر تفسیر شود ولی در تفسیر موضوعی یک موضوع نکته مرکزی بحث قرار می گیرد، و بعد برای بررسی بیشتر، دلالات تطابقی و التزامی جمع آوری و بحث می شود و ترابط آنها تحلیل می شود، کاری که بزرگان ما در فقه انجام میدپ دهند شبیه تفسیر موضوعی است، چون اگر وسائل الشیعه را به ترتیب بیان می کردند، ترتیبی می شد، بلکه موضوعات را یک به یک بحث کردند.
امروزه مباحث دانش اخلاق به دانش نظری و هنجاری و اخلاق کاربردی تقسیم می شود و در اخلاق نظری سخنگو از علم اخلاق و حکم رفتارها بحث میکند و این سبک اخلاق هنجاری است ولی در اخلاق کاربردی این بحث ها مفروض انگاشته شده است فلذا صحبت در اخلاق کاربردی در حوزه تکنولوژی و فناوری و خدمت و اشتغال است مثل اینکه؛
در فقه امنیتِ مراقبت از تروریست مطرح می شود که چیزی نمانده افراد اصلی را شناسایی شوند و اگر دستگیر شود، اطلاعات از دست می رود و اگر دستگیر نشود، فردا مکانی را منفجر می کند، به همراه او تلفنی است که اطلاعات برنامه فردایش در آن است آیا میتوان برای عقب افتادن انفجار آن را دزدید؟
🌐مدرسه فقه و اصول دارالعلم
┏━━━━━━━━━🕌🕌┓
@feqhovaosol_darolelm
┗📚📚━━━━━━━━━┛
دسترسی سریع
#خبرعلمی
خبر علمی جلسه اول استاد درایتی با موضوع نقش موضوع شناسی در اجتهاد
خبر علمی جلسه دوم استاد ایزدهی با موضوع ماهیت موضوع شناسی
خبر علمی جلسه سوم استاد عشایری منفرد ،موضوع شناسی فقه هنر
خبر علمی جلسه چهارم استاد علیدوست با موضوع ضرورت های موضوع شناسی
خبر علمی جلسه پنجم استاد درایتی با موضوع نقش مبادی کلامی اجتهاد در موضوع شناسی
خبر علمی جلسه ششم استاد حسینی فقیه ، موضوع شناسی فقه خانواده
خبر علمی جلسه هفتم استاد علیدوست با موضوع نظام مسائل موضوع شناسی
خبر علمی جلسه هشتم استاد درایتی با موضوع نقش مبادی کلامی اجتهاد در موضوع شناسی
خبر علمی جلسه نهم استاد زمانی فرد با موضوع منطق عملیات موضوع شناسی
خبر علمی جلسه دهم استاد علیدوست با موضوع عرف و موضوع شناسی۱
خبر علمی جلسه یازده استاد درایتی ، موضوع شناسی در فقه حقوق بین الملل (کارگاهی)(۲)
در حال تکمیل و بروزرسانی ...
#خبرعلمی
#استادواسطی
فقه تمدنی، تلاشی برای دست یابی به روشی استنباطیِ مبتنی بر مکتب اجتهاد جواهری، برای اکتشاف نظر شارع نسبت به ساختارها و فرآیندهای لازم برای تحقق یک تمدن است و از آنجایی که یک «مکتب علمی» براساس بسته مسنجم از نوع مسائل، منابع، مبانی، روش و نظریه ها در علم مربوطه شکل می گیرد به طوری که توانایی تولید حل مساله ها و تولید نظریه های جدید پیدا کند، می توان «فقه تمدنی»، را به مثابۀ یک مکتب فقهی در ذیل مکتب فقه جواهری با شاخص های زیر معرفی کرد:
از حیث مسائل ← گسترش قلمرو مسائل (علاوه بر افعال مکلفینِ فردی و جمعی) به مسائل علوم انسانی و مسائل کلان و مرتبط با ساختارها و فرآیندهای شکل دهنده به نظام های اجتماعی و تمدنی، مسائل
از حیث منابع ← انحصار منابع اولیۀ استنباط در ادله نقلی به همراه دلالت های التزامیِ لفظی و عقلیِ آنها؛ حجیت محصولات عقل قطعی و تجربه قطعی به عنوان قرائن استنباط از منابع و به عنوان دلیل برای چگونگی پیاده سازی مدلول ادله نقلی، استفاده از «شهرت و اجماع» به عنوان قرائن تکمیلی برای استظهار ادله.
از حیث مبانی ← پارادایم شبکه ای، انسان شبکه ای، دین شبکه ای، حداکثری بودن قلمرو دین، امکان نظام سازی و تمدن سازی در حدّ دانش وحیانیِ واصل
از حیث روش ← استظهار مبتنی بر سیره عقلائیه و اصول لفظیه با تاکید بر «جمع القرائن» (قرائن عقلی قطعی، قرائن تجربی و عرفی قطعی، عمومات فوقانی نقلی، قرائن نزول آیات، قرائن صدور احادیث)، استنطاق موضوعی ادله و نسبت سنجی ادله (جمع الادله و جمع دلالی)، نسبت سنجی با مقاصدالشریعه و مذاق شارع که به صورت روشمند استخراج شده باشد، استفاده از منطق مدل سازی و سیستم سازی در تولید نظریه ها؛ استفاده از الگوریتم ها در تعیین فرآیند استنباط
از حیث نظریه های پایه ← وضع الفاظ برای ارواح المعانی؛ شمول مدلول ادله( علاوه بر مصادیق) نسبت به ساختارها و فرآیندها؛ ملاک کاشفیت در حجیت و اعتبار ادله ظنی؛ حجیت خبر واحدِ (دارای شرایط وثوق) نسبت به توصیفات شارع در تفسیر و عقائد، حجیت ابزارهای تحلیل ماهوی در اعتبارات شرعی، حجیت منطق سیستم ها در جمع ادله و دست یابی به نظریه های فقهی، باب بندی ابواب فقه براساس سازه های تمدنی؛ قابلیت الگوریتمی بودن اجتهاد.
مفهوم مرکزیِ این مکتب فقهی، «استنباط حکمِ فعلِ ساختارها و فرآیندها» است و می توان آن را چنین تعریف کرد:
«العلم بالاحکام الحاصله من الحجج الشرعیه المتعلقه بالتعاملات و المسارات فی البُنی و المُنظَّمات لحصول العدل و التحسینات» ترجمه: «فقه تمدنی، تلاش معرفتی حجیت دار است که برای کشف نظر خداوند در مورد «روابط و فرآیندها» در «ساختارها و سازمان ها» به هدف دست یابی به عدالت و رشد در مقیاس کلان انجام می¬گیرد»
«مکلَّف» در فقه تمدنی، ساختارها و فرآیندها هستند (سیستم ها) نه اشخاص؛ و غلبۀ سنخ تکلیف و حکم در آن، «حکم وضعی» است و مجتهدِ تمدنی به دنبال کشف صحت یا فسادِ ساختار و فرآیند است (دست یابی به اثر مثبت از فرآیند) و امتثال حکم نیز، با فعال سازی ساختار و فرآیندِ صحت دار است. گستره و قلمرو اجتهاد تمدنی نیز کلیه ابعاد و جوانب زندگی فردی و جمعی است.
اینگونه تفقه، در چهارچوب یک دستگاه معرفتی و روشیِ حجیّت دار، امکان و اعتبار کلامی و فقهی دارد (قابل انجام و ارائه طبق ضوابط علم مربوطه است). این اجتهاد، ظرفیت تولید نظام های تمدنی را دارد و بدون استفاده از این نوع اجتهاد، دست یابی به نرم-افزار تمدن اسلام ممکن نیست.