۞ يَسْتَبْشِرونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ و فَضْلٍ و أَنَّ اللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنين •¹⁷¹• به نعمتی که خدا از فضل‌ش به آنان داده (شهادت) مسرورند و قطعا خدا اجر مومنین را ضایع نمی‌سازد #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. این آیه توضیح بیش تری درباره بشارتهایی است كه شهیدان بعد از كشته شدن دریافت می‌كنند. می‌فرماید: «و از نعمت خدا و فضل او (نسبت به خودشان نیز) مسرورند» (یَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَة مِنَ اللَّهِ وَ فَضْل).(استبشار به معنی خوشحال شدن بر اثر دریافت بشارت یا مشاهده نعمتی برای خود یا دوستان است.) ۲. شهدا به نعمت و فضلی می‌رسند كه برای ما شناخته شده نیست. كلمه‌ «بِنِعْمَةٍ» و «فَضْلٍ» نكره آمده است. ۳. پاداش عملكرد مؤمنان، تضمین شده است. «لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ انّا مَكَّنَّا لَهُ فی الأَرض •⁸⁴• همانا ما به او در زمین حکومت دادیم! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. گاهی خداوند همه گونه امكانات را در اختیار بعضی قرار می‌هد. ۲. مهم‌تر از داشتن امكانات و قدرت، درست استفاده كردن است. ۳. بهره‌وری صحیح، در سایه‌ی حسن نیّت و حسن تدبیر انسان است.۴. نظام طبیعی، نظام سبب و مسبّب است و هر چیزی سببی دارد كه باید آن را شناخت ودر پی آن رفت، بندگان خاص خدا نیز باید به وسیله‌ی اسباب و امكانات طبیعی، اهداف حقّ را دنبال كنند. #جمهوری‌اسلامی‌ایران ﴿ فرقان نذیر ﴾

بسم اللَّهِ الرَّحمـٰنِ الرّحيم سَأَلَ سَآئِلٌ بِعَذابٍ واقِع •¹• تقاضا کننده ای، تقاضای عذاب کرد، که واقع شد! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. پا را از گلیم درازتر کردن، مایه عذاب است! ۲. عذاب الهی حتمی‌ست! ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ ما نَنْسَخْ مِن آيةٍ أَوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْهآ أَوْ مِثْلِهآ أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَدِير •¹⁰⁶• هر حكمی را که منسوخ كنیم، و یا نسخ آن را به تأخیر بیاندازیم، بهتر از آن، یا مانند آن را می‌آوریم. آیا نمی‌دانی كه خداوند بر هر چیز توانا است؟! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. انسان همراه با نیازهای فطری و ثابت خویش، گاهی در شرایط خاصّ اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی نیز قرار می‌گیرد. در این موارد در كنار قوانین و مقررات واحكام ثابت، باید دستورالعمل‌های متغیر داشته باشد كه از طریق نسخ یا فرمان پیامبر وجانشینان او به مردم ابلاغ شود. «ما نَنْسَخْ مِنْ آیَةٍ» ۲. تغییر احكام، دلیل بر شكست طرح قبلی نیست، بلكه نشانه‌ی توجّه به مسائل جدید وتغییری حكیمانه است. همانند تغییر كتاب ومعلّم. «ما نَنْسَخْ مِنْ آیَةٍ ... نَأْتِ بِخَیْرٍ مِنْها ...» ۳. گرچه در ظاهر دستورها متغیر وانبیا متعدّدند، ولی لطف خدا همواره یكسان است. «مِثْلِها» ۴. جعل احكام و همچنین تغییر و تأخیر آنها، بدست خداست. «نَنْسَخْ، نُنْسِها» ۵. همواره باید بهتر یا همانند جایگزین شود، نه پست‌تر. «نَأْتِ بِخَیْرٍ مِنْها» ۶. اسلام هرگز بن‌بست ندارد. بعضی از قوانین، قابل تغییر است. «نَنْسَخْ، نُنْسِها» ۷. تغییر قانون، علاوه بر زمینه‌های گوناگون وپیدا شدن مصالح جدید، نیاز به قدرت دارد. «نَنْسَخْ ... أَنَّ اللَّهَ عَلی‌ كُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَآءُ و مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيراً كَثِيراً و ما يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُولُو الْأَلْباب •²⁶⁹• (خدا) دانش و حكمت را به هرکسی که بخواهد می‌دهد؛ و به هر كسی دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، متذكر نمی‌شوند! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. «ألباب» جمع «لُبّ» به معنای مغز است و به همه انسان‌ها «أُولُوا الْأَلْبابِ» نمی‌گویند، بلكه تنها به خردمندانی می‌گویند كه عقل خود را بكار گیرند وراه زندگی و سعادت واقعی خود را بیابند. ۲. گرچه مال وثروت خیر است، ولی خیرِ كثیر، داشتنِ دید وقدرت تشخیص است. كسانی كه از آن خیر انفاق كنند، به خیر كثیر می‌رسند. «أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّباتِ ... یُؤْتی الْحِكْمَة» ۳. شیطان وعده‌ی فقر، و خداوند وعده‌ی مغفرت و فضل می‌دهد. امّا تشخیص و انتخاب هریك از این دو راه، حكمت لازم دارد. «یُؤْتِی الْحِكْمَة» ۴. همه‌ی دنیا متاع قلیل است، است ولی حكمت خیر كثیر است. اگر همه امكانات مادّی فدای دست یابی به حكمت و بینش صحیح گردد، ارزش دارد. «فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً كَثِیراً» ۵. هر كسی به ارزش حكمت پی نمی‌برد. «ما یَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُوا الْأَلْبابِ» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ فَاقْرَءُوا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ و أَقِيمُوا الصَّلَاةَ و آتُوا الزَّكَاةَ و أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً و ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرًا و أَعْظَمَ أَجْرًا و اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيم •²⁰• پس هر مقدار که می‌توانید از قرآن بخوانید و نماز را بر پا دارید و زكات بدهید و به خدا قرض الحسنه بدهید و هر كار خوبی برای خود بفرستید آن را نزد خدا بهتر و با پاداشی بزرگ‌تر خواهید یافت‌، و از خدا استغفار کنید كه خدا آمرزنده‌ی مهربان است‌. #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. امام رضا علیه السلام در تفسیر آیه‌ «فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله نقل می‌كند كه آن حضرت فرمود: تا آنجا كه خشوع و صفای دل دارید، قرآن بخوانید. ۲. گرچه تلاوت قرآن، از تكالیف واجب نیست، امّا مورد سفارش بسیار است، تا آنجا كه در یك آیه، دوبار فرمان آمده و مورد تاكید قرار گرفته است. ۳. خداوند در مقدار عبادت شبانه انسان را آزاد گذاشته است تا افراد بیشتری توفیق آن را بیابند و هركس به مقدار توانایی‌اش از فیض آن بهره‌مند شود! ۴. ارتباط با قرآن و تلاوت آن در هر حال لازم است، حتّی در بستر بیماری یا سفر و جهاد! ۵. كسب مال حلال، فضل الهی است! ۶. امكانات زندگی، لطف و فضل الهی است، هرچند كه با تلاش انسان به دست آید! ۷. ذكر سفرهای تجاری و اقتصادی در كنار سفرهای جهادی و جنگ، نشانه اهمیّت تجارت از دیدگاه اسلام است. «آخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِی الْأَرْضِ یَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ» ۸. شیوه قرض دادن باید نیكو باشد. (با سرعت و خلوص و بی منّت پرداخت شود.) ۹. كارهای خیر نزد خدا محفوظ است و هرگز از بین نمی‌رود. «تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ» ۱۰. پاداش‌های خداوند از هر نظر چند برابر است. «هُوَ خَیْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً» ۱۱. گذشت خداوند همراه با مهربانی است. ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ فَإِمّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ و لا هُمْ يَحْزَنُون •³⁸• پس هر وقت هدایتی از سمت من به سوی شما آمد، پس کسانی که از آن هدایت تبعیت کند، دیگر نه ترسی دارند و نه محزون شوند! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. از غیر خدا نترسیدن، ویژگی کسانی است که از دستورات و هدایت الهی پیروی میکنند! «فَمَنْ‌تَبِعَ‌هُدایَ‌» ۲. خود خدا مومنان را هدایت(و یاری) می‌کند! «مِنِّی‌هُدیً» ۳. خدا هدایت را می‌فرستد، اما برای دریافت کردن هدایت الهی، باید تلاش هم کرد! «تَبِعَ» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنآ آتِنا فی الدُّنْيا و ما لَهُ فی الآخِرَةِ مِنْ خَلَاق •²⁰⁰• و بعضی از مردم می‌گویند که خداوندا به ما در دنیا (نیكی) بده، ولی آنها در آخرت بهره‌ای ندارند! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. سطحی‌نگر نباشیم. گروهی در بهترین زمان‌ها و مكان‌ها، تنها دعای آنها رسیدن به زندگی كوتاه مادّی است. «رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا» ۲. در همین دنیا باید آخرت را بدست بیاوریم.. ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ و منهُم مَّن يَقُولُ رَبَّنآ ءَاتِنا فی ٱلدُّنیا حَسَنَةٗ و فی ٱلأٓخِرَةِ حَسَنَةٗ و قِنا عَذَابَ ٱلنَّار •²⁰¹• و بعضی از آنان مى گويند: پروردگارا! به ما در دنيا خیر و نیکی و در آخرت هم خیر و نيكى عطا كن، و ما را از عذاب آتش در امان بدار. #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. زندگی تک بعدی نیست، باید نگاه اخروی داشت ۲. دنيا و آخرت با هم منافاتى ندارند، به شرط آنكه انسان به دنبال حسنه و نيكى باشد. «فی اَلدُّنْيا حَسَنَةً و فی اَلْآخِرَةِ حَسَنَةً‌» ۳. هر رفاهى مذموم نيست، بلكه زندگانى نيكو، مطلوب نيز هست. «فی اَلدُّنْيٰا حَسَنَةً‌» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ و فَتْحٌ قريبٌ و بَشِّرِ الْمُؤْمِنِين •¹³• یاری و نصرت از سمت خداوند و پیروزی نزدیک است و به مومنان بشارت بده! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. رزمندگان مخلص به یكی از دو نیكی می‌رسند، اگر شهید شوند: یُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ‌ ... (كه در آیه قبل بود) و اگر پیروز شوند: «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ» ۲. پیروزی را از خدا بدانید، نه از تجهیزات و تجربه و تخصص. «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ» ۳. امید به آینده روشن، وسیله‌ی دلگرمی رزمندگان است. «نَصْرٌ، فَتْحٌ» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ و مَن جَٰهَدَ فَإِنَّمَا يُجَٰهِدُ لِنَفسِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ ٱلعَٰلَمِين •⁶• و كسى كه (در راه خدا) تلاش بکند، فقط به نفع خودش تلاش می‌کند؛ چون خدا از جهانيان بى نياز است! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ← تفسیرنور 1- خداوند به تلاش ما نیاز ندارد. «و منْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِه» 2- برای تشویق مردم به تلاش‌های مثبت، از گرایش‌های درونی و فطری، همچون حبّ نفس استفاده كنیم. (انسان فطرتاً به دنبال سود و منافع خویش است) «و منْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِه» 3- بی‌نیازی خداوند، واقعی و حتمی است. (بر خلاف اظهار بی‌نیازی ما كه در عین نیاز است.) «إِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِین» 4- خداوند، هم از انسان‌ها بی نیاز است و هم از فرشتگان و هم دیگر موجودات. «لَغَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِین» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوتِ و إِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَومَ الْقِيَامَةِ فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ و أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فازَ و ما الْحَيَاةُ الدُّنْيآ إِلَّا مَتاعُ الْغُرُور •¹⁸⁵• هر كسی مرگ را می‌چشد؛ و شما پاداش خود را بطور كامل در روز قیامت خواهید گرفت؛ آنهایی كه از آتش دور شده و به بهشت وارد شوند، رستگار شده‌اند و زندگی دنیا، چیزی جز سرمایه‌ای فریبنده نیست! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. مرگ، عدم نیست، یك امر وجودی قابل درك و راه انتقال از دنیا به آخرت است. ۲. گرچه بسیاری از مردم مایلند كه فناپذیر بودن خود را فراموش كنند، ولی این واقعیتی است كه اگر ما آن را فراموش كنیم آن هرگز ما را فراموش نخواهد كرد. ۳. اگر انسان در طول زندگی‌اش ، بر مدار دستورات الهی رفتار کرده باشد، مرگ برای او شروع یک زندگی راحت و آرام و رستگاری‌ای بزرگ است. ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞لا يَمَسُّهُٓ إِلَّا الْمُطَهَّرون •⁷⁹• كه جز مطهرون، کسی آن را لمس نمی‌کند! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. حقایق بلند قرآن را افراد آلوده به شرك و كفر و نفاق و عناد درك نمی‌كنند. «لا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُون» ۲. از سوی دیگر حقایق ومفاهیم عالی قرآن را جز پاكان درك نمی‌كنند وحداقل پاكی كه روح «حقیقت جوئی» است برای درك حداقل مفاهیم آن لازم است، وهرقدر پاكی وقداست بیشتر شود درك انسان از مفاهیم قرآن ومحتوای آن افزون خواهد شد. ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ يآ أَيُّهَا الَّذِينَ آمنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيطانِ و مَنْ يَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّيْطانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشآءِ و الْمُنْكَر •²¹• ای مومنان! از وسوسه های شیطان پیروی نكنید؛ و هر كه از گام‌های شیطان پیروی کند شیطان اورا به گناه آشكار و عمل ناپسند فرمان می‌دهد! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری (تفسیرنور) ۱. به ایمان خود مغرور نشویم، توجّه به هشدارهای پی در پی لازم است. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا» ۲. شیطان برای گمراه كردن مؤمنان، تلاش می‌كند. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ» ۳. سیاست شیطان، نفوذ تدریجی و گام به گام است. «خُطُواتِ الشَّیْطانِ» (از همان گام اوّل مواظب باشیم) ۴. اشاعه‌ی فحشا، از گام‌های شیطانی است. (با توجّه به آیه قبل) «لا تَتّبعوا خُطوات الشیطان» ۵. با مردم مستدل سخن بگوییم. خداوند كه می‌فرماید: از شیطان پیروی نكنید، دلیل آن را ذكر می‌كند: زیرا او به گناه فرمان می‌دهد. فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ ... ۶. شیطان در آغاز وسوسه می‌كند و به هركس از وسوسه او پیروی كند فرمان می‌دهد. وَ مَنْ یَتَّبِعْ خُطُواتِ‌ ... فَإِنَّهُ یَأْمُرُ ... ۷. كار شیطان، با نماز در تضادّ است. شیطان به انسان دستور گناه می‌دهد، «فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر» (امّا نماز انسان را از گناه باز می‌دارد. إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی‌ عَنِ الْفَحْشاءِ و الْمُنْكَر...) ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ و تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ و التَّقْوَىٰ و لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ و الْعُدْوان •²• همواره در راه خیر و تقوا همدیگر را یاری كنید! و (هرگز) در راه گناه همكاری نکنید! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. برای رشد همه جانبه‌ی فضایل باید زمینه‌ها را آماده ساخت و در راه رسیدن به آن هدف، تعاون داشت. «تَعاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ» ۲. به جای حمایت از قبیله، منطقه، نژاد و زبان، باید از «حقّ» حمایت كرد و به «بِرّ» یاری رساند. «تَعاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ» ۳. اگر تحصیل علم یك «بِرّ» است، زمینه‌های آن چون: تأمین مدرسه، كتاب، كتابخانه، آزمایشگاه، وسیله نقلیّه، استاد و ... همه «تعاون بر بِرّ» است. ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتابَ اللَّهِ وَأَقامُوا الصَّلاةَ وَأَنْفَقُوا مِمّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا و عَلانِيَةً يَرْجُونَ تِجارَةً لَنْ تَبُور•²⁹• قطعا کسانی که کتاب خدا (قرآن) را تلاوت میکنند و نماز را برپا میدارند و از آنچه به آنها روزی دادیم آشکار و در خفا انفاق میکنند، به تجارتی امید دارند که هرگز پایان نمیپذیرد #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. تلاوت قرآن (گرچه مستحب است،) امّا قبل از واجبات آمده است. یَتْلُونَ‌ ... أَقامُوا ... أَنْفَقُوا ۲. فكر و فرهنگ، مقدّمه‌ی عمل است. «یَتْلُونَ كِتابَ اللَّهِ‌- أَقامُوا الصَّلاةَ» ۳. دارائی‌های انسان، داده الهی است. «رَزَقْناهُمْ» ۴. با داشتن علم و خشیت الهی (كه در آیه قبل بود) و با تلاوت قرآن و اقامه نماز و كمك به محرومان، باز هم خود را مستحقّ ندانید، تنها امیدوار باشید. «یَرْجُونَ» ۵. در معامله با خدا، حتّی یك درصد زیان نیست. «تِجارَةً لَنْ تَبُور» ۶. گمان نكنید با انفاق، مال شما تمام می‌شود. «تِجارَةً لَنْ تَبُور» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ و إِذْ قُلْنا لِلْمَلَآئِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوٓا إِلَّآ إِبْلِيسَ أَبىٰ و اسْتَكْبَرَ و کانَ مِنَ الْكافِرِين •³⁴• و هنگامی كه به فرشتگان گفتیم به آدم سجده كنید پس همه سجده كردند؛ به‌جز ابلیس كه سر باز زد، و تكبر ورزید و از كافران شد. #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. سجده‌ی بر آدم نه به خاطر جسم او، بلكه به خاطر روح الهی اوست. ۲. لیاقت، از سابقه مهمتر است. فرشتگان قدیمی باید برای انسان تازه به دوران رسیده امّا لایق، سجده كنند. ۳. خطرناك‌تر از نافرمانی در عمل، بی‌اعتقادی به فرمان است. «أَبی‌ و اسْتَكْبَرَ» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُمْ و لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابی لَشَديد •⁷• اگر شكر کنید حتما بر (نعمت‌های) شما می‌افزایم، و اگر ناسپاسی كنید قطعا عذاب من بسیار سخت است! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. شكر نعمت مراحلی دارد: الف: شكر قلبی كه انسان همه‌ی نعمت‌ها را از خداوند بداند. ب: شكر زبانی، نظیر گفتن‌ «الْحَمْدُ لِلَّهِ». ج: شكر عملی كه با انجام عبادات و صرف كردن عمر و اموال در مسیر رضای خدا و خدمت به مردم به دست می‌آید. ۲. شكر در برابر نعمت‌های الهی بسیار ناچیز و غیرقابل ذكر است ۳. سنّت خداوند بر آن است كه شكر را وسیله‌ی ازدیاد نعمت قرار داده و این سنّت را قاطعانه اعلام كرده است. «تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ» ۴. با شكر، نه تنها نعمت‌های خداوند بر ما زیاد می‌شود، بلكه خود ما نیز رشد پیدا می‌كنیم، زیاد می‌شویم و بالا می‌رویم. «لَأَزِیدَنَّكُمْ» ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ وَالَّذينَ جاهَدوٱ فينا لَنَهْدِيَنَّهُم سُبُلَنا و إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ المحسنين •⁶⁹• و كسانی كه برای ما تلاش کنند، بدون شک آن ها را به راه‌های خود راهنمایی می‌كنیم؛ و قطعا خدا با نیکوکاران است! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. تعبیر به «جهاد» تعبیر وسیع ومطلقی است وهرگونه جهاد وتلاشی را كه در راه خدا وبرای او وبه منظور وصول به اهداف الهی صورت گیرد شامل می‌شود، خواه در طریق كسب معرفت باشد، یا جهاد با نفس، یا مبارزه با دشمن یا صبر بر طاعت، یا شكیبایی در برابر وسوسه معصیت، یا در مسیر كمك به افراد مستضعف، ویا انجام هر كار نیك دیگر. ۲. برای رسیدن به هدایت ویژه‌ی الهی، تلاش لازم است و باید گام اوّل را خود انسان بردارد. «جاهَدُوا- لَنَهْدِیَنَّهُمْ» ۳. گاهی، یك گام و یك لحظه تلاش خالصانه، هدایت و نجات ابدی را به دنبال دارد. (مانندقیام‌امام‌حسین) ۴. در مدیریّت و رهبری، لازم نیست تمام ابعاد كار از روز اوّل روشن باشد، همین كه گامی الهی بر داشته شد، در وسط راه، هدایت‌های غیبی می‌آید. «جاهَدُوا- لَنَهْدِیَنَّهُمْ» ۵. آنچه به تلاش‌ها ارزش می‌دهد، خلوص است. «فینا» ۶. راه‌های وصول به قرب الهی، محدودیّتی ندارد. «سُبُلَنا» ۷. به وعده‌های خداوند اطمینان داشته باشیم. «لَنَهْدِیَنَّهُمْ» (حرف‌لام‌ونون‌تأكید،نشانه‌های‌تأكیداست) ۸. نشانه‌ی نیكوكار بودن، تلاش در راه حقّ و اخلاص است. «جاهَدُوا فینا- لَمَعَ المُحْسِنین» ۹. همراه بودن خدای بزرگ با بنده‌ای ضعیف، یعنی رسیدن انسان به همه چیز. «إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ المُحْسِنین» ۱۰. خداوند، هم راه قرب را به ما نشان می‌دهد و هم تا رسیدن به مقصد، دست ما را می‌گیرد. لَنَهْدِیَنَّهُمْ‌ ... لَمَعَ المُحْسِنین #عنکبوت۶۹ ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَراتِ و بَشِّرِ الصّابرين •¹⁵⁵• و قطعاً شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، و ازدست‌دادنی در مالها و جانها و میوه‌هایتان، آزمایش می‌كنیم؛ و بشارت ده به استقامت‌كنندگان! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. آزمایش و امتحان یك برنامه و سنّت حتمی الهی است. «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ» ۲. باید بدانیم كه آزمایش‌های خداوند برای رفع ابهام نیست، بلكه برای شكوفایی استعدادها و پرورش و رشد انسان‌ها است. ۳. وسایل آزمایش الهی نیز تمام حوادث تلخ و شیرین و از جمله ترس و گرسنگی، زیان مالی و جانی و كمبود محصولات است. ترس از دشمن، محاصره‌ی اقتصادی، جنگ و جهاد و اعزام فرزندان و عزیزان به میدان‌های نبرد، از جمله امتحانات است. ۴. لازم نیست همه‌ی مردم با همه‌ی مسائل آزمایش شوند، بلكه ممكن است: الف: هركس با چیزی آزمایش شود. ب: فردی در آزمایشی روسفید باشد، ولی در امتحان دیگری رسوایی به بارآورد. ج: ممكن است آزمایش فردی، وسیله‌ی آزمایش دیگران نیز باشد. ۵. تمام جهان، صحنه آزمایش و تمام مردم حتّی پیامبران نیز مورد امتحان قرار می‌گیرند. ۶. مورد بشارت، در آیه بیان نشده است به خاطر همین شامل انواع بشارت‌های الهی می‌باشد. «بَشِّرِ الصّابرین» #بقره_۲۴ ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞ واتقوٱ الله و یُعلِمُکم الله و اللهٌ بِکُل شیٍ علیم •²⁸²• و تقوای الهی پیشه کنید و خدا شما را آموزش میدهد، و خدا به همه چیز داناست.. #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری ۱. معلم اصلی انسان، خداست و بهترین معلم خداست، که از همه چیز آگاهی دارد ۲. قرار گرفتن دو جمله تقوا و تعلیم کنار یک‌دیگر ، این مفهوم را می‌رساند که تقوا و خداپرستی ، اثر عمیقی در آگاهی و روشن‌بینی و فزون علم و دانش دارد او از همه مصالح و مفاسد مردم آگاه است و آنچه خیر و صلاح آنهاست، برای آنها مقرر می‌دارد ۳. عالم بودن معلم، یکی از مهم ترین ویژگی های معلم است #بقره_۴۸ ﴿ فرقان نذیر ﴾

۞فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ•¹⁰• و هنگامی كه نماز(جمعه) پایان گرفت (شما آزادید) در زمین پراكنده شوید و از فضل خدا بطلبید، و خدا را بسیار یاد كنید شاید رستگار شوید! #ترجمه_اختصاصی #نکات_تفسیری فضل الهی گاهی مادّی و گاهی معنوی است. در آیه چهارم همین سوره درباره بعثت‌ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ» و در این آیه درباره كسب و كار و تجارت می‌فرماید: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ». در فرهنگ قرآن، مالِ دنیا فضل الهی است، لذا در این آیه می‌فرماید: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»، بعد از پایان نماز جمعه، به سراغ فضل خدا یعنی درآمد و تجارت بروید. چنانكه در جای دیگر، آن را «خیر» شمرده و می‌فرماید: «إِنْ تَرَكَ خَیْراً الْوَصِیَّةُ» ‌. اگر كسی خیری باقی گذارده، وصیت كند كه در اینجا مراد از خیر، مال دنیاست. پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: هركس در بازار و محل كسب و كار با اخلاص خدا را یاد كند، در حالی كه مردم از خدا غافلند و به كارهای خود مشغولند، خداوند برای او هزار حسنه ثبت می‌كند و روز قیامت او را مورد مغفرت ویژه خویش قرار می‌دهد. ‌نشاط انسان برای عبادت باید بیش از نشاط او برای كسب درآمد باشد. درباره مورد عبادت فرمود: «فَاسْعَوْا إِلی‌ ذِكْرِ اللَّهِ» و در این آیه درباره تجارت می‌فرماید: «وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ» هر دو كلمه‌ «فَاسْعَوْا» و «ابْتَغُوا» به معنای تلاش و حركت است، لیكن در آیه اول واژه «سعی» و حرف «فاء» وجود دارد كه عشق و نشاط و سرعت در آن نهفته است. #جمعه_۱۰ ﴿فرقان نذیر﴾

۞إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَٰٓئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ •²¹⁸• كسانی كه ایمان آورده، هجرت كرده و در راه خدا جهاد نموده‌اند، آنها امید به رحمت پروردگار دارند و خداوند آمرزنده و مهربان است. #ترجمه_اختصاصی #نكات_تفسیری در شأن نزول نزول این آیه میخوانیم مؤمنانی كه هجرت و جهاد كردند، ولی هلال ماه رجب را با ماه جمادی‌الاخری اشتباه گرفتند و دست به قتال زدند، ناراحت نباشند. زیرا اشتباهشان مورد عفو است و آنان قصد انجام گناه نداشته‌اند. امید بدون عمل، آرزویی بیش نیست. چنانكه در آخرین آیه سوره‌ی كهف می‌خوانیم: «فَمَنْ كانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا یُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً» هركس امید به لقای پروردگار و رسیدن به مقام قرب را دارد، پس باید عمل خالصانه انجام دهد. آری، «رجاء»، آن امیدی است كه انسان مقدّمات رسیدن به آنرا فراهم كند. پیام‌ها: 1- رتبه‌ی ایمان، مقدّم بر عمل است. «آمَنُوا ...* هاجَرُوا وَ جاهَدُوا»* 2- امید به لطف پروردگار، مشروط به ایمان، هجرت و جهاد است. «آمَنُوا ... هاجَرُوا وَ جاهَدُوا ... أُولئِكَ یَرْجُونَ» 3- اصول افكار و اعمال اگر صحیح باشد، اشتباهات جزئی قابل عفو است. «آمَنُوا ... هاجَرُوا ... یَرْجُونَ» 4- به لطف خداوند امیدوار باشیم، نه به كارهای نیك خود. زیرا خطر سوءعاقبت و حبط عمل و عدم قبول اطاعت، تا پایان عمر در كمین است. «یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ» 5- چون بنده امیدوار به رحمت خداوند است، خداوند نیز اعلام می‌كند: آمرزنده و مهربان است. «یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ» 6- ارزش هجرت و جهاد آن است كه در راه خدا و برای او باشد. «فِی سَبِیلِ اللَّهِ» 7- مؤمنان و مهاجران مخلص نیز به رحمت و مغفرت او نیاز دارند. «آمَنُوا، هاجَرُوا ... یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ» 8- از خطای مهاجران و مجاهدان در راه خدا، باید گذشت. «وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ» #بقره_۲۱۸ ﴿فرقان نذیر﴾

۞مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا•²³• در میان مؤمنان مردانی هستند كه بر سر عهدی كه با خدا بستند صادقانه ایستاده‌اند؛ بعضی پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشیدند)، و بعضی دیگر در انتظارند؛ و هرگز تغییر و تبدیلی در عهد و پیمان خود ندادند. #ترجمه_اختصاصی #نكات_تفسیری امام حسین علیه السلام در كربلا هنگام وداع با اصحابش و گاهی بالای سر شهدا این آیه را تلاوت می‌فرمود. ‌ پیام‌ها: 1- همه‌ی اصحاب پیامبر و مؤمنان در یك درجه نیستند. «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ» 2- دفاع از حقّ تا مرز شهادت، نشانه‌ی صداقت در ایمان است. «صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ» 3- تعهّد، لازم الاجرا و عمل به آن نشانه صداقت است. «صَدَقُوا ما عاهَدُوا» 4- بزرگداشت شهدا، پیام و درسی قرآنی است. «فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی‌ نَحْبَهُ» 5- انتظار شهادت نیز یك ارزش است. «وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ» آمادگی برای لقای‌ خداوند، از صفات مؤمنان است. 6- باب شهادت باز است. «وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ» 7- شهادت برخی مؤمنان، عامل عقب نشینی یا دلسردی دیگر مؤمنان نمی‌شود. (مؤمن با این‌كه شهادت دوستان و عزیزان خود را می‌بیند، باز خود در انتظار شهادت است) «وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ» 8- مؤمنان واقعی پایبند عهد و پیمان خود با خدا هستند و هیچ چیز حتّی شهادت دوستان و عزیزان، روحیه آنان را تغییر نمی‌دهد. «وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِیلًا» #احزاب_۲۳ ﴿فرقان نذیر﴾

۞الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّآ أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُٓ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ•⁴⁰• همانها كه از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اینكه می‌گفتند: «پروردگار ما، خدای یكتاست!» و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نكند، دیرها و صومعه‌ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی كه نام خدا در آن بسیار برده می‌شود، ویران می‌گردد! و خداوند كسانی را كه یاری او كنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌كند؛ خداوند قوی و شكست ناپذیر است. #ترجمه_اختصاصی #نكات_تفسیری 1- آوارگی از وطن روشن‌ترین نمونه مظلومیّت است. ظُلِمُوا ... الَّذِینَ أُخْرِجُوا 2- علاقه به وطن، حقّ طبیعی انسان واخراج از وطن، سلب این حقّ و سبب ظلم است. «أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ» 3- در قرآن، تبعید مفسدین‌فی‌الارض حقّ وتبعید مؤمنان ناحقّ است. «بِغَیْرِ حَقٍّ» 4- دینداری، سختی و ناگواری دارد. أُخْرِجُوا ... إِلَّا أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ‌ 5- مؤمنان، وسیله‌ی تحقّق اراده‌ی الهی‌اند. «دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ» (دفاع از خداوند است ولی بدست مؤمنین) 6- برای حفظ مراكز دینی، گاهی باید خون داد. دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ‌ ... 7- آنچه مهم است، دفاع از حریم مساجد است، خواه با جنگ باشد و وخواه با قلم و بیان و یا برنامه‌های دیگر. دَفْعُ اللَّهِ‌ ... 8- مهم‌ترین برنامه‌ی دشمن، نابودی مراكز دینی بیدار كننده است. «لَهُدِّمَتْ» (معابد، نشانه‌ی حضور دین در جامعه است). 9- نام عبادتگاه مهم نیست، كفّار و متجاوزین با یاد خدا و راه او به هر شكل و در هر كجا كه باشد مخالفند. «صَوامِعُ‌- بِیَعٌ‌- صَلَواتٌ‌- مَساجِدُ» 10- یاد خدا هدف اصلی و روح اعمال در مراكز دینی است. «یُذْكَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ» 11- مساجدی مورد ستایش قرآن است كه در آنها از خداوند بسیار یاد شود و به حداقل اكتفا نشود. «كَثِیراً» (در هر مكانی كه بیشتر یاد او شود، مقدّس‌تر است) 12- امداد و نصرت الهی، بعد از حركت و تلاش ماست. «لَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ» #حج_۴۰ ﴿فرقان نذیر﴾