☑️#اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 2⃣ #مقدمه (#نیاز 1) 🔘انقلاب اسلامی ـ در نگاه معماران عالی‌قدر آن ـ مقاصد بلندی را در زندگی بشری هدف گرفته است و همواره خود را با این مقاصد و دسته‌ای ارزشهای فطری معرفی می‌کند. به همین دلیل است که انقلاب اسلامی خود را خویشاوند هر عنصری که برآورنده این بلندیها باشد می‌بیند. آزاداندیشی نه تنها تداعی‌گر نوعی نشاط و جنب و جوش، بلکه القاکنندۀ نوعی بلندنظری، حصارشکنی، تعالی‌خواهی و دشمنی با اصناف رکود است. 🔘آزاداندیشی هم‌آوا و هم‌داستان با گرایشات متعالی و خیال‌انگیز فطری و در شمار عناصری است که با جوهرۀ انقلاب مسانخت کامل دارد و از آنجا که معبر انحصاری تأمین رشدها و بالندگیهای اجتماعی و علمی است، نسبتی کاملاً صمیمی و ضروری با حقیقت انقلاب اسلامی گرفته است. اما در یک نگاه ارزشی و شبه حقوقی نیز، آزاداندیشی هم یکی از شعارهای انقلاب بود و هم در شمار وعده‌های آن به مردم برخاسته و انقلابی ایران. 🔴«در جامعه اى كه ما به فكر استقرار آن هستيم، ماركسيستها در بيان مطالب خود آزاد خواهند بود؛ زيرا ما اطمينان داريم كه اسلام دربردارنده پاسخ به نيازهاى مردم است. ايمان و اعتقاد ما قادر است كه با ايدئولوژى آنها مقابله كند. در فلسفه اسلامى از همان ابتدا مسأله كسانى مطرح شده است كه وجود خدا را انكار مى كرده اند. ما هيچ گاه آزادى آنها را سلب نكرده و به آنها لطمه وارد نياورده يم. هر كس آزاد است كه اظهار عقيده كند و براى توطئه كردن آزاد نيست.»(صحيفه امام، ج3، ص371) 🔴« تفكر بايد آزاد باشد. هر مكتبى كه به ايدئولوژى خودش ايمان و اعتماد دارد ناچار طرفدار آزادى انديشه و تفكر است. هر مكتبى كه ايمان و اعتمادى به خود ندارد جلو آزادى انديشه و تفكر را مى گيرد، مى خواهد مردم را در يك محدوده خاصى نگه دارد و نگذارد كه تفكر كنند يا فكر خود را ابراز كنند.»(مجموعه آثار شهيد مطهري، ج24، ص123) 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی https://eitaa.com/fvtt_ir

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 1⃣ #معرفی_بحث https://eitaa.com/fvtt_ir/199 🔹 یادداشت شماره 2⃣ #مقدمه (#نیاز_1) https://eitaa.com/fvtt_ir/299 🔹 یادداشت شماره 3⃣ #مقدمه (#نیاز_2) https://eitaa.com/fvtt_ir/598 🔹 یادداشت شماره 4⃣ #مقدمه ( #شعار ) https://eitaa.com/fvtt_ir/664 🔹 یادداشت شماره 5⃣ #مقدمه ( #جایگاه_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/698 🔹 یادداشت شماره 6⃣ #مقدمه ( #جایگاه_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/855 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی https://eitaa.com/fvtt_ir

☑️#اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 3⃣ #مقدمه (#نیاز_2) 🔘در نگاه معماران فرهیختۀ انقلاب اسلامی ـ که همگی جزء متخرّجین دستگاه مبارک حوزۀ علمیۀ شیعه بودند ـ علم سرپل پیشرفت جامعه است و همۀ راه‌های تعالی و رشد جامعه به آن منتهی می‌شود. آزاداندیشی خاصیت علمی بودن است و اصولاً تحجر در میدان علم بی‌معناست. علم از جهتی چون رودخانه است و حیات و احتشام خود را مدیون جریان داشتن و نو به نو شدن است. وقتی که ذهن‌ها می‌ایستند و تنها به روایت دست‌آوردهای علمی مشغول می‌شوند علم به رکود کشیده می‌شود، بلکه علم از پایگاه پاسخگویی و مشکل‌گشایی می‌افتد و عملاً دچار مرگ اجتماعی و تاریخی می‌شود. 🔘اما اگر طالب حیات و نشاط دانش و اندیشه هستیم، تنها در گرو آزادی اندیشه و رهواری آن است. نشاط اندیشه به عنوان یک پدیدۀ اجتماعی و رفتار فاخر جمعی نیازمند این احساس عمومی است که جولان فکر و نوآوری در نظرگاه شریف نخبگان و جامعۀ علمی مطلوب و ارزشمند است و مانع‌های مادی و معنوی پیش روی آن ناچیز است. 🔘خود آزاداندیشی نیز مثل هر عنصر فرهنگی یا اقتصادی یا سیاسی دیگر برای آن که در تراز مناسبی دیده و پیموده شود نیازمند پشتیبانی یک اندیشۀ نیرومند و راقی از آن است، اندیشه‌ای پشتیبان آن پویش و پیمایش. بدون پشتیبانی چنین اندیشه‌ای مسلماً خیزهای بلند اجتماعی به خمود، سردی، تکرار و قشری‌گرایی خواهد کشید. 🔘مسلّماً برای رسیدن به هر آرزوی بزرگ و هر هدف والایی، سازوکاری وجود دارد. این سازوکار را باید جست و به آن دست یافت. آزاداندیشی نیز از همین قبیل است. این حوزه نیازمند کار نظری است تا حدود و ثغور آن و گونه‌های صحیح و ناصحیح آن و مسیرهای درست و نادرست دست‌یابی به نتیجۀ مطلوب، آشکار شود و با کمال تسلط و آرامش پی‌گرفته شود. با آغاز به فعالیّت «کرسی‌های آزاداندیشی»، آزاداندیشی و مسائل فراوان پیرامون آن مورد بحثها و گفتگوهای زیاد ـ و گاه پرشور ـ قرار خواهد گرفت و باید نیز چنین بشود. 🔘اندیشمندان مسلمان، به حکم یک مسؤولیّت الهی و مردمی و این که خود را موظف می‌دیدند به ضرورتها، تهدیدها و راه‌های چارۀ پیشرفت جامعه بیاندیشد و رهیافتهای نظری خود را دلسوزانه و پیگیر با جامعۀ خویش در میان بگذارند، طی این سالها که با فرهنگ‌ها و مکاتب مختلف مواجه بوده‌اند و نیازهای جدی اجتماعی به رشد فرهنگی و ترقی و استواری علمی را نیز مشاهده می‌کرده‌اند، ضرورت آزاداندیشی را به‌روشنی رصد کرده و به لطف الهی در این باب نه صرفاً چند توصیه، بلکه طرح اولیۀ یک «اندیشۀ اجتماعی» و نظرگاه فاخر و راهگشا را برآورده‌اند. 🔘با این اندیشۀ اجتماعی در مدونه‌ای مستقل و متناسب باید آشنا شد. آنچه در این مجال شایستۀ ذکر است این است که سرّ تأکیدهای مکرر بزرگان بر رونق آزاداندیشی و فعال شدن «کرسی‌های آزاداندیشی» همین روشن‌بینی‌ها و اشراف نظری و اجتماعی بر این نیاز است. 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی https://eitaa.com/fvtt_ir

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 1⃣ #معرفی_بحث https://eitaa.com/fvtt_ir/199 🔹 یادداشت شماره 2⃣ #مقدمه ( #نیاز_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/299 🔹 یادداشت شماره 3⃣ #مقدمه ( #نیاز_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/598 🔹 یادداشت شماره 4⃣ #مقدمه ( #شعار ) https://eitaa.com/fvtt_ir/664 🔹 یادداشت شماره 5⃣ #مقدمه ( #جایگاه_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/698 🔹 یادداشت شماره 6⃣ #مقدمه ( #جایگاه_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/855 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹یادداشت شماره 4⃣ #مقدمه ( #شعار ) 🔘البته آزاداندیشی با همۀ جلالت قدری که دارد در شمار شعارهای مظلوم بوم و اقلیم ما است؛ هم بنیان‌گرایان و هم شالوده‌شکنان آن را آنچنان که باید و می‌شود معنا نمی‌کنند و نگاه نامناسبی به آن دارند. 🔘آزاداندیشی در نگاه برخی که به بنیان‌های فکری اسلامی دل‌بسته‌اند و تعدّی از آن را مساوی انحطاط بشر و یأس از تعالی و ترقی او می‌بینند، این هول و اضطراب را برمی‌انگیزد که با آزاداندیشی همۀ این بنیان‌ها در معرض تاخت و تاز ذهن‌ها، دلها و زبان‌های گریزان از حق قرار بگیرد و چهرۀ استوار آنها در دلها شکسته شود. از نظر دلسوزانۀ ایشان این حادثه را ـ که مساوی سیاه‌بختی بشر است ـ با هیچ خسارتی نمی‌توان مقایسه کرد. 🔘از طرف دیگر کسانی که یا به آموزه‌های دینی دل نبسته‌اند یا دریافتهای موجود را یکسره ناسره می‌بینند، تصورشان این است که این بنیان‌ها را باید شکست و خود را و جامعه را از چمبرۀ فکرهای فرسوده نجات داد و آزاداندیشی تنها راه دست‌یابی به این رشد اجتماعی است. طبیعی است تا توسط جمعی فرهیخته میدانی برای آزاداندیشی باز می‌شود این ناپختگی و ناپیراستگی به تکاپو می‌افتد و آنقدر نمونه‌ها و مصادیق سخیف یا زیان‌بار می‌آفریند که حجت را برای مقابله و مخالفت گروه اول تمام می‌کند. هر دو گروه به آزاداندیشی که شرط لازم برای رشد فرهنگ و علم است ظلم می‌کنند. 🔘در این میان مبلغان و متصدیان آزاداندیشی باید با همۀ دشواریهای نظری و عملی راهی میانۀ این دو ببینند و بسازند تا بتوانند جامعه را از فوائد و مواهب خدادادی این نعمت بزرگ متنعّم نمایند. 📌موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 1⃣ #معرفی_بحث https://eitaa.com/fvtt_ir/199 🔹 یادداشت شماره 2⃣ #مقدمه ( #نیاز_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/299 🔹 یادداشت شماره 3⃣ #مقدمه ( #نیاز_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/598 🔹 یادداشت شماره 4⃣ #مقدمه ( #شعار ) https://eitaa.com/fvtt_ir/664 🔹 یادداشت شماره 5⃣ #مقدمه ( #جایگاه_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/698 🔹 یادداشت شماره 6⃣ #مقدمه ( #جایگاه_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/855 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

☑️#اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 5⃣ #مقدمه (#جایگاه_1) 🔘حیات دنیایی بشر با پیامبری و اتصال متن حیات انسانی به آسمان معنی شروع شد. پیامبران از آگاهی فطری برخوردار بودند و عالی‌ترین شعارهای فطری را در حیات بشر به او گوشزد می‌نمودند و به تشریح و یادآوری آنچه خواستۀ فطرت الهی ایشان بود می‌پرداختند. شعارهای پیامبران در گوش بشر جا گرفت، ولی بر دستان ایشان به سختی جاری شد. امروز عالی‌ترین شعارهای بشری همان آموزه‌هایی است که پیامبران به بشر اهدا نمودند، هرچند بشر آن را همواره به اقتضای ظرفیّت نارسای خود فهمیده و می‌فهمد. 🔘«مردان خدا نظرشان به همه چيز و همهكس، تابع نظرشان به خداست. مردان خدا به تاريخ روح مىبخشند، و روح بخشيدهاند. تاريخ حقيقى و معنوى بشر را مردان خدا نوشتهاند. شما نگاه كنيد؛ امروز با اينكه هزاران سال از دوران ابراهيم و موسى و عيسى مىگذرد، مفاهيمى كه هديۀ آنها به بشريت است، امروز برترين مفاهيم رايج بشرى است. امروز اگر سخن از آزادى و كرامت بشر مىرود، اگر حقوق انسان در جوامع مطرح مىشود، اگر عدالت و رفع تبعيض همچنان در دنيا يك شعار جذاب است، اگر مبارزۀ با فساد و مفسدان و مبارزۀ با ظلم و توجه به ايثار و فداكارى در راه حق در چشم بشريت جذاب و شيرين است، بهخاطر اين است كه اين مفاهيم را پيغمبران ـ اين مردان خدا ـ به تاريخ عرضه كردند و آنها را در اختيار بشريت قرار دادند. بنابراين مردان خدا تاريخ را متحول مىكنند.» (آیت الله خامنه ای، 14/ 03/ 1384) 🔸1- آزادی و آزاداندیشی یکی از پرتوهای توحید است و شعار آزاداندیشی نه بیگانه با فرهنگ دینی که برآمده از آن است.آزاداندیشی هرچند جزء ولیده‌های اندیشه توحیدی است، ولی به خاطر نگاه‌های نارسای دینداران ـ عدم العلم بمواقع الحق(نهج البلاغه) ـ با دسیسه‌های شیطانی دشمنان از قلمرو مطلوبها و مطالبه‌های ایشان خارج شده است، سهل است، همواره علیه ایشان استفاده می‌شود! 🔸2- بین آزاداندیشی و انقلابیگری نسبت تساوی وجود دارد. اگر از تلقیهای ساده، سطحی و نسبتاً رسمی دربارۀ «انقلاب اسلامی» دست برداریم خواهیم دید که چنین نسبتی بین این دو قابل انکار نه، بلکه حتی زدودنی نیست. 🔘آزاداندیشی یعنی حق را جستن، یعنی در برابر حق و حقیقت کرنش کردن، بلکه آزاداندیشی در واقع به معنای در مرتبت فدا کردن خود برای حق قرار داشتن است و این یعنی انقلابی‌گری. عبودیت و بندگی نیز معنایی جز این ندارد. بندگی «حق» تعالی نه تنها قلّۀ آزادی بلکه ماهیّت آن نیز هست و انقلاب جز بندگی گسترده الهی چیز دیگری نیست. 🔘اگر محتوای آزاداندیشی را جامعۀ مذهبی بلکه انقلابی در جامعه تعریف و ترویج نکرد، دست دشمن برای آن که ادبیات خود را در همۀ اذهان و در مدار شعور عام جامعه مستقر نماید باز می‌شود. پس از آن است که مؤمنان تلاش خواهند کرد داخل آن ادبیات اشتباه یا نارسا دنبال تعریف خود از آزادی و آزداندیشی باشند. مسلّماً این ورود منفعلانه دست‌آوردهای بسیار کمی خواهد داشت یا ممکن است همواره سقیم بیافتد و ثمرات چندان خوبی نداشته باشد. 🔘با تقریرهای واجبی از این دست؛ آزاداندیشی نه مجاز، نه مطلوب، بلکه یک ضرورت فردی و خصوصاً اجتماعی به نظر خواهد رسید. شاید سرّ این که مقام معظم رهبری حفظه‌الله‌تعالی در باب آزاداندیشی ورود نسبتاً مفصلی کرده‌اند و یک اندیشه راقی پیرامون آن فراآورده‌اند نیز همین نکتۀ جوهری است. «ولایت فقیه» و جایگاه رهبری دینی جامعه نقطه‌ای است که بر خلاف هر نقطۀ دیگری از جامعه و حیات اسلامی، در آن جایگاه با همۀ دین سر و کار خواهد افتاد و رهبری خود را با ریز و درشت آموزه‌های دین مواجه و نیازمند اتخاذ موضع(با صفت زیبا و ضروری کل‌نگری) خواهد دید. 🔘وقتی که ایشان از این منظر به آزاداندیشی می‌نگرند می‌بینیم که نه تنها به تأیید آن و مطالبۀ آن می‌پردازند، بلکه رشد اجتماعی را بدون آن ممکن نمی‌بینند و تولید علم را نیز شدنی نمی‌خوانند. 📌موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 1⃣ #معرفی_بحث https://eitaa.com/fvtt_ir/199 🔹 یادداشت شماره 2⃣ #مقدمه ( #نیاز_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/299 🔹 یادداشت شماره 3⃣ #مقدمه ( #نیاز_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/598 🔹 یادداشت شماره 4⃣ #مقدمه ( #شعار ) https://eitaa.com/fvtt_ir/664 🔹 یادداشت شماره 5⃣ #مقدمه ( #جایگاه_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/698 🔹 یادداشت شماره 6⃣ #مقدمه ( #جایگاه_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/855 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹یادداشت شماره 6⃣ #مقدمه ( #جایگاه_2 ) (ادامه یادداشت پنجم) 🔸3ـ انسان با عطشهای فطری و غریزی آفریده شده است. غریزه نه می‌تواند انسان را تفسیر کند و نه می‌تواند او را راضی نگهدارد. آن که عالی‌ترین تفاسیر را و خوش‌ترین حالات را برای بشر به ارمغان خواهد آورد فطرت بشری است. از آنجا که انسان جان در گرو میثاق فطرتی الهی دارد که با یادآوری آن در کلبۀ جانش چون پرتو خورشید زنده می‌شود، تنها با فطرت الهی معنای خود و معنای زندگی را در می‌یابد و در برابر خلقت خدای مهربان سرتعظیم فرود می‌آورد. «إِنَّمٰا تُنْذِرُ مَنِ اِتَّبَعَ اَلذِّكْرَ وَ خَشِيَ اَلرَّحْمٰنَ بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَ أَجْرٍ كَرِيمٍ.»﴿يس، 11﴾ و در طول تاریخ، فطرت بشری نه دست از سر انسان برداشته است و نه در فردای حیات او نیز دست برخواهد داشت. 🔘به خاطر همۀ این جهات آزاداندیشی ـ به عنوان یک شعار دل‌انگیز و یک ضرورت تعالی ـ نیز در چمبرۀ مقدورات و اقتدارات دین فطری و توحیدی است و توسط هیچ کانون دیگری به درستی قابل تعریف، تفسیر و تأمین نخواهد بود؛ یعنی از منظر فلسفی نیز اساساً ممکن نیست از هیچ پایگاه معرفتی غیرتوحیدی بتوان مبنایی برای آزاداندیشی مترقی آورد. جهان منتظر تفسیر آرزوهای خود توسط خداوند آرزوآفرین است. دل انسان از این همه انس و دوستی با غیرخدا و دوری از رفیق اعلی پژمرده است و زندگی او به آتش مسکنت کشیده شده است. هرچه با عقل خودبنیاد فراآورده یا بن‌بست است یا ناقص است. اینک نجات او در به صدا در آمدن صلای ملکوت است. 🔘«يكى از مسائل مهم در عصر ما مسئله تعارض ميان ارزشهاى فردى از قبيل آزادى اراده، آزادى انديشه، استقلال و حق حاكميت بر خود و بر كار خود و محصول كار خود ـ كه لازمۀ همه اينها گرايشهاى فردى و يا انديويدواليسم است ـ و ميان ارزشهاى اجتماعى از قبيل تساوى، وحدت، برابرى، برادرى، ايثار، خدمت است كه لازمهاش گرايشهاى اجتماعى يا سوسياليسم است. در اينجا دو مكتب و دو قطب مختلف در برابر يكديگر قرار گرفتهاند: مكتبهاى فردگرا و مكتبهاى جامعه‌گرا. اگزيستانسياليسم و همچنين مكتب امثال روسو فردگراست و مكتبهاى سوسياليسم جامعه‌گرا. برخى مكتبها مىخواهند ميان اين دو جمع كنند، ولى به عقيده ما جمع ميان اين دو جز از طريق مكتب معنوى جامعى امكان‌پذير نيست.»(يادداشتهاي شهيد مطهري، ج9، ص408) ✳️نتیجه : 🔻1.. باید انقلابیون ـ که در واقع زمینه‌های سلیس‌ترین، متعادل‌ترین، عاقلانه‌ترین و فطری‌ترین قرائت از دین را در اختیار دارند ـ خود را همچنین پرچمدار آزاداندیشی پخته و پرشور در کشور ببینند و با مجاهدتهایی که به آن عادت دارند خود را به چنین مرتبتی برسانند. 🔻2.. همان‌طور که حوزه مادر انقلاب اسلامی است و با توجه به این که آزاداندیشی مسانخت جوهری و تساوی ماهوی با انقلابیگری اسلامی دارد، باید حوزۀ علمیه قطب اندیشیدن و فرهنگسازی آزادی و آزاداندیشی در این کشور و جهان اسلام بشود؛ یعنی قطب علمی و فرهنگی این ضرورت بزرگ. 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره 1⃣ #معرفی_بحث https://eitaa.com/fvtt_ir/199 🔹 یادداشت شماره 2⃣ #مقدمه ( #نیاز_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/299 🔹 یادداشت شماره 3⃣ #مقدمه ( #نیاز_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/598 🔹 یادداشت شماره 4⃣ #مقدمه ( #شعار ) https://eitaa.com/fvtt_ir/664 🔹 یادداشت شماره 5⃣ #مقدمه ( #جایگاه_1 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/698 🔹 یادداشت شماره 6⃣ #مقدمه ( #جایگاه_2 ) https://eitaa.com/fvtt_ir/855 🔹 یادداشت شماره7️⃣ #مقدمه (#دو_منظر_1) https://eitaa.com/fvtt_ir/1173 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

☑️ #اندیشه_آزاداندیشی 📝 سلسله یادداشت های #استاد_فلاح در مورد آزاداندیشی 🔹 یادداشت شماره7⃣ #مقدمه (#دو_منظر_1) به آزاداندیشی به چشم یک پدیدۀ اجتماعی می شود نگاه کرد و بسیار هم جدی است، ولی آزاداندیشی صرفا یک پدیدۀ اجتماعی نیست. آزاداندیشی پیش از آن که از جنبۀ اجتماعی مورد بررسی قرار بگیرد، از جنبۀ انسانی مطرح است. غیر از این هم جواب نمی‌دهد؛ یعنی باید اول به عنوان یک پدیدۀ انسانی دیده شود و بعد یک پدیدۀ اجتماعی. البته نگاه اجتماعی به آزاداندیشی بحث را متفاوت و دارای عمق و ابعاد جالبی می‌کند. آزاداندیشی را در فضای معرفت‌شناسی می‌شود طرح کرد، در فضاهای تربیتی نیز می‌توان به‌جد مطرح کرد و بررسی نمود؛ یعنی آثار تربیتی آزاداندیشی دیده شود و له یا علیه آن چیزی مطرح شود، این که آیا موافق تعبّد است یا مخالف آن است، حتی این که روحیۀ آزاداندیشی چیست. در فضاهای تربیتی یک شطری از مباحث تربیتی(اخلاقی)، بحث دربارۀ کمال است. دربارۀ کمال از منظرهای مختلف کلامی فلسفی عرفانی(رویکردهای مختلف معرفتی) ذیل عنوان فضیلت بحث می‌شود و بحثهای جذاب و گیرایی نیز هست. اگر آزاداندیشی را در مباحث اخلاقی بخواهیم بحث کنیم ذیل عنوان حرّیّت قرار می‌گیرد؛ شعبه‌ای از حرّیّت است. حرّیّت و آزادی حالتی است برخاسته از عزت نفس که دارنده آن از تمام مصادیق اسارت، حتی دین آزاد است. دین نیز خود را نه به عنوان قید بلکه به عنوان آزادی برتر وارد ساحت این فضیلت و زندگی و هویّت صاحب آن می‌گرداند. عرفان عملی بحث از کمال است از منظر الهی و حقانی(من حیث الایصال إلی الله)؛ یعنی وصول به حق کمال شمرده می‌شود، ولی عمدۀ عناوینی که آنجا به چشم می‌خورد عناوین نام‌آشنای اخلاقی است. البته معیار اخلاقی بودن و طبعاً تعریف تک تک این اخلاقیّات تغییر کرده است. در فضای عرفان عملی می شود آزاداندیشی را آورد و من حیث الایصال الی الله به آن نگاه کرد و توضیح داد که به چه چیزهایی نزدیک است به کجای تراث ما نزدیک است احیانا اگر عرفای صاحب دل ما می خواستند آزاداندیشی را به عنوان یک کمال مطرح کنند کجاها مطرح می‌کردند. یک نکتۀ خیلی مهم در آزاداندیشی ـ که حالا یا ادعا است یا حقیقت است ـ این است که آزاداندیش کسی است که تحت هیچ مغناطیس و کششی نیست. از همۀ تعلقات خلاص است و همه انضباط است. اگر به آزاد اندیشی اینگونه نگاه شود که کسی که آزاداندیش است در مقام اندیشه ـ خودآگاه یا ناخودآگاه ـ سعی کرده است از این قیودی که در مسیر تفکر یا تحقیق خبطی، خطایی، سوگیری‌های نادرستی را باعث می‌شود، خلاص شود. یا خودآگاه یعنی این قیود را می‌شناخته است و مراقبشان بوده است و ناخود آگاه یعنی خوب تربیت شده است و بدون این که توجهی نیاز باشد مراعات می‌کند، مثلا یک آدمی است که زمانی که شروع به نقد کردن او می‌کنند، هیجانی در او برانگیخته نمی‌شود و راحت گوش می‌کند و خیلی راحت مواردی را که حق دید به جان می‌پذیرد. ادامه دارد ... 📌 موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac