📝 گزارشی از اهم مباحث دروس خارج فقه سیاسی استاد علیدوست طی چندسال اخیر (بخش دوم) ✅ استاد علیدوست در جلسه اول درس خارج #فقه_سیاسی امسال ابتدا به بیان اهم سرفصل‌های مباحث مطرح شده طی چهار سال اخیر در این درس پرداختند: 5⃣ مسئله پنجم: مرزهای ملی و مناسبت آن با دارالاسلام و دارالکفر 🔻 در فقه مرزهای جغرافیایی ندرایم؛ آنچه در ادبیات فقهی ما وجود دارد عبارت است از دارالاسلام و دارالکفر است. حال باید دید نسبت این مفاهیم با مرزهای ملی چه می‌شود. از طرفی انفال چه می‌شود؟ یا گسترده ولایت فقیه چیست؟ تعبیر ولی امر مسلمین به معنای الغای مرزهای جغرافیایی است. در اینجا بحث از دولت واحده اسلامی و دولت‌های مدرن اسلامی نیز بیان می‌شود. اگر گفتیم دولت واحده اسلامی یعنی اگر ضرورت نبود و شرایط وجود داشت باید به این سمت حرکت کرد. بحث از تابعیت نیز اینجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس باید ببینیم مرزها را به دلیل هنجارهای بین المللی پذیرفتیم یا بنیان شرعی دارد؟ این مباحث را مورد واکاوی قرار دادیم. 6⃣ مسئله ششم: مشارکت سیاسی و غیر سیاسی مردم در شریعت مطهر 🔻 مشارکت مردم گاهی سیاسی است و گاهی فرهنگی و اجتماعی. مشارکت سیاسی همان آراء مردم است اما مشارکت منحصر در مسئله انتخابات نیست. اینجا بحث تشکیل و مشروعیت احزاب، ساز وکار اعتراض‌های مدنی و رقابت و نظارت مردم بر کارگزاران و اقلیت‌های دینی و مذهبی و حقوق شهروندی مطرح می‌شود. 7⃣ مسئله هفتم: ولایت حاکم بر ممتنع 🔻 در اینجا سخن از قاعده «الحاکم ولی الممتنع» به میان می‌آید. دادرسی غیابی و مواردی از این دست. گاهی کسی از پذیرش یا ادای حق امتناع می‌کند. مثلا کسی کالایی خریده است ولی از تحویل گرفتن آن امتناع می‌کند. زوج از ادای حق زوجه امتناع می‌کند. به چنین کسی می‌گویند «ممتنع». شریعت برای این حالت احکامی را پیش بینی کرده است. قاعده «الحاکم ولی الممتنع»؛ مردی است زنش را نه طلاق می‌دهد و نه سر زندگی مستقر می‌شود، نه نفقه می‌دهد نه حقوق زن را رعایت می‌کند. آیا در چنین شرایطی حاکم می‌تواند از مال شوهر بردارد، نفقه زن را بدهد؟ یا حاکم زن را طلاق بدهد؟ یکی از پرونده‌های بسیار مورد مراجعه در قوه قضائیه از این دست شکایات است. شوهر حقوق زن را نمی دهد، کارفرما حقوق کارگر را نمی دهد، و قس علی هذا مثال‌های متعددی که مطرح و مورد مراجعه است. #فقه_سیاسی #درس_خارج #استاد_علیدوست ✅ کانال قبسات 🔻🔻🔻🔻 🆔@ghabas

📌 نگاهی به منهج فقهی مقام معظم رهبری _ 1 🔻استاد محمد محمدی قائینی: 🔰️ با نگاهی به مباحث مطرح شده در کتاب شریف «ثلاث رسائل فی الجهاد» و دیگر مباحث فقهی مقام معظم رهبری، می توان به ویژگی هایی از تفقه ایشان پی برد که به صورت گذرا به برخی از آن ها اشاره می کنیم: 1⃣ تکیه بر فقه جواهری: 📝 اولین نکته ای که در منهج فقهی ایشان به چشم می خورد، جریان «#فقه_جواهری» است. تفقه ایشان تجلی فقه جواهری است. همان چیزی که امام راحل بر آن تکیه داشتند. منظور از فقه جواهری آن شیوه از تفقه و استنباطی است که مبنای آن تفقه برهانی و استدلالی است. 📝 شیوه کار مرحوم صاحب جواهر این بوده است که ابتدا به فحص و بررسی اقوال فقها می پرداختند، سپس انواع و طوایف مختلف استدلال ها را طرح می کردند، سپس از تناظر اقوال و استدلال ها با یکدیگر جمع بندی می فرمودند. این شیوه از تفقه، تفقهی است که بر مبنای برهان و استدلال، ناظر به اقوال فقها، فحص از آراء و استدلال ها، پرهیز از بساطت در استدلال و تفقه است. 📝 پس منظور #امام_راحل از فقه جواهری، تفقهی است که ریشه در منهج اصیل استنباطی فقهای عظام شیعه داشته و از همه عناصر دخیل در استنباط بهره برده می شود و متکی بر قواعد و مبانی است. بر خلاف شیوه ای که با بساطت، بدون اتکا به #حجیت و بدون اعتنا به ضوابط پیش می رود و نوعی برداشت های ذوق محور یا #استحسان محور است نه استدلال محور. آنچه در منهج رهبری معظم انقلاب دیده می شود، اعتنا و اعتقاد عمیق به فقه جواهری است و استنباط بر اساس ضوابط و قواعد و اصول پیش می رود و دقیقا همان #تفقه_فنی و اصیل بین فقهای عظام شیعه است. #مکتب‌شناسی #مکتب_فقهی_آیت‌الله_خامنه‌ای #استاد_محمدی_قائینی 🆔 @ghaeeni ➖➖➖➖➖➖➖➖ 🆔 @ghabas

🎙 صوت تدریس کتاب حلقه ثالثه 🔻 استاد منصور شریفی (دانش‌آموخته سطح چهار فقه الاقتصاد مؤسسه فقه و علوم اسلامی) https://mbsadr.ir/halaqat/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81%DB%8C/

✅ بانک صوتی تدریس فارسی و عربی کتاب شریف حلقات توسط اساتید برجسته قم و نجف🔻🔻 🆔https://mbsadr.ir/halaqat/sout/ ➖➖➖➖ 🆔@ghabas

📌 نگاهی به منهج فقهی مقام معظم رهبری _ 2 2⃣ تتبع در اقوال فقها در طول تاریخ: 🔰️ #آيت‌الله_خامنه‌ای به اقوال فقها در طول تاریخ توجه ویژه دارند. برای مثال در بحث از «صابئین» ایشان ابتدا اقوال #شیخ_مفید، شیخ طوسی، ابن جنید، علامه حلی و #صاحب_جواهر را در مسئله را به همراه أدله و استدلال های ایشان مطرح می کنند و از رهگذر اقوال متقدمین به نوعی #سیر_تاریخی مواجهه فقها با مسئله را بررسی می کنند. 🔰️بررسی اقوال فقها از #متقدمین تا کنون موجب می شود تا انواع برداشت ها از مسئله، موضوع و قرینه هایی که در اختیار آن ها بوده است، روشن شود. #تتبع در اقوال موجب می شود فقیه با عنایت به فهم فقهای بزرگ، تصویر دقیق تری از مسئله بدست آورد. 3⃣ توجه به کلمات مفسرین در تبیین معنای آیات 🔰️ همچنین در مواردی که در مسئله ای با آیاتی از قرآن کریم مواجه می شوند که در مسئله فقهی تعیین کننده است، برای فهم دقیقتر از آیه، به کلمات #مفسرین توجه دارند. در بحث از صابئین و برای تبیین معنای آیه شریفه «إن الذین آمنوا .... و الصابئین» به کلام مرحوم طبرسی در #مجمع_البیان و نیز کلام علی بن ابراهیم قمی در تفسیر وی مراجعه و کلمات ایشان را نقل و بررسی می نمایند. #مکتب_شناسی_فقهی #مقام_معظم_رهبری #ثلاث_رسائل_فی_الجهاد #استاد_محمدی_قائینی 🆔 @ghaeeni ➖➖➖➖ https://eitaa.com/ghabas

📝 تببین مفهوم اجماع در کلام مرحوم آیت‌الله بروجردی (متن مهمی برای آشنایی با نگرش مکتب قم به اجماع) 🔻 و أمّا الإجماع عند الإماميّة، فهو عبارة عن كشف دليل خاص بفتوى قدماء الأصحاب من الإماميّة الّذين لهم غاية الاحتياط في مقام الفتوى بحيث لا يفتون غالبا بغير حجّة و دليل قد وصل إليهم و لم يصل إلينا، لبعدنا عن زمنهم عليهم السلام. 🔻 و لأنّ الجوامع الّتي دوّنت في زمن الرضا عليه و على آبائه الصلاة و السلام لم تصل إلينا كجامع البزنطي، و علىّ بن حسن بن علىّ بن فضّال، و حكم بن مسكين، و صفوان بن يحيى، و جامع ابن ماجة، و جامع ابن أبي عمير، و غيرها من الجوامع. 🔻 و لكن كانت هذه الجوامع موجودة عند قدماء أصحابنا الإماميّة كالصدوق و والده و المفيد و السيّد المرتضى، و السيّد الرضى و غيرهم من القدماء. 🔻 بل يظهر من ملاحظة الجوامع المعروفة الّتي الآن بأيدينا و عليها مدار أكثر فقه الفقهاء، أن مصنفيها لم يكونوا بصدد استيفاء ذكر تمام الأخبار، و لذا نجد في كلّ واحد أخبارا لم نجدها في الآخر. فإذا كان هناك حكم لم نجد رواية على طبقه نرجع الى فتوى قدماء الأصحاب، فإن كانوا جميعا قد أفتوا بحكم خاصّ يستكشف وجود نصّ موجود في الجوامع القديمة لم يصل إلينا. 🔻 فالإشكال على المجتهدين أيضا بأنّهم يعتمدون في فتواهم على‌ فهم الأموات، في غير محلّه لأنّه حقيقة اعتماد على الأخبار المرويّة عن أئمّتهم عليهم السلام بمقتضى قوله عليه السلام: خذ بما اشتهر بين أصحابك. 🔹 رزقنا اللّٰه و إيّاكم الاجتهاد بالمعنى الثاني، و أبعدنا و إيّاكم عن الاجتهاد بالمعنى الأوّل. ➖➖➖➖➖➖➖➖ 📌تقرير بحث السيد البروجردي، ج‌2، ص: 202‌ (بروجردى، آقا حسين طباطبايى، تقرير بحث السيد البروجردي، 2 جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم - ايران، اول، 1416 ه‍ ق) #مکتب‌شناسی #مکتب_فقهی_قم #آیت‌الله_بروجردی #تحلیل_اجماع #تحلیل_تاریخی 🔻🔻🔻🔻 🆔@ghabas

قیدِ مقیِّد اطلاق 🔹 در کلام برخی از اصولیون از جمله در کلام قدماء از اصولیون آمده است که قید، اگر قید غالبی باشد، مقید اطلاق نیست و از دلیل اطلاق استفاده می شود. مرحوم آیت‌الله خویی توضیح دادند حمل قید بر غالبیت و عدم منافات آن با اطلاق در جایی است که در کنار دلیل مطلق، دلیلی داشته باشیم که در آن قید ذکر شده باشد و قید، قید غالبی باشد. در این موارد که دلیل مطلقی داریم و در کنار آن دلیل مقیدی داشته باشیم، اینجا اگر قید، قید غالبی باشد، این قید، مقید اطلاق نخواهد بود. ولی اگر قید غالبی نباشد، دلیل مقید، اطلاق را قید می زند. (بیان شده در جلسه 39 درس خارج فقه 10/10/1402) #درس_خارج #استاد_شوپایی 🔻🔻🔻🔻 🆔@ghabas

📌 نگاهی به منهج فقهی مقام معظم رهبری _ 3 4⃣ لغت شناسی: 🔰️ یکی از وجوه قابل توجه در منهج مقام معظم رهبری، اعتنا به «لغت» و «لغت شناسی» است. ایشان برای تبیین موضوعات مسائل ابتدا به یک کار لغوی فنی می پردازند، با فحص در کلمات ارباب لغت، به نقد و تحلیل و بررسی و جمع بندی کلمات ایشان می پردازند. توانمندی در تحلیل لغوی، وی بروز در وزان یک لغت شناس، گویای بُعد مهمی از شخصیت علمی ایشان در قامت یک لغت شناس است. 5⃣ موضوع شناسی: 🔰️ نکته دیگری که از امتیازات مقام معظم رهبری به شمار می آید، عنایت به امر اساسی و محوری «موضوع شناسی» و توانمندی در تحلیل قوی موضوعات است. با نگاهی به تحلیل های ایشان در معنای لهو، هدنه، غناء، و... می بینیم که ایشان در کشف موضوع دارای نگاه نافذی هستند. در این زمینه ایشان با قوت در استدلال به نقد و بررسی کلام فقهای بزرگ پرداخته و آنچه أقرب به ثواب است، را بیان می کنند. آیت الله خامنه ای از راه علم لغت و قرینه یابی از روایات اشراف ویژه ای بر تحلیل موضوعات احکام دارند. #مکتب_شناسی_فقهی #مقام_معظم_رهبری #ثلاث_رسائل_فی_الجهاد #استاد_محمدی_قائینی @ghaeeni 🔻🔻🔻🔻 🆔@ghabas

📌 نگاهی به منهج فقهی مقام معظم رهبری _ 4 6⃣ اعتقاد به فقه پویا و ناظر به مسائل عینی جامعه و حکومت 🔰️ حوزه باید به سمت پاسخگویی به مسائل جدید پیش برود. اسلامی که می گوید کافۀً للناس است، #دین_خاتم است، همه نیازهای بشر را در همه عرصه های زندگی را می تواند پاسخ گوید، باید بتواند مسائل جدید در قرن اخیر را پاسخ دهد. خیلی از افراد از پاسخ دادن به این امور شانه خالی می کنند. اگر حوزه به نتواند به نیازهای جدید پاسخ دهد، مشکلات متعددی ایجاد شده و کارآمدی فقه شیعی و روزآمدی آن زیر سوال می رود. بحمدلله اخیرا گام های خوبی در راه پاسخ به نیازهای نوپدید برداشته شده است که امیدوار کننده است. 🔰️ با توجه به این مقدمه باید گفت از منظر مقام معظم رهبری فقه شیعی توانایی حل #مسائل_مستحدثه را دارد. لذا مستحدثات را به فقه عرضه می کنند و معتقدند که فقه می تواند این امور را حل کند. از این روی برخی مسائل مبتلا به #نظام_اسلامی را مورد بررسی قرار می دهند و نتایجی که حاصل می شود، مبنای عمل در برخی حوزه های عمل در #حکومت قرار می گیرد. 🔰️ اما یک نکته مهم که نباید از آن غفلت کرد، این است که ایشان فقه پویا را ذیل روش #فقه_جواهری پیگیری می کنند. برخی به صرف اینکه امروز باید نیازهای مستحدثه را پاسخ داد، با تکیه بر استحسانات و ذوقیات و رویکردهای روشنفکرمآبانه به اجتهاد می پردازند. این روش، فقه پویا به معنای مذموم است. اما مقام معظم رهبری در عین پرداختن به برخی مسائل مستحدثه، از روش فقه اصیل و جواهری دست نمی کشند و #فقه_معاصر را با منهج جواهری بررسی می کنند. #مکتب_شناسی_فقهی #مقام_معظم_رهبری #ثلاث_رسائل_فی_الجهاد #فقه_معاصر #استاد_محمدی_قائینی @ghaeeni ➖➖➖➖ 🆔@ghabas

📌 نگاهی به منهج فقهی مقام معظم رهبری _ 5 7⃣ استظهارات نو و بدیع از آیات و روایات 🔰️ یکی از نکات برجسته در تفقه حضرت آیت الله خامنه ای برخورداری از قدرت و جودت ذهن در تحلیل و تبیین مرادات اهل بیت علیهم السلام و تحلیل معانی روایات است. این امتیاز حتی در تحلیل های ایشان از روایات اخلاقی که در ابتدای #درس_خارج به آن اهتمام دارند، قابل مشاهده است. کلمات در عین برخورداری از معانی مشخص، گاه در یک سیاق خاص، حامل معانی عمیقی هستند که هر کسی توان فهم این لایه از معانی را ندارد. این دست از فهم ها و تحلیل های ویژه الزاما متکی به مقوله دانش نبوده و علاوه بر عنصر دانش، مولفه توفیق الهی نیز در آن مؤثر است. خدای متعال به برخی توفیق می دهد تا فهم ظریف و دقیقی از آیات و روایات پیدا کنند در حالی که افراد دیگر در مواجه با همین آیات و روایات تنها معانی ظاهری آن را اصطیاد می کنند. 8⃣ استنباط قواعد جدید از آیات و روایات 🔰️ ما امروزه در اصول و فقه نیازمند #قواعد_جدید هستیم.  با ظهور نیازهای جدید باید قواعدی کشف کرد که به وسیله آن ها بتوان مشکلات نوپدید را حل کرد. برای مثال در مسئله «#سیاق» باید گفت امروزه این عنصر در فهم و تحلیل بسیاری از مسائل مؤثر است در حالی که تا پیش از این میزان فهم و برداشتی که نسبت به سیاق وجود داشت محدود بود به این دو امر: یا سیاق مربوط به دلالت التزامی شناخته می شد و دلیل لبی به شمار می آمد و یا سیاق مربوط به دلالت مطابقی شناخته شده و دلیل لفظی به شمار می آمد. 🔰️ در حالی که امروزه با اقسام جدیدی از #سیاق چون: سیاق تحدید، سیاق حصر، سیاق تنبیه، سیاق مکان و زمان مواجه هستیم. از این دست برداشت ها و تولید قواعد نو در کار فقهی آیت الله خامنه ای به چشم می خورد. همه این ها در کشف معانی  اثر گذارند. 🔰️ مقام علمی مقام معظم رهبری مخفی و مغفول مانده است و اینکه مباحث فقهی ایشان منتشر نمی شود جفای در حق ایشان است و موجب مغفول ماندن این بعد ایشان است. @ghaeeni ➖➖➖➖ 🆔@ghabas