eitaa logo
طب و منطق
306 دنبال‌کننده
19 عکس
6 ویدیو
1 فایل
⭕️کپی باذکر منبع بلا مانع است. ادمین: @Ad_k_e_15 کانال در تلگرام: @noskheh_teb_sonnati سایت: http://as937183.blogfa.com/ ترجمه کتاب طبی ترجمه نسخه های خطی طب سنتی تایپ نسخه های خطی طب سنتی
مشاهده در ایتا
دانلود
طب و منطق
#قاعده در بيان آنچه احداث سده مى‏كند 🔹بايد دانست كه محدثات سُدّه بسياراند چنانچه در مبحث اسباب ذكر ش
🥇 صغری شراب. ، سریع النفوذ است 🥈کبری هر سریع النفوذی ، خوردنش بعد از غذا موجب میشود که غذای هضم نشده همراه با ان جذب کبد گردد . 💡نتیجه شراب ، خوردنش بعد از غذا موجب می شود که غذای هضم نشده همراه با ان جذب کبد گردد . ✅ صغری شراب ، خوردنش بعد از غذا موجب می شود که غذای هضم نشده همراه با ان جذب کبد گردد . ✅ کبری هر چیزی خوردنش بعد از غذا موجب شود که غذای هضم نشده همراه با ان جذب کبد گردد ، خوردنش بعد غذا ایجاد سده کبدی می کند 🔹نتیجه شراب ،خوردنش بعد غذا ایجاد سده کبدی می کند . https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
✅بيان انواع فوايد دلك كه عبارت از مالش بدن است : 🔹كثير: 🔹 باعث لاغرى عضو مى‏گردد؛ 🔹 به سبب تحليل ب
✅صغری مالش بسیار سبب گرمای زیاد است ✅کبری گرمای بسیار سبب تحلیل بسیار است ✅نتیجه مالش بسیار سبب تحلیل بسیار است ✅صغری مالش بسیار ، سبب تحلیل بسیار است . ✅کبری هر چیزی سبب تحلیل بسیار باشد سبب لاغری است . ✅نتیجه مالش بسیار ، سبب لاغری است . https://eitaa.com/ghanoonfeteb
🔹و يكثر فيه أمراض الزكام 🔹 و يبتدئ الزكام مع اختلاف الهواء الخريفي، 🔹ثم يتبعه ذات الجنب و ذات الرئة و البحوحة و أوجاع الحلق، 🔹ثم يحدث وجع_الجنب نفسه و الظهر و آفات_العصب و الصداع_المزمن، بل السكتة و الصرع كل ذلك لإحتقان المواد البلغمية و تكثّرها. 1⃣ امراض زکام در زمستان بیشتر است . 2⃣ زکام در هوای پاییزی که اختلاف هوا رخ می دهد آغاز می شود . 3⃣ پس از زکام ، بیماری های ذات الجنب و ذات الریه و گرفتگی صدا و درد های حلق و گلو رخ می دهد . سپس درد پهلو و درد پشت (کمر) و آفات عصب و سردرد مزمن و سکته و صرع رخ می دهد . 🔹 همه این بیماری ها بخاطر جمع شدن مواد بلغمی و زیاد شدن ان است . ✅ با زکام شروع میشود و سپس بیماری های دیگر پیش می آید . https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
🔹و يكثر فيه أمراض الزكام 🔹 و يبتدئ الزكام مع اختلاف الهواء الخريفي، 🔹ثم يتبعه ذات الجنب و ذات الرئة
✅ صغری : در زمستان ، مواد بلغمی در بدن جمع و زیاد می شود ✅ کبری : هر گاه مواد بلغمی در بدن جمع و زیاد شود ، بیماری های ذات الجنب و ذات الریه و درد پهلو و درد پشت و صرع و سکته و سردرد مزمن ، پدید می آید ✅ نتیجه : در زمستان بیماری های ذات الجنب و ذات الریه و درد پهلو و درد پشت و صرع و سکته و سردرد مزمن ، پدید می آید . https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
🔹و يكثر فيه أمراض الزكام 🔹 و يبتدئ الزكام مع اختلاف الهواء الخريفي، 🔹ثم يتبعه ذات الجنب و ذات الرئة
✅ صغری : در پاییز در بعضی بدن ها اختلاف هوا (سرد و گرم شدن هوا ) رخ می دهد . ✅ کبری : هر گاه که اختلاف هوا در بدنی رخ دهد احتمال پیدا شدن زکام زیاد می شود . ✅ نتیجه : در پاییز ، در بعضی بدن ها، احتمال پیدا شدن زکام زیاد می شود . https://eitaa.com/ghanoonfeteb
و بهترين ها آن است كه البناء باشد يعنى تازه نساخته باشند كه رايحه و بوى آهك و ابخره رديه از او استشمام شود زيرا كه بخار آهك و ابخره رديه مضر قلب و روح و مزيد حدّت و خشكى هواى حمام است. و ديگر آنكه الفضاء باشد كه نفس هاى مردم و بخار آبى كه متصاعد مى‏گردند محتبس و محتقن نشوند كه موجب روح و عدم نفس گردند. الصحة ناصرى، ص: 145 📚نويسنده: گيلانى، محمد كاظم‏ ⏰تاريخ وفات مؤلف: 1325 ه. ق‏ ✅صغری : اگر حمام فضایش وسیع نباشد نفس های مردم و بخار اب در ان حمام جمع می گردد . ✅کبری : اگر نفس های مردم و بخار اب در مکانی جمع گردد برای اهل ان محل موجب وحشت روح و منبسط نشدن روح می گردد ✅ نتیجه : اگر حمام فضایش وسیع نباشد برای اهل ان محل موجب وحشت روح و منبسط نشدن روح می گردد . https://eitaa.com/ghanoonfeteb
فصل ششم از سته ضروريه در تدبير استفراغ و احتباس است‏ بدان كه در بدن بعضى از چيزها است كه اخراج و دفع آن ضرور است و همچنين بعضى از چيزها است كه حبس و نگاه داشتن آن ضرور است براى ابقاء صحت بدن. اما ضرورت استفراغ اين است كه هر غذائى كه وارد معده مى‏شود و در هضمى از چهار هضم از او فضله‏اى مى‏ماند كه اگر دفع و اخراج نشود و در بدن بماند و حرارت در آن تصرف نمايد و و سازد و فساد آن به جديد لاحق بدان نمايد و فاسد سازد به هرچه برخورد و منجر به شود. ✅پس واجب است كه استفراغ و اخراج نمايند آن را از بدن به هر نحو كه لايق و سزاوار دانند . الصحة ناصرى، ص: 143 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
✅ اما احتياج به ضرورى است 🔹زيرا كه بدن هميشه در و تغيير و است 🔹پس محتاج است به سوى چيزى كه ما يتحلل آن شود ✅ و استعمال غذا بر سبيل دوام و ممكن نيست پس محتاج به است تا غذا قدرى در معده قرار گيرد و طبيعت در آن تصرف نموده آن را هضم و نضج نمايد و لطيف صاف آن را به اعضاء فرستد و كثيف غليظ آن را دفع نمايد تا معده و كبد و عروق خالى‏ گردند از براى ورود غذاى جديد ✅و ديگر آنكه غذا بدون استحالاتى چند، شبيه به مغتذى نمى‏گردد پس بالضروره محتاج به امساك د ر زمان طويلى است براى اتمام انهضامات و انضاجات و استحالات . الصحة ناصرى، ص: 144 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
بدان كه بر حافظ صحت واجب است كه رعايت طبيعت نموده اگر عارض او شود بايد كه متوجه رفع آن گردد به و يا به تا آنكه مجتمع نشود كه باعث امراض از قبيل و و غيرها از امراض گردند ✅ مثل چربى كه بسيار و داشته باشد يا به ليمو يا حب القرطم به سبب جلاء و تقطيع بلاغم غليظه و قوام صفراء رقيق و يا مركب با مغز كافشه به مقدار يك گردكان بخورند كه ملين خوبى است به خصوص براى مزاج پيران. اگر تليين از اينها حاصل نشد به تمر گجراتى و هندى و گل‏قند، تليين نمايند و اگر به اين تدابير هم لينتى در طبع حاصل نشود ‏هاى نرم و فتايل به كار برند 🔹و اگر لينت طبع به افراط عارض شود به چيزهاى حابس مثل آش سماق و زرشك و غوره و انار دانه و يا به ادويه قابضه حابسه از جوارشات و حبوب و سفوف و معاجين و غير اينها حبس نمايند و از روغن و چربى اجتناب نمايند. الصحة ناصرى، ص 144 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
✅ اما احتياج به #احتباس ضرورى است 🔹زيرا كه بدن هميشه در #تبديل و تغيير و #تحليل است 🔹پس محتاج است
✅فضولات دو هضم ديگر (يعنى سوم و چهارم) از راه‏هاى گوناگون از بدن‏ پاكسازى مى‏گردد. 1. به صورت از بدن؛ 2. از راه كردن؛ 3. به شكل از منافذ پيدا، مانند: سوراخ بينى و گوش و از منافذ ناپيدا، مانند: ‏هاى سطح پوست؛ 4. از راه‏هاى عادى، مانند: ورم‏هاى (و دمل‏هاى) باز شده؛ 5. از راه رشد ‏هاى بدن، مانند: مو و ناخن. در طب (ترجمه)، ص: 358 📚محقق / مصحح: مسعودى، على رضا و با مقدمه سيد حسين حجازى‏ https://eitaa.com/ghanoonfeteb
و حكما گفته‏اند اگر پدر و مادر در طلب در حال جدا شدن آب شخصى كه ايشان را آرزو بود كه فرزندى ايشان بدو ماند در وهم آيند و از وى انديشند بود كه فرزند به يا به خوبى بدان شخص ماند خوارزمشاهى، ج‏2، ص: 922 پوشيده نماند كه به تجربه رسيده كه وقت خاصه عند هر گونه شكل حسن و ياد قبيح منظور باشد به تعمق نظر در اكثر فرزند كه از آن منى متكوّن گردد مشابه به همان شكل مى‏باشد در حسن و قبح، نه در نوعيّت، زيرا كه تصور نفسى در تغيّر نوع تصرف نمى‏تواند كرد كما لا يخفى. القلوب (شرح قانونچه)، ص: 177 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
✅ اما احتياج به #احتباس ضرورى است 🔹زيرا كه بدن هميشه در #تبديل و تغيير و #تحليل است 🔹پس محتاج است
❇️ و# فضله_هضم_چهارم كه در اعضا حاصل است؛ 🔹بعضى به رود به طريق . 🔹و بعضى به و از راه مسام تن برآيد. 🔹و بعضى بود كه از خون جدا گشته به رجوع قهرى به عروق جگر بازآيد و از آنجا هم به كليه منجذب گردد و به مثانه رود و بول شود. 🔹و بعضى از منفذ و به و مخاط بيالايد. 🔹و بعضى غذاى و گردد. 🔹و بعضى ماده گردد و قبول طبخى نيكو كند و به اوعيه آن منجذب گردد. 🔹و بعضى شود و به راه پستان به بالا آيد. 🔹و بعضى شود و از راه رحم مندفع گردد. 🔹و بعضى در اعضا محتبس شود و به ظاهر گردد. التجارب (طبع جديد)، ص: 42 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
✅ اما احتياج به #احتباس ضرورى است 🔹زيرا كه بدن هميشه در #تبديل و تغيير و #تحليل است 🔹پس محتاج است
✅[وجه اضطرار و احتياج به استفراغ‏] 🔹وجه اضطرار و احتياج به استفراغ از آن جهت ست كه بقاى بدن بدون غذا محال است و وجود غذائى كه همه آن مستحيل به جوهر عضو شود نيز محال، در هر هضم فضله باقى مى‏ماند بالضرور، 🔹پس اگر فضله مذكور در بدن بماند و برنيايد، البته فاسد مى‏شود 🔹و غذاى جديد را كه به آن لاحق گردد فاسد مى‏گرداند 🔹و به هلاكت مى‏انجامد، پس افتقار به استفراغ ثابت باشد. القلوب (شرح قانونچه)، ص: 172 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
✅و با آنكه در شرع منهى است در حكمت نيز مضر گفته‏اند و بتجربه دريافته‏اند هر كه با زوجه يا جاريه خود لواطت كند خاصه در هنگام حمل اغلب است كه فرزند او به مبتلا گردد. القلوب (شرح قانونچه)، ص: 172 ✅ فصل دهم : در (علة المشايخ ) ؛ يعنى مرضى كه فرد، به سبب خارش طالب نزديكى كردن با او در مى‏شود . 🔹 مرضى است كه جماع كنانيدن در دبر آرزو شود و بدون ادخال چيزى در دبر او تسكين نيابد و اين از چند وجه افتد: 🔹يكى آنكه شخصى از صغر سن به مصاحبت حيزان [يعنى بد چشم‏ها] و نامردان، مبتلاى اين فعل ناشايسته گردد و عادتى شود. 🔹دوم، آنكه گاه باشد كه در بعضى مردم مزاج انوثى غالب آيد و بدان سبب آلات تناسل ميل به باطن نمايند چنان‏چه آلات اناث غاير است و هرگاه منى بسيار شود يا گرم گردد، در ناحيه معاء مستقيم دغدغه پديد آيد جهت نزديكى او با آلات منى [كه‏] «مايلة فى البطن» [هستند]. و جهت احتكاك، ادخال چيزى در او طبع بخواهد و از آنكه معاى مستقيم [در] مجاور آلات مايله است، از احتكاك او، در آلات [منى‏] نيز سكون روى نمايد و آدمى از اين فعل تا ابقاى اثر برآسايد. و دليل بر ميلان آلات به بطون آن است كه مأبون مذكور، [يعنى بيمار مبتلا به ابنه‏]، به غايت صغير القضيب و الخصيتين مى‏باشد. 🔹سوّم، آنكه در معاى مستقيم خارش عظيم افتد به سبب حصول خلطى در او. و اين خلط، بيشتر بلغم شور باشد. 🔹 تنبيه : جماع با زن در مقعد او، سبب ابتلاى فرزند به اين مرض مى‏شود. أكبرى، مقدمات‏ج‏1، ص: 70 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
✅و #لواطت با آنكه در شرع منهى است در حكمت نيز مضر گفته‏اند و بتجربه دريافته‏اند هر كه با زوجه يا جا
✅ علاج : 🔹آنچه بر سبيل عادت و غلبه مزاج باشد، به ضرب( زدن) و حبس و و و از آن فعل بازدارند و به انواع و و مبتلا سازند تا باشد كه از اين كار بازماند. 🔹و آنچه به سبب حصول ماده در و او پديد آيد و اين از ب شور بيشتر افتد، بايد كه در تنقيه ماده موجبه كوشند و به چيزهايى كه حكّه و خارش فرو نشاند چون و ‏هاى_موافقه و جز آن كنند. 🔹و اين قسم، را بيشتر افتد جهت غلبه و زودتر علاج پذيرد؛ به خلاف قسم اوّل كه به نادر دور شود. أكبرى، مقدمات‏ج‏1، ص: 70 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
فائده محمد بن زكريا مى‏گويد : هرگاه كه آب مرد بر آب زن غالب آيد فرزند نرينه زايد 🔹و اگر امر بالعكس باشد مادينه برايد 🔹پس اگر چنين اتفاق افتد كه آب مرد بر آب زن سخت غالب شود فرزند نرينه كه در نرينگى و مردانگى كامل و تام باشد تولد گردد و در صورت عكس فرزند مادينه كه بتمامى اوصاف زنان آراسته و بهمگى اخلاق ايشان پيراسته باشد متكون شود 🔹 و اگر بحسب اتفاق آب مرد اندك قويتر بود مولود نرينه بچندان مردانگى نباشد و در عكس اين مولود مادينه از اكثر اوصاف زنان معرى و به بيشتر اخلاق مردان محلى باشد ازينجاست كه از بعضى زنان كارهاى مردانه بمنصه ظهور مى‏رسند و بعضى ازين ها باشند كه موى رو برارند و بعضى را اصلا حيض نيايد يا كمتر آيد و بعضى مردان كارهاى زنان‏وار مى‏كنند و سخنان زنانه ازينها سر زد مى‏شوند 🔹و گاه باشد كه قوت آب مرد و زن برابر باشد و فرزند خنثى متولد شود و اين شخصى باشد كه بحليه آلات مرد و زن محلى باشد و باشد كه فرزند نرينه كه صغر القضيب و الانثين باشد و اوعيه منى آن ميل بباطن دارند پيدا گردد انتهى 🔹 و گاه باشد كه بنا بر وفور آب مرد و زن و تساوى قوت و استعداد رحم فرزند نرينه و مادينه توامان بمنصه ظهور رسيده باشد . الأعراض (شرح كتاب حدود الأمراض حكيم ارزانى)، ص: 15 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
🔹 القسم السادس في الأحداث النفسانية قسم ششم از سته ضرورى ثابت است در عوارض نفسانى و اين ها ‏اند كه مى‏شوند نفس را به تبع كه حادث مى‏گردند ب نا بر آن كه مرتسم شود در بعض قواى وى كه فلان شى ملايم و نافع است مر نفس را يا منافر و منافى و مضرّ است 🔹پس طلب كند آن را كه ملايم است و بگريزد زانچه منافر است 🔹و اين عوارض را نيز گويند 🔹و اطلاق و اضافت حركت بر نفس (مجازگویی) است، 🔹 زيرا كه مراد به حركت نفس حركت قواى وى است و قوى‏ نيز بنفسها حركت نمى‏كند، بلكه به واسطه ارواح كه حامل قوى‏ است متحرك مى‏گردند و توجه نمى‏كند نفس به تحريك ارواح به هيچ جهت، مگر آنگاه كه باشد با وى چيزى كه بكشد و روان سازد آن را و آنچه بدين كار آيد صاف است، از اينجا است كه به هر سو روح حركت مى‏كند خون نيز متحرك مى‏شود و حُمْرت وجه در غضب و فرح و صُفْرت آن وقت فزع و خجالت مؤيّد اين قول است. ✅ و اقسام اعراض نفسانى شش است: غضب و فرح و فزع و غم و همّ و خجل، معنى هر يك گفته آيد. 🔹 و جميع عوارض نفسانى را حركت روح لازم است، خواه به باشد خواه به . القلوب (شرح قانونچه)، ص: 173 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
✅ [وجه نياز به حركت نفسانى‏] ❇️و اضطرار به سوى حركت نفسانى ، در امور معيشت ضروريه و ضروريّات بدنى امور نفسانى است كه تحصيل ضروريات بدن وابسته بدان است، زيرا كه باعث بر تحصيل ضروريات بدنى امور نفسانى است. ❇️و ايضا هر گاه ثابت شده كه حركات بدنى از جمله ضروريات است چنانچه گذشت و وجود اين حركات موقوف است بر عوارض نفسانى كه مستلزم‏اند حركت روح را، مثل و ، پس اين‏ها ضرورى باشند لكونها موقوفاً عليها وجود الضروري . (شرح_قانونچه)، ص: 174 🔹 اگر حرکات نفسانیه نباشند امور معیشت و زندگی مردم مختل می شود 🔹کسی به دنبال غذا و اب و ازدواج و سایر موارد نیاز زندگی نمی رود 🔹کسی از امور ضرر دار اجتناب نمی کند 🔹اگر کسی حرکت بدنیه می کند این نیز تابع حرکات نفسانی و شوق و اراده و انگیزه می باشد https://eitaa.com/ghanoonfeteb
❇️[وجه نياز به ‏] ❇️و وجه اضطرار به سوى سكون نفسانى بنا بر آن است كه سهل التحلّل است اگر دايم متحرك باشد بتمامه تحليل مى‏يابد، 🔹پس حاجت به سكون نيز ضرورى باشد تا روح آن قدر كه از حركت خرج شده ديگر پيدا آيد. (شرح_قانونچه)، https://eitaa.com/ghanoonfeteb
✅ انتباه [در مضرت حركت روح‏] مبرهن شد كه حركت روح يا به طرف خارج مى‏شود يا به طرف داخل، بالا گذشت كه حركت خون نيز لازمه آن است، 🔹پس هر سو كه روح متحرك مى‏شود حرارت بدان سو وارد مى‏گردد و به طرف مخالف برودت لنقصان الدم و الروح و الحار الغريزي عنه بالجمله افراط حركت روح به داخل باشد يا به خارج قاتل است، (شرح_قانونچه)، https://eitaa.com/ghanoonfeteb
[وجه هلاكت آدمى از حركت روح به خارج‏] اما وجه هلاكت از حركت روح به خارج آن است كه هر گاه اكثر روح برون ميل نمايد و قدرى اندك درون بماند آن به اندك نيز براى ضرورت خلأ كه در باطن حاصل شده متخلّل مى‏گردد و منبسط نمى‏شود تا امتلا كند و بدين سبب قوت روح به ضعف مى‏گرايد و به تدبير باطن كفايت نمى‏يابد و بالضرور باطن سرد مى‏شود و آنچه به خارج ميل كرده بود بنا بر امتداد مزاج نيز تحليل مى‏يابد و چون از باطن بدو منقطع شده لا محاله به ظاهر هم برودت طارى مى‏شود و حادث مى‏گردد غشى و موت، چنانچه در فرح مُفرِط و غضب مُفرِط مشهود است، ليكن موت در فرح بيشتر واقع مى‏شود نسبت به غضب مُفرِط و لِمّش آن است كه در غضب حركت روح نمى‏شود مگر با غليان خون دل و با حصول قوت به طلب انتقام، زيرا كه طلب انتقام با ضعف قوت صورت نه‏بندد و چون چنين باشد مستعد است كه غضب به غشى انجامد فضلًا عن الموت و إنما يقع نادرا. (شرح_قانونچه)، https://eitaa.com/ghanoonfeteb
[وجه هلاكت آدمى از حركت روح به باطن‏] و وجه از حركت روح به باطن آن است كه چون روح و خون به باطن مى‏گرايند به افراط در مجارى مى‏افتد بنا بر اجتماع و انحصار روح و خون و بالضرور غريزى مى‏گردد و سرد مى‏شود و نيز سرد مى‏گردد لانصراف الروح و الدم عنه. (شرح_قانونچه)، https://eitaa.com/ghanoonfeteb
🔹 [مضرت افراط در حركت و سكون نفسى‏] 🔹پوشيده نماند همچنان كه حركت نفسى ضرر مى‏رساند نيز ضرر مى‏دهد بنا بر برودت در بدن و در ذهن، زيرا كه موجب سخونت و ذكا حركت و حرارت و لطافت روح است، لهذا صاحب خون غليظ شديد البلادة مى‏باشد. بالجمله هر امرى كه حكيم مطلق مودع نموده آلاف حكمت در وى متضمّن شده از اين قبيل است كه مذكور مى‏شود. (شرح_قانونچه)، 🔹صغری : افراط سکون نفسانی موجوب احداث برودت در بدن است 🔹کبری : هر چیزی موجب برودت در بدن باشد مئوجب بلادت ذهن است 🔹نتیجه : افراط سکون نفسانی مئوجب بلادت ذهن است https://eitaa.com/ghanoonfeteb
بدانند كه نزد محققان به اثبات رسيده كه گاهى مى‏گردد بدن از هيئات نفسانيه كه غير غضب و فرح و حزن و فزع و همّ و خجل است و نظير آن هيئات مؤثره كه آثاره امور طبيعيه مى‏نمايد و اين مقدمه‏اى است كه امكان بر آن منتفى ساخته‏اند و مى‏گويند كه: گاه باشد كه سبب مى‏گردد و شك نيست در صدق مذكور لهذا در قانون نوشته : و أما الذين لهم غوصٌ في المعرفة فلا ينكرونها إنكار ما لا يجوز وجوده. و قرشى در اين باب حكايت‏ها آورده‏ چه از واقعات خويش و چه‏ از واردات ديگران و ما برخى از آن مرقوم نمائيم تا بر مخالفان حجت باشد. ✅پوشيده نماند كه به تجربه رسيده كه وقت مجامعت خاصه عند هر گونه شكل حسن و ياد قبيح منظور باشد به تعمق نظر در اكثر فرزند كه از آن منى متكوّن گردد مشابه به همان شكل مى‏باشد در حسن و قبح، نه در نوعيّت، زيرا كه تصور نفسى در تغيّر نوع تصرف نمى‏تواند كرد كما لا يخفى. ؟ القلوب (شرح قانونچه)، ص: 177
🔹و كذلك مشهود است كه كسى چون چيزى حامض خورد آب در دهان بيننده پيدا مى‏شود و دندانش كُند مى‏ گردند. 🔹و هم چنان كسى را كه رََمد باشد و ديگر بيشتر در وى نظر كند چشمش نيز به درد مى ‏آيد در اكثر. 🔹و به دستور كسى را كه غلبه خون باشد و به جانب سر متوجه بود از ديدن چيزهاى سرخ زود ثوران مى‏ كند لهذا مرعوفين.(خون دماغ) را منع كرده ‏اند از نگريستن بر اشياى سرخ. و اين جمله از تصورات نفسانى است. 🔹و از همين قبيل است به سبب تصور (ترساننده ها) و ( خوشحال کننده ها) و مثالى كه در وى احتمال شك نباشد و تغيّر عظيم دفعةً پديد آيد حال است كه از ظلم و جفاى معشوق به درجه انجاميده باشد و مُشرف به گردانيده چون ناگهان رؤيت وى دست دهد دفعةً عود به صلاح نمايد و استقامت در مزاج پديد آيد. 🔹و از اين جمله است كه كسى كند يا ، حتى كه اين تصور مستكمل شود، پس البته بر طبق آن صحت يا مرض حقيقى عارض گردد و قصه اطفال و ملا در مثنوى مولوى خوانده باشى. 🔹از اين جمله است كه مشى(راه رفتن) بر موضع ضيق عالى مؤدى به سقوط مى‏شود كسى را كه سقوط متصور باشد و گرنه معتادين بر ريسمان كه در هوا بندند مشى مى‏ كنند چنانچه در بازيگران مرئى است. ✅بالجمله تأثير امور نفسى متيقن و متحقق است و تصورات را در احداث حوادث دخل تمام، غايت آن كه حسب محل و مقام صدور آثار متفاوت الدرجات مى‏باشد كما هو الظاهر عند الهمام. القلوب (شرح قانونچه)، ص: 177 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
طب و منطق
🔹و كذلك مشهود است كه كسى چون چيزى حامض خورد آب در دهان بيننده پيدا مى‏شود و دندانش كُند مى‏ گردند. 🔹
و از تصور چيزى كه بصورتى و هيئتى باشد اگر شخص آن را تصور كند صورت بآن شكل برآيد چنانكه زنى زائيد از آنكه در وقت مجامعت او را صورت مار در نظر بوده است و از مار مى‏ترسيده بود و از ان بچه مى‏كشيد و اگر همچنين مجامع نظر در چيزى كند طفل را صورت بآن چيز مناسب باشد چنانكه اگر به نگاه كنند چشم آن فرزند نيكو شود و اگر به زن كنند چشم آن فرزند و برين قياس كن احوال اعراض نفسانى را- قانون ابن سينا (ترجمه)، متن‏ج‏1، ص: 115 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
و نيز سبب آن است كه هر يك از بدن و نفس، منفعل مى‏گردند از احوالى كه عارض ديگرى مى‏گردد: امّا انفعال نفس از بدن، آن است كه هر گاه غلبه نمايد در بدن، حادث مى‏گردد در نفس خوف و توحّش و فكر فاسد و چون غلبه نمايد خون، حادث مى‏گردد سرور و فرح و انبساط و بر اين قياس [است‏] غلبه صفراء و بلغم كه به مناسبات آن هر دو متأثر مى‏گردد. https://eitaa.com/ghanoonfeteb
و امّا انفعال بدن از نفس، آن است كه چون عارض گردد خوف مفرطى، استحاله مى‏يابد به‏ مزاج سوداوى يك دفعه. و چون عارض گردد مفرطى، حادث مى‏گردد از آن جفاف مفرط و غلبه سودا؛ پس عَود مى‏نمايد مزاج به سوى صلاح به يك دفعه به وصال معشوق خود. و امثله اين بسيار است و علت اصل اين، همان كمال توجّه نفس عاشق به سوى معشوق و معشوق به سوى عاشق و اتّحاد و تقويت هر دو با هم ذكر يافت. الحكمة، ج‏2، ص: 301 https://eitaa.com/ghanoonfeteb
خوارق عادات و انبياء و اولياء- عليهم السّلام- همه به سبب نفس كامله قدسيه قويه اوشان است در ضعيفه و تصرّف در صوَر كونيه و هر چند قوّت نفس شخص و اقتدار او در اكوان زياده و اكمل و اشمل باشد، انبساط و ظهور معجزات و خوارق عاداتِ او نيز اشمل و ابسط خواهد بود؛ چنان چه خلقى را به طوفان غرق نمودن حضرت نوح و غرق نمودن فرعون و لشكر او را در رود نيل حضرت موسى- عليه السلام- و ابرء أكمَه و ابرَص و احياء موتى از حضرت عيسى- عليه السّلام- و شقّ قمر و ردَّ شمس از جناب مقدّس نبوى و جناب مقدّس علوى- صلوات اللّه و سلامه عليهما اجمعين- و غير اين‏ها از معجزات بسيار و شفاى اكثر عليلان به توجّه به ارواح مقدّسه و مَشاهِد مطهّره- خصوص در آن اماكن مشرّفه- بيش تر از آن است كه در بيان آيد. https://eitaa.com/ghanoonfeteb
[فايده جليله‏]: از معالجات جيده مشتركة النفع در اكثر امراض، فرح و سرور به لقاى محبوب و امر مرغوب است و ملازمت شخصى كه مريض حيا مى‏نمايد از او و از كمال اظهار مرض خود و ظهور آثار آن نزد او و شخصى كه محبت و انس بسيار به حضور او دارد تا به حدى كه بسا است مريض صاحبِ فراشِ عارى از قوت رفتار، به مجرد ديدن محبوب و معشوق خود تقويتى و قدرتى در خود مى‏يابد كه به استقبال او ميرود و آن را آورده نزد خود مى‏نشاند و مادام كه او نشسته با او تكلم مى‏نمايد، او به كمال شوق استماع مى‏نمايد و نشسته مى‏باشد و آه و ناله نمى‏كند و درد و وجع و و را فراموش مى‏نمايد هر چند كه مريض قريب به موت باشد. و هر چند محبوب و او عزيز و بزرگ تر و محترم‏تر و و اين زياده باشد، حالت تقويت و افاقه زياده مى‏باشد؛ به سبب كمال توجّه طبيعت و نفس و روحِ اين به او و اتّصال بر او و حصول تقويت از او؛ 🔹مانند شخص ضعيف مضطرّى و خايف از عدوّى كه پناه به شخص قوى برد و دخيل آن گردد كه دست عدوى او به او نرسد چگونه او را آرام و اطمينان حاصل مى‏گردد هم چنين اين مريض. و امثله آن بسيار است: 🔹از آن جمله «» حكايت نموده كه ديدم شخصى بسيار قوى داشت از امراض و به حدّى رسيده بود به سبب ضعف كه قادر بر قيام و قعود نبود، 🔹پس هنگامى كه حاضر شد معشوق او، مفارقت نمود مرض او در ساعت و تقويت يافت و بر آمد از براى قضاى حوايج او در آن ساعت. الحكمة، ج‏2، ص: 300 https://eitaa.com/ghanoonfeteb