و آن چه متولّد از⚪️ بلغم ◽️خواه رقيق و ◽️خواه غليظ باشد، در ردائت و ضررْ كمتر است؛ به جهت رطوبت💦 مادّه و كسر حدّت آن، و لكن به سبب لزوجتْ بطى التحليل است. و آن چه متولّد از ◾️سوداء رقيق است، ردائت آن زياده از سوداء غليظ و قبول عالج زودتر مى نمايد. و آن چه متولّد از◼️ سوداء غليظ است، به سبب غلظت مادّه اش كه بطی الغليان و متشبّث و چسبيده به اعضا است و عاصى از نضج و تحليل و قبول دفع و عالج است. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

و بدان كه هر يك از آن اخلاط اربعه را چهار سبب است: 🟡 فاعلی 🔴 صورى 🔵 مادّى 🟢 غائى 🟡 سبب فاعلى آن، حرارت معتدله است. 🔴 سبب صورى آن، نضج فاضلِ كافى است؛ زيرا كه هرگاه حرارت معتدله در مادّه جيدِ لطيف حاصل از اغذيه حاره و حلوه تصرّف نمايد، آن را طبخ و نضجِ فاضلِ جيد مى دهد و رنگ آن را سرخ و قوام آن را معتدل و طعم آن را شيرين مى گرداند و طبع آن را گرم وتر. 🔵 سبب مادّى آن، اغذيه جيده مولد دن است 🟢 سبب غایی آن که فايده ی آن است تولید روح حيوانى از بخار لطيفِ جيد آن در بطن ايسر قلب، و تغذيه و تنميه ساير بدن و بدل ما يتحلل و گرم و تر و با نضارت و حسن و جمال و رونق و بها و فربه داشتن بدن از متين آن است. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

🟡 اسباب اربعه صفراء 🟡 سبب فاعلى آن، حرارت ى است كه اندك از حد اعتدال زياده باشد؛ زيرا كه هرگاه حرارت چنانى تصرف در مادّه بسيار لطيف نمايد، قوام آن را رقيق و رنگ آن را زرد و طعم آن را تلخ و حاد و سريع النفوذ و طبيعت آن را گرم و خشك مى گرداند. و سبب مادى آن، اجزاء لطيفه حارّه و حُلوَه و دَسمَه و حريفه اغذيه است. و سبب صورى آن، طبخ و نضج فاضل و كامل است. و سبب غائى آن كه فايده توليد آن است سه امر است: 1⃣يكى، تغذيه بعضى اعضاء كه واجب است در غذاى آنها، قسطى از صفراء باشد؛ مانند مراره. 2⃣دوم،تلطيف و ترقيق خون؛ تا آن كه نفوذ در عروق ضيقه شعريه تواند نمود؛ زيرا كه خون به صرافت خود به سبب متانت و غلظت نمى تواند نفوذ نمود.... 3⃣سوم، دفع فضول غذائى و غَسْل معده از آلودگى آنها و لذع و دغدغه امعاء برای حاجت بر دفع فضله؛ بر اين وجه كه چون غذا در معده هضم كيلوسى يافت و لطيف آن به واسطه عروق ماساريقا به كبد رفت و كثيف آن در معده ماند، قدرى صفراء از مراره که وعا و ظرف آن است، به معده مى ريزد و آنها را ترقيق داده و سپس به امعاء دفع مى نمايد و سطح معده را از آلودگى آنها پاك ميشويد و مى گزد امعاء را به سبب نفوذ و حدّت خود، و احتياج به دفع فضول معلوم مى گردد. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

⚪️ اسباب اربعه بلغم ⚪️ 🔸سبب فاعلى آن حرارت مقصّره است نسبت به اخلاط ديگر. 🔸سبب مادّى آن اجزاء غليظه لزجه بارده اغذيه است. 🔸سبب صورى آن نُضج و طَبْخِ ناتمام و لهذا طبع آن، سرد و تر و طعم آن مايل به شيرينى و قوام آن ما بين رقّت و غلظت است زیرا که حرارت قاصره در ماده غليظه رطبه هرگاه تصرّف نمايد، قاصر النّضج و الطّبخ و به اوصاف مذکوره می گردد.... @hakimshirazi312 و سبب غائى آن كه فايده توليد آن است سه امر است: 1⃣ اول، آن كه مهيا و آماده باشد براى آن كه هنگامى كه بدن غذا نيابد و خون وفا بدان نكند، به زودى حرارت در آن تصرّف نموده و نضج فاضل داده و خون ساخته و غذاى بدن گرداند- چنان چه پيش تر ذكر يافت- و لهذا آن را مفرغه و مكانى و ظرفى على حده نيست، بلكه با بدرقه خون در جميع عروق می باشد . 2⃣ دوم، آن كه ترطيب مفاصل و بدن نمايد و بدل ما يتحلل رطوبات كه از حركات و غيرها تحليل رفته اند گردد و نگذارد كه اعضاء، خشك و الغر گردند و از حركات باز مانند. 3⃣ سوم، آن كه غذاى بعض اعضاء بارده رطبه، مانند دماغ و نخاع و اعصاب و غيرها، كه خون به صرافت خود به اعتبار گرمى نمى تواند غذاى آنها گرديد، با بلغم مخلوط شده و غذاى آنها شود؛ زيرا كه مماثلت و مشابهت ميان غذا و مغتذى در همه جا ضرور است. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

⚫️ اسباب اربعه سوداء ⚫️ سبب فاعلى آن، حرارت معتدله است. و بعضى گفته اند: سردى قوى منجمد كننده است. و اين قول ضعيف است. سبب مادّى آن اجزاء غليظه كثيفه اغذيه قليل الرطوبه و رسوب و دردى اخلاط است؛ خواه اغذيه و اخلاط، گرم باشند و خواه سرد. و سبب صورى آن ثقل و رسوب، و كمال غلظت، و سياهى رنگ آن است؛ زيرا كه حرارت معتدله، در مادّه غليظه کثیفه قليل الرّطوبه ثقيله راسبه هر گاه تصرّف نمايد، آن را سياه، ترش، عفص و غلیظ به اوصاف مذکوره می گرداند و همچنین برودت بسیار ، بنابر قول بعضی ...... و سبب غائى آن كه فايده توليد آن است ،سه امر است: 1⃣ اوّل، تغذيه بعض اعضايى كه واجب است كه در غذاى آنها قدرى سوداء باشد؛ مانند استخوان و طحال. 2⃣ دوم، تنبيه و آگاه نمودن به شهوت و رغبت به غذا با آن كه بعد از دفع فضول از معده قدرى سوداء از طحال- كه مفرغه و ظرف آن است- ريخته و بگزد آن را به سبب ترشى طعم و عفوصت خود و خواهش به غذا معلوم گردد. 3⃣ سوم، آن كه به سبب برودت و يبوست و عفوصتى كه دارد، چون قدرى به معده بريزد، الياف و اعصاب آن را از رخوت و سستی که از رطوبات اغذیه به هم رسانيده و خشونت خمل آن كم گشته آنها را منقبض و مجتمع و مستحكم و خشن گرداند؛ تا قبول غذاى جديد و احتواى بر آن و حرص و جمع حرارت- كه باعث هضم و نضج است- زياده گردد؛ تا هضم و نضج، كما ينبغى حاصل گردد.... #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

فایده: سبب حموضت و عفوصت طعم سوداء و بدان كه سبب حُموضت و عفوصت طعم آن، بالتفصيل آن است كه.... ✳️ چون حرارت ضعيفه قاصره در مادّه يابسه كثيفه تصرّف نمايد، بعض اجزاء اندك لطيفه آن را ترش گرداند و باقى را عفص؛ چنان چه در اكثر اثمار مشاهده مى گردد كه 🔅 اوّل مادّه آنها بسيار كثيف بارد يابس است و حرارت كه در آنها تصّرف مى نماید این ها را عفص می گرداند 🔅و به تدريج كه اندك لطافت يافت، ميل به ترشى نمايد تا آن كه بسيار ترش گردد. 🔅و چون لطيف گشت و حرارت تقويت يافت، شيرين مى گرداند. 🔅 و چون به كمال شيرينى و لطافت رسيد، باز كه حرارت در آن تصرّف نمايد، به جوش آورد و رطوبات آن را كم گردانيده و تلخ و حاد مى گرداند. و بعضى ميوه ها در ابتداء عفص و بعد از آن تفه بى مزه، و بعد از آن اندك مايل به شيرينى، و در كمال رسيدگى، شيرين و در انتها، به دستور، تلخ مى گردد. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

فایده نضج و نيز بدان كه نضج عبارت از اعتدال قوام و تساوى اجزاست؛ به حدّى كه از هم ممتاز نگردند و هر خلطى را نضجى خاصّ و اعتدال قوامى است لایق نه آن كه جميع اخلاط را يك نضج و يك تساوى قوام است مثلًا: 🔴 ⚪️ نضج خون و بلغم متولّد در كبد، اعتدال قوامِ ميانِ غلظت و رقّتِ آن است. 🟡و نضج صفراء، رقّتِ قوام و ⚫️نضج سوداء، غلظت قوام آن است . امّا به حدّ اعتدال و لايق. و اخالط غير كبدى هر يك را نيز اعتدالى است: 🔴 ⚪️ خون و بلغم را نيز اعتدال قوام و 🟡صفراء را غلظتِ قوام و ⚫️ سوداء را رقت تا آن كه قابل دفع شوند و به زودى مندفع گردند و پراكنده و منتشر نشوند #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

⁉️سوال: 🔆 اگر گويند حكماء گفته اند كه امر نضج، بى حرارت تمام نمى شود و حال آن كه همه اطبّاء متّفق اند بر آن كه منضجاتِ صفراء اشياء بارده مغلّظه اند؛ يعنى آن را تغليظ بايد فرمود تا قابل دفع گردد و از اين مى رسد كه قول ايشان كلّى نباشد. ✅جواب آن به چند وجه است؛ 🟡 از آن جمله آن كه نضج را در هر مقامى و جايى به معنى خاصّ اطلاق مى نمايند و مراد حكماء از آن، مطلق نيست 🟠 بلكه مراد، نضج طبيعى كبدى است كه بى حرارت تمام نمى شود كه علّت فاعلى كلّى است و درين هم هر يك از اخلاط را نضجى خاص و به حدّى لايق است 🔴 امّا غير طبيعى كبدى و هر يك از اخلاط را كه در هر عضوى خاص تواند يافته باشند، به طورى خاص لايق است؛ مثلًا خلط بسيار رقيقِ مختلف الاجزاء را به تغليظ و تساوى اجزاء نضج بايد داد تا مجتمع گشته و به زودى مندفع گردد و منتشر و متفرّق نگردد و زياده فساد ننمايد. 🟢و اين، اگر صفراست، به تبريد و 🔵اگر بلغم است، به تسخين كه اعتدال لايق يابند 🟣اگر غليظ بسيار و متشبّث به اعضاست، به ترقيق و اذابه و تحليل آن به العبه اشياء بارده رطبه و مسخّنه معتدله نيز حاصل می گردد . #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

تعریف اعضاء: 🔆بدان كه اعضاء، اجسامى چند غليظ اند كه توليد مى يابند از امتزاج و تركيب اخلاط 🔆چنان چه اخلاط از مولدات كه نبات و حيوان باشند توليد مى يابند، سواى جمادات 🔆زيرا كه آنها قابليت غذائيت انسان ندارند؛ هم چنان كه مولِّدات، از امتزاج و تركيب اركان توليد يافته اند. 🔆 و امتزاج و تركيب هر يك به واسطه مادّه تركيب ديگرى اند.... #خلاصه_الحکمه #آموزش https://eitaa.com/hakimshirazi312

💠 تقسیمات اعضاء 💠 🔳اعضاء بر دو قسم اند: 1⃣منويه اوليه 2⃣غير منويه ثانويه. 🔆و مَنَويه نيز بر دو قسم اند: 🔻مفرده، كه متشابهة الاجزاء نيز نامند 🔺و مركّبه، كه آليه نيز گويند. در تكوين اعضاء مَنَويه و تقديم و تأخير بعضى بر بعضى، اختلاف است: معلّم اوّل، حكيم ارسطاطاليس، بر آن است كه اوّل عضوى كه تكوين مى يابد در رحم، قلب🫀 است و بعد از آن دماغ🧠 و كبد. و بعضى بر آنند كه اوّل دماغ🧠 است. و بعضى بر آن كه اوّل كبد است. هر يك به دليلى كه حيات مقدّم بر همه است. و آن كه تا حسّ و حركت نباشد، آثار حيات ظاهر نمى گردد. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

و آن كه اوّلًا بايد خون 🩸توليد يابد تا روح حيوانى از آن حاصل شود؛ زيرا كه روح حيوانى به نزد اطباء عبارت از بخار دم طبيعى است كه در بطنِ ايسرِ قلب🫀 حاصل مى گردد. و بعضی بر آن‌اند كه چون نطفه در رحم قرار گرفت و با نطفه زن آميخت و حرارت غريزيه در آن تصرّف نمود، در آن غليان و تعفّنى خاص به هم مى رسد و چهار نقطه از آن ظاهر مى گردد: 🔴 يكى در محلّ قلب ⚪️يكى در محل دماغ 🟤يكى در محلّ كبد 🟡يكى در محل ناف كه محيط و محتوى بر كلّ است. و علاقه اين را به كبد و علاقه به قعر رحم مى باشد به واسطه عِرقى كه از رحم جذب غذا نمايد و به كبد رساند و كبد به ساير اعضاء. و اين مذهب، حق و اقرب به تحقيق است. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

✳️و به تقسيم ديگر، اعضاء: 🔆يا مُعْطى مطلق اند؛ مانند قلب؛ جهت آن كه مبدأ جميع قوا و روح حيوانى است و نفس ناطقه بدان متعلّق است و از آن به ساير اعضاء به واسطه شرائين، قوّت و روح حيات مى رسد. 🔆و يا قابل مطلق؛ مانند لحم كه قبول حيات و حسّ و حركت و تغذيه و تنميه به قدر ما يحتاج نمايد و به ديگر اعضاء نمى رساند. 🔆و يا معطى و قابل هر دو است؛ مانند دماغ و كبد كه هم قابل‌اند روح حيوانى را از قلب و هم رساننده اند قوّت حسّ و حركت و تغذيه و تنميه را به واسطه اعصاب و اورَدِه به ساير اعضاء. 🔆و یا نه معطى و نه قابل؛ مانند عظام. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

🟧 فايده: 🔶و بدان كه آن چه گفته اند كه قلب، معطى مطلق و لحم، قابل مطلق و عظام، نه قابل و نه معطى است، جاى تأمل است؛ 🔶 زيرا كه هر يك از اينها نيز به جهت تغذيه و تنميه و بقاى نفس جوهر خود، قابل اند و محال است كه قابل غذا نباشند و كبد و دماغ بلكه كلّ اعضاء نيز چنين اند و به وجهى معطى نيزاند؛ گو ضعيف باشد اعطاى شان؛ مانند لحم كه حافظ حرارت است و اعطا و افاده حرارت به اعضاء مجاور خود و غشاء و جلد مى نمايد و نيز باعث نرمى و رفاده و وقايه اعصاب و عروق است. 🔶و عظام دعامه و ستون و باعث استحكام اعضاء و افعال اند و غير اينها از فوايد خلقت هر يك كه بعضى از آنها مذكور مى گردد؛ ان شاء اللّه تعالى. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

🟦 اعضاء مفرده و مركبه: 🔷و مراد از اعضاء مفرده آن است كه هر جزء محسوس از آن را كه بگيرند، با كل خود در اسم و حدّ و رسم در نوعيت خود شريك باشد 🔷يعنى توان گفت كه اين آن است؛ مانند آن كه چون قدرى از استخوان🦴 و يا عصب و يا لحم🥩 را بگيرند- هر چند اندك باشد- آن را استخوان و عصب و لحم نامند و تعريف استخوان و عصب و لحم بر آن صادق خواهد آمد. همچنين ساير اعضاء مفرده. 🔷و مركّبه، آن است كه چنين نباشد يعنى پاره از كبد و يا قلب 🫀و يا انگشتى از دست🖐 و يا پا 🦶را نگويند كه قلب و كبد و دست و پاست. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

واعضاء مفرده منويه هشت اند: 1⃣ عَظم ⏹ به فارسى استخوان🦴 نامند عضوى است سفيد و صُلب؛ به حدّى كه مثنا و منحنى- يعنى دوته و خم- نگردند و به هر هيأتى و شكلى كه مخلوق اند از آن، تغير نيابند ◀️ زيرا كه فايده خلقت آن براى: اساس و دعامه و ستون بدن و استوارى و استحكام اعضاء بر حركات؛ از قيام و قعود و ركوع و سجود و سرعت مَشى و دويدن و غيره است؛ تا آن كه اعصاب و اوتار و عروق و غيرها بر آن كشيده شوند و حركات ضروريه از حيوان، كما ينبغى و به سرعت صادر گردد و آن كه سپر و پناه اعضاء باشد از صدمات و ضربات و غيرها. ⏺ و لهذا حيواناتى كه استخوان ندارند- مانند خراطين- و بعض كرمها، از آنها حركتى و فعلى معتدّ به صادر نمى گردد و دوام و بقا ندارند. و جمله استخوان بدن انسان را، دوصد و چهل و هشت- به عدد رحم گفته اند . #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312