🟡 اسباب اربعه صفراء 🟡 سبب فاعلى آن، حرارت ى است كه اندك از حد اعتدال زياده باشد؛ زيرا كه هرگاه حرارت چنانى تصرف در مادّه بسيار لطيف نمايد، قوام آن را رقيق و رنگ آن را زرد و طعم آن را تلخ و حاد و سريع النفوذ و طبيعت آن را گرم و خشك مى گرداند. و سبب مادى آن، اجزاء لطيفه حارّه و حُلوَه و دَسمَه و حريفه اغذيه است. و سبب صورى آن، طبخ و نضج فاضل و كامل است. و سبب غائى آن كه فايده توليد آن است سه امر است: 1⃣يكى، تغذيه بعضى اعضاء كه واجب است در غذاى آنها، قسطى از صفراء باشد؛ مانند مراره. 2⃣دوم،تلطيف و ترقيق خون؛ تا آن كه نفوذ در عروق ضيقه شعريه تواند نمود؛ زيرا كه خون به صرافت خود به سبب متانت و غلظت نمى تواند نفوذ نمود.... 3⃣سوم، دفع فضول غذائى و غَسْل معده از آلودگى آنها و لذع و دغدغه امعاء برای حاجت بر دفع فضله؛ بر اين وجه كه چون غذا در معده هضم كيلوسى يافت و لطيف آن به واسطه عروق ماساريقا به كبد رفت و كثيف آن در معده ماند، قدرى صفراء از مراره که وعا و ظرف آن است، به معده مى ريزد و آنها را ترقيق داده و سپس به امعاء دفع مى نمايد و سطح معده را از آلودگى آنها پاك ميشويد و مى گزد امعاء را به سبب نفوذ و حدّت خود، و احتياج به دفع فضول معلوم مى گردد. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

⚪️ اسباب اربعه بلغم ⚪️ 🔸سبب فاعلى آن حرارت مقصّره است نسبت به اخلاط ديگر. 🔸سبب مادّى آن اجزاء غليظه لزجه بارده اغذيه است. 🔸سبب صورى آن نُضج و طَبْخِ ناتمام و لهذا طبع آن، سرد و تر و طعم آن مايل به شيرينى و قوام آن ما بين رقّت و غلظت است زیرا که حرارت قاصره در ماده غليظه رطبه هرگاه تصرّف نمايد، قاصر النّضج و الطّبخ و به اوصاف مذکوره می گردد.... @hakimshirazi312 و سبب غائى آن كه فايده توليد آن است سه امر است: 1⃣ اول، آن كه مهيا و آماده باشد براى آن كه هنگامى كه بدن غذا نيابد و خون وفا بدان نكند، به زودى حرارت در آن تصرّف نموده و نضج فاضل داده و خون ساخته و غذاى بدن گرداند- چنان چه پيش تر ذكر يافت- و لهذا آن را مفرغه و مكانى و ظرفى على حده نيست، بلكه با بدرقه خون در جميع عروق می باشد . 2⃣ دوم، آن كه ترطيب مفاصل و بدن نمايد و بدل ما يتحلل رطوبات كه از حركات و غيرها تحليل رفته اند گردد و نگذارد كه اعضاء، خشك و الغر گردند و از حركات باز مانند. 3⃣ سوم، آن كه غذاى بعض اعضاء بارده رطبه، مانند دماغ و نخاع و اعصاب و غيرها، كه خون به صرافت خود به اعتبار گرمى نمى تواند غذاى آنها گرديد، با بلغم مخلوط شده و غذاى آنها شود؛ زيرا كه مماثلت و مشابهت ميان غذا و مغتذى در همه جا ضرور است. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

⚫️ اسباب اربعه سوداء ⚫️ سبب فاعلى آن، حرارت معتدله است. و بعضى گفته اند: سردى قوى منجمد كننده است. و اين قول ضعيف است. سبب مادّى آن اجزاء غليظه كثيفه اغذيه قليل الرطوبه و رسوب و دردى اخلاط است؛ خواه اغذيه و اخلاط، گرم باشند و خواه سرد. و سبب صورى آن ثقل و رسوب، و كمال غلظت، و سياهى رنگ آن است؛ زيرا كه حرارت معتدله، در مادّه غليظه کثیفه قليل الرّطوبه ثقيله راسبه هر گاه تصرّف نمايد، آن را سياه، ترش، عفص و غلیظ به اوصاف مذکوره می گرداند و همچنین برودت بسیار ، بنابر قول بعضی ...... و سبب غائى آن كه فايده توليد آن است ،سه امر است: 1⃣ اوّل، تغذيه بعض اعضايى كه واجب است كه در غذاى آنها قدرى سوداء باشد؛ مانند استخوان و طحال. 2⃣ دوم، تنبيه و آگاه نمودن به شهوت و رغبت به غذا با آن كه بعد از دفع فضول از معده قدرى سوداء از طحال- كه مفرغه و ظرف آن است- ريخته و بگزد آن را به سبب ترشى طعم و عفوصت خود و خواهش به غذا معلوم گردد. 3⃣ سوم، آن كه به سبب برودت و يبوست و عفوصتى كه دارد، چون قدرى به معده بريزد، الياف و اعصاب آن را از رخوت و سستی که از رطوبات اغذیه به هم رسانيده و خشونت خمل آن كم گشته آنها را منقبض و مجتمع و مستحكم و خشن گرداند؛ تا قبول غذاى جديد و احتواى بر آن و حرص و جمع حرارت- كه باعث هضم و نضج است- زياده گردد؛ تا هضم و نضج، كما ينبغى حاصل گردد.... #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

فایده: سبب حموضت و عفوصت طعم سوداء و بدان كه سبب حُموضت و عفوصت طعم آن، بالتفصيل آن است كه.... ✳️ چون حرارت ضعيفه قاصره در مادّه يابسه كثيفه تصرّف نمايد، بعض اجزاء اندك لطيفه آن را ترش گرداند و باقى را عفص؛ چنان چه در اكثر اثمار مشاهده مى گردد كه 🔅 اوّل مادّه آنها بسيار كثيف بارد يابس است و حرارت كه در آنها تصّرف مى نماید این ها را عفص می گرداند 🔅و به تدريج كه اندك لطافت يافت، ميل به ترشى نمايد تا آن كه بسيار ترش گردد. 🔅و چون لطيف گشت و حرارت تقويت يافت، شيرين مى گرداند. 🔅 و چون به كمال شيرينى و لطافت رسيد، باز كه حرارت در آن تصرّف نمايد، به جوش آورد و رطوبات آن را كم گردانيده و تلخ و حاد مى گرداند. و بعضى ميوه ها در ابتداء عفص و بعد از آن تفه بى مزه، و بعد از آن اندك مايل به شيرينى، و در كمال رسيدگى، شيرين و در انتها، به دستور، تلخ مى گردد. #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

فایده نضج و نيز بدان كه نضج عبارت از اعتدال قوام و تساوى اجزاست؛ به حدّى كه از هم ممتاز نگردند و هر خلطى را نضجى خاصّ و اعتدال قوامى است لایق نه آن كه جميع اخلاط را يك نضج و يك تساوى قوام است مثلًا: 🔴 ⚪️ نضج خون و بلغم متولّد در كبد، اعتدال قوامِ ميانِ غلظت و رقّتِ آن است. 🟡و نضج صفراء، رقّتِ قوام و ⚫️نضج سوداء، غلظت قوام آن است . امّا به حدّ اعتدال و لايق. و اخالط غير كبدى هر يك را نيز اعتدالى است: 🔴 ⚪️ خون و بلغم را نيز اعتدال قوام و 🟡صفراء را غلظتِ قوام و ⚫️ سوداء را رقت تا آن كه قابل دفع شوند و به زودى مندفع گردند و پراكنده و منتشر نشوند #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312

⁉️سوال: 🔆 اگر گويند حكماء گفته اند كه امر نضج، بى حرارت تمام نمى شود و حال آن كه همه اطبّاء متّفق اند بر آن كه منضجاتِ صفراء اشياء بارده مغلّظه اند؛ يعنى آن را تغليظ بايد فرمود تا قابل دفع گردد و از اين مى رسد كه قول ايشان كلّى نباشد. ✅جواب آن به چند وجه است؛ 🟡 از آن جمله آن كه نضج را در هر مقامى و جايى به معنى خاصّ اطلاق مى نمايند و مراد حكماء از آن، مطلق نيست 🟠 بلكه مراد، نضج طبيعى كبدى است كه بى حرارت تمام نمى شود كه علّت فاعلى كلّى است و درين هم هر يك از اخلاط را نضجى خاص و به حدّى لايق است 🔴 امّا غير طبيعى كبدى و هر يك از اخلاط را كه در هر عضوى خاص تواند يافته باشند، به طورى خاص لايق است؛ مثلًا خلط بسيار رقيقِ مختلف الاجزاء را به تغليظ و تساوى اجزاء نضج بايد داد تا مجتمع گشته و به زودى مندفع گردد و منتشر و متفرّق نگردد و زياده فساد ننمايد. 🟢و اين، اگر صفراست، به تبريد و 🔵اگر بلغم است، به تسخين كه اعتدال لايق يابند 🟣اگر غليظ بسيار و متشبّث به اعضاست، به ترقيق و اذابه و تحليل آن به العبه اشياء بارده رطبه و مسخّنه معتدله نيز حاصل می گردد . #خلاصه_الحکمه #آموزش 🌿 https://eitaa.com/hakimshirazi312