استاد سید محمد جواد شبیری
آیت الله والد _مد ظله_ به حقیر امر فرمودند که دعاهای مأثوره را که مناسب است در سجده نماز خوانده شود از کتب حدیثی استخراج کنم. این یادداشت کوتاه در امتثال امر معظم له نگارش یافت.
اول ربیع الاول المولود ۱۴۳۵
پاره ای از دعاهای مأثور درسجود
یکی از رسمهای شایع در میان مومنان دعا کردن در سجده آخر نماز، بویژه در نماز جماعت است. در این سجده، دعاهای چندی مرسوم است، از جمله:
«یا ولی العافیة نسألک العافیة، عافیة الدنیا و الآخرة»
«یا لطیف ارحم عبدک الضعیف»
«یا من له الدنیا و الآخرة ارحم من لیس له الدنیا و الآخرة»
#هیچ_یک از این دعاها مأثور نیست[۱]، نه در خصوص سجده و نه در جای دیگر. لذا پیشنهاد میشود به جای این دعاها در سجده، دعاهای وارد شده در احادیث، بویژه احادیث معتبر خوانده شود.
ما در اینجا #دو_دعا را که در خصوص سجده نماز واجب و در سجده به طور کلی وارد شده نقل میکنیم.
دعای اول:
با سند صحیح از زید شحام _ثقة_ عن ابی جعفر علیهالسلام قال: ادع فی طلب الرزق فی المکتوبة و انت ساجد:
«یا خیر المسؤولین و یا خیر المعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم»
گفتنی است که در چاپ دارالکتب الاسلامیه از کافی ج۲ ص۵۵۱ ح۴، این دعا با افزودن کلمه «الواسع» بعد از «من فضلک» نقل شده است.
ولی در پنج نسخه خطی معتبر کافی[۲] و مصادر حدیثی و فقهی بسیار، این واژه ذکر نشده است[۳]. و نیز این دعا در مصباح المتهجد بدون این کلمه نقل شده است[۴].
به نظر میرسد که انس ذهنی برخی از ناسخان کافی با تعبیر «فضلک الواسع»[۵] سبب افزوده شدن سهوی این واژه شده است. بویژه با عنایت به این که در حدیث آغاز این باب کافی، که اندکی قبل از حدیث مورد بحث قرار گرفته دو بار این تعبیر تکرار شده است: «اللهم ارزقنی من فضلک الواسع الحلال الطیب … الا سعة من فضلک الواسع[۶]».
دعای دوم:
«اللهم انی اسألک الراحة عند الموت و العفو عند الحساب»
این دعا را که به نقل راوندی در دعوات، امام کاظم علیه السلام آن را در سجده خود بسیار می خوانده اند[۷]. مرحوم کلینی درباب السجود و التسبیح و الدعاء فیه فی الفرائض والنوافل و مایقال بین السجدتین با سند صحیح از ابو جریر رواسی نقل کرده است. قال: سمعت ابا الحسن موس علیه السلام و هو یقول: … یرددها[۸].
در این باب کافی دعاهای چندی آورده شده که در سجده خوانده می شود.
————————
[۱] البته تعبیر «یا ولیّ العافیة» در منابعی همچون تهذیب ج۳، ص۷۲، ح۲۳۲ و ص۹۵، ح۲۵۷ وارد شده و نیز دعا برای عافیت دنیا و آخرة نیز در کتب حدیثی فراوان ذکر شده است. از جمله: صحیفه سجادیه، دعاء۲۳، مصباح المتهجد ص۶۳، اقبال ص۵۵۱. ولی تعبیر فوق در جایی یافت نشد.
[۲] ر.ک. کافی، چاپ دارالحدیث، ج۴، ص۴۸۶، حاشیه ۱.
[۳] وسائل ج۶، ص۳۷۲، ح۸۲۱۲ و ج۷، ص۱۲۱، ح۸۹۰۲ و وافی ج۹ ص ۱۶۰۸، ح۸۸۲۹ و حدائق ج۸، ص۲۹۹ و کشف الغطاء ج۳، ص ۲۰۷ (و مقایسه کنید با ص ۵۰۶)، مستند الشیعه ج۵، ص۲۹۳ و العروة الوثقی(المحشی) ج۲، ص۲۴۷ و منهاج الصالحین للسید الحکیم ج۲، ص۵۷۴ و منهاج الصالحین للسید الخوئی ج۱، ص۱۷۶ و وسیلة النجاة ج۱، ص۱۶۰ و تحریر الوسیلة ج۱، ص۱۷۶ و توضیح المسائل محشی ج۱، ص۵۹۱.
[۴] مصباح المتهجد ص۱۹۹: یستحب ان یقول فی سجود الفرض لطلب الرزق: یا خیر المسؤولین … (به نقل از آن در مصباح کفعمی، ص۱۷۰)
[۵] این تعبیر در دعاهای بسیاری دیده میشود. از جمله: صحیفه سجادیه، دعاء ۲۵، کافی ج۳، ص۴۷۴، ح۱. فقیه ج۲، ص۵۲۶ و ج۳، ص۴۱۶. مزار شیخ مفید، ص۱۳۱ و تهذیب ج۳، ص۳۱۲، ح۹۶۷ و ج۵، ص۲۷۷، ح۹۴۶ و ج۶، ص۶۹ و مصباح المتهجد ج۱، ص۹۰ و ۱۴۸ و ۱۵۰ و ۱۸۱ و ۲۰۷ و ۲۵۹ و ج۲، ص۵۹۵ و ۶۰۱ و ۷۰۶ و ۷۲۹ و …
[۶] کافی ج۲، ص۵۵۰، ح۱.
[۷] دعوات راوندی، ص۱۷۹، ونیز ر.ک. مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۵۱ و مزار کبیر ص۴۱۳ و اقبال ج۱، ص۴۴.
[۸] کافی ج۳، ص۳۲۳، ح۱۰ و نیز تهذیب ج۲، ص۳۰۰، ح۱۲۰۹.
گفتنی است که در متن روایت کافی از خواندن دعا در سجده ذکری به میان نیامده است، ولی از عنوان باب کافی برمیآید که دعا را مربوط به حالت سجده دانستهاند. شاید در اصل مصدر حدیث قرینهای بر این امر بوده و یا مرحوم کلینی به نقل دیگر حدیث مشابه نقل راوندی برخورده است که تصریح به سجده در آن شده باشد. نیز ر.ک. منتهی المطلب ج۵، ص۱۵۰.
در بحار ج۸۶، ص۲۱۶، ح۳۱ آمده است: جامع بزنطی، نقلا من خط بعض الأفاضل عن جمیل عن الحسن بن زیاد، قال سمعت اباعبدالله علیهالسلام یقول وهو ساجد: «اللهم انی اسألک الراحة عند الموت و الراحة عند الحساب»، قال اسماعیل فی حدیثه: و الامن عند الحساب. در مـرآة العقول ۱۵: ۱۳۱ این حدیث را از خط شیخنا البهائی نقل کردهاست که ظاهرا ایشان، مراد از بعض الافاضل است.
https://mfeb.ir/home/zkrhadis16-3/
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
🎙صوت تدریس کلیات علم #رجال
(دوره رجال مقدماتی)
مدرس : استاد صادقی
📕محور تدریس:
کتاب اصول الرجال
تالیف استاد سید محمد جواد شبیری
(حفظه الله تعالی)
به همراه بررسی حواشی علم رجال:
📒کتاب بررسی نظرات رجالی امام خمینی(ره)/ربانی
و...
👌صوت ها کمتر از ۳۰ دقیقه می باشد
📌 صوت ها به صورت روزانه با هشتک #رجال در کانال بارگذاری می شود
(هزینه: صلـــواݓــــــ🌹)
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
001_اصول الرجال 011013.mp3
19.86M
#رجال
🔹 امتیاز کتاب اصول الرجال
🔹 کتاب محور بودن انتقال احادیث شیعه در پروسه سماع و قرائت
🔹 توجه قدماء به منبع و کتاب در اعتبار سنجی روایت به عنوان یکی از محور های وثوق به صدور
🔰 استاد صادقی
🔈جلسه اول| ۱۳ دیماه ۱۴۰۱
⏰ زمان : ۱۶ دقیقه
🔸 مدرسه علمیه آیت الله خوئی (ره)
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
002_اصول الرجال 011014.mp3
26.51M
#رجال
🔹 تبیین فرق اعتبار سنجی میان قدماء و متاخرین
🔹 تعریف مصطلحات ۴ گانه متاخرین
🔹 اسباب تغییر نحوه ی اعتبار سنجی از قرن هفتم در مکتب حله و جبل عامل
🔰 استاد صادقی
🔈جلسه دوم | ۱۴ دیماه ۱۴۰۱
⏰ زمان : ۲۶ دقیقه
🔸 مدرسه علمیه آیت الله خوئی (ره)
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
003_اصول الرجال 011018.mp3
8.05M
#رجال
🔹 تبیین اهمیت و کاربرد علم رجال طبق مبنای قدما و متاخرین در اعتبار سنجی
🔹 نقش مهم احادیث در فهم احکام شرعیه و لزوم بررسی و اعتبار سنجی احادیث در فقاهت
🔰 استاد صادقی
🔈جلسه سوم | ۱۸ دیماه ۱۴۰۱
⏰ زمان : ۲۸ دقیقه
🔸 مدرسه علمیه آیت الله خوئی (ره)
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
اصول فقه حلقات حلقه اولی.pdf
9.87M
📚 #معرفی_کتاب
🔸 جزوه نمودار فارسی حلقات شهید صدر (دروس فی علم الاصول) حلقه اولی
🔹 تدوین: محمدرضا فضلعلی
🔹️سایت طلبگی تا اجتهاد
#حلقه_اولی
#جزوه
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
004_ اصول الرجال 011025.mp3
7.27M
#رجال
🔹 کیفیت تشکیل علم حدیث بالمعنی العام
🔹 انشعبات علوم حدیث
🔰 استاد صادقی
🔈جلسه چهارم | ۲۵ دیماه ۱۴۰۱
⏰ زمان : ۲۴ دقیقه
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
005_ اصول الرجال 011027.mp3
31.55M
#رجال
🔹 فرق حدیث با سنت
🔹 تعریف علم الحدیث بالمعنی الخاص
🔹 تعریف علم الدرایه
🔹 تعریف علم الرجال
🔰 استاد صادقی
🔈جلسه 5 | ۲۷ دیماه ۱۴۰۱
⏰ زمان : ۳۱ دقیقه
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
📝 اجتهاد برای طلاب سطح دو و بالاتر از آن واجب عینی است.
🔆 آقایانی که در حد رسائل و مکاسب و یا کمی بالاتر رسیده اند، علی الظاهر اجتهاد برای آنان واجب عینی است؛ نه واجب کفایی.
🔆 مقام موقعیت شیعه با فقاهت بوده و نیازمند به فقیه است.
🔆 آقایانی که در این حد آمده اید، کوشش کنید که اجتهاد را به دست بیاورید؛ بنابراین تکلیف شما مشکل است.
🔆گاهی می گویم سفر مستحب برای اشخاصی که درس می خوانند، سفر مشکوک است و حتما باید نماز خود را به صورت جمع بخوانند؛ چراکه شخصی که در این مرحله آمده، بعید نیست که اجتهاد آنان واجب عینی باشد؛ نه کفایی.
🔆امروز بلاد ما از فقیه خالی است و شما عزیزان باید با تحصیل همراه با تلاش و کوشش، این کمبودها را جبران نمایید.
♻️ درس خارج اصول/ 1395/09/24
@misbahulfiqahe
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
❇️ وجوب اجتهاد
🔺 در زمان ما که مجتهدین واقعی در حال انقراض اند اجتهاد وجوب عینی دارد.
🔺 اگر کسی استعداد اجتهاد داشته باشد بر او لازم است که در این راه قدم بگذارد چون « من به الکفایه» نیست.
منبع: جرعه ای از دریا/ ج3/ ص512
@misbahulfiqahe
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
اصول و فقه شیعه
📝 اجتهاد برای طلاب سطح دو و بالاتر از آن واجب عینی است. 🔆 آقایانی که در حد رسائل و مکاسب و یا کمی ب
یکی از فضلای بزرگوار این سوال را از بنده پرسیدند
سوال ایشان را از محضر استاد بزرگوارم حضرت آیتالله اشرفی شاهرودی دام ظله الوارف پرسیدم و ایشان اینطور پاسخ دادند
➖➖➖➖👇👇👇👇➖➖➖➖
۲۵ ژانویه، ۱۰.۱۱ استاد اشرفی اجتهاد.mp3
10.73M
بیانات حضرت استاد آیت اشرفی شاهرودی، درباره معیار و اهمیت اجتهاد و وجوب عینی آن برای طلاب مستعد
۳/ رجب/ ۱۴۴۴
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
✳️مانعیت انصراف تیقنی از تمسک به اطلاق
🔹سیر مبحث اصول استاد معظم آقای شهیدی(دام عزه) به اطلاق و تقیید رسیده، و در این مبحث نیز درباره مقدمه سوم بحث میشود؛ انتفاء قدر متیقن در مقام تخاطب. این بحث، با پرونده علمی کانال مرتبط است، فلذا آن را گزارش کرده و ذیلاً نکتهای را عرض میکنم:
▫️آیت الله سیستانی(مدظله)، با تقسیم روایات به افتائی و تعلیمی، مسئله «مانعیت قدر متیقن تخاطبی» را اینگونه حل میکنند: در روایات افتائی، قدر متیقن مانع از اطلاق است و در روایات تعلیمی مانعیت ندارد.
▫️استاد شهیدی بر این فرمایش ایشان این نقد را دارند:
«اگر آنی که ما عرض کردیم برای قدرمتیقن در مقام تخاطب که عرف تردید کند در شمول خطاب نسبت به فرد زاید بر قدرمتیقن، خب روایات مقام تعلیم هم باشد قدرمتیقن در مقام تخاطب مانع از اطلاق است. مثل اینکه امام به زراره بفرماید یجب اکرام العالم، واقعا ما احتمال میدهیم در آن محیط ائمه، عالم انصراف داشته به عالم دینی، نه اینکه انصراف به حدی باشد که ظهور پیدا کند در عالم دینی، نه، انصرافی که موجب تردید میشد که آیا مختص است به عالم دینی یا مطلق عالم، در روایات مقام تعلیم هم ما دچار مشکل میشویم.»
▫️نکته: اگر، انصراف تیقنی - که غیر از انصراف ظهوری است- مانع از تمسک به اطلاق، حتی در روایات تعلیمیه شود که به نحو ضرب القاعدة و قضیه حقیقیه صادر می شوند، آیا مجالی برای تمسک به اطلاق وجود دارد؟ چرا که، حتماً در خصوص همه مطلقات، با توجه به محیط القاء خطاب، مجال تردید عرفی وجود دارد. در حالیکه، در بیان آیت الله سیستانی، به دلیل کیفیت صدور احکام شرعیه و شأن تقنینی شارع، مطلقاتی به دست می آیند که امکان تمسک به آنها وجود دارد.
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
➖ شرح حال تولد امیرالمومنین علیه السلام در کعبه
🛑قال يزيد بن قعنب: كنت جالسا مع العباس بن عبد المطلب وفريق من عبد العزى بإزاء بيت الله الحرام، إذ أقبلت فاطمة بنت أسد أم أمير المؤمنين (عليه السلام)
🔰یزید بن قعنب می گوید: من با عباس بن عبد المطلب و جمعى از عبد العزى برابر خانه کعبه نشسته بودیم که فاطمه بنت اسد مادر امیر المؤمنین (ع) که نه ماه به او آبستن بود آمد و درد زائیدن داشت؛ گفت خدایا من به تو ایمان دارم و بدان چه از نزد تو آمده است؛ از رسولان و کتاب ها مؤمن هستم و به سخن جدم ابراهیم خلیل (ع) تصدیق دارم و او است که این بیت عتیق را ساخته به حق آن که این خانه را ساخته و به حق مولودى که در شکم من است، این ولادت را بر من آسان کن، یزید بن قعنب می گوید:👈 ما به چشم خود دیدیم که خانه خدا از پشت شکافت و فاطمه به درون آن رفت و از دیده ما نهان شد و دیوار به هم آمد و خواستیم قفل در خانه را بگشائیم، ولی گشوده نشد و دانستیم که این امر از طرف خداى عز و جل است و پس از چهار روز بیرون آمد و امیر المؤمنین را در دست داشت👉 و سپس گفت من بر همه زنان گذشته فضیلت دارم؛ زیرا آسیه بنت مزاحم خدا را به نهانى پرستید؛ در آن جا که پرستش خدا خوب نبود جز از روى ناچارى، و مریم دختر عمران نخل خشک را به دست خود جنبانید تا از آن خرماى تازه چید و خورد و من در خانه محترم خدا وارد شدم و از میوه بهشت و بار و برگش خوردم و چون خواستم بیرون آیم یک هاتفى آواز داد اى فاطمه نام فرزندت را على بگذار که او على است و خداى اعلى می فرماید: من نام او را از نام خود گرفتم و به ادب خود تادیبش نمودم و غامض علم خود را به او آموختم و او است که بتها را در خانه من می شکند و او است که در بام خانهام اذان می گوید و مرا تقدیس و تمجید می کند خوشا به حال کسى که او را دوست دارد و فرمان بردار او است و بدا به حال کسى که او را دشمن دارد و نافرمانى او کند.
📚:الأمالي الصدوق ج1 ص 195
#روز_پدر
#میلاد_امام_علی
#ماه_رجب
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
دروس-في-علم-الأصول-ج1-الحلقة-الأولى-والثانية.pdf
15.63M
📚 #معرفی_کتاب
🔸 کتاب دروس فی علم الاصول (حلقه اولی و ثانیه)
🔹 تألیف: شهید سید محمدباقر صدر قدس سره
🔹️سایت شبکة الفکر
#حلقه_اولی
#حلقه_ثانیه
#دروس_فی_علم_الاصول
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
دروس في علم الأصول - الحلقة الثالثة - السيد محمد باقر الصدر.pdf
19.43M
📚 #معرفی_کتاب
🔸 کتاب دروس فی علم الاصول (حلقه ثالثه)
🔹 تألیف: شهید سید محمدباقر صدر قدس سره
🔹️سایت شبکة الفکر
#حلقه_ثالثه
#دروس_فی_علم_الاصول
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
اصول و فقه شیعه
#رجال 🔹 فرق حدیث با سنت 🔹 تعریف علم الحدیث بالمعنی الخاص 🔹 تعریف علم الدرایه 🔹 تعریف علم الرجال 🔰 ا
006_ اصول الرجال 011117.mp3
11.1M
#رجال
🔹 فرق های بین : علم الحدیث بالمعنی الخاص، علم الدرایه و علم الرجال
🔰 استاد صادقی
🔈جلسه 6 | 17 بهمن ماه ۱۴۰۱
⏰ زمان : 20 دقیقه
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
007_ اصول الرجال 011119.mp3
13.34M
#رجال
🔹 کار کرد علم تراجم در خدمت به حدیث
🔹 فرق علم الرجال با علم التراجم
🔹 تنبیهان
🔰 استاد صادقی
🔈جلسه 7 | ۱۹ بهمن ماه ۱۴۰۱
⏰ زمان : 25 دقیقه
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye
نکته ای زیبا از
استاد سید محمد صادق علم الهدی :
حلقات در بین کتب درسی اصولی، بینظیر است، علم اصول را در قالب یک نظام کاملاً منسجم و هماهنگ و روان ارائه میکند. این کتاب مشتمل بر آخرین نظریههایی است که در حوزه اندیشه اصولی مطرح شده و در عین آنکه بسیار عمیق است، فاقد تعقیدهایی است که در عبارات سایر کتب درسی به چشم میخورد. …البته توصیه نمیکنم به جای کتاب «رسائل» و «کفایه» صرفاً به خواندن حلقات اکتفا شود؛ زیرا که چه بسا کسانی که چنین کنند، توان و جرأت مراجعه مستقیم به کتب کهن و مرجع اصولی را ـ که ادبیات پیچیده خاص خود را داراست ـ از دست بدهند… گفتهاند حلقات راه اجتهاد را کوتاه میکند؛ انصافاً این سخن بیراهی نیست.
#دروس_فی_علم_الاصول
•┈••✾••┈•
کانال اصول فقه شیعه :
@halgheysaniye