💢استارلینک و اخلاق؛ نه ترس، نه بی خیالی ما و چالش های اخلاقی فناوری های محدودیت گریز ✍️حسینعلی رحمتی فراگیر شدن فناوری هایِ محدودیت گریزی چون استارلینک نشان می دهد که دنیای امروز،‌ و طبیعتا جامعه ما به عنوان یکی از اعضای آن، به احتمال بسیار زیاد دیر یا زود امکان دسترسی به فضای مجازی ای را پیدا می کند که ممکن است دیگر قابل محدود یا مسدودسازی نباشد. بنابراین، از منظر اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات، بایستی ما «بدترین» وضعیت ممکن، یعنی «اینترنت بدون فیلترینگ» را تصور کرده و براساس آن تلاش های علمی و عملی خود را در زمینه «اخلاقِ فیلترینگ» طراحی و اجرا کنیم. چنین کاری باید ناظر به راهکارهای زیر باشد: 🔘 1. برخورد فعالانه، واقع بینانه،‌ معقول و منطقی: در مواجهه با فناوری های محدودیت گریز، نه باید بترسیم نه بی تفاوت باشیم؛ بلکه بایستی وضعیت پیش آمده را به عنوان بخشی از واقعیت زندگی انسان امروز بپذیریم و متناسب با آن به صورت هوشمندانه برنامه هایی را طراحی کنیم که شهروندان کشورمان در عین بهره گیری از فرصت ها و امکانات فضای مجازی، از چالش های اخلاقی آن تا حد امکان در امان باشند. 🔘 2. ترجیح راهکارهای ایجابی: با توجه به خصلت محدودیت گریز فناوری های جدید، بیشترین تمرکز و تخصیص منابع انسانی و مادی بایستی ناظر به کارهایی چون تقویت شخصیت اخلاقی شهروندان و انگیزه سازی برای ترغیب آنها به مراعات اخلاق در این فضا باشد، تا رویکردهای سلبی از قبیل فیلترینگ. 🔘 3. آموزش مداوم شهروندان: به نظر می رسد همان گونه که در عرصه اقتصاد باید خود را برای دوران «اقتصادِ بدونِ نفت» آماده کنیم در زمینه فضای مجازی هم باید برای عصر «اینترنت بدون فیلترینگ» آماده شویم. افزایش سواد رسانه ای شهروندان برای درست زیستن در عصر اینترنتِ بدون فیلتر موجب آشنایی آنها با فرصت ها و تهدیدهای ناظر به دسترسی نامحدود به فضای سایبر می شود و آنان را یاری می کند که در این فضا آگاهانه و مسوولانه حضور پیدا کنند. 🔘 4. مذاکره با شرکت های سازنده: مسوولان مرتبط با فضای مجازی بایستی از منظر حاکمیتی با مدیران شرکت هایی چون استارلینک وارد گفت و گو شوند تا هم امکان بهره گیری از این فناوری ها برای شهروندان کشورمان فراهم شود هم از آسیب ها و تهدیدهای آن در امان بمانند. 🔘 5. تهیه زیرساخت های دانشی: هرگونه فعالیت برای توانمندسازی اخلاقی شهروندان نیازمند پژوهش های علمی و تدوین منابع متقن و معتبر است. این کار طبیعتا وظیفه موسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی در حوزه اخلاق است، و البته نهادهای حاکمیتی نیز باید در این زمینه هم یاری گر باشند هم یافته های آنها را مورد استفاده قرار دهند. 🔘 6. چاره اندیشی برای اقناع و اعتمادسازی: با بهره گیری از روش هایی چون مشارکت دادن نخبگان در فرایند های تصمیم گیری نسبت به فناوری های جدید، و پرهیز از گفتار و رفتارهای اعتمادسوز، بایستی زمینه همدلی و همراهی عموم شهروندان با برنامه های اعلامی را فراهم کرد. اخلاق فضای مجازی و فناوری های جدید نه تنها فقط به حاکمیت، که به همه شهروندان مربوط است، از این رو بدون همدلی و همراهی دوطرفه آنها مسائل اخلاقی این عرصه حل نخواهد شد، و از آن بدتر، ممکن است به مشکلاتش افزوده شود. 🔘 7. کاهش زمینه های دور زدن فیلترینگ: دسترسی به اینترنت پرسرعت و بدون (یا کم) محدودیت از جمله علل اقبال شهروندان به فناوری هایی چون استارلینک است. از این رو می توان با راهکارهایی چون ارایه اینترنت پر سرعت، و اکتفا به «فیلترینگ حداقلی و اخلاقی» انگیزه استفاده از آنها را کاهش داد. 🔘 8. طراحی الگوی مواجهه اخلاقی با فناوری های نوین:‌ از آنجا که روند شکل گیری فناوری های اطلاع رسانی و ارتباطاتی جدید سر ایستادن ندارد، افراد و نهادهای مرتبط با اخلاق و فناوری اطلاعات بایستی یک الگوی جامع برای مواجهه با این فناوری ها تهیه کرده و آن را به عنوان نقشه راه کلان در اختیار شهروندان قرار دهند (در یادداشتی دیگر به این موضوع پرداخته شد). طبیعتا چنانچه یک فناوری مسائل اخلاقی خاصی داشته باشد می توان متناسب با آن، کلان برنامه را بازنویسی و اصلاح کرد. @harahmati

يكي از آسيبهاي اظهارنظردرباره فضاي مجازي، #ساده_انگاري است.يعني تصور اينكه بدون اطلاع كافي و #كاويدن ابعاد و جوانب يك فناوري جديد،ميتوان براحتي درباره آن #حكم_اخلاقي قطعي صادر كرد و «مفاهيم»يا«مصاديق» فضائل و رذائل اخلاقي سنتي را «خيلي راحت و سريع» بر آن فناوري تطبيق داد. حسينعلي رحمتي 29 ارديبهشت 1402 #هوش_مصنوعي #اخفاپژوهي @harahmati

♨️مشهور شدن نوجوانان و جوانان در فضای مجازی اگر همراه با ظرفیت لازم، تربیت مناسب و آگاهی از بایسته های #اخلاقِ_شهرت نباشد، منجر به #غرور و احساس خودبرتربینی آنها میشود. پیامد چنین وضعیتی تحقیر دیگران، عدم پذیرش خطاهای رفتاری و مقاومت در برابر اصلاح اخلاقی خود است. حسینعلی رحمتی ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ @harahmati

⭕️ #گوگل در حال کار روی قابلیت جدیدی است که می‌تواندمشخص کند در تولید يك تصویر از #هوش_مصنوعی استفاده شده یاخیر. متن کامل : https://ainews.ir/?p=16074 🔹پ ن: كار بسيار درستي است.براي مبارزه باسوءاستفاده #اخلاقي از هوش مصنوعي از هم اكنون بايدانجام چنين كارهايي به يك #خواست_فراگيرجهاني تبديل شود. 🌺 كانال «اندكي انديشه»‌ را در #ويراستي هم مي توانيد دنبال كنيد: www.virasty.com/harahmati

💢💢گروه اخلاق کاربردی پژوهشگاه قرآن و حدیث، با همکاری دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی، و مدرسه علمیه فاطمی برگزار می کند: 🔹 نخستین مدرسه تخصصی اخلاق پژوهی کاربردی ✍️ با موضوع: اندیشه ورزی جُستارمحور درباب اخلاق فناوری اطلاعات 🔹با حضور اساتید راهبر پژوهش: ▪️دکتر عباس پسندیده (رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی) ▪️دکتر عبدالله عمادی (عضو هیات علمی گروه اخلاق کاربردی) ▪️دکتر حسینعلی رحمتی (عضو هیات علمی گروه اخلاق کاربردی) ▪️حجت الاسلام سبحان نقدی پور (پژوهشگر اخلاق کاربردی) 🔻زمان: چهارشنبه سوم خرداد 1402، صبح و عصر 🔻مکان: پژوهشگاه قرآن و حدیث، سالن جلسات پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی 🔘 این نشست فقط به صورت حضوری برگزار می شود. @harahmati

💢فاجعۀ تُهی سازی: شبکه های اجتماعی چگونه ما را به انسان هایی احمق و بی مایه تبدیل می کنند؟ برای چندمین بار به هر کانال سرک می کشیم تا عطشِ دانستن مان را فرو نشانیم. پاسخ این را بدهیم و با آن یکی کَل کَل کنیم. مطلع شویم آیا فلان سلبریتی طلاق گرفت؟ دوباره ازدواج کرد؟ بچه ها جوک جدیدی در گروه گذاشته اند؟ شایعات درباره فلان شخصیت سیاسی به کجا کشید؟..... و این داستان هر روز (و شب) ادامه دارد.... اما غافلیم که در پشت عادت به پی گیری مطالب بی ارزش و کم فایده چیزی در حال بی اعتبار شدن است: «بِرَند شخصیت اخلاقی ما». چرا که این اعتیاد: 🔺 1. ما را به کوچک بودن عادت می دهد: در نتیجه در فضای مجازی به کمترین و بی ارزش ترین چیزها قانع می شویم. مثلا دنبال کسب مطالب علمی یا تجارب ارزشمند دیگران برای یک زندگی اخلاقی و سالم نمی رویم؛ بلکه همین که بدانیم فلان سلبریتی طلاق گرفته یا نه، یا فلان شایعه درباره فلان شخصیت سیاسی درست است یا نه، برای مان کافی است. 🔺 2. احترام و عزت نفس مان را مخدوش می کند: ارتباط مجازی با افراد کوته فکر در گروه ها، کانال ها و صفحات فضای مجازی به مرور زمان ما را کسانی در سطح آنها قرار می دهد؛ حتی اگر انسان هایی اهل فضل و ادب باشیم. آنها ما را به سطح نازل خودشان پایین می کشند؛ به گونه ای که حتی اگر یک استاد دانشگاه، یک روحانی اهل فضل، یا یک مدیر موفق هم باشیم پس از مدتی اخلاق و رفتار و حتی شیوه گفتار و نوشتارمان بسیار شبیه کسانی می شود که هیچ¬گونه فضلی ندارند و از گروه های بی اخلاق جامعه محسوب می شوند. امام صادق(ع) فرمود: «کسی که از هم نشینی با احمق پرهیز نکند در معرض آن است که اخلاقش مثل او شود» (مستدرك الوسائل، 8/336-337). 🔺 3. معیارهای ارزش گذاری مان را تغییر می دهد: مشتری شدن برای مشاهده گفتار و رفتار و کردار افراد بی شخصیت ممکن است، بدون این که خود بخواهیم، آنها را تبدیل به الگوها و اسوه های اخلاقی ما و، در نتیجه، معیار قضاوت اخلاقی درباره دیگران تبدیل کند. آنچه آنها برای مان خوب دانسته اند خوب است و آنچه بد تصویر کرده اند بد است. به همین خاطر ناگهان چشم باز می کنیم می بینیم رکیک گویی یا شوخی های زشت با دیگران در فضای مجازی (و فیزیکی) برای مان مثل گذشته کاری زشت و غیراخلاقی به شمار نمی آید. یا، از طرف دیگر، کارهایی مثل مراعات حق الناس و پرهیز از خوردن حق مردم، که قبلا برای مان ارزشمند محسوب می شد اکنون کارهایی احمقانه و ناشی از بی عرضه گی به شمار می آید. ✅ چه می توانیم بکنیم؟ نسبت به حفظ شخصیت و کرامت خود، و صرف عمر و هزینه مان احساس مسوولیت کنیم و از عضو شدن در گروه ها و کانال ها و صفحاتی که افراد بی مایه حضور دارند یا از پی گیری مطالبی که اطلاع از آنها هیچ ثمری برای مان ندارد پرهیز کنیم. و، از سوی دیگر، عضو گروه هایی شویم که از هر جهت،‌ به ویژه از نظر اخلاقی و تربیتی، ما را رشد می دهند. در این راستا خوب است سفارش پیامبر گرامی اسلام(ص) را آویزه گوش کنیم که فرموده است انسان را به آیین دوست و همنشینش می شناسند؛ پس دقت کنید که با چه کسانی هم نشینی می کنید. 👈🏿 یک پیشنهاد: اگر عضو گروه ها و صفحات سلبریتی ها و افراد کم مایه هستید دست کم برای مدتی از همه آنها خارج شوید، و مدتی فقط عضو گروه ها و صفحات اساتید حوزه و دانشگاه یا دیگر نویسندگان ومحققان شوید، یا صفحات ناشران معتبر و هنرمندان موفق را پی گیری (فالو) و مطالبشان را لایک کنید. پس از مدتی خواهید دید که نوع نگاه تان به زندگی و جهان و اطراف تان تغییر می کند و در خود نوعی فخامت و فرهیختگی احساس می کنید (نویسنده این کار را تجربه کرده است). خاصیت انسان های فرهیخته و اخلاقی آن است که سعی می کنند دست دیگران را بگیرند و بَرکشند بر خلاف افراد کم مایه که هدفشان صرفا افزایش ممبر و فالوور و به تبع آن کسب شهرت و درآمد بیشتر است و برای این کار از هیچ رفتار غیراخلاقی فروگزار نمی کنند. ✅خلاصه، در فضای مجازی، به قول سعدی، با گُل ها همدم شویم تا بوی گُل بگیریم: گِلی خوشبوی در حمام روزی رسید از دست محبوبی به دستم. بدو گفتـم که مشکی یا عبیری که از بوی دلاویز تو مستم؟ بگفتا من گِلی ناچیز بودم، ولیکن مدّتی با گُل نشستم. کمال همنشین در من اثر کرد. وگرنه من همان خاکم که هستم. ✍️حسینعلی رحمتی 5 مرداد 1401 @harahmati

#معرفی_کتاب 🟣 هوش سفید: از اخلاق ماشینی تا ماشین اخلاقی، نویسندگان: زهره عبدخدایی، نسیم توحیدی، نرگس کریمی، و محمد براتی جوآبادی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعي، چاپ اول، 1400، 214ص. ✍️اخلاقی عمل کردن ماشین هوشمند به چه معنا است؟ آیا اخلاق هوش مصنوعی معادل اخلاق مهندسی با اخلاق طراح است؟ یا چیزی فراتر از آن بوده و تأثیرات قابل تأملی بر جامعه خواهد گذاشت؟ آیا می‌توان نظریه و چارچوبی جامع در راستای اخلاقی عمل نمودن ماشین هوشمند ارائه داد؟ کتاب حاضر تلاشی در راستای نزدیک شدن به پاسخ پرسش‌های فوق از دو منظر علوم انسانی و مهندسی هوش مصنوعی است. اهتمام این تحقیق بیان گوشه‌ای از ظرفیت تعامل و ایجاد گفتمان میان مهندسی هوش مصنوعی و علوم انسانی به منظور رفع چالش‌های اخلاقی هوش مصنوعی است و انگیزه نویسندگان تدوین مقدمه‌ای بر آشنایی با هوش مصنوعی و ضرورت‌های اخلاقی و حقوقی آن است. 🔻@harahmati

هرچند اطلاع ازمباحث مطرح در #جهان_غرب درباره #هوش_مصنوعی و #اخلاق_فناوری_اطلاعات امری لازم است ولی متاسفانه مجامع علمی ما از آنچه در #جهان_اسلام در این زمینه مطرح است اطلاعات چندانی ندارند(به رغم اشتراکات دینی، تاریخی و تمدنی). به نظرشماعوامل وزمینه های این بی اطلاعی چیست وبرای رفع آن چه باید کرد؟ حسینعلی رحمتی 3 خرداد 1402 @harahmati

💢شرکت #نورالینک مدعی است تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا را برای انجام اولین آزمایشهای پیوندتراشه های کامپیوتری به مغزانسان دریافت کرده است. ✍️پ ن: سال گذشته در یادداشتی با عنوان «نیورالینک: پیوند مغز با کامپیوتر آری، با اخلاق چطور؟» به برخی از #چالشهای_اخلاقی این پروژه اشاره کردم. خوشحال میشوم #نظرتان را درباره آنها بگویید: 🔘 آیا چالش های مطرح شده واقع بینانه است یا خیر؟ 🔘ایا مواردی دیگری می شود به آنها اضافه کرد؟ 🔘این چالشها آیا با آموزه های دینی ما سازگار است یا ناسازگار؟ 🔻یادداشت را در یکی از آدرسهای زیر مطالعه فرمایید: https://eitaa.com/harahmati/333 https://b2n.ir/e77962 حسینعلی رحمتی 4 خرداد 1402 @harahmati

💢سلبریتی ها، کارکردهای اخلاقی شهرت، و مسئله هواداری (به بهانه ویدیوی استقبال طرفداران محمد رضا گلزار) بخواهیم یا نخواهیم سلبریتی ها و چهره هایی که «در» یا «با» فضای مجازی مشهور شده اند، امروزه بخشی از واقعیت جامعه ما و دیگر جوامع هستند. از منظر اخلاقی، هرگونه گفتار و رفتار این افراد برای طرفداران شان واجد عنصر «ارزش بخشی»‌ و «معیار ارزشداوری» است(حتی اگر از دید دیگران خلاف هنجارهای متعارف جامعه محسوب شود). 🔻 بنابراین ، اگر منتقد یا مخالف سبک زندگی و اندیشه این افراد یا طرفداران شان هستیم، راه چاره نادیده گرفتن، تحقیر و تمسخر آنها «نیست» (که نوعا تاثیر معکوس می گذارد)، بلکه بایستی: 1⃣ زمینه ها و عوامل استقبال و همدلی و همفکری بخشی از جامعه، به ویژه نسل جوان، با آنها را بشناسیم. 2⃣ برای این کار موضوع را «از چشم این هواداران» و با توجه به «زیست جهان» آنها بررسی کنیم. 3⃣ به کارکردها و تاثیرات مثبت و منفی سلبریتی ها توجه کنیم. 4⃣از سلبریتی ها توقع بی جا و بی اندازه و غیرواقع بینانه نداشته باشیم. آنها را در حد همان نقشی که دارند قبول کنیم. 5⃣ با طرفداران شان با «ادبیات»‌و زبان قابل فهم آنها صحبت کنیم. 6⃣برای این کار، اصل را بر «گفت و گوی اقناعی» با طرفداران بگذاریم. حسینعلی رحمتی 4 خرداد 1402 @harahmati

🚫 «اینفلوئنسر چینی 7 بطری مشروب در پخش زنده تیک تاک نوشید و مُرد»(عصرايران) #ديده_شدن آفت خانمانسوز شهرت طلبان فضاي مجازي است كه اگر باپادزهر #اخلاق كنترل نشود، جان و مال و آبروي فرد و مخاطبانش را به خطرمي اندازد. شهرت طلبان قابل حذف نيستند،پس براي #تربيت_اخلاقي آنهاو طرفداران , و مخاطبان شان، به ويژه نوجوانان و جوانان، بايد فكري كرد. حسينعلي رحمتي 7 خرداد 1402 @harahmati