#علومی_که_طبیب_باید_بداند #بخش_اول مرحوم #عقیلی_خراسانی در مقدمه #کتاب #خلاصة_الحکمه می فرماید: و از جمله علوم ضروريه مر او را(#طبیب) ده علم است: ✅اوّل: علم #فقه_و_حديث است و تبعيت و ولاى اهل بيت- صلوات اللّه عليهم-؛ به حكم آيه كريمه «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏» و آيه وافى هدايت «قُلْ هذِهِ سَبِيلِي أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‏ بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِي»، اساس و بنياد دين خود را بدان استوار دارد؛ تا آن كه به ورود شكوك و شبهات شياطين نفسانيه و شياطين إنسيه بايد كه از جادّه استقامت نلغزد و منهزم نگردد. ✅و دوم: علم #اخلاق است كه آن را، خوب ورزد، و مَلَكه خود گرداند بعضى از آن را، تا صاحب خُلق نيكو باشد. ✅و سوم: علم #حكمت است؛ براى تأييد و تشييد و تحقيق معانى و نكات و لطايف كلام و حُسن بياناتِ صاحبان شريعت- صلوات اللّه عليهم-، كه از آن شرافت و علوّ درجه و رفعت شأن آن‏ها معلوم مى‏گردد. و عامل به علم حكمت باشد؛ يعنى حكيمِ راست گفتار و درست كردار و «واضعِ شى‏ء در موضع لايق آن» و تابع حقّ و أمر حقّ باشد، نه تابع هوا و هوس. و آن كه علم حكمت را براى إباحت و يا مخالفت شريعت آموزد؛ يعنى اصل شريعت را قرار دهد و حكمت را تابع و آلت فهم آن، نه بالعكس كه موافق رأى و خواهش خود تأويل نمايد آن را. ✅چهارم: علم #منطق است؛ خصوص كلّيات خمسه و معرفت جوهر و عرض و حدود؛ براى معرفت حدود و رسوم اشياء، و صحّت و مرض، و فرق ميان ذاتى و عرضى، و عامّ و خاصّ، و لازم و مفارق، و آن كه «كدام مزاج، در تحت كدام مزاج؟» و «كدام مرض، در تحت كدام مرض؟» و «لازم، كدام مرض؟ و اصلى، كدام؟ و شركى عارضى كدام؟» و تقسيم امراض و غيرها. ✅پنجم: علم #طبيعى است؛ براى آن كه طبّ، متعلّق به علم طبيعى و فرعى از فروع آن است. ✅ششم: علم #هندسه است؛ به جهت معرفت هيأت و شكل اعضاء مفرده و مركّبه در تشريح اعضاء؛ از استقامت و انحناء، و تدوير و تثليث و غيرها. و براى شناخت اكثر جراحات؛ مثلًا معرفت آن كه جراحت مدوّر و عميق، عسر البرء و جراحت صاحب زوايا، سهل البرء؛ زيرا كه از جانب زوايا، گوشت صالح زود میرويد. ✅هفتم: علم #هيأت است؛ به جهت معرفت فصول اربعه سنه- ربيع و صيف و خريف و شتا- از براى تنقيه؛ از فصد و اسهال و قى‏ء و غيرها. و معرفت خطّ استواء، و تقسيم اقاليمِ سبعه، و عرض و طول بلدان، و أمزجه بلدان، و اهويه هر يك، و طلوع و غروب، و اوج و حضيض، و مقارنه و مقابله، و تثليث و تربيع و تسديس، و ساير نظرات كواكبِ سبعه سياره و امور متعلّقه بدان‏ها، و اوقات «بحارين» و غيرها. #عقیلی_خراسانی #خلاصة_الحکمه #مقدمات_طب #طب_ایرانی https://t.me/beitolelm_teb https://t.me/beitolelm_teb https://t.me/beitolelm_teb

#علومی_که_طبیب_باید_بداند #بخش_دوم ✅هشتم: علم #احكام_نجوم است؛ جهت معرفت اوقات فصد و حجامت و اسهال؛ كه در زايد النور- يعنى از اوّل ماه تا چهاردهم- و در وقتى كه قمر در برج جوزا باشد، حتّى المقدور جايز نيست فصد و حجامت و اخراج خون، مطلقاً؛ مگر آن كه ضرورتِ بسيار داعى و خوفِ هلاكت باشد. و فصد در وقت بودن قمر در جوزا ممنوع، و در أسد و يا حَمَل در حالت سعد و ناقص الضوء و تثليث و تربيع و تسديس، مجوز. و حجامت كردن در بودن قمر در ثور و حجامت سينه در اسد و بر اين قياس در هر برجى كه به عضوى منسوب است، چون قمر در آن برج باشد، حجامت آن عضو ممنوع است؛ مگر آن كه در آن برج كوكبى سعد باشد و يا ضرورتِ بسيار، داعى بود. و حذر نمايد از حجامت هر گاه قمر در سرطان باشد؛ زيرا كه خوف حدوث «وضح» است. و سزاوار است حجامت در وقتى كه قمر در برج ثابت و مسعود باشد از مناحس. وجهت استعمال ادويه: كه وقتى كه قمر به برج مخالف طبيعتِ مرض و متّصل به‏ كوكبى كه نيز مخالف طبيعت مرض و ناظر بر سعد باشد، نيكوست. وجهت تركيب ادويه: كه در وقتى تركيب نمايند كه قمر در برج موافق طبيعتِ دوا باشد. و هم چنين اخذ و التقاط و اعطاى ادويه مفرده و مركّبه. وجهت اختيار وقت تنقيه به مُسهِل: كه هنگام بودن قمر در برج مائى و هابط و فوق الأرض و متّصل به كوكبى سعد، مانند زُهره و غير آن، جايز است و در مقارنه مشترى، غير مجوَّز و حذر از آن اهمّ. وجهت اختيار وقت استفراغ به قى‏ء: كه هنگام بودن قمر در ثور مسعود، و از تحت الأرض و متّصل به كوكب فوق الأرض نيكوست. وجهت استعمال غرغره: در هنگامى كه قمر در برج سعد و متّصل به مشترى و يا زهره و فوق الأرض بود، جيد است. وجهت استعمال حقنه: كه وقتى كه قمر در ميزان و يا عقرب و متّصل به كوكب سعد و زايد النور بود، نيكوست. و زهره، در اين امر اقواست از مشترى. وجهت تعيين هنگام استحمام: كه چون قمر در خانه مرّيخ و يا مشترى باشد نيكوست. وجهت سر تراشى و مو از بدن ستُردن: در هنگامى كه قمر در برج مائى باشد جيد است و در برج سنبله، زبون. بدان كه اين اختيارات و تعيين اوقات، در امراضِ غير حادّه و توسعه وقت و غير ضرورتِ شديده است و در امراض حادّه و تضييق وقت و ضرورت شديده، مراعات آن‏ها ضرور نيست. و نيز جهت معرفت اوقات بحارين كه تعلّق به تزايد و تناقص نور قمر دارد. و هم چنين تزايد و تناقص و هيجان و سكون اكثر امراض؛ مانند «سانجر» كه در ملك بنگاله عارض مى‏گردد كه در هنگام مقارنه و مقابله قمر با شمس، وقت هيجان و اشتداد آن است و در اوقات ديگر ساكن و تفصيل بحارين- إن شاء اللّه تعالى- در باب حُمَّيات مذكور خواهد شد. ✅نهم: علم #حساب؛ جهت معرفت «ضروب» و «قسمت» درجات ادويه مركّبه و استخراج امزجه و مقاديرِ شربات آن‏ها و آن چه محتاج به حساب باشد. ✅دهم: علم #كهانت و #فراست است؛ كه از بعض احوال و علامات و هيئات مَرضى و اشكال خلقت و صورت آن‏ها در يابند كه: «زود شفا خواهد يافت يا نه؟» و يا «عاقبت بخيرند؟» و يا «انتقال به امراض و أعلال ديگر خواهند نمود و يا به هلاكت؟» و بر اين قياس، امور جزئيه اتّفاقيه. #خلاصة_الحکمه #عقیلی_خراسانی #مقدمات_طب #طب_ایرانی #نجوم https://t.me/beitolelm_teb https://t.me/beitolelm_teb https://t.me/beitolelm_teb

✅✅✅همانطور که در متن فوق (☝️☝️☝️) معلوم است علم #هیأت و #نجوم نقش به سزایی در #طبابت ایفا میکند و #قدما نیز در فراگیری این دو علم در کنار هم اهتمام داشتند و وقایع زیادی در ارتباط با این دو علم و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر نقل میکنند. #خلاصة_الحکمه #عقیلی_خراسانی #مقدمات_طب #طب_ایرانی #نجوم https://t.me/beitolelm_teb https://t.me/beitolelm_teb https://t.me/beitolelm_teb