🗓سالروز وفات حکیم بزرگ سیدجمال الدین اسدآبادی (قهرمان #امتداد حکمت و فلسفه اسلامی) امام خامنه ای: ‼️در راس همه چهره‌هایی برجسته خط نهضت بازگشت به اسلام راستین، متفکر انقلابی بزرگ مسلمان مثل سید جمال اسدآبادی است! ۶۲/۱۲/۱۲ ‼️سید جمال کسی بود که برای اولین بار بازگشت به اسلام را مطرح کرد کسی بود که مسئله حاکمیت را و خیزش و بعثت جدید اسلام را اولین بار در فضای عالم به وجود آورد. او آغازگر بازگشت به حاکمیت اسلام و نظام اسلام است. این را نمی‌شود دست کم گرفت و سید جمال را نمی‌شود با کس دیگری مقایسه کرد! ۶۰/۳/۳۰ ‼️درمیان نام‌آوران اخیر دنیای اسلام تنها کسیکه در دفاع از اندیشه نوین اسلامی در موضع تهاجم قرار داشت، سید جمال بود؛ آیا سید جمال را میشناسیم؟! سید جمال الدین اسدآبادی درصدد آن نبود که از اسلام دفاع کند؛ بلکه او سنگرهای فکر و فرهنگ و تمدن غرب را از موضع اسلامی خود بمباران میکرد تا آنها از خودشان دفاع کنند. او به آنها هجوم میبرد. او هرگز درصدد این برنمیامد که بنشیند اینجا و افکار اسلامی و احکام اسلامی را توجیه کند تا با فکر و فرهنگ و تمدن امروز جور در بیاید، بر خلاف بسیاری از شاگردانش مثل عبده و رشیدرضا و خیلی‌های دیگر، این اشتباه بزرگ را این مرد بزرگ مرتکب نشد! (کتاب جریان روشنفکری اسلامی در ایران ص۴۰) ۵۹/۲/۲۷ https://eitaa.com/hekmat121/9

📌امتداد حکمت در نقش رویارویی نظری با اشعری گری و اخباری گری بخش دوم: 🔹 یکی از اقدامات بسیار مهم متفکران معاصر مسلمان همچون امام خمینی، امام خامنه ای، علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید مفتح،آیت الله مصباح یزدی، آیت الله جوادی آملی و علامه جعفری، مقابله با جریان اخباری گری و اشعری گری بوده است. این مقابله و مبارزه عمیق و طولانی مدت با تفکرات اخباری و اشعری و همچنین ترسیم صحیح عقلانیت اسلامی و دفاع از زیرساخت های فقاهت و فرهنگ اسلامی و ایرانی، نقش بسیار مهمی در اققبال عمومی همه اقشار اجتماع و همراهی مردم با امام خمینی و نقش آفرینی در انقلاب اسلامی و ساخت نظام جمهوری اسلامی ایران بود. 🔸از آنجا که علت بقای هر انقلابی، همان علت حدوث و ایجاد است؛ ضروری است که از بنیانهای حکمت، فقاهت و فرهنگ حفاظت وپاسداری شود و مانع تحریف و تخریب آن و نفوذ تفکرات اشعری گری و اخباری گری در برنامه ریزی و سیاستگذاری جامعه اسلامی شد. نفوذ اشعری گری و اخباری گری در لباس انقلابی گری و تکامل حکمت و فقاهت، خطر بزرگی برای جامعه و نظام اسلامی است. البته این به معنای حذف آنها و برخورد فیزیکی و امنیتی با آنها نیست چرا که با اندیشه و تفکر نمی توان پلیسی و امنیتی مواجه شد بلکه باید هوشیار بود و خطرات آن را به درستی شناخت و برای مواجهه و استفاده هوشمندانه از آنها برنامه داشت. برنامه ای که بتواند آنها را کنترل و مدیریت کند و در عین حال از برخی نقطه نظرات مثبت و آسیب شناسی های برآمده از فکر و اندیشه استقبال کرد و براساس آن تمهیداتی برای اصلاح فراهم کرد. 🔹سخن آخر اینکه، در این صحنه و میدان جدال علمی و نظری که امتداد اجتماعی و سیاسی دارد، حکمت و فلسفه الهی و عقلانیت انقلابی برآمده از آثار متفکران انقلاب اسلامی، رسالتی بزرگ و مهم دارد و در ادامه همان حرکت رو به جلوی متفکران و رهبران انقلاب اسلامی، باید اقدامات مهمی را انجام دارد که بر ازمهمترین آنها این قرار است: 📌رسالت حکمت در مقابله با اشعری گری و اخباری گری 📎1. حکمت و عقلانیت می بایست با ترسیم صحیح مبادی و مبانی معرفت شناسی، خلأها و خطاهای معرفت شناسی اشعری گری و اخباری گری را نشان دهد و از مغالطات آنها پرده بردارد. 📎2. پاسخ به شبهات اشعریان و اخباریان در باب ماهیت حکمت و فقاهت و آشکار سازی سوء برداشت ها و سطحی نگری های آنها که نوعا محصول عدم تحصیل صحیح علوم و معارف و عجله در نوآوری و علاقه به تأسیس علم و موسس بودن است. 📎3. یکی از دغدغه اشعریان و اخباریان، دغدغه خلوص و استناد به روایات و احادیث نقلی است. از این رو، بر جریان حکمت و فقاهت فرض است تا به مستندات روایی و نقلی اصول و پایه های خود اهتمام بیشتری داشته باشند و آثاری را با مرکزیت روایات و احادیث تدوین کنند که به صراحت نشان دهد که بنیانهای حکمت و اصول فقه (به مثابه منطق فقاهت) در قرآن و حدیث است و از این آبشخور فیاض الهی سیراب شده و می شود. 📎 4. مهمترین دلیل گرایش مردم و اهل جامعه به جریان اشعری گری و اخباری گری، شعارهای جذاب و وسوسه انگیز ناظر به زندگی، ایمان و سعادت است. این جریانها اینچنین به جامعه القا می کنند که حکمت و فقاهت اموری خارج از دایره حجیت و محصول عقل انتزاعی اندیش و غیر ناظر به زندگی، ایمان و سعادت مردم است. از این رو با سوء استفاده از اصطلاح #امتداد خود را جریان ناظر به عینیت و زندگی معرفی می کنند و تمام جریان حکمت و فقاهت را منقطع از عینیت و زندگی اجتماعی و سرپرستی جامعه معرفی می کنند. به این جهت لازم است تا اهل حکمت و فقاهت به مقوله امتداد اجتماعی توجه بیشتری داشته باشند و الگوهای سیاستگذاری و مدیریتی جامعه را به زبان قوم و اهل علم و دانش عرضه کنند. "عملیاتی سازی مفاهیم اسلامی" بزرگترین رسالتی است که امروز بر دوش حکیمان و فقیهان انقلاب اسلامی است که فقط بر اساس بنیانهای همین حکمت و فقاهت اسلامی موجود قابل تحقق است. 📎 5. فهم عمیق فرهنگ و جامعه امروز و مناسبات انسانی و معادلات اجتماعی حاکم بر جهان و تلاش برای ارائه توصیف و روایت حکمی و فقاهتی از آن (غربشناسی/ تجددشناسی) از دیگر عرصه ها و میدان های حضور حکمت و فقاهت و کنار زدن اشعری گری و اخباری گری است. 📎 حضور سازنده در اجتماع و برقراری ارتباط وثیق و صمیمی با عموم مردم و بخصوص اهل علم و هنر و هیئات مذهبی، از دیگر رسالت های مهم حکیمان و فقیهان انقلاب اسلامی است. غفلت از مردم از یک سو موجب دوری از مسائل اصیل و جاری در میدان و زندگی می شود و قدرت گفتگو را پایین می آورد از سوی دیگر مروجان اشعریگری و اخباری گری از طریق منبر و رسانه، افکار عمومی را مدیریت می کنند و با سطحی سازی مردم و بدبین کردن آنها نسبت به حکمت و فقاهت، اندیشه ها و تفکرات خود را جایگزین می کنند. #اخباری_گری #اخباریان #نو_اخباری #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/304

📌تاثیر معرفت شناسی در تحلیل تاریخی و تولید نظریه انقلاب 🔹 یکی از نظریه های #امتداد حکمت و فلسفه ، نظریه نقش فلسفه در تولید زیرساخت علوم انسانی و علوم اجتماعی و تاریخ است. یکی از بنیانهای فلسفی علوم انسانی و علوم اجتماعی معرفت شناسی است. 🔸 معرفت شناسی یکی از بخش های مهم فلسفه است که بنیان منطق و فلسفه و مایز آن از سفسطه است. در معرفت شناسی از ملاک و معیار صدق و ارزش معرفتی قضایای خبری و قلمرو معرفت صادق بحث می شود. بدین جهت این دانش فلسفی نقش اساسی در اعتبارسنجی همه معارف و دانش های بشری دارد. 🔹مدرسه فلسفی قم، بیش از سایر مدارس فلسفی جهان اسلام، به معرفت شناسی توجه دارد و از دهه ۲۰ تا کنون به این مهم پرداخته است و آثار ارزشمندی در این زمینه تولید شده است و حضرت امام خمینی در نامه به گورباچف (رئیس اتحادیه جماهیر سوسیالیستی شوروی) به معرفت شناسی اسلامی تذکر داده است و بحران دنیای مدرن را در معرفت شناسی حاکم بر آن دانسته است. 🔸 معرفت نقلی و تاریخی یکی از اساسی ترین معرفت های آدمی است و به نوعی می توان آن را وجه غالب اندیشه بشری دانست. به این معنا که اطلاعات عموم افراد از دانش و علوم نه براساس تجربه شخصی و اقامه برهان، بلکه بر گواهی آگاهان و نقل از متخصصان و اعتماد به آنها استوار است. این امر در علوم انسانی و علوم اجتماعی دوچندان است. چرا که امور انسانی، امور تاریخمند و در زمان و مکان است و پدیده های امروز و آینده در ادامه وقایع و حوادث گذشته است. 🔹 با توجه به دو مقدمه ذکر شده، این نتیجه طبیعی است که علوم انسانی و علوم اجتماعی مبتنی بر معرفت شناسی است و هر نوعی از معرفت شناسی نوع خاصی از علوم انسانی و علوم اجتماعی را نتیجه می دهد. زیرا قلمرو علوم انسانی و علوم اجتماعی و اعتبارسنجی قضایا و قوانین آن در گرو اصول موضوعه ثابت شده در معرفت شناسی است. 🔸 تاریخ هم به عنوان منبع علوم انسانی و علوم اجتماعی مبتنی بر معرفت شناسی است و براساس نظریه معرفتی پذیرفته شده در آن، تحلیل تاریخی هویت می یابد. 🔹 این تاثیرگذاری فلسفه بر علوم انسانی و علوم اجتماعی یکی از مهمترین کاربست ها در امتداد حکمت و فلسفه است همانگونه که علامه طباطبایی در "اصول فلسفه و روش رئالیسم" و نظریه اعتبارات و استاد شهید مطهری و سایر متفکران انقلاب اسلامی در آثار متعدد که به تولید معرفت شناسی پرداخته اند نقش بسیار مهمی در انقلاب اسلامی و زمینه سازی نظریه اجتماعی انقلاب اسلامی داشتند و بر همین اساس به نقد اندیشه های مارکسیسم و اگزیستانسیالیسم و لیبرالیسم پرداختند و ضعف های اساسی تنها را آشکار ساختند و در عوض، زمینه استنباط معارف اجتماعی و اعتبار وقایع تاریخی را فراهم کردند و جبهه انقلاب اسلامی بر این اساس به عملیاتی سازی معارف اسلامی و وقایع تاریخی پرداختند. 🔸 اگر نبود زیر ساخت های فلسفی و معرفت شناسی واقع گرایانه بر آمده از منابع دینی و حکمت اسلامی، امکان بهره گیری از تاریخ اسلام و عملیاتی سازی معارف اسلامی در جامعه متجدد عصر پهلوی فراهم نمی شد و به طور قطع بسیاری از تحصیل کردگان علوم جدید و روشنفکران اجتماعی با جریان انقلاب اسلامی همراه نمی شدند و گمشده خود را در مکاتب غربی جستجو می کردند و مارکسیسم و اگزیستانسیالیسم تولید کننده نظریه و برنامه انقلاب اسلامی می شد. در حالی که چنین نشد و "نظریه انقلاب اسلامی" مبتنی بر حکمت و فقاهت با استفاده از منابع اسلامی راهنمای نظر و عمل جامعه اسلامی شد. #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/312

📌روش شناسی بحث از امتداد حکمت ✔️بخش چهارم: تذکر: در بخش های قبل به محورهای مهم برای پاسخ به برخی شبهات امتناعیون امتداد و حکمت مطالبی اشاره شد که عبارتند از: ۱. فهم همدلانه، عمیق و اجتهادی پیش شرط ورود به بحث از امکان یا امتناع امتداد؛ ۲. چیستی حکمت متعالیه و ظرفیت های آن برای امتداد علمی و عملی، اجتماعی و سیاسی؛ ۳. گونه شناسی امتداد و الگوهای ممکن از امتداد حکمت و فلسفه. ✔️در سه یاداشت قبل، دو مطلب اول به نحو اجمال تبیین شد و اینک مطالبی پیرامون محور سوم خدمت عزیزان تقدیم می شود: 🛑 مطلب سوم: گونه شناسی امتداد و الگوهای ممکن از امتداد حکمت و فلسفه 🔹یکی دیگر از سوءتفاهم های جریان امتناع، تصور آنها از مقوله #امتداد است. برخی از سخنگویان این جریان علی رغم تذکار به "پرهیز از فهم عامیانه و عرفی در درک مفهوم امتداد" خود در فهم امتداد به یک فهم عامیانه، ساده و بسیط قناعت می کنند و براساس همان فهم انحصارگرایانه به نقد جریان حکمت می نشینند و از تمام تلاش های متفکران و حکیمان دویست سال اخیر در راستای امتداد حکمت و فلسفه، صرفا "تمجید و تحسین فلسفه و اکابر فلسفه" یاد می کنند. که البته این نتیجه گیری ناشی از فهم و درک مفهوم امتداد و گونه شناسی آن نزد ایشان دارد. 🔸از بيان اين نویسندگان چنین استفاده می شود که #امتداد_فلسفه تنها یک الگو دارد و آن هم تاثیر گذاری مستقیم و مستقل تک تک گزاره ها و اصول فلسفي در مسائل سیاسی و اجتماعی است. به این معنا که هر کدام از اصول فلسفي می بایست به طور مستقیم و مستقل در امور سیاسی و اجتماعی تأثير بگذارد و نتیجه بدهد مثلا #اصالت_وجود باید در سیاست و جامعه کاربرد و کاربست شفاف و آشکار داشته باشد. اگر دستگاه فلسفي نتواند هر یک از اصول و گزاره های های خود را تنزل دهد و به نحو مستقل و مستقیم در امور سیاسی و اجتماعی دخالت و تسری دهد از صحنه عینیت سیاست و اجتماع برکنار است و امتداد در آن ممتنع است. بنابراين اگر فیلسوفی چنین گفت: «جایگاه این مباحث (سیاست) در بخش حکمت عملی است نه بخش نظری حکمت متعالیه. بر این اساس نباید توقع داشت با اصالت وجود، حرکت جوهری، جسمانیة الحدوث بودن نفس، قانون علیت و مانند آن بتوان راهی به سیاست یافت.» 🔹جریان امتناع انديش از این عبارت، اعتراف به امتناع امتداد را فهم می کند و آن را دستاویزی برای اثبات مدعای خود و ساده انگاری جریان مقابل قرار می دهد. 🔸این برداشت گزینشی و تفسیر تجزيه گرایانه از بيان حکیم متأله، از یک سو ناشی از اشتباه در تعریف و تبیین غرض فلسفه و خلط آن با منافع فلسفه است و از سوی دیگر محصول درک خاصی از امتداد است که توضیح آن گذشت. 🔸در حالیکه عبارات مذکور از حضرت آیت الله جوادی فیلسوف نظریه پرداز " #سیاست_متعالیه_در_حکمت_متعالیه" نه تنها دلیلی بر امتناع نیست بلکه تصریحی آشکار بر امتداد حکمت و فلسفه به معنای #ادق امتداد و پرهیز از معانی عرفی و عامیانه و انحصارگرایانه از امتداد است. این بیانات به دقت از خلط میان فلسفه و علم، خلط میان حکمت نظری و حکمت عملی، و خلط میان حقیقت و اعتبار جلوگیری می کند. 🔹 در این نگرش امتداد حکمت و فلسفه کاملا ممکن بلکه واقع نیز شده است و منتج به آثار ارزشمندی چون "جامعه در قرآن" و "فلسفه حقوق بشر"، "ولایت در قرآن‌"، "محیط زیست" ، "روابط بین‌الملل در اسلام"، "مباحثات هنر متعالیه" و "نظریه علم دینی"، "نظریه سیاست متعالیه در حکمت متعالیه" و شبیه آن شده است. 🔸 با مراجعه به آثار فیلسوفان مسلمان و دقت در تجربه غربیان در امتداد فلسفه غربی در تمدن و زندگی انسان مدرن، اين‌گونه برداشت می شود که #امتداد دارای الگوها و گونه های متنوع و متعددی است که هر کدام از ظرفیت های قابل توجهی برخوردارند و می توان از این الگوها برای امتداد حکمت و فلسفه بهره برد. به توفیق الهی، در یادداشت بعدی، برخی از الگوها و گونه های ممکن امتداد حکمت و فلسفه بيان خواهد شد‌. ان شاءالله. ادامه دارد.... #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌روش شناسی بحث از امتداد حکمت ✔️بخش پنجم: 🛑 ادامه مطلب سوم: گونه شناسی امتداد و الگوهای ممکن از امتداد حکمت و فلسفه امتداد حکمت و فلسفه دارای سه حیثیت مختلف است و از جهت هر کدام از این حیثیت ها، تلقی از امتداد می تواند تغییر کند. ۱. عرصه های امتداد ۲. ظرفیت های فلسفه برای امتداد ۳. روشهای امتداد. در ادامه این سه مطلب اجمالا تبیین خواهد شد ان شاءالله. 🔷 عرصه های امتداد هنگامی که از #امتداد سخن گفته می شود در واقع از کشیده شدن فلسفه به عرصه های دیگری غیر از محدوده فلسفه و موضوع و مسائل آن است. از دایره فلسفه که خارج شویم عرصه های متنوع و متکثری در حیات انسان وجود دارد که امکان امتداد حکمت و کشیده شدن فلسفه در آن عرصه ها وجود دارد. امتداد حکمت در هر کدام از این عرصه ممکن است دارای خصوصیات و اقتضائات خاصی باشد که شاید با عرصه دیگر متفاوت و متمایز باشد. 🔸مهمترین عرصه های ممکن برای امتداد حکمت عبارتند از: ۱. الهیات و دین شناسی و فلسفه دین ۲. علم شناسی و فلسفه علم و روش شناسی علم ، روش شناسی اجتهاد (اصول فقه) ۳. فرهنگ و اجتماع ۴. سیاست و عرصه های حاکمیتی و مدیریتی ۵. رسانه و تبلیغ ۶. هنر و ادبیات ۷. تکنولوژی و فن آوری ۸. بحران های محیط زیستی ۹. تربیت، اخلاق و عرفان ۱۰. فلسفه و تحليل تاریخ و جریان شناسی ۱۱. اقتصاد و سیاست های مالی و پولی ۱۲. زبان شناسی ۱۳. فقه، حقوق و قانون ۱۴. سلامت و پزشکی ۱۵. طبیعت شناسی (فیزیک، زيست شناسی، و ...) 🔸حکمت با هر یک از این عرصه ها می تواند به گونه ای ارتباط برقرار کند و در آنها تأثیر گذار باشد. همچنین کارشناسان هر یک از این عرصه ها می توانند با حکمت و فلسفه ارتباط علمی برقرار کنند و پاسخ برخی پرسش های بنیادین خود را دریافت کنند و یا از قوانین فلسفي و ساختارهای علمی در آن ایده ها و طرح هایی را برای الگو سازی در دانش و عرصه خود به دست آورد. 🛑امتداد در کدام بخش علم علم دارای اجزا و لایه های مختلفی است. این پرسش مطرح می شود که فلسفه در کدام جزء ویا لایه علم و عینیت تأثير می گذارد.برخی از این اجزا و لایه ها عبارتند از: تاثیر از طریق اثبات موضوع علم، اثبات واقعیت خارجی خاص، تعیین قلمرو علم و گشودن افق جدید از واقعیت بر روی علم و عالمان، تعیین غایت و هدف علم و جهت بخشی به علم، تولید مبادي تصوری علم، تولید مبادي تصدیقی و پیش فرض فلسفي علم، تولید روش شناسی و فرایندهای پژوهش علمی، تولید فلسفه مضاف علم، طرح پرسش های جدید برای علم، ارائه پاسخ فلسفي به پرسشهای علمی، تغییر ساختار علم، نظام سازی علمی، و... 🛑نقش عالمان علوم در امتداد حکمت 🔹همین جا لازم است به نکته ای بسیار مهم اشاره شود و آن این است که #امتداد_حکمت فقط رسالت فیلسوف و اهالی حکمت نیست بلکه عالمان و متخصصان علوم و عرصه های دیگر نیز در این فرایند پیچیده نقش اساسی دارند. عالمان علوم با عرضه پرسش‌های بنیادین و طرح ها و ایده های خود به فلسفه و حکمت و برقراری گفتگو و دیالوگ با فیلسوفان می توانند فلسفه را به سخن در آورند و اهل فلسفه را به فکر کردن و طرح دادن وادار کنند. 🔸در تجربه امتداد فلسفه در تمدن غرب این نکته به خوبی قابل مشاهده است ترابط میان رشته ها و گفتگوهای متقابل میان فیلسوفان و دانشمندان مهم‌ترین نقش در شکل گیری تمدن فلسفي غرب را داشته است. نامه نگاری ها میان اندیشمندان غربی و نقد و انتقادهای علمی آنان از نظریه ها و ایده های فلسفي و علمی در رشد خلاقیت و نوآوری آنان تأثير زیادی داشت. به طور کتاب #اعتراضات_و_پاسخها یک نمونه برای نشان دادن این گفتگوها و رد و انتقادها است. اثری که منشأ مباحثات فلسفي و کلامي گسترده‌اي در تمدن غرب شد و بر جریان علمی و فلسفي غرب و فیلسوفان دانشمندان بعدی نقش زیادی داشت. همچنین به آثار و کتابهای زیادی از دانشمندان غربی می توان اشاره کرد که یک مبنا و نظام فلسفي را پذیرفته اند و براساس همان مبنا به تولید علم و نظریه پردازی در یک رشته تخصصی پرداخته اند و یک جریان جدید را در علم ایجاد کردند. به طور مثال #اقتصاد_لیبرالی و یا #اقتصاد_سوسياليستي بیش از آن که محصول تلاش فیلسوفان باشد نتیجه تلاش دانشمندان و عالمان علم اقتصاد در کشاندن فلسفه به عرصه اقتصاد است. همچنین #جامعه_شناسی_تحصلی (پوزیتیویستی) و یا #جامعه_شناسی_تفسیری نتیجه پذیرش فلسفه تحصلی و یا فلسفه تفسیری توسط امثال #دورکیم و #ماکس_وبر و ادامه آن در دانش جامعه شناسی بود. 🔹با نگاه دقیق شاید بتوان گفت نقش عالمان و کارشناسان علوم در امتداد و کشاندن فلسفه به عرصه های علمی و زندگی بیش از خود فیلسوفان است. 🔸بنابراين امتداد حکمت یک جریان یک طرفه نیست که فقط فیلسوفان تولید و دیگران استفاده کنند، بلکه جریان دوطرفه و تعاملی میان اهل فلسفه و اهل سایر علوم و عرصه های زندگی است. ادامه دارد.... #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121

📌دو جهت در امتداد 🔷استاد #شهید_مطهری: 🔸اگر فاعل، داراي نيت و هدف خير باشد و کار خير را با انگيزه خير انجام داده باشد کارش خير است يعني حسن فاعلي دارد و عملش دو بعدي است، در دو #امتداد پيش رفته است: ۱. در #امتداد_تاريخ و زندگي اجتماعي بشري، و ۲. در #امتداد_معنوي و ملکوتي؛ 🔹ولي اگر آن را با انگيزه ريا يا جلب منفعت مادي انجام داده باشد، کارش يک بعدي است، تنها در امتداد تاريخ و زمان پيش رفته ولي در امتداد معنوي و ملکوتي پيش نرفته است و به اصطلاح اسلامي عملش به عالم بالا صعود نکرده است؛ و به تعبير ديگر در اينگونه موارد، فاعل به اجتماع خدمت کرده و آن را بالا برده است ولي به خودش خدمت نکرده است بلکه احياناً #خيانت کرده است، روحش بجاي اينکه با اين عمل، تعالي يابد و بالا رود تنزّل يافته و سقوط کرده مجموعه‌‌‌‌‌آثار استاد شهيدمطهري ج۱ ص : 295. #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121