📌 انسان محوري در مدينهي فاضله
آیت الله جوادی آملی:
🔹تبيين خلافت انسان و تشخيص هويّت اصيل وي كه خليفه خداي سبحان است براي جمع بندي برخي از آراي متضارب در نظام سياسي مدينه فاضله و ساختار انساني حكومت متمدّنانه سهم بسزايي دارد؛ زيرا گروهي اساس سياست سالم را «خدا محوري» مي دانند و عده اي پايهي آن را «انسان مداري». گرچه ممكن است صاحبان نظريه انسان محوري به عمق گفتار خود واقف نباشند و فاجعه انسان مداري غير موحّدانه را ادراك نكنند، ليكن آگاهان از جهان بيني توحيدي و واقفان بر تدبير و ادارهي حكيمانه خداي يكتا و يگانه مستحضرند كه هويّت انسان را كه همان حيّ متألّه است چيزي جز خلافت الهي تقويم نمي كند و در قوام او دخالت ندارد.
🔸موجودي كه خلافت خداي سبحان مقوّم هستي اوست در اَضلاع سه گانهي «مَصْدَر»، «مورد» و «مقصد» بودن حتماً بايد حكم خدا و رضاي الهي در او ملحوظ گردد؛ يعني خليفه خدا هرگز مصدر هيچ جزم علمي و عزم عملي نخواهد بود، مگر آن كه مسبوق به ارادهي تشريعي خدا و حكم صادر از ناحيهي او باشد و در مورد هيچ انساني تصميم نمي گيرد، مگر آن كه او را از منظر خليفه خدا بنگرد و هيچ كاري را درباره فرد يا جامعه انجام نمي دهد، مگر آن كه مقصد آن جلب منافع و مصالح انسان و دفع مضارّ و مفاسد از او باشد.
🔹با چنين تقريري هم اصل خدا محوري كه تنها پايه كمال و مايه جمال انساني است محفوظ مي ماند و هم اصل انسان محوري تأمين مي گردد؛ زيرا انسان شناسي از منظر خلافت الهي، محصولي جز خدا محوري در همهي ابعاد سه گانه مزبور نخواهد داد؛ چون كرامت انسان نتيجه خلافت اوست و ويژگي خليفه در اين است كه همهي شؤون علمي و عملي او مسبوق به حكم خدا و رضاي الهي باشد؛ چنان كه قرآن كريم دربارهي فرشتگان كه بندگان مكرّم الهي هستند مي فرمايد: (لايسبقونه بالقول و هم بامره يعملون).
🔸پس انسان محوري در مدينه فاضله بدون خدا مداري فرض صحيح ندارد؛ چون انسان بدون جنبهي خلافت وي از خدا كرامتي ندارد و بدون داشتن كرامت، دليلي بر لزومِ محور قرار گرفتن او نيست، بلكه و با درنظر گرفتن خلافت الهي از كرامت برخوردار است و صلاحيت محور بودن دارد. از اين رو تكريم خليفه و تجليل از او و جلب رضاي او و كار در جهت تأمين منافع و مصالح او همگي مسبوق به اذن و رضاي مستخلف عنه او، يعني خداي سبحان است؛ خلافت همانند آيينه شفاف است و جز مستخلَف عنه را نشان نمي دهد و اگر در برخي نصوص ديني آمده است كه اكرام مؤمن تكريم خدا و اهانت مؤمن توهين خداست، براي آن است كه مؤمن پرهيزكار از غمزهي غريزه بازآمدْ و با رمز تزكيه سازمان يافته و از سادهي هوس پركشيده و به وِسادهي عقل تكيه زده واز خوب رويانِ بدخوي طبيعت جدا شده و از چراغ كم فروغي كه با نَمي زنده و با دَمي مرده مي شود استضائه نكرد و چنين مؤمني شايستهي چنان تجليلي است.
دين برون آيد از گنه بنهي
سر پديد آيد اركله بنهي
همه خود زخويشتن كم كن
و انگه آن دم حديث آدم كن[سنایی]
🔹چنان كه شخص تبه كار چنين منزلتي ندارد:
تا گزنده بُوي گُزيده نه اي
تا درنده بُوي رسيده نه اي
بند برخود نهي گزيده شوي
پاي بر سر نهي رسيده شوي[سنایی]
اندرين ره كه راه مردان است
هر كه خود را فكند مرد آن است
آن كه او «نيستْ» گشت هَستش دان
و آن كه «خود» ديد بت پرستش دان
بي خبر زان جهان و مَسْت يكي است
خويشتن بين و بت پرست يكي است[سنایی]
تسنيم، جلد 3 ، صفحه 142.
#سیاست_متعالیه
#انسان
#خلافت
#آیت الله #جوادی_آملی
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 وفات حکیم سیاست متعالیه
دکتر "علیرضا صدرا"، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شب گذشته دار فانی را وداع گفت. به همین مناسبت پیامی از سوی حجت الاسلام و المسلمین استاد نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و معاونت پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی صادرشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
«يَرْفَعْ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ» (مجادله/۱۱)
ارتحال دانشمند معظم، متفکر گرانمایه و اندیشمند حکیم عرصهی فلسفهی سیاسی اسلامی «دکتر علیرضا صدرا» ضایعهی جانکاهی است که دلمان را عزادار کرد. این ضایعه را به جامعهی علمی ایران عزیز، اساتید، همکاران، علاقهمندان، دانشجویان و بهویژه همسر، فرزندان و بستگان محترم آن مرحوم تسلیت میگویم.
مجاهدتها و تکاپوهای علمی آن استاد فقید در عرصهی اندیشهی سیاسی اسلامی فراموشنشدنی است. گامهای مفیدی که دکتر صدرا برای حل مسائل مبتلابه جمهوری اسلامی علیالخصوص تدوین الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت برداشتند، قابل توجه بوده و بیشک باقیات الصالحات ایشان محسوب میشود. ایشان ازیکسو از محضر اساتید صاحبنامی همچون «علامه محمدتقی جعفری» بهره برده و با این پشتوانه به کرسیهای اندیشهی سیاسی اسلامی و ایرانی رونق بخشیده است؛ و ازسویدیگر کثیری از شاگردان را در این حوزه پرورش داد که هر کدام از آنها اینک از اساتید برجستهی مطالعات سیاسی اسلامی در کشورمان شمرده میشوند. ایشان در پایهگذاری مراکز و گروههای فعال مطالعات سیاسی اسلامی این مرز و بوم، همچون دانشگاه باقرالعلوم علیهالسلام بهویژه «گروه علوم سیاسی» این دانشگاه، نقش برجستهای داشتند.
اینجانب که از دورهی کارشناسی علوم سیاسی محضر ایشان را در درک کردهام و تا دو روز قبل از رحلتشان این ارتباط تداوم داشت، وی را فردی آراسته به فضایل و مکارم اخلاقی در حدّ اعلی، نظریهپردازی مسلط به مبانی اسلامی، متفکری معطوف به حل مسائل راهبردی نظام، مدیری کوشا در جهت ارتباط و همافزایی نخبگان حوزوی و دانشگاهی یافتم که توانسته بود دو زیور حلم و علم را بهدور از افراط و تفریط کنار هم جمع کند. همکاری ایشان با «پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی» پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به تولید آثاری منتهی گردید که بخشی از آنها منتشر و بخشی نیز در دست انتشار است. دکتر صدرا در «گروه فلسفه سیاسی» مجمع عالی حکمت اسلامی، از آغاز تاسیس تا پایان عمر شریفشان حضوری موثر داشتند؛ اینک در نبود ایشان، از برکات این حضور سالیان سال بهره خواهیم گرفت.
بر دوستداران ایشان واضح است که زندهنگهداشتن یاد و نام «دکتر صدرا» در گرو توجه روزافزون به دغدغههای این استاد فقید، بهویژه در عرصهی گسترش و ترویج اندیشهی سیاسی اسلامی و کاربست آنها در عرصهی عمل از طریق گسترش حکمت عملی و توجه به کارآمدی نظام و ارتقای بهرهوری و اثربخشی، علیالخصوص تعالی و ارتقای حکمرانی در سطح ایران، جهان اسلام و نظام بینالملل است. نقش این متفکر فرهیخته در گسترش مطالعات سیاسی اسلامی، توجه به متفکران قویم این شاخهی دانشی، احیای آثار حکما و فقهای متأله همچون: فارابی، خواجه نصیرالدین طوسی، صدرالمتألهین، علامه نائینی و امام خمینی رحمهاللهعلیه، تحکیم مردمسالاری دینی و در یککلام طرح و ارایهی «سیاست متعالیه» از خاطرها فراموش نخواهد شد.
خدای متعال این روح بیقرار و رحلتگزیده را غریق رحمت واسعهی خود فرماید و اجر جزیل و صبر جمیل را نصیب باقیماندگانشان گرداند. به ما نیز توفیق عنایت فرماید تا همچون آن استاد محبوب در ظلّ و ذیل قرآن و عترت در گسترش معارف ثقلین موفق باشیم.
نجف لکزایی
معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی
و رییس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
#سیاست_متعالیه
#دکتر_علیرضا_صدرا
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
برخی از آثار ارزشمند دکتر علیرضا صدرا در زمینه امتداد سیاسی حکمت متعالیه
#سیاست_متعالیه
#دکتر_علیرضا_صدرا
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121