📌 فهرست تفصیلی کتاب درآمدی بر علوم انسانی در اندیشه آیت الله العظمی خامنه‌ای ✍ سید مهدی موسوی بخش دوم •┈┈••✾••┈┈• ❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/1821

📌 تحول علوم انسانی، بایسته‌ها و راهبردها ✍ سید مهدی موسوی بخش اول: ۱. هر جامعه‌ای متناسب با شرایط و اقتضائات زیستی خود، به علوم انسانی متناسب با زیست بوم خود نیازمند است. انکار این اصل، ناشی عدم توجه به ذات «علوم انسانی» است که کاملا ناظر به انسان انضمامی و اکنونیت اوست. این همان وجه تمایز این علوم با علوم فلسفی و طبیعی است که به طبیعت و ذات فرا زمانی و فرامکانی می‌پردازد. انسان انضمامی، انسان در زمان و مکان و دارای وطن و فرهنگ است که ریشه در تاریخ و جغرافیای اختصاصی او دارد و علوم انسانی عهده‌دار توصیف و تبیین کنش‌های انسان است. کنش‌هایی که هویت آن را اگاهی، اراده، معنا، قصد و در موقعیت بودن تشکیل می‌دهد. ۲. جوامع اسلامی که شاهد یک دوره بزرگ از حکمت، علمیت و مدنیت بوده است متناسب با نحوه هستی و وجود خود و هماهنگ با مبانی الهیاتی و نیازهای اجتماعی انسان مسلمان، در یک فرایند چند صد ساله از نزول وحی تا عصر ترجمه و عصر تمدن اسلامی، مجموعه‌ای از علوم انسانی را تولید کرد و براساس آن توانست چند قرن استمرار فرهنگی و اتصال تمدنی داشته است. این علوم از تنوع و تکثر قابل توجهی برخوردار است. حکمت عملی، علم فقه و شریعت‌نامه، سیاست‌نامه‌ها، فتوت‌نامه‌ها، علم عمران و ... از جمله این علوم متناسب با زمانه تمدن اسلامی بوده است. هر چند ممکن است که این علوم با همان ساختار نتواند به همه نیازهای امروز جوامع اسلامی و انسان معاصر پاسخ کامل دهد، اما نمی‌توان وجود این علوم مهم و اساسی را انکار کرد. علوم انسانی موجود در تمدن اسلامی یک سرمایه‌ای عظیم و افق‌گشاست و می‌تواند به عنوان بخشی از تاریخ و فرهنگ و هویت انسان مسلمان در #فاعلیت و کنش‌گری آگاهانه، رشیدانه، منتقدانه و انتخاب‌گرایانه (سوژگی) او مؤثر واقع شود و از این طریق نسبتی جدید را با عالم و آدم، غرب و شرق برقرار کند که به پیشرفت و تعالی جوامع اسلامی بیانجامد. ۳. جوامع غربی نیز متناسب با عالَم وجودی خود، تدریجا به سمت تولید علوم انسانی متناسب با بنیادهای فلسفی و ارزشی خود رفت. قرن ۱۹ و ۲۰ قرن ظهور علوم انسانی‌های متناسب با بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و روانی انسان غربی است. مسئله این علوم، مسئله انسان غربی و جوامع اروپایی است. در حقیقت، اندیشمندان و عالمان غربی، با مشاهده دقیق کنش‌های انسان متجدد و ساختارهای تاریخی و فرهنگی جوامع غربی، به دنبال توصیف عمیق و تبیین چرایی کنش‌های انسانی و پدیده‌های واقعی در زندگی اجتماعی خود است تا از این طریق بتواند خیر عمومی و منافع بیشتر را کشف و در مسیر اکتساب آن حرکت کند. ۴. علوم انسانی موجود در غرب، همچون هر تجربه علمی و تاریخی بشر، یک فرآورده مهم و عظیم است و نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. اما چند نکته مهم را باید توجه کرد: ✔️نکته اول: علوم انسانی موجود، محصول زمینه‌سازی بیش از ۴۰۰ سال اندیشه‌ورزی جمع کثیری از فیلسوفان، متفکران، سیاستمداران، عالمان و محققان غربی در عصر رنسانس و عصر روشنگری در کشورهای مختلف فرانسه، آلمان، انگلیس، آمریکا و ... است که بعد از آن در اواخر قرن نوزدهم و قرن بیستم صورت علمی و روشی به خود گرفت. ✔️نکته دوم: علوم انسانی، یک پدیده‌ی سطحی و تک لایه نیست بلکه یک پدیده پیچیده و دارای ابعاد و حیثت‌های مختلف معرفتی و غیر معرفتی است؛ مانند: ۱. مبانی و مبادی فلسفی، ۲. روش‌ها و ابزارهای معرفتی، ۳. منابع و ادله اطلاعاتی، ۴. ساختار زبانی، مفاهیم و اصطلاحات تخصصی، ۵. پیش‌فرض‌ها و نظریه‌ها، ۶. اهداف و غایات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، ۷. سازوکارهای نهادی و اجتماعی. ✔️ نکته سوم: این علوم حاوی گزاره های اکتشافی و تجویزی فراوانی برای انسان امروزی و جامعه‌ی متجدد است که بر مبادی فلسفی متفاوت و روش‌شناسی‌های متنوع علمی استوار است و همین موجب شکل‌گیری مکاتب مختلف و متضاد در علوم انسانی شده است که علی‌رغم اشتراک در بنیادهای فلسفی اومانیستی و دغدغه‌های فرهنگی، تفاوت‌ها و تعارض‌های متکثری در توصیف‌ها، تبیین‌ها، پیش‌بینی‌ها و تجویزهای خود دارند و نمی‌توان در هیچ مسئله‌ای میان دانشمندان غربی، توافق و اجماع قابل توجهی یافت. 🛑 ادامه دارد... ۲۶ آذر ۱۴۰۳ (در آستانه شهادت آیةالله دکتر مفتح و روز وحدت حوزه و دانشگاه) #علوم_انسانی #تحول #علوم_انسانی_اسلامی #عقلانیت_انقلاب_اسلامی •┈┈••✾••┈┈• ❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه https://eitaa.com/hekmat121/2256