﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 110
⚜️ حال. قسمت 15
🗂 اگر به اقسام حال و جملات حالیه توجه فرمایید، همه این جملات به صورت خبریاند نه انشایی.
📂 پس جمله حالیه امکان إخبار از یکی از دو رویداد ذیل را دارد.
1️⃣ از محتوای جمله خبریه سابق(عامل) مثل جاء زید یضحک.
2️⃣ از آن وجود خارجی که جمله انشایی پیشین(عامل)، موجب تحقّق خارجی آن شده است مانند لا تذهب إلّا ترکب بالسیّارة.
📂 فلسفه عدم قابلیت انشایی بودن جملات حالیه از این قرار است که حال، وظیفه بیانی - بیان عوارض و هیئات ذوالحال - دارد و این وظیفه فقط از عهده جمله خبری برمیآید و بس.
♻️ پ.ن: جمله انشایی به جملهای اطلاق میشود که در تحقّق وجود خارجی تاثیرگذار است بدون اینکه از آن رویداد خارجی حیثیت خبری داشته باشد یعنی این وجود لفظی نماینده آن واقعه خارجی نمیتواند باشد.(ر.ک: پست شماره 50)
#حال
#جملهی_خبری_و_انشائی
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 111
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 1
حرف «أن»(نون ساکن نه مشدّد) دارای وجوهی است:
1️⃣ زائده
2️⃣ تفسیریه
3️⃣ مخففه از ثقیله
4️⃣ مصدریه
🗂 این مبحث، با یک چالش مهمی روبروست که نیازمند صرف انرژی مناسب با آن است که عبارت است از اینکه راه تشخیص آنها چیست و اینکه کدامیک بر دیگری تقدم دارد؟
📝 البته برای فهم پاسخ آن، نیازمند یک مقدمه هامّی است؛ شرایط اولیه هر کدام از این وجوه چیست و دربرنداره چه نکاتیاند؟
#أن
#أن_زاید
#أن_حرف_تفسیری
#أن_مخففه_از_ثقیله
#أن_حرف_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 112
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 2
📑 وجه اول. زائده:
📔 «أن» در چهار جایگاه زاید واقع میشود به نحوی که با حذف آن، هیچ خللی در ارتباط بین اجزای کلام ایجاد نشود و این شرط اساسی تمامی واژههای زاید است.
1️⃣ بعد از لمّا توقیتیه،
مانند «وَ لَمَّا أَنْ جاءَتْ رُسُلُنا لُوطاً سِيءَ بِهِمْ».
2️⃣ بین فعل قسم و لو- مذکور یا محذوف -،
مانند «فأقسم أن لو التقینا و أنتم / لکان لکم یوم من الشرّ مظلم»
«أما والله أن لو کنت حرّا / و ما بالحرّ أنت و لا العتیق»
3️⃣ بین کاف و مجرورش
مانند «و یوما توافینا بوجه مقسّم / کأن ظبیة تعطو إلی وارق السّلم»
4️⃣ بعد از إذا
مانند «فأمهله حتّی إذا أن کأنّه / معاطی ید فی لجّة الماء غامر»
#أن
#أن_زاید
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 113
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 3
📑 وجه دوم. تفسیریه:
برای «أن» تفسیری شروطی ذکر شده است که به قرار ذیل است:
1️⃣ قبل از آن، باید یک جملهای ذکر شود.
2️⃣ بعد از آن هم، باید جملهای ذکر گردد. از این رو نتیجه میگیریم که «أن» تفسیری باید بین دو جمله قرار بگیرد.
3️⃣ جمله پیشین، باید متضمن معنای قول باشد.
4️⃣ جمله پشین، از خود ماده قول نباشد.
5️⃣ حرف جرّ بر آن وارد نشود.
#أن
#أن_حرف_تفسیری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 114
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 4
⁉️ پرسشهای مهم مبحث «أن» تفسیری:
1️⃣ مقصود از معنای قول چیست؟
2️⃣ چه افعالی متضمن معنای قولاند؟ آیا میتوان به تعدادی از این افعال اشاره نمود؟
3️⃣ چرا شرط عدم ذکر حرف جرّ بر «أن» مطرح شده است؟ و با وجود ذکر حرف جرّ، این «أن» کدامیک از وجوه چهارگانه خواهد شد؟
4️⃣ وجه شرطیت ذکر یک جمله مستقل، پیش از آن چیست؟
#أن
#أن_حرف_تفسیری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 115
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 5
🗂 مراد از معنای قول، رساندن یک مطلب و نکتهای به مخاطب و سامع است. از این رو هر فعلی که چنین ویژگیای را داشته باشد، متضمن معنای قول خواهد بود.
📝 پس افعالی به مانند: اشاره کردن، وصیّت کردن، نوشتن، وحی کردن، الهام نمودن، صحبت کردن، ندا دادن، صدا زدن و ...، از مصادیق معنای قول به حساب میآیند.
📝 وجه اینکه نباید حروف جرّ بر آن وارد شود، این است که با ذکر حرف جر، وابستگی این جارّ و مجرور به قبل از خود ثابت میشود و این حاکی از آن است که هنوز جمله پیشین بسته نشده است و هنوز کلام ادامه دارد و اصلا وقوع «أن» بین دو جمله محقق نمیشود و بلکه فقط یک جمله خواهیم داشت.
📝 آنچه که از جمله پیشین فهم میشود با آنچه که از جمله بعدی برداشت میگردد، از لحاظ مصداقی اتحاد وجود دارد؛ و لذا «أن»، آن اجمال را به سمت تفصیل برده و در واقع آن اجمال را روشن و تفسیر مینماید و این اجمال هم اجمال در ناحیه مفرد نیست بلکه در ناحیه جمله است که مراد از این کتبتُ، نادینا و … چیست.
#أن
#أن_حرف_تفسیری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
حرف مرد دوتاست
🗂 آیت الله العظمی شبیری زنجانی:
📂 از آسید عبدالکریم اردبیلی شنیدم: در اردبیل، استادی باب رابع مغنی را تدریس میکرد و وقتی به عبارت «زید فی رزق عمرو عشرون دیناراً» رسید، عبارت را چنین خواند: «زَیدٌ فی رزق ...». شاگردان به او تذکّر دادند که «زِیدَ» صحیح است نه «زَیدٌ»! او مخالفت کرد و بر همان اشتباه پافشاری کرد. آن استاد از اشتباهش دست برنداشت و تا وقت مرگ هر وقت به این قسمت باب رابع میرسید، عبارت را به همین شکل اشتباه میخواند.
📂 از مرحوم حاج آقای والد شنیدم: آقای حاج شیخ میفرمود: معروف است که میگويند: «حرف مرد، یکی است»، ولی من میگویم: حرف مرد دو تا است. مرد آن است که اگر فهمید حرفش باطل است، برگردد و بر اشتباه خود پافشاری نکند.
📂 مرحوم حاج آقای والد نقل میکرد: آشیخ زین العابدین پدر آقا ریحانالله نخعی گلپایگانی عالم و ملّا و بزرگی در گلپایگان بود. وی به «درر الاصول» حاج شیخ چهار اشکال کرده بود. مرحوم حاج شیخ بالای منبر دوتا از آن اشکالات را قبول و دوتا را رد کرد.
✉️ جرعهای از دریا؛ ج۴؛ ص۵۰۸
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 116
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 6
🗂 گفته شد که حرف جرّ نباید بر «أن» تفسیری درآید.
📂 در حکایتی که سیبویه نقل نموده است - کتبت إلیه بأن قُم - این احتمال را مطرح نمودند که این حرفِ باء، زائده است و از این رو، احتمال تفسیری بودن «أن» به قوّت خود باقی میماند.
📂 قابل دقّت است که حروف جرّ با تمامی اقسام خود - زائده، شبه زائده و اصلی - فقط بر اسم( صریح یا مؤوّل) داخل میشود؛ لذا احتمال تفسیری وجیه نبوده، بلکه احتمال مصدری متعین میشود.
#أن
#أن_حرف_تفسیری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 117
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 7
📑 وجه سوم. حرف مصدری ناصب فعل مضارع:
پیرامون «أن»ای که در اصل وضع خود، نون آن ساکن است، نکاتی قابل تأمّل وجود دارد که به قرار ذیل است.
1️⃣ این حرف، هم جزء حروف مصدری(موصول حرفی) است و هم ناصب فعل مضارع؛ از این رو اگر صله آن، فعل مضارع باشد همزمان هم به تاویل مصدر میبرد و هم کار نصبدهندگی دارد.
2️⃣ همانطور که اشاره شد، نام دیگر حروف مصدری، موصول حرفی است.
3️⃣ موصولهای حرفی به قرارِ «أن، کی، أنّ، ما، لو تمنّی، همزه تسویه» بوده؛ و حروف ناصب، «أن، کی، لَن، إذَن» است. از این رو «أن» و «کی» در هر دو دایره قرار دارند.
4️⃣ ادامه دارد...
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 118
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 8
4️⃣ صله «أن» باید فعل متصرّف باشد أعمّ از اینکه ماضی باشد یا مضارع و یا امر.
🗂 برخی این ادّعا را دارند که آن «أن» که بر فعل مضارع وارد میشود غیر از آن «أن»ای است که بر ماضی و امر داخل میشود زیرا:
📝 اولا: «أن» فعل مضارع را نصب میدهد ولی به نظر مشهور نحویها، فعل ماضی و امر، منصوب نمیشود نه لفظا و نه محلا.
پاسخ:
زمانی أعراب رفع، نصب، جرّ، و جزم به یک واژهای داده میشود که در معنای آن تاثیر گذاشته باشد در حالی که «أن» در معنای ماضی و امر تاثیرگذار نیست و لذا محلا منصوب نخواهند شد. بله «إن» شرطی در معنای فعل ماضی اثرگذار است و از این رو جمله را هم محلا مجزوم میکند.
📝 و ثانیا: «أن» زمان فعل مضارع را به استقبال اختصاص میدهد و این فرآیند مخصوص فعل مضارع است و لذا بر غیر مضارع نمیتواند وارد شود به مانند سین و سوف.
پاسخ:
نون تاکید ثقیله یا خفیفه موجب اختصاص فعل مضارع به زمان استقبال میشود با اینکه این نون به فعل امر هم داخل میچسبد.
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 119
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 9
5️⃣ وجود این اختلافها کار را به جایی رسانده است که برخی مانند ابوحیّان میگوید که «أن»ِ وارد بر فعل امر، تفسیریه است ولی «أن»ِ وارد بر ماضی و مضارع، مصدریه است با این تفاوت که در فرض فعل مضارع، ناصبه هم است.
📑 وی بر این ادّعای خویش، استدلالهایی اقامه نموده است با اینکه همه آنها قابل ردّند.
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
💠 عرفه و دعا برای بقیة الله الاعظم ارواحنافداه
❖ بخشی از دعای امام سجاد روحیفداه در روز عرفه:
... اللَّهُمَّ فَأَوْزِعْ لِوَلِيِّكَ شُكْرَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيْهِ، وَ أَوْزِعْنَا مِثْلَهُ فِيهِ، وَ آتِهِ مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً ، وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحاً يَسِيراً، وَ أَعِنْهُ بِرُكْنِكَ الْأَعَزِّ، وَ اشْدُدْ أَزْرَهُ، وَ قَوِّ عَضُدَهُ، وَ رَاعِهِ بِعَيْنِكَ، وَ احْمِهِ بِحِفْظِكَ وَ انْصُرْهُ بِمَلَائِكَتِكَ، وَ امْدُدْهُ بِجُنْدِكَ الْأَغْلَبِ
وَ أَقِمْ بِهِ كِتَابَكَ وَ حُدُودَكَ وَ شَرَائِعَكَ وَ سُنَنَ رَسُولِكَ، ــ صَلَوَاتُكَ اللهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ ــ وَ أَحْی بِهِ مَا أَمَاتَهُ الظَّالِمُونَ مِنْ مَعَالِمِ دِینِكَ، وَ اجْلُ بِهِ صَدَاءَ الْجَوْرِ عَنْ طَرِیقَتِكَ، وَ أَبِنْ بِهِ الضَّرَّاءَ مِنْ سَبِیلِكَ، وَ أَزِلْ بِهِ النَّاكِبِینَ عَنْ صِرَاطِكَ، وَ امْحَقْ بِهِ بُغَاةَ قَصْدِكَ عِوَجاً وَ أَلِنْ جَانِبَهُ لِأَوْلِیائِكَ، وَ ابْسُطْ یدَهُ عَلَی أَعْدَائِكَ
وَ هَبْ لَنَا رَأْفَتَهُ، وَ رَحْمَتَهُ وَ تَعَطُّفَهُ وَ تَحَنُّنَهُ، وَ اجْعَلْنَا لَهُ سَامِعِینَ مُطِیعِینَ، وَ فِی رِضَاهُ سَاعِینَ، وَ إِلَی نُصْرَتِهِ وَ الْمُدَافَعَةِ عَنْهُ مُكْنِفِینَ، وَ إِلَیكَ وَ إِلَی رَسُولِكَ ــ صَلَوَاتُكَ اللهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ ــ بِذَلِكَ مُتَقَرِّبِینَ....
📖 دعای ۴۷ صحیفه سجادیه
-
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 120
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 10
🗂 مواضع استعمال «أن» مصدری:
1️⃣ در ابتدای کلام
در این موضع، اعراب رفع را دارا خواهد بود.
📑 این ابتدای کلام به دو نحو قابل تصور است:
الف. حقیقی و حکمی، مانند «أن تصوموا خیر لکم»، «و أن تصبروا خیر لکم»، «و أن یستعففن خیر لهُنّ»، « و أن تعفوا أقرب للتقوی»
در این فرض، «أن» حتما ناصبه است.
ب. فقط حکمی. بدین صورت که واژهای که در واقع باید مؤخّر باشد بر «أن» و صلهاش مقدّم شود مانند «حَسَنٌ أن تقوم»
📝 در این فرض، احتمال ناصبه بودن و مخففه بودن میرود که قرینه، تعیینکننده است. در این زمینه، بیشتر در بخش «أن» مخفّفه از ثقیله، بحث خواهیم نمود.
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
يَا وَلِيَّ اللَّهِ إِنَّ بَيْنِي وَ بَيْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
ذُنُوباً لاَ يَأْتِي عَلَيْهَا إِلاَّ رِضَاكُمْ
فَبِحَقِّ مَنِ ائْتَمَنَكُمْ عَلَى سِرِّهِ
وَ اسْتَرْعَاكُمْ أَمْرَ خَلْقِهِ
وَ قَرَنَ طَاعَتَكُمْ بِطَاعَتِهِ
لَمَّا اسْتَوْهَبْتُمْ ذُنُوبِي
وَ كُنْتُمْ شُفَعَائِي
فَإِنِّي لَكُمْ مُطِيعٌ
مَنْ أَطَاعَكُمْ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ
وَ مَنْ عَصَاكُمْ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ
وَ مَنْ أَحَبَّكُمْ فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ
وَ مَنْ أَبْغَضَكُمْ فَقَدْ أَبْغَضَ اللَّهَ
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 121
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 11
🗂 مواضع استعمال «أن» مصدری:
2️⃣ بعد از واژهای که بر معنای غیر یقین دلالت نماید.
📑 در اینکه این معنای غیر یقین، مفید غیر ظنّ باشد و یا ظنّ( ولی این ظنّ نباید جاری مجرای یقین باشد یعنی واژهی دالِّ بر گمان، نباید گمان نزدیک به یقین یعنی ظنّ اطمینانی باشد) تفاوتی ندارد.
البته شایان ذکر است که اگر قبل از «أن» واژه مفید ظنّ باشد، در کنار «أن» مصدری، احتمال «أن» مخفّفه هم وجود دارد که قرینه، تعیینکننده است.
📝 در این فرض دوم، اعرابهای مختلفی مطرح است.
الف. رفع مانند: «أ لم یأنِ للذین آمنوا أن تخشع قلوبهم»، «و عسی أن تکرهوا شیئا»
ب. نصب مانند: « و ما کان هذا القرآنُ أن یفتری»، «یقولون نخشی أن تُصِیبَنا دائرةٌ»
ج. جرّ مانند: «أُوذِینا من قبلِ أن تأتِیَنا»، « من قبل أن یأتِیَ أحدَکم الموتُ»، «و أُمِرتُ لأن أکونَ»
د. احتمال نصب و جرّ مانند: «و الذی أطمَعُ أن یَغفِرَ لی»
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83